장음표시 사용
151쪽
quid meditetur. Praeterea qui restondet aut concedesdo,aut negando,aut distinguendo,u iudicat de arguis mento alterius. Quare iudicure de coiifecto opere comune est osciu his tribus,quod officium praetermis sum est,ai quod referuntur reliqua, qπae sumus supra persecuti Deinde qui disinit, qui diuidit, qui argumatutur,qui explicat locum communem, is praestat mMonM Dialectici, crim neque concedat,nes neget, neque
distingat Iam vero β haec tria ossicia restondentis sunticum par quos ratio fit interrogantis,oportebat quos docere officia interrogantis, quemadmodum facit Aristoteles. 8. Topico. Quids quod neque omnia officia restondentis persequuntur, quae Aristote. 8. Topico complexus est. confutatis alienis sentent Areliquum est ri nostrum pronuntiemus, hinc sumpto nitio. Quia omne oficium positum est in exercitotione, quot sunt exercιtationes Logicae, totidem erat oficia Logici. Exercitationum aute Logicae duo sunt genera: unum conficere novum opus, alterum de con fecto opere iudicare sub quibus omnia oficia Diuisotici continentur. Haec duo oficia declarat Aristot. i.
Priorum. Primum distulans de conficiendis fastus' mis secundum tertia sectione primi Priorum distulas de iudicio confecti bilogismi. Item Galenus haec duo oficia tribuit Logiciae in libello de optimo genere docessi his merbis: quotlia ex iratire iudicio arties omnes
parat fibi in drumenta iudicandi sccsidum artem, per quin alia quidem ipse Iibi componunt, alia rursus ab
152쪽
IN CONITITVT. DI ALEC T. 7salijs eompositu iudicunt. Et ego docebo te nn uniuerssum virumenta,er iudicia, tum G per quae tibi pa rabis veros sermones, tum ea per quae iudicubis ab alijs dictos sie enim habebis totu . Priori officio subriecti sunt omnia opera rationis: qualia sum laudare, vituperare, suadere,dissuadere, Cr reliqua quae falso sibi rhetores assumpserunt: σ quae propria dialecti,
corum esse ab omnibus conceduntur,d putare in contrari spartes, Iocos communes explicare, rationemer viam,id Ut methodum adhibere in rebus explica. du, docere rationem explicandae cuiuslautoris, Cr alia sexcenta,qaae a mulin xu.o a seruitutur magis ex opinione Cr iudicio vulgi nota, quam ex obseruallane propria: quia pauci admodum haec exercuerunt, de quibus dilutabimus nos copiose in libro de varijs generibus exercitationum Dialecticus
rum. Posteriori o*cio quinq; subiecta sunt: quae colli. guntur hac methodo. Qui iudicat, separat vitia a viro tutibus,ergo quot sunt vitia rationis,tot erunt partes iudicandi: vitia autem rationis quinq; sunt:alienum, obscur-,dmbiguum, falbum, Cr inconsequens. Nam cum omnis Dialectica versetur in argumentis, urguramentatione, er methodo, haec tantum vitia in his coismitti possunt. Nam primo argumetuis, quia inuentum est ad quaestionem explicaudam,nisi intelligatur, non potest quaestio percipimori intelligitur autem, aut cuplane non intelligitur,aut cum aliter atq; accipiendae tallud vitium est obscuri,hoe ambigui. Obscurum enim arruciet est quod non intelligitur: γt si quis Κ 3 imperet
153쪽
COMMENT ARI v simperet aegroto sumendum esse herbigradam, domi, portam,terrigenam sanguinecussam, id est,cochleam. Ambiguum quod intelligitur quidem, sed aliter ut par est,ut si quis ita argumenteturi. Dialecticu est ars probabilium: Anublica autem est pars Dialectice: propositio est ambigua, ac proinde distingueda. siquis dem Dialectica tertia significatione est ars pro bubi lium,noli quarta. Ex his duobus olfcys licitur, ut in omni disputatione dialecticu primum ambiguitas vocis distinguatur, deinde,quid ea res sit, dissenitione explicetur. Et quoniam argumentum, quae situm est non solum ad explicandum quaestionem, verlim etiam ad probandum,non sutis est illud intelligi, sed ad proubundam accommodatum esse oportet. Ad probandum autem non est accommodatum s fit falbum, π incolusequens, ut docet Galenus. e. de decretis Hippocr.er Plat quare erunt haec duo quos vitiarunt argvinesti,falsum esse,alterum argumentationis, inconsequentem esse. Exemplum 1als tale est,ad quem omnia artis praecepta referuntur, is est suis:dd demonstrationem
autem referuntur omnia praecepta artis Logics: ergo
est finis istius. Assumptio est false,ut ex superiori dis
putatione costat.hoc autem vitium appellatur peccuo tum materie. Alterum viti est inconsequeretis,cua ius tale est exemplum,homo est,ergo Socrates sedet.
curat nulla quaestio explicari, nec probari posit reobus alienis , existit vltimum vitium alieni: ut si qges
probet in philosophia naturali terrae statum firmi fi- uri esse, quoniam habet formam cubiam Gaameu'
154쪽
IN C O NITITVT. DIALECT. 7s elim stereometricum alienu est a quaeniolie naturali Aricto.praecepit de his officiis: ut de separando propria ab alienis nono cap.primi Posteriorum, cum doccet non omnem interrogationem Geometricum esse. nes omnem restonsionem ies omnem diss=utatione. neq; omnem confutationem. curas explicat quaestio snem no Geometrica esse,quae ulterius artis est, ut Muscae . Hoc autem praeceptsi multus exemplis confirmanit, ut cum ait. r. phγsico dilutationem Parmenidiser Melisi non esse propriam philosophis naturalis,
sed Metaphsicae: Cr.3.de coelo disputatione P γtha gorae ex Platonis non esse phdificam, sed matbcinatio
cuni. De vitio obscuri disseruit Aristoteles. et .Prioris Anuisse n. 8. Top. O' in Elenchis dii utans praesero tim de petitione principij, O . 6. Topico distulans de obscura dispinitione.hoc autem vitium notauit in Hesraclito. De distinctione ambigui egit Aristoteles copiose. r.Topico, cr in Elenchis: hoc autem obscium
exercuit multis in locis,vt. i. phγsico cum dii utras contra Parmenidem er Melissum , distinguit id quod est De vitio fas tractat Aristoteles. t. Prioris Andra Hρωs,cum explicat quo modo ex fulsis veram sequactur,eπ com docet quae ratio fit a sit.o ctauo etiam Topico cum exponit argumentatione falsam, Cr in Elenchis disputans de diitio non cause,ut cause. quod vitiupleruns obseruauit in reprehendendis veteribus philosophis cum ait illorum rationes peccare in materia. vitium in consequentis exposuit Aristoteles in Prio αribus, docens quae argumen ictiones sunt αωu-isys,
155쪽
COMMENTARIussi est nutiles. er in Elenchis explicus hoc ipsum via tim in consequentis. hoc vitiam multis exemplis illustrauit reprehendens philosophos, quod illorum argumentatio uel in forma peccarent, in amobrem quius h sunt vitia rationis: lim ,obscur-,ambigua , fassim, ex inconsequens. quae hoc ordine collocautur, ut ge*eraliora praecedant, Cr*ecidiora sequuntur: γt vitiή alieni cr obscuri,quia comunia sunt argumestis,argumentationi, er methodo precedunt caetera: vitium autem ambigui quia conuenit argumento, Crargumentation tertium est:at vitium falsi quarto Ioisco traditur, er inc sequentu ultimo loco quia arg tuentum prius est urgumetatione ordine naturae er doctrinae. Atq; haec de olficiis Dialectieae. cumque olficia sine praesidi js instrumentorrem praedisturi non posivi. J instrumenta quae ita sunt ut per
eductiones omnes exercerentur: hi maum in strumeο-
tum est dandi er accipiendiqie instrumentum Dialeactici est id perq ιοd exercet sua ossicia,aut, uno verbo,per quod explicat quaestimes. mam instrumentinoilonem verum esse praeter cola: us. iem omnium hoα. Miuum consensum vel Peripatetici confirmant, cum
ex vari s generibus quae boni a colligant tria genera instrMneutor : ut pstea dicemus. Diffinietur itus hoc modo instrumentuam Dialectici:causa, per quan Dialectro docet explicare quamuis qfestione. Omue tem v truvientum duplex est: γnina generale,ste: r Jeciate. Generale est,per quod exercetur omnis
inciam citor οήtursu est instrucientum coimnunc ad
156쪽
ad omnes actioues animalis exercendas, ut Pluto, CrAristoteles, er reliqui philosophi seruseruiit. instru-rncut om speciale est, quod uni tantum actioni confisciendae deninatura. ut oculus inlisumentum proprium est videndi,aut,ut verivi loquar iteruus opticus . His ita constitutis, Ariptote s. i. Topico cap. o. quatuor facit instrumenta Dialectici, quibus instructus magna
sibi comparet copiam ollogi moru probabilium: sunt autem haec:propositio distinctio ambigui liberentia similitudo. age non sunt rumenta generalia totius Dialecticaesed solitia partis Topicae:qua solant
Aristote.Dialedicam nominat. neq; cum fini specia ita partis Topicae, vere tradita sunt, nam cum iu diui dendo vitia maximum sit totum in parte numerare, inepta certe erit baec diuisito, cu vel eous done elusedem Aristotelis sub propositiati e reliqua tria comprehendatur. Ium vere distinctio ambigui exercitationis potius Dialecticae est. qua docemur vitia d virtutibus separare, quam artis ex praeceptora, quibus sola viratutes explicantur. Praeterea quid est cur potius differrentia cribvilitudo instrumeta Dialectici sint, quam reliqui loci munitionis Dialecticae' cum ex omnibws argumentaducantur. Rodolphus orationem vocat imstrumentum Dialectici: que certe non est rustrumenatum,cum sit communis cum Grammaticu, Cr Rhetorica . Qui di quod dialecticus suo munere praeclare fungetur sola animi cognitione. Inuenire liquidem Crcollocare argumenta rationis opera sunt, non oratio a
MUPcri truti recentiore; tria faciunt virumenta
157쪽
Logkα. Donitionem liuisionem, er argumentatiorenent . cuius sententiae occasio ex eo nata fuissee vide. tur,qubd hi tradendia quavis arte frequens sat metiodi itionis, Ausonis, er argumetationis. confirmat autem suumsententiam argumeto a diuisione rei subiectae, circa quam versatur Dialectica: hoc modo. Omnis quaestio agi est simplex,unt coniunctasmplex
est,qua quaeritvr tantum de una voce: ditsit ne homo coniuncta, qua quaeritur de duabus vocibus, conuestitit ne vita .lteri: ut fene homo animal Quectio aurtem simplex aut obscura est per se, aut propter umbi, guitatem vocis si pers explicatur diffinitione: ut cuobscur sit quid sit homo explieatur hac diffinitiosne, imas compos rationiss obscura est propter ambiguitatem, explicatur distinctione: ut cum distutd-tur de cune, distinguendis est nomen illius in terrestiam,murin .coelestem,er morbum, quem hoc nomine Galenus appellat. maestio autem coniuncta explis tur argumentatione: ut sitne homo substantia quia omne animal est Iubflantia. quare tria tantum sunt mstrumenta: diffinitio, diuisio, G argumentatis. Occassio huius argumeti ex proprio loco distulatior iis dessumpta est. nihil enim magis propriam inmunieti est, qgam quaestio, ad quam explicandum quaesitum est. Sumptiones tamen plerae que assumuntur false.quaru prima est: Omnis quae lio simplex explicatur diffinio tione sola,si fuerit per se obscura. omnis enim quaestro simplex explicari potest omnibus locis dialecticis: vicum distulamus de homine,docemus qxae causae homi
158쪽
IN CONsTIT v T. DIALECT. 78ἡis sint, quae effecta, quae subiecta, quae ad ictu, quα dissentarie quae comparationes, quae nomina, diuisios nes, diffinitiones, σ testimonia. Quod si hunc quaestionem fimplicem non nomines, quae tamen quaestio
vere simplex est ded quaestiones dii sit, σ quid sit,
quas vocat Aristoteles simplices. 2. Postcrio. Atiubaseis, falsi item erit sententia. nam quectio an res siit explicari potest demonstratione Bllogismo Disectico: nes sol m ex diffinitionis loco, dierum etiam ex omnibus locis inuentionis dialecticae: ut a me ercausis efficientibus probari potest hominem esse, quia est animal a Deo procreatum propter beatitudinem. a forma σ materia, quia babet animam participent rationis, σ corpus ab efectis, quia loquitur a subleuctis,quid est in tempore σ loco .ab adiunctis, quia in
eo insunt virtutes, er vitia. a contradicentibus, ait sὶ homo non est,non utitur rationeChoc autem absurdunt
est:ergo homo est. a comparatione, i belua est, homo est . a nomine, quia ab humo dicitur. a diisnitione, quia est animal rationis compos.d diuisione,quia comstat corpore Cr animo. Quare falsa est prima sumoptio.Secundu sumptio veru quidem est, sed falso colligit, quae talis est: qtiaestio obscura propter ambigui tutem explicatur dictinctione nominis ambigui : haec vera sumptio quidem est sed quod sequitur non cohaeret,nempe diuisiotiem instrumentum esse Dialecticae. argumentantur enim ab una parte ad totum, quasi ita dicaui,si distinctio nominis, quae diuisio est, eji in truriciu ,omnis diuisio uastra nenim eritan eo etiam peccαος
159쪽
COMMENT ARIus peceant,quod distinctionem nominis diuisionem facio unt, cum id lacertum sit, de quo nos postea distulas bimus.Tertia sumptio est: questio coniuncta explicatur argumentatione. Quae si desola argumentatione intelligatur , falsa quidem est. nam explicatur etiam methodo. In argumetando autem varia methodus est: una ut a communioribus ad sterialiores argumentastioneTprogrediamur, qua nota est,et vulgaris :altera, quam docet Galenus secundo de decretis Hippocratiser Platovis, ut utamur primum demostrationibus,des isdeisquiseis Dialecticis,tum oratoriis, Cr ad exatremum captiosis.Τertia in demonstrationibus collocandis,prim in uti demonstratione quae ex commutiis bus notionibus sit deinde demonstratione, quaest ex rebu3 antra demonstratis: quem ordinem secutus est Euclides parens metbodi demonstrandi. Et in orato, rijs argumentis eoiloeandis methodus est, de qua multa distulant rhetores. agam ob rem questio contu cia non Dis argumentatione explicatur, sed etia meo
stodo. Ex quo pesteuem sit. falso colligi tria instramenta d Peripateticu ex diuisone quaestionis:praesertim eum ex ea diuisione duo tantum instrumenta colatigantur,nempe diffvitio, er argumentatio. Nam cum quatuor sint genera questionum, ut docet Aristote-Ies,osit,quid sit,sit ne hoc illud, er cur hoc illudfit, curas quatuor problemata topica ad questionem duhoc istud sit referantur, quaestio quid est sola disti ita
tione explicatur, ut demonstrat Aristoteles. a. Postenrioris Audbse as,reliqui omnes detumeritatione tra Maturet
160쪽
IN CONSTI Tu T. DIALECT. Dctantur: quae si necessaria est, demonstratio Pocatur. qua res diuisio quaeritonum sequenda est,haec duo tautum sunt rumenta. Quam sententiam AristoteIes confirmat extremo capite. 3 .NetapbUci his herbis:
Omnis disciplina,vust per demonstrationem,aut perdiffinitiones. diuisioni vero nullu3 coceditur Iocus di
Aridotele ad quaestiones tractandus. quod confirmata u. cap. primi Prioris Anabseωs, Cr. r. Posterioris Anal eos di itas contra Platonem, cuius argumenta vetantian fuga sint in nostris commentarijs expliaeabimus. Aristoteles certe nullum reliquit Lewm diis
uisioni nisi ad distinitiones reru inuectigatis, xt doiscet capite. 14. fecundi Poderioris,dut ad demon tradum,dit explicat. io. cap. a. Posteriorum. Ex quo Dis eo duo errores commise videntur a Peripateticis in
hae distulatione. Primus, quod illi faciunt diuisionem i inrumentis causu distinctionis , Aristoteles vero ratio dilbnitionis, or demonstrationis .secuta3 quod
in Rrumenta generalia ex lectilia confundunt: cum in eadem diuisione aut omnia generalia, aut Decialia in Hrumenta esse oporteret. atq; diffinitio unprumenis tum generale est de sententia illorum,ulit certe comis paratu cum diuisione. diuisio vero steciale eri instrumentis diffinitionis, Cr demondirationis. Quare nosunt tria instrumenta Dialecticae. Prisciat etia Aristois telicibuam sententiam confirmare duobus locis: xno Arissotelis in praefatione de animo,altero Porphγrij. Locus. t. de animo sic habet: clim autem persticuum