장음표시 사용
101쪽
similes coplectitur. Cuius propriu esse, Him terrogati despecie quidsit, apposite respondeatur: Pt quid est homo Sest animal. Differetia sit propria cuiuris, rei notater qua naquaeq; res e fit hoc ipsu quod es, es a rei quis rebus eiu egeneri eparatur pamticeps rationis esse propria nota hias: a qua homo est,et dicitur, et a reliquis talabibus βparatur.Tria trantur praecepta bene dimιntedi. primu i diffluitio reciprocetur cu rediffinita rishomo esse, sialparticeps rationis est,ebr vicissim διὰ alparticeps rationis est,homo es.Secuduisti finitio sit breuis,modo sit pes icua. breue aute voco,in qua nihildeeit,nes redudatredudare autedicitur in dissinitione, id quosublato, reliqoratio explicat natura relatin hac diffinitione aetalcopos rationis natu adrisium, sit
peresinadii ad risum, quia hac voce sebi t quae relinquitur oratio sperffla homi
102쪽
nis dissinitio. Tertia,Pisfieri possit, perba propria in dissinitione adhibeatur, no traflata. Expositis insitis Aciride assumptis differendu et t. sumptasuntquae ex enuti tione totius quaestionis eruutur: qualia funet timonia diuina, cir humana. Absoluta
tio in apta rersi inuentarum collocatio.Iudicium vocatur ab ise,quiollogismumsolum huic patri subiecerunt. Di positionis duo
sunt genera: argumentatio, in methodus. Iumentatio en constas collocatio agmmenti cum tota quaestione,autcumsngulis partibus quaestionu, ad veritatem iudican dam. umentatio dicitur,quia en argumenti explicatio. Vocatur etiam bil fmu e T ratiocinatio, siumpta metaphora a. mensariis. Nam que admodum tibi addendo, deduce do vident, quae reliqui sit umma Psyllogi opumma veritatis colligias j tun
103쪽
tur. Partes argumentationis aliae sunt mi. iores,alia minores. Maiores sunt enunti tiones ut omnis homo eIt animal. Minores
sunt singulae voces: Pt, homo , animal. Maiores partessi duae seunt, argumentatio
vocatur Enthymemar quarum prima au- recedens, extrema con equens nominatur: Pt in hac argumentatione; insidiatorem licet occidere : ergo Clodium secuit Miloni occidere.antecedens es,omnem insidiatorem licet occidere. reliqua vero pars est conse
quens. At sunt tres partes, prima propositio vocatur, ficunda assumptio, tertia complexio diciturq; ratiocinatio tripartita: Pt, omne animalefit ubstantia, estproposito: omnis autem homo esse animal, assumptio: igitur omnis homo ejitsubitantia, complexio . Fieri autemporeII, Pt tres propositi nes in undim conferantur tumq;st Epichq
rema: ν mater occidisse num i quasi di-
104쪽
cas, nulla mater occidisset Alium: Medea
autem erat mater: non occidit igitar filios. Tres sun artes minores. quarum quae attribuitur in quae Itone, maius extremu no
minaturi. t influperioritvllogismo ubmu
tiarat vero quaesubsicitur,tiumus extremsi, ut homo tertia, quae ad iudicandam να- Itionem assertur, medium dicitur,seu a gumentum. Argumentum autem ad locos iuuentionis referendum est: idque varie nomina argumentationum commutat i lams ducatur ex causis,praesertim ijs quae carent medio, Pocatur demoestratio propter quid Nomne animal particeps rationis ennatum adrisime omnis aute homo ese an, mal particeps rationis: omnis igitur homo natus est adriseum. Si ab esseclis, Pocatur demonseratio quia di omne quod micat δ' Anius mouetur a nobis: stellae autem non errantes micat radi' ergo longius mo- . . O iij uentur
105쪽
uentur a nobis. Si a contradicentibus duca
tur argumentum, vocatur argumetatio ad
incommodum: P si virtus non esset expetenda, vitiu est et expetendum: hoc autemperabseurdum est quare virtus en expeteu
da. Si a pari,fit exemplum ut, si Milo occi
dit iure Clodium insidiatorem,o Cicero occidit iure Catilinam. Si aDnili,parabolam quemadmodum oculin dirigit corpus
caecum,sic mens animi perturbationes moderaturi.primum autem verum: erra extre
mum.Si a duabus partibus cotrariys duc tur argumentu, dilemma aut duce mda est uxor firmos aut deformis: non formosa quia comunis nec deformis quia molesta quare non eli ducenda uxor. Si a pluribus partibus ducatur argumentum, sit exemplum.Si ab omnibus, inductio ut Socrates,Plato, itoteles, iis reliqui homines fiunt animalia: ergo omnis homo in
106쪽
animal. Argumentatio auteIt necessaria, aut necessam. Necessaria est, cuis antecedens verum in consequens herum es. Non necessaria autem est,cum ba infirma argumentandipotest isseniri
antecedens verum,Wconsequensfalsum: qualis est argumentatio ex omnibus enim
ciationibus pro ijs, aut negantibuN. Ex propriis: vi, aliquod animal esse leo: aliquis homo est animahergo aliquis homo esseo. Ex negantibus v nullus lapis in animat: nullus homo est lapis : ergo nullus homo es
animat quod si in hac'ma argumetandi non necessaria ex antecedente Pero Jequatur consequens veru, id siet Ua m imae inuentioni non causefirmae, G collocationis. Duae regulae traduntur, ad quas dirigitur argumetatio necessaria una
vi ex opposito consequentis ,sequatur oppositum antecedentis: Hothonio est, animal
107쪽
eshquod inon est anima no es homo. ADter vis quidsequatur consequens, au- tecedens quatur: ut, si homo es, animal
est animal est,corpus est: ita homo est,
corpus es. Addutur his duo praecepta argumentationis necessariae primu,ex vero nosequitur nisi verum. Extremum, falso interdum falsum efficitur, interdum etiam l
verum non tamen causa materi quia nul
la veritas est causa medacij, nec Pici sim, sed collocationis causa: Pt, omnis cador est animal omnis autem homo est candori e go omnis homo ent animal. Atque haec de argumentatione. Altera pars dispositionis es methodus. quae es argumentorum collocatio : quae duplex est: dostrinae, prim .dentiae. Methodus dostrinae, est collocatio eneralioribusalectabora progredies; per quam unaquaeque res facilius pere
pi possit: vi colligitur ex primo de parti-
108쪽
aut demonstrandi, deItrandi abas disseremus.methodus dissiniendi constat d Umitione, diuisione, iis exemplis: Pt siquis doceat Rhetoricam orsus primum a diffinitione, tum totam artem diuidat, ac singulas partes dissiniendo illustret, dum tota ars hac progressione consumatur. Methodusprudentiae es diligens obseruatio personam, temporum, locorum, rerum: qua utendum est,cum methodo d trinae non conceditur pti: risi doceantur muri res, quari; alia alijs sint generaliores proximum es leae primum explicentur,qiue maiori affinitate coiiuncti unte deinde,quae
109쪽
Dialecticae autore Petro Ioanne N unnesio V alentino.
NsCRIBrΤvR hie Iiberus de constitutione artis Dialectitae, exemplo Guleni. Num quemadmodum ille ex s. ne resolutionis qua utitur in explicuul da arte Medica, libru de constitutio ne artis medicae nominoit,site hie libellus de constitutione artis Dialecticae inscribitur, propter methodii resolutionis, qua docetur. Est autem methodus resolutionis ea, quae ex notione finis, totum urtem explicat: γt ait Aristoteles. 3.cap. 3.Ethici, er Galenus initio artis partιx.Propter hanc methodil Aristoteles Prio,vd er P osteriora Anubticu appellasse videtur. Eteonim hi Prioribus demonstrat quae ratiocinationes utiles sint, er quae ετ inutiles,ex fine ratioscinationis,Cr. a. cap. i.Posterior demonstrat quales sint sinptiones in omni demonstratione, ex me demonstrationis. Num b omnis demonstratio scietium parit,quae finis demonstratioim est necesse est ri deo monstratio constet ex primis, veris,necessarijs,notio 'ribus,er causii conclusionis .Huic methodo resolutionis pro
110쪽
COH. IN CONSΤI. DIALE. S .m propositim est, inuenire veritatem artim,ut tradit Galenu3 initio artis puruae. Ex quo licitur,ut per Netolumium a fae constitutio artιs nominetur: qua etiam ab Aristotele. Metaphdisico genesis artis xo.
1.Topico. cap. 7.quaestionem Logicam facit e , γρρPhilosophiae viriu4s. quam vocem vetus interpres Νertit adminiculatiuum, cicero autem in Partitioni bus, quo loco de virtutibus disputat, vertit ministrum Cr comitem his verbis. Sunt aute aliae, quasi ministra
comites s sapientiae, quumn altera, quae sint in dilutando veris,atq; fulsu,quibu3s positιs, quid sequatur, distinguit, ex iudicat: quae virtus omnιs in ratione, scientias distulandi situ ect altera autem oratoria. id est, Logica ex Rhetorica sunt risenta Philosoaphta,ri xulgo Philosophi loquuntur. De quare poαstea dilutabimus.
Recte a Peripateticis ante utrans traditur. J Exispithoe loco quaenio de ordine trudendarum artium. Pluto quidem. 7. de Republica Mathematicas appetistit τλα πουδουαs,quasi dicat,priores institutiones: quid vult ante Dialecticam, ex caeteras artes Mathemat iracus doceri. Neque miris,cikm Mathematicae esticiant
ingentu promptifimum ad quasvιs artes percipiedas, praesertim Arithmetica: ut demonstrui Plato eodem loco. Et cκm demons Datio, quae praeflantigimum ina