장음표시 사용
161쪽
COMMENTARIusdus,et quaesequutur. Quo loco alium methodum disimitionem explieunt interpretes. A ridoteles eo loco non disputat de in drumentis totius Dialecticaesed ad explicandum quaesionem quid est, de qua re dilutus, .Posteriorum demonstrui nsii possc explicari quaestionem quid en demonstratione, neq; diuisione, ne sinductione,nes diffinitione diffinitionis, neq; di finitione contrur , quare per alium methodum .ntelligit reliqua praeter demondrationem, cτ diuisionem Loocus Porph rq legitur hi praefatione cum ait quinque yoces γtiles esse ad deletiliendum, diuidendum,et demondrundum. Qui locus purum γrget, cum Porph in
riuue Platonis sit studio fimus, qui methodum diuidedi auulsem a reliquis docuit in Philebo, Sophictu, erciuili: quam Aridoteles multis argumentis labefacta sit. Quamobrem feri nulla plane ratione potest, ut tria sint Diale cticae instrumenta. Re fututis alienissetet
tenti)s,nostrum pronuntiemus. In trumentian Diuisscticae diffinitum est a nobis. causa per quam Dialectioeus suo fungitur munere iis que posuimus alit generua se ut speciale esse. Generale quidcin quod ad omnia Uycia, speciale, quod ad singula praedanda Paleret. quae igitur generalia sint in frumcnta Dialecticae nuς quaeramus.num specialia, sit quae fucrint. cuium ossa ictu, in reprchensionibu3 fallacis in Arictotelis expliacundis pei sequemur.Demons rutum a nobis supra sρα esse officia dialecticorim: ea autem omnia praestantur duobus tantum rebus, militione nimirum Crdidosiit C. quare hic duo tantum erunt in 'rumenuta
162쪽
IN CONSTI Tun DIALECri sotagenerina mentio er distositio. modaute omnia 6 cia his duabu3 rebus praerintur, exemplis intellia getur.Primum conficimus nolim opus, ut Iaudet paupertatis argumento amet collocato. qua re consoquimur felicitatem, ea est laudanda unpertate autem consequimur felicitatem: ergo paupertas est laudata. Secundoseparamus aliena a proprijs: ut rientionemo dispositionem i rhetorica argumeto ab adiunctis. ιtu collocuto,quae partes propriae sunt Dialecticae, n
conueniunt Rhetoricae:inuentio autem σ di bositio partes propriae Dialecticae sunt.ergo non conueniunt Rhetoricae.Tertio explicamin obscura: ut distinitionem dialeIecticae mento argumento ab etγmola id cr ita collocuto. γψRignificat rem quamuis ruistione explicare:Dialectica autem dicitur Astis
hi ergo Diale ctica est ars disserendi d est expli,
candi res qua uis ratione. Mario distinguimus ambiugua: visolam demonstramus non esse calidu, quoquacalidus 4 Peripateticis τocetur, inuento argumento ab ejectis, Cr ita collocato. quod calidum dicitur abefectu id proprie calidum non est:sol autem nomindo tur calidus ab efectu: quare non est proprie calidus. Quinto refutamus falsa:,t demon mationem ne ejeLogis inuento argumento a diffinitioncm ita eoru Iocato nis est id extremum ad quod omnia praece tauriis referuntur ad demonstrationem autem non restartitur omnia praecepa Logicae: ergo demonstratio non est pnis Logicae.vhimo refellimus inconsequetis in-
163쪽
C. O FIMENTARIus argumentu, Dein en: ergo leo est, neq; illud valebit deus est: ergo aequus est. Primit aut e non valet,ergones extremil. Quare duo sunt ignistrumetu generalia totius logicae, iuventio er distositio, etsi non simprevi oque utendu est. nam possumu3 coficere Iocii conius nem ex sola inuentione, er explicare obscura, Cr ambigua distinguere: ut si quis, exempli causa, virtutis explicet casses,efectu,subiecta, G adiuncta, Cy reliqua argumenta: de quo genere exercitationis distuotat Aristoteles . et s. cap. primi Prioris Anubsem cum ait ex unoquos reris genere eligetas esse prospositiones: mi de bono,aut de scientia.
Q κα etiam partes sunt.J Fieri quidem potest γε
xva Cr eadem res appelletur nomine partis er indrumenti, diuersa tamen comparatione: ut manuε comparata c- corpore pars est corporis, iustrumentum tomen dandi Cr accipiendi. Qtio consilio fuci Mnest, γρhoc loco de partibus dialecticae distularemus. Partes dialecticae udicio Aridotelis. 8.Topico sunt tres:mmventis,distositio,elocutio. quae non of rtitur ab Aristotele tanquam partes ipsius Logicae sedsolim Topicae. elocutio autem non est pars totius L ogicae, nequo Topicae: num potest Dialecticu3 praeclure fungi suo munere sine elocutione: ut Dogicu Aristotelis isti qua nulla sunt ornamenta elocutionis. Praeterea ea pars propria est cuiusq; artis, qua primum sublata, tollitur subiectum artissublatu autem elocutione . non tolliatur usus rationis,quod subiectis est totius ari is, nec
distulatio probabilis. quod ubiectu cst puriis Toph
164쪽
IN CONSTITVT. DIALEer. si M. Interpretes Graeci tres sciunt partes Iuleae:vaso insciri , quae continet elementa huius artis, nempe quinque voces. tegorius, Cr librum de enuntiatio ne.alterum Topicam, quae continet Topica, er Elenachos. tertium Anublicam, quae complectitur Priora,er Posteriora.Prima quidem pars,quae elementa traso,vii alis duia referenda est. nam Iiber is αι
traditur,ut doceamur conficere enutiationes, ex quibus disteti mi constant: er ut possimia iis ire enuntiationes verae, ero. ae sini, ex repugnansii ἰσο --,ct consecutione enuntiationum: iudiaeium autem veritatis finis est partis Analγticae. Qua obrem liber - ουμκy-s non est pars diuersu a parte Anublica. categoria autem non sunt partei logicae. nam cutegoriarum usus duobus tantum lacis legitum in Logisa γ.cap. 3.Topici, Cr. a 4 secundi posterios rum quorum uters docet tantum materiam suppediaturi ex categorijs:Logica autem non suppeditat materiani ad dis ut dum et ergo non fiunt partes Logicae. siquidE. x.Topico docet Aristotelis categorias praebere materiam V conficienda problemata Topica. Ini. fem Posteriorum innuit eategorias utilis e ead
queri xsum idem Aristotelis exercet inquirens dis nitionem animi. quare categoriae non sunt partes Los cae. Quae sententiu copiose a nobis exposita est in esiment ijs categoriau .Aly interpretes Aristo. f. iuui quatuor partes Logicae:,nam di tendi: alterum diuidendi,tertim resoluendi, quarta demonstras
165쪽
Posterioris AnalUeos tribuunt toti arti. Primo nans Posteriorum docetur methodus demonstrandi, secundo methodus di*niendi . resolutio autem, quaeseruit
resolutio, er diuisio, quaeseruiunt donitioni, expli,
cantur. I 4.cap. secundi Posterior : γt in illis locis diligenter est a nobis explicatum. Qitumobrem haec diuisio inepta est, tum quid non conuenit toti arti, tu etiam quid partes diuisionis no sunt pares. num resolustio er diuisio non sunt methodi propter se ipsas quaeustae , sed propter demonstrationem ex dimitionem. Alij duas faciunt partes Ussim Logicae: Anublicam,
er Topicam udicio Aristotelis . ita ut Anablica neaeessarioru titu sit Dialectica vero probabilia. Qua diuisio, etsi sentetiae Arist. videtur couenire ineptatume est: quia sumitur ex materia. na res per forma divide de sunt no per materia. His sententi' cofututis, xera sentetia pronutiada est:quae aperte ex superiori distulatione eo igitur. Na cκm instrumenta duo sint partes aute et instrumetu sint eade, partes certe duaerat. Praetered ii Dialecticae subiecta est ratio, ratioonis aute duo sunt effectu iuuenire er distonere,certὸ duae erunt partes Dialecticae inuentio er di*ositio. Assumptionem cofirmat comunis usus sentiendi . nam vel agricola interrogatus de fertilitate anni sequenditis,primitin secura cogitat causas fertilitatis, deinde ordine restondet hoc modo:rari solis, crebri imbres
hoc anno De longila igitur expectanda fertilitas.
166쪽
pico. r. p. cum tribuit Dialectico interrogantibaeetria inuenire,distonere,Cr eloqui. quae eis toti arti eo Deo non tribuuntur amen ad totam artem transferenda sunt:praesertim duo priora. Est enim sua demonstratori mentio,qua explicut Arisa. et .ca.primi Posterior γ' ad. 1 i. e Ber propria distositis,qua
docet. I x. cap. primi Posteriorum. Pseudographus etiam,qui repugnat Demonβratori,babet inuentioonem er diDositionem, quia explicat Aristo. ra. cap. Cr. x3. primi Posterio. Item sopbista,quem artifcε facit Aristot. contrarium Dialectico, habet suam inis uentionem er distositionem: quae docentur ab Ariapo.in reprehensionibus fallacibus. Quatuor igitur inuentiones er distositiones diuersae ab Aristotele afferuntur:Demonstratoris,Pseudographi,Dialectici. er Sophistae: quae ad generalem mentione or diΦositionem re cunda sunt. Nam communes sunt laci inuentionu omnium, differunt tamen usu: quid deismonfirator utitur solum Diffinitione causis,er esse-er interdum cum baec desunt, rebus adiunctis, aut alijs locis. Dialecticvi omnibus Iocis promiscue
Mitur, dum probabiliter de quaestione posita distulet. Pseudographus ijsdem locis utitur, atq; demona strator, sed fulso acceptis Sophista quoq; ijsdem dis Dialecticus utitur, sed falsis, aut ambiguis, aut alio vitio deprauatis.Dispositio etiam communis omnium est:praeterquam quod Sophista ista abutitur aliquans do,cum affert rationes,qga peccant informa:ex hac L a distu
167쪽
C OH H ENT ARIus disputatione persticium ect unum tantum esse debes
re generalem artem inueniendi, er disponendi. Nam quemadmodum non est alia ars elocutionis Philosoisiphorum, alia Rhetorum, alia Poetarum, cum ea varie utuntur, sic nes Logicam iuuentionem σ disto-fitionem in quatuor partes diuidi oportebit, quod quatuor artifices diuersi ijs utuntur. Generalem igiis tur inuentionem Er di ostionem partes primas Lorgicae esse constituamus: quae propriae Dialecticorum sunt,non Rhetorum. Sublato enim Uu rationis,quem Dialectica instruit,auferuntur metio ex distositis: sublato vero ornatu,qui proprius est Rhetorum,non tolluntur inuentio Cr di, ositio: quare proprie parates sunt Logicae,non Rhetoricae,ac proinde no erunt
necessaria tot praecepta inuentionis σ distiositionis Rhetorum, cum generalibus praeceptis Logicae conatineantur. Dices: orator facit fidem aut argumentis. aut aspectibiamationem faciendae fidei quae argumentis fit, a Dialectico mutuatur, proprium tamen habet
alteram, quae si assectibu3. Restondeo affectus aut
excitari argumentis,aut alia ratione. argumentis: uIuno primo AEneidos excandescit argumento a minori, Pallas potuit exurere classem Argiuum ob furia vilius A lucis Oilei,at ego quae sum regina Diuum, soror, Cr coniunx Iouu, non disqciam ponto Troianos s Alia ratio excitauri affectus , aut nullius artis propria est,ut cum quastentes senes,aut infantes nuindi. aut sordidae anus in forum producuntur ad flectedor animos iudicum,aut certe non est Rhetoricae, sed
168쪽
IN CONSTI TYT. DIALECT. 83 Philosophiae naturalis: quae erasu docet excitandi ercomprimendi animi perturbationei. Porro autem disspositio partim orationis,quae propria rhetor- eperidetur, ad Logicam distositionem transferenda est.
Nam cum quatuor sint partes orationis,exordiu,narinratio,confirmatis,er epilogus: exordium quidem re epilogus non sunt partes necessariae .sed accestones qu.eda Cr προσρη- ut ait Aristoteles. r. Rhetorico: quae sunt quaesitae ad commouendos animos auditoru, neq; multum m bene moratu re blica admittuntur. Vnde in Areopago cautum erat ne quis proemio aut epilogo Heretur.Narratio aute er eonfirmatio propriae sunt methodi Dialecticae, is qua docemur explicandum primum rem esse, er dimitione aperienda, deinde argumentis confirmadam. Objciat aliquis:Nesmo potest eloqui sine inuentione er diss=ositioncie go sunt partes propria Rhetoricae. Non valet arguae mentum :num ilio pacto nemo potest eloqui sine prooprietate sermontis,ergo Grammatica erit pars R hetoaricae:quod falsum V. Hoc argumento confuse sunt erperturbatae omnes artes. Num ut quis, suum artem augeret Cr omaret,reliquarium praecepta cum sua arte coniunxit, quarum praesidio ad exequendm suum munus indigeret.Hinc celebrata literis catena illa ausrea Homerica, quae encγcIopediam ex contateratiounem quandam omnium artium continet, de qua Plato in amatoribus, cicero pro Archia poeta, er vitruuvius primo lib.de alij pleris disseruerunt. mae artiu
169쪽
COMMENTARIus d vero eonfideres, est improbanda . nam sunt singuite artes suis Anibus distinctae.quemadmodum ad eriogendam domum opus est coniuncta opera fabri , arochitecti, er latomi,clim artifices diues lat. mam.
obrem mentio er dispositio non sunt partes rhetoricae. Quorsum igitur rhetores de mentione erdispositione tam multa disseruerunt i quia quo temapore ceperunt primum homines orare, nondum inauenta erat dialectica, sine qua orare non poterant,
necesse fuit de mentione σ d φositione Diadeactiea in arte Rhetorica dilutare : quae consuetu
do ad nostra usque tempora fluxit . sed inutiliter: quum dialectita per se ipsam discatur. Requiret denuo aliquis, si mentis er distositio propriae sunt
dialecticae , quae igitur erit digimilitudo Rhetoricaer Dialectiees Aristoteles ait Rhetoricam versari
circa eu res, quae cadunt m consultationem, dialescticum vero circa res omnes. Quae sententia ita deciapienda est,ut rhetorica plerans versetur,no semper. circa res,quae cadunt in consultatione,cum res omnes
illustrari posivi elocutione oratoria. Alij rhetorie subjelut bγpothesim tantum iurecticae vero thesim. Quae sententia falsa est. tam enim quaestiones mite, quam infinitae ab ,tros artifice tractantur . Zeno Stoicus distinxit has artes similitudine manus: voluit enim Dialecticam similem esse manui copressae, quod
breuibuι argumentis er contortis utatur, Rhetorio cum vero manui dιlutate, quia copiosius de rebus diseruta. Qua dii militudo inepta est 44 urtei distina suendu
170쪽
IN CONITITVT. DIALEC T. Mguendas . nam plura, pauciora, maiora, mi mora non mutant natura Er formas rerm: ut ignis maior Ominor eiusdem generis est. Itane digimilitudinem Senonis cicero falso tribuit Aristoteli in Orato, re ad Brutum, deceptus fortasse voce Graeca Φum V or. nam ait Ardiotelem hane disimilitudinem scripsisse .nitio sue Rhetoricae . in tota autem Rhetorici non legitur talis lacus de comparatione harum artium praeter hunc, η--uhi.' - - δα ,κ nuru, id est, Rhetorica par est σ αqudolis Dialecticae.. Vox Greed ambigva est propter contrarias significationes praepositio nis se . nam aut significat similitudinem σ aequalitatem : ut pollicem nominamus aequalis ect viribus toti manui e aut significat aliquid contrariam : ut anticatone; , id est, declamatioones contra cotonem . Ita cicero sesρ- inter o pretatus est ex ultera parte restondentem , quasi Aristoteles ealoco contrarium esse DialecticaeRheotoricam putet . quod feri non potest : cum Aristoteles hanc sententiam eonfirmet similitudine vintriusque artis. nam utraque, inquit, de rebus omniabus dii utut . Quare praestabilivi est de sententia Alexandri interpretari ἰσοσ1ρπνρ, id est, circa eadem versantem , quasi dicas , parem σaequalem. Uera disimilitudo Dialecticae er Rhestoricae est, quae ex sine sumitur . nam Logicae Anis est uti ratione,Rhetoricae vero ornare oratione dices do . Ημος te esse Re Rhetoricη hinc intelliget; r.