Petri Ioannis Nunnesii Valentini Oratio de causis obscuritatis Aristoteleae, & de illarum remedijs. Eiusdem liber De constitutionem artis dialecticae in quo exemplo Galeni docetur ex notione finis cur singula praecepta artis tradantur. Eiusdem commen

81쪽

utranq; linguam perfecte norunt, de exemplariu uarietate censeant: qui uoces ide de

clarantes annotent, nominu ambiguitatem distinguant, dc uim sermonis Grici,&proprietate declarent,& quibus uerbis alii

Philo phi utantur, doceant,&uarieratem uersionum comparent, Zc quae uoces Latinae,quibus barbaris respondeant,observet, dc textus mutilos Sc deprauatos in pristina dignitatem restituant, O uocabula artium, dc distinctiones barbaras oratione aperti xi illustrent, & quae desunt, in cotextu Aristotelis addant, qus redundant, detrahant, dc hyperbata in rectum or&nem reuocent. Logici quibus argumetis, qua larma ratiocinationum, qua merhodo usus sit Aristo teles doceant, iidem aliena argumenta,alienos syllogismos, alienam methodii in sua loca restituant: ndem obscura argumenta,

obscurossyllogismos,ob uram methoduaperiant. Si quid in syllogismis 3c methodo redundet, separent, dc si quid desit, a

riciant ijdem,que ordine carent,disisnguat& ordine collocent: uaria argumeIita,uarias sententias, uariam methodum examia nent:

82쪽

ORAT O. AOnent: sparsa in unum locum conserant: qus falsa sunt, dc inconsequentia,reprehendat. Philosophi sententias Philosophorum,ex quibus suam mutuatus estAristoteles ostedant,alienas sententiaS,aut sine autore pro Aristotelis receptas,expellant egermanos Aristotelis libros ab adulterinis discernat: quas quaestiones posuerit Aristo. exercitationis causa,non ueritatis, profliget praecepta Aristo cum eiusdem exemplis comparent: Μathematici exempla Arithmeticae, Geometricae, Μusicae,Astrologiae,Architecturae, explicet: Physiologi Physica ex epta declarent: Μedici medica explanent: Philologi Historica, Poetica,& Philologica exponat: Philosophi tandem Ductus ueros Logicae & Philosophiae diligenter,

S accurate demonstrent,ut, omnium artiu& doctrinarum coluncta opera, auditores nostri , paruo tempore, S exiguo labore, optatum finem logicae,& utriusq; Philosophie,no sine magnδ uoluptate,cosequatin Habita in Aeddemia valentin4 ad. 16.calenodas Septembreis. Atino 1 s s

84쪽

ε II VALENTINI DE CONSTIT

iisne artis Dialecticae libellus: in quo

exemplo Galeni docetur ex m- i s

cione finis ursingulaprin

, cepta arsis tradantur.

VIA Dialectica est

comes atq; mininra cum

Rhetoricae, tum Philosephiae, reste a Peripateti

cis ante utras traditur: praesertim cu ita sit coparata ratio blitae, naturaeq; noctrae, Nprimumsermone, deinde

ratione inremo orationis ornatu Hamur.

Sed quoniam multiplices bunt significatio

nes Dialecticae, atq; Logicae, imo nomi

nis ambiguitas distinguenda est, ne quam I F afferat

85쪽

erat animis nostmperturbationem c Dialecticae quidem,ut ait Alexade qua

morsiunVignificationes prima iudicio Platonis , methodus dissiniendi diuidendi sua Plato nominat apicem: quia estomnia scientiarum Hlantissima Secuta de sententia Stoicorum seudicium , quodptosi Isemo tantumTertia ars probabilium,qua sequitur,f Itoteles in Topicis.quarta

dicio omnium Philosiophorum,tota ars quae inuentione υ dispositione continetur. Tres autem posteriore ignificationes ad nomen Logicae transferuntur .quibus aiantur duae ex vi nominis Nam cumLogica iis φdicatur, autem significetfermonem

. argumentum,hinc duae existuntsipse Ncationes: una qua Grammatica, DialeZmca, 'etorica communi Logicae nomiane appellantuKquia circa oratione perfantur. altera, qua D etorica Dialectica, Logicae

86쪽

Logica nominantur: quia utraq; iudicio veterum tradit rationem inueniendi es collocandi argumeta. Propositum vero nobis est

de ea significatione Dialefiicae dissutare,

quae totam artem complestitur. Cuius origo

quaerenda primum es Dialectica profeEMesa naturali usu dissutandi. Nam cum animaduertissent Philosophi, queadmoduoes homines inueniret dissonerent,praecepta arti Dialesticae notam qui additio posterora magnu attulit bicremetu.ut ad praecepta methodi tradita a Platone, Aristoteles adiunxi gurasrillogismorum ad huius aute Diales licam Theophras tus,et Eudemus Iullgi mos hypotheticos adiunxerunt. a quibus initi, profesta Dialectica beneficio methodi ta perfecta est,uin hil in ea desit, neq; redundet. Est enim methodus Juiuscuius; artis perfectiore a solutio. ωquamperficiendam quatuor res

87쪽

Obseruast laesunt: sinis, ad quem praecepta

arasreferuntur materia, circa quam pem

santur: pcia, quae quiris artifex debet su

scipere adfinem co/Hequendum instrumeta, quibus munitus praeclare sivo munere fungatur. Porro autem is artis est,id extremunt ad quod omnia praecepta referuntur,e r ipsium alio no refertur. Ex qua diffinitione effliciuntur duo consectaria unum , finem non essepraeceptum alterum,uullam essemis consultatione e neceptorum, quibus instructum esse oportet artificem, ut em assequatur.' in Medicina nou nitur confiuitationem num curandussi h

mo sed quae remedia adhibenda sint i cim

retur . Finis autem in nulla re magu an

ret,quam in materia bubiecta. quae duplexes: Pua artis,altera artificis. Subieίla a dissiunt praecepta, quae arte explicantur. Ptin Dialeslic praecepta inuentionis fidia

88쪽

DIALECTIC AE. 43

1positionis. Subiectum Pero artificis est , in

quo cognita artis aecepta exercet ut Dialectico subiectae sunt res omnes,de 1bus csidisseritur, quaestiones Pocaturi ratio quos nostri ingenij comunis es rerum omnium. ita stri quaestio, aut ratio materia Dialectic ubiesta δcatur. quibus ita constitu

tis,persticuumsit mem Dialectici esse ti

ratione, aut disserere, auidisceptare, aut disi utarema haec omnia PnMidemq; vale Cognito siue acile diffinietur Dialeslica. la materia is infrumentacomuni unicu multis artibus, singula vero officia,quaquam propria suntcuturis artis, tamε quia

non complectatur totam artis Pim, nullum

emutpraesidium ad diffiniendum. MIer uis,qui sedi, is toti arti conueni ad dissiniendam artem plurimum valet. Ita Dialestica iussinitur a me: ars disperedi.

rtem voco rationem, viam, methodum,

89쪽

doctrinam quae nihil aliuolane est,quam

dissositio quaedam a generalioribus praeceptu adstecialiora progrediens,per quam res facilius percipi,doceriq; possit. Et quoniam coniundia est quaestio inicii atque*nis,nuc de stichi Dialectici di*utandum est. Ossiciu est opus extremit, quod quiris artifex praestare debet, v ne bi propostum cosequatur. Ex qua distonitione tria

confisiaria colliguntur.Primum, icium esse proprium cuiusis artis. Secundum, stimum esse,sted ante sinem.Tertium esseri in actione. Samobrem cum omne ossicium in actione positum si laterat ossiciorum genera, quot seunt exercitationis. Duo autem siunt genera exercitationis genesis, quaes confestio noui operis, . analysis, quae retexit opus confestumo ad ua principia reuocat quare duo sunt ossicia Dia--ctici: um,conficere opus nouumraltem,

90쪽

de cofecto opere iudicare. quoniam autem

in ossiciopseriori vitia a Pirtutibus heparamus, quot erunt Pitia rationis , tot erunt

icta protin quinque autem sunt piatia rationis alienum, obscurum, ambiguit, fallium Minconsequens. Ex his exsunt quinque ossicia Diale Sticier aliena eistere, obscura explicare , ambigua disinguere, falsa refutare, es inconseequentia tollere.

Cumq; ossicia ne praesidiis instrumentorsi praestari no possint, de infrumetis hoc loco

d putandum ejit quorum cognitio repetem da est ex ossici, ad quae referuntur. Principio igitur ut opus nouu consciamus, qualis est laudatio rimu quaerimus argumen ea quae ad laudandum valeant: deinde inuenta argumenta ordine collocamus. Item

adiudicandum de confesto verem ad refutandam sententia atomorimum a gumeta cogitamus ostea duponimus.