장음표시 사용
211쪽
C OH FIENT A Rivsnera es caedes enumeret. Hinc definimus virtuter,urtes, er facultates: ut fortitudinem virtutem esse postam in periculis subeundis: sectim sensum esse,
quo colores comprehenduntur. Hi ne quaestio qualitatis soluitur: ut iucundum esse cognitionetii phUolo, gite, cuius omne opus positum est in cognoscendis gesneribus, formis,differentqs, causis,essedus, sub tectis
ctis, quae versantur circa rem subiectum laudamus cr ituperamini ut ratio commendatur, quia Dialectica eius ars est, quae parens est er procreatrix laudanda. rimi artium sic vituperamus flagitia, in quibus luxu.ries cernitur,eT supplicia, in quibus crudelitas. Hinc hortamur homines ad labores er molestias patienter ferendas,quod fortitudinis fit proprium. Sic deterremus homines a rupinis , quod ear studium propria,t duaritiae.Hinc conqcimus narrare naufragium hoaminem naufragu. Hinc diffinimus fessubiectas: νι μάporent qualitatem esse, quae gustatu pcrcipitur. Hindiquedio qualitatis soluitura. ut bene disputat fuisse
de rebu3 n4turalibus a PhUiologo. A' rebus subiectis quae circviij iunt laudamu3 Cr vituperamus: Pt Rhetores commendant persorim ex loco Cr tempore, in quibus nata sunt: Cr ex ijsdem locis vituperant.Ηine suademus ex loci Cr temporis oportunitate, aut disis suademu4. Hinc coni cinim verisimile esse ab eo hοα
mine commissum sui escinus, qui eadem hora O
212쪽
IN CONITITVT. DIALECΤ. Iosi Deo interfuerit. Hinc descriptiones pleruns ictuin frantur:-Antichthones sunt, qui aduersum nobis i terrum incolant. Hinc quaestio qualitatis explicatur: a vi candidum esse hominem,quod sit Germanus,mgm, , quod sit AEthiops. Ab adiunctis, quae circunstunt.
. commendamus er rituperumMnt laudamus regem a a vestitu Cr comitatu, equitum cr pedit- Sic cicon ro vituperat cutilinam secundu oratione a comitatur nequii imorum hominum. Hinc suademus studendum esse iuris prudentiae propter salutationes, deductioranes,consultores frequentes,munera.mugifiratus. sici dissuademus tγrannidis ludium, quod coniunctum siti eum familiaritate latronum,gladiutor ,ganeonum, , silcariorum,ac hominum perditis morum . Hinc consi iecturum facti explicamus: ut insidiatum fuisse cloisi dium Miloni, quod cam seruis robums progredereatur.Hinc quesitio qualitatis soluitur ut adolescentenii probum esse,qui familiariter pluui cum senibin, cum, viris doctis. Atl haec de exemplis rerum subiectum, i er adiunctarum, in quibus explicandis trifariam peccasse mihi ridetur Rumus.primum quod nullum noua diuisionis certum rationem attulerit. num quae afferritura Talao ratio tenuis est ex asu naturali desumaptam fuisse diuisionem. Deinde quod locum coniunactum csim re, CT auulbum ad idem genus rei subiecta
retulerit: cum locus exterum circunsture rem ridea. 6 tur Podremo quod ante posuit adiuncta, quae circumstant ijs,quae circa occupantur. Huius loci adiunctoarum exemplam falsum legitar in Topicis M. T. cι-
213쪽
r . COMMENTARI v seeronis. Si ea mulier test enim fecit, quae se eo pite nunquam diminuit, non videtur ex edicto praeis toris secundini eas tabulas possesio dari,adiungitur enim ut secund- seruorum, secund- exul- , staeundin puerulor tabulas posse io videatur ex edicto dari. Hoc argumentum d purisumitur, in qgo comparantur pures personi, quibus testamentis actio nulla esse posit: nempe mulieres, serui, exules, Crpueruli. Ex bis locis maior copia urgumentorum ad rem quamuis explicandam suppetit, quam ex causis. er effectis,praesertim in causis coiecturalibus, quarsi propria sunt signassulitiones, er coniectum. Cr huPhilosophia naturali, quae omnem explicationem reris naturalium ad qualitates refert. De adiunctoraxi iudicandum illud est,esi fingula leuia per se sunt,s coniungantur tamen, muIt- ponderis habere. Dissentanea sunt, quae in eadem re simi affirma ri ex negari no possuntd Haec distinitio dissentaneois
r in eadem re numero intelligenda est:ut nigrin, er alba no possunt affirmari et negari simul de eode. Dissentaneor duo sunt genera: contrariu er repuri gnatiu.cotraria,quoru ynu tatu uni certa lege repuis gnat es vero assentimur Rumo,qui ea etiam , ocat, contraria quorum unum inultis repugnat. quod alio- . qui tensis sit disimilitudo contrariorum repugnans tui. Malumus vallusequi,qui negat duo vitia uni vir, tuti esse aduersa, er merito quide.Numcu in duobus viiijs duae contradictiones sint, cuiusq; aute cotrudiactiois duae sint partes, thetis que honesta pros
214쪽
IN CONSTI TYT. DIALECT. 1 os secto duobus viiijs duns virtutes repugnare oporte bit: xt is dandus pecunijs sola liberalitas virtu3 est, ex
sola effusio vitium: sit no dandis impalitassola virtus
est, eruuaritia viti-:quare vera est sentetia Vastae.
porro de medijs extremaru rem, i de medijs colorissus exi limanda est unu tatu uni esse adversm,quia ita tuti; rutioe aduersatur. γt pallidus colar hoc ipso quod particeps est candoris , aduersatur nigrori, σhoc ipso qd particeps est nigroris,aduersatur cadorti Repugnatia q sint explicatu est in cotextu que a cieerone praetermissa sunt, cu eor frequens sit Uinia contrariorrum quatuor sunt genera. 3 contraria vulgo a Peripateticis opposita nominantur. Quorum diuisio in quatuor genera Arist.s er meruit omnisi doctora consensum. Quae hoc modo colligi potest oin milia cotraria,aut inter se possunt referri,aut no.prioris generis sunt relaturquae no possunt referri,aut hasbet commune genus,aut non:prioris generis sunt adauersa. Quae non habent communegenus,aut diuidunt omni tepore veritate a mendacio, qualiabunt contra
dicentia, aut non, qualia sunt priuantia. Aduersa sunt,quae sub eode genere comprehensa INaee di nitio aduersoru truditur ab Aristo. extremo casu Mi in categorijs tume cap. de quatitute
videtur hac diffiistione alijs Philosophis tribuere diastutus de cotrarijs locis. Huic donitioni addiderane Peripatetici,et ι eode subiecto nisu hqdpotest aduersa suscipere. quorum unu expellit alteru,nisi alteruis sit a natura. Quie additio laterra nusqga legitur ni
215쪽
xa aduersoru gn singulis artibus. Videtur tumen Arist. ista additione collegisse ex capite de cotrarijs,cu uit Arist.hoc interesse inter priuantiu er aduersa, quod aliquddo alterutrit aduersum expellit ulterum, victigus calore, Cr vicifim, habitim vero non pessit priuatiouemaqui caecus est,non potest videre naturali presertim ratio e ,nes mutus Io qui,exceptis paucis admodu, quibal id cotingit ut filio regu chros cum dici, mus aduersu sub eo de genere coprehendi, id intelligedum est tu de genere proximo, ut homo or belua Dbanimuli, qua de remoto cr longe petito, ut iustitia criniustitiasub qualitate. Adversorum aute duo sunt genera, quae affert Aristo.in categorijs: vrum eoru quae habent medium, ut candor Cr nigror pallorem: alter eorum quae carent mediorvi par er impar In illis
Uirmato uno tollitur ulterum, non vicisim: sublato uno. reIiqua ponuntur. ut si cundidus est, non est niger, non vicifim, si non est candidus, est iuger. nantsunt multi diij colores. In his vero lino affirmato uterum tollitur er victi'im: ut si non est numerin pari est impar, er vicisim. A duersu omnia bifuriam tractatur. Num aut conferuntur duo cum re tertia, aut duo cum duobus. duo cum re tertia, tractantur contrarie:
ut si virtus est expetenda, vitisim non est expeten
dura.duo cum duobus tructantur aut utrunq; affirmari te aut cum negatione: ut si virtus est expetenda, vio
216쪽
IN CONSTIΤvΤ. DIALECT. Io negans.ub aduersis Iuvidi unius er vituperatnM : ut si prudentia est laudanda,imprudentia est xituperanda, Cr vicisim.Hinc uademul er dissuademu/: ut si pax est expetenda, bellium est fugiendum. Hinc coniectus rani facti explicamus: ut si ab homine aegro committi hoc facinus non potuit, commissum igitur ab altero est, qui 'via erat valetudine. Hinc descriptiones sumuntur : ut virtus est fuga vitioris . H inc quaestio riualitatis soluitur: ut si honesta est continentem esse
turpe erit incontinentem esse. I . . Relata, quorum vis σ nutura in comparatione posita est. 3 Reluta vocat Aristotel. in categorijs τα Cicero appellat ea quae cum alio conferritur, ea quae comparantur. Cr Retitu. haec etiam tractuosaur bifarium,quemadmodum aduersa Cr priuantia. nauut duo cum vno comparantur:*t sis paucita3 est expetenda, multitudo non est expetenda,aut dum duo.
bus: ut si magnitudo optanda est,paruitus est fugienoda. si aliter tractentur relata , ad alios locos, non ad hunc pertinelit: ut si puter est, procreauit fili ,res fertur ad causam e cientem Cr exemplum quod us
fertur a Rumo ex oratione ciceronis pro M. Marcetiis ad minora referendum est. Sic enim ait Ciceroi ex
quo profecto uitelligi debet, quata in dato beneficio sit laus, cum in accepto tanta sit gloria. quasi ita discuis is qui accepit beneficium,laudatur quanto m gis is qui cotulit. A relatis laudamus Cr vituperamus: ut si ea ciuitas est laudandu,qu.e paucorum poluntate regitur a certe vituperanda erit, quae multitudinis
217쪽
COMMENTARIus imperio deministrabitur.hinc uademus er dissed - trus: ut paucis contentum esse oportere, quia multitudo perturbationem affert. Hinc coiecturam facti exopite ιιι: ut hoc facium a seruo committi non potuit, ab hero igitur commissem est. Hinc descriptiones si ini possunt, sed non multum elegantes: ut maius est, quod nes est aequale, neq; minus. Hinc quaestion squalitatis soluuthr: γt si donimus ure faciis serui uiniuria. ΦPriuantis,quae priuationem er habitini rei decurant. J Privantia hoc disserunt ab aduerfis, quod ita .
n eodem genere,bcc in eodem non contineantur: ut
nox er dies. A relatis alitem disserunt,quid relata in ter se referuntur. a negatione vero dissert priuatiq, quia negatio signiscat id omne quod non est in re affirmata, priuatio tantum quod non irrect in ea re, quae nata est suscipere habitum. Hinc animalia sola
vocamus muta. aut surda, lupides non dicimus proaprie mutos, aut surdos, sed non loquentes, aut noo dientes. d priuantibus laudamus er vituperamus:
xt si ebrietas est vituperanda, sobrietas est laudarida,er viesim Hinc suademus Cr dissuademus: visi e a petende diuitiae, fugienda paupertas. Hinc coniectur facti explicamus: ut si hoc facinus committi non potuit a caeco, commissum igitur fuit ab ultero qui: γidebat.Ηime descriptiones sum utur: t mors est prisnatio dirimine quaenio qualitatis soluitur: γt si Disy Domi ni honorantur ,strui non sunt honorandi. sontradicenti qgor pha ait, alterum negat.d
218쪽
Haec distinitio Acaccipiedd est, ut eadem res numero Uirmetur m negetur.quare non est cotradictio prosprie quae affertur ab interpretibus Aristot.per quam duae enunciationes dicuntur subcontrariae: nempe cum utraque est in parte: dis quidam homo est iustus, quidam homo non Ut iustus,utras enim vera est :illa de Aristide, haec de Phalaride. contradictio omnis
aut fit in verbo tantam, aut in enunciatione . construdicentia, quae in verbo tantum sunt, vocantur
ab Aristotele nomina finita Cr infinita: ut honestum,
non bonestum . infinitu autem nomina rara admodum sunt, ut in cicerone unum tantum nomen rei infinitum reperitur, quod est non corpus: caetera sunt apoposita:verbum autem infinitum extra enuntiationem non est.num verba extru enuticiationem idem valent quod nomina:dit docet Arist. in libro Perihermenias. ut in enunciatione non disert a verbo negato,ut bos O non currit. Porro autem haec cotradictio simplexes extra enunciationem consideratur,tumen in enus
elatione tractanda est: xt si voluptatem esse laudanodum verum est, voluptatem esse non laudandam fui sim sines vero existimandum est contrudilonem
argumentum esse assumptum,quod integrae enueiationes sumuntur.num tantum afertur ud argumentanduargumentum sumptum ex comparatione attributi:
ut Socrates est Philosophus, Socrates non est Philoo sopbus. Verbum enim subiectum utrique enuntiationni idem est,attributa solum repugnant. contradictio
autem qui fit in enuntiatione, aut simplex est, duo ε multiplex,
219쪽
multiplex.Simplex est, quae ex enuncιutis uno verbo iunctis confluit quae aut communis est, aut propria. propria ex enuntiationibus proprijs constat: ut Socrates est iustuε Socrates non est iustus . comunis cuius alterum saltem enunciatum commune est: quae aut sgeneralis, aut specialis . generalis est cum virus pars est uniuersu: dit omnis homo est caudidu3,nussin homo est eundidim quae vocantur ab Aristotelicis contruria uariationes, i cicerone aduersae. Φecialis contrua dictio est, cuius una pars est uniuersa, altera non: ut omnis homo est eundidus, quidam homo non est canηdidus. Multiplex contradictio est, quae constat ex eniiciationibus iunctis multis verbis cuius quatuor sunt formae: connexu, disiuncta,copulatu, Cyretita connes xu: ut sifol lucet, dies est, non si sol lucet, dies est. Disiuncta aut dies est, aut nox est,no aut dies est,aut nox ect. copulatu : γι er dies est, er sol lucet supra nostri Hem ibaerium,non crescieR, Exsol lucet supra nostru Hemisphaerium. relatu: hi qualis vir,tus iis oratio,no qualis uir,tulis oratio, De cotrudictione
multiplici nihil disseruit Aristot. sed Theophrastus. er Eudemus soch illius. haec contradictio bγpotheti.
ea vocatur ab Aristotelicis quae simplex est,catego oricu. Tructatio huiu3 Ioci, quae a Cicerone assertur,
fulsu est: si hoc no est,illud est, aut si hoc ia,tilud no
est: ut si dies est,nox non est. nam omnis contradictio ect eiusde reisubiectae: attin hs diuersae res subiectae sunt: quare eme dandus eri Iocus Ciceronis, ut voluit
coaeduus, os istud est hoc illud no est, γι Hriusque partis
220쪽
IN CONSTITU T. DIALECT. Io partis eude sit ressubiectu, Cr attributu,nes haec lastne propria structatio cotrudicentiu sed illusi voluptate esse laudanda veru est, voluptate no esse laudatadu falsum erit, eruic im q tractatio no est expressari Rumo.exemptu aute eo tradictionis simplicis,qd Usfertur a Ramosassum est. Nu sic uit cice cin Lucullo.er quide honestis similia sunt quaeda non honestu, erbonis no bona, σ artificiosis minime artificiosa quod argumentusumptu est a similitudine, nou a co tradi: cetibusinum copurat inter se similia cotradicetid.nes
mirum:cum omnis comparatio tam thectetur in con sentaneis, quam in dissentaneis, ut supra explicatum est: co tradictio ite sub sterna, q affertur a Peripaterticis no ect cotrudictio quia utraque pars ait: ut omnis homo est iustus,aliquis homo est iustus: aut utraque nost, ut nullus homo ect Mus, aliquis homo non iniustus. a contradiceatibus laudamus Cr vituperarim:
ut si fulbum eri non laudaudam esse prudentia, laudunda erit prudentia. et sifalsum eri nou vituperandum esse imprudentiam, vituperanda erit. Hinc suademus er dissuademus: ut si litetis studendum non est, non
sunt docendi ignari: hoc autem absurdum ergo literis danda opera. Hinc coniecturum facti explicamM: visi ab illo homine no fuisse occistum ustem falsum est, ab illo igitur caesus fuit. Hicie quaenio diffinitionis diffoluitur: ut si falsum est non esse eum sacrilegis, qui furtum rei sacrae fecerit, verilia est em esse sacrileagum,qui furtii rei sacrae fecerit. Hinc soluimus quaea
sioncm qualitatis: νι si non fuisse iure caesum clois Q , diuin