장음표시 사용
241쪽
terquacu . Ii.de partibus Animultu, quo loco Socruate σ cori cu appessiit γltimas species. cuivi libri dua. tore fuisse Ari.nemo dinquῶ dubitauit:at de Iibris Logicis omnes viri docti,vel illitia studio fimi interpretes dubitarui Sedfuerit ne Arist. in easentetis,an nopuru nonru referre urbitramur: na ratio praepoderat autoritati. quonia autem nostra aetate multu tribuunt Philosophi autoritati, tectimonijs autorre doctigimo, ru nostra sententium confrmemias. GalenM. i. lib. de Teperum elis cutegoria substantiae declarans homine xocat genus. cicero primo libro de istietione,Sene,
ea lib. 8. Epistolam n epistola prima, omnes iuristeαriti veteres sic loquuntur quorum maxima est Latinὰ loquendi autoritas. nam singillaria facta, quae ex epita sunt Iegum , vocant illi faecies, quie Graece Theophialus appellat inrt issus, barbari casum nyminant. Omnes
etiam seriptores Lut mi huc sigiliscutione speciei v
tuntur: ut Plautus in Persa, animorum lectes perisiditur: It Persius nille hominum 1 ecies er rerurna dia scolor usus: Graecos testes non cito, quia quod Grae eum est, ut vulgo dici solet, non legitur. adhuc exaepositum est a nobis quid gen M.quids species sit,rea stat ut de disseretia aliquid dicamus. Differentia id est quod forma, sit proprie nomen disserentiae sumas, sed disserentia tamen ita distinguitur a specie, It de ' specie genus efferatur, de disserentiu non: ut homo Decies est animalis, particeps rationis disserentia.na
particeps rationis non dicitur animal , nisi causa rei subiecta quae particeps rationis est. Raravi credit canden
242쪽
IN CONsTITVT. DIALECT. I et eundem esse diuisionem generis mi ecies, quae est gesneris in differentias: sed falso cum inter se did maguuntur aliud enim est ita diuidere morbiam ut dieas similarem esse aut in trinenturium, aliud ita partiari H dicas morborum alios esse Iongos, alios acutos. aha enim diuisito est causae in quatuor θecies, alia diuisio causurumi in eum quae facit per se, er fortuiato: quae differentiae causar- er modi appellantur si Rumio diserentius eas tantum nominat, quae recta procantur cum fornus, quis procreant, vere quidem sentit. M unimalium aliud particeps rationis, aliud expers, perinde est ac sii dicas, unimalium aliud hoismo, uliud belua : sed bbae appelluntur Dimarium diffferentiae, raro in usum incidunt: prae lubilivi igitur est discrentiis eas nominare, quae naturum generis mutant: quae colliguntur aut ex causis, aut ex essesct H, aut ex modo efficiendi rem quanque: cuivi in
thodi exempla a nobιs supra proposita sunt, cum
de causis dist utaremus. ratio autem exercendi huturi praecepti a nobis exponetur in libro de diurjugetineribu3 exercitationum Dialecticarum . a generea niuerso ad steciem semper valet argumentum siue affirmate , fue cum negatione tractetur: γt si omne animul viuit, homo vivit . si nullum animul γ ita cujret, neque homo. a genere si non tractetur γniuerscino valebit argumelii ut non valet si animal est,h omo est. a Jecie ad genus valet argumentῖ uJrmute: ut Isi home est,animal est ion tam e cu negatione, ut si hosmo no est, inui non est. nam potest esse animal, quin
243쪽
CΟΜΜENTARIus homo sit. a genere laudamus er vituperamus: is oumnis virtus est Hudanda, σ continentia. Hiscsuadeamus er dissuademus: γtsi utilis est eognitio Philoso. phie, tilis quo serit cognitio philosophiae naturalis. Η- eoiectura facti explicamus: ut g omne genus flagitioru comittere solet,ueri mile est comisisse furatuline desinitiones costat enim ex genere et differetia.Ηme qaaestio qualitatis soluitur: visciliret omni
tempore res honestud laudae icebit ex tepore nundinar .alecie laudamus er vituperamus:ut si pruidentia, σfortitudo,temperantia, er Mitia commes dandae sunt, Cr virtus laudanda erit. Η iue suademus
thematicae, σ Metaph=ficu, tilis erit omnis Philo. sophispinta in cognitione. Hine coniecturumfacti explicamus. Si non est commissum hoc facimus stonte,nes necoitate, neq; fortuito ab hoc homine, ab eo igitur comissum non est. Func diffinitiones: ut animalefi quod cotinet holmne, σ belui.Hinc quaestio qualitatis soluitur: victi licet furem atrone, σ fuerileguoecidere,licebit queuis ereptore occidere .huius loci
exeptu fulsu m legitur secundo oratorio ad QuintuFrairenis omnes studiosi reipub. amandi sunt, ergo
imperator amandu4.nam argum enim est a generridaliud exemplil falsom legitur mTopiclis nes censu,
neq; Inidictu,nec testamento liber factus est,non est liber.deest enim, ut notat docte Goueanin , genvi liis bertatis antiquis imu, quod sit cum inter amicos serui manumittuntur: ut indicia Teretim in Ade his. Sγή
244쪽
IN CONSTITVT. DIALECT. Istare ebo accede hac ad me:liber esto.aliud item exempl- in Topicis fulsis afferturi. Fabia in munin viari non conuenit:ergo non est materfamilias. num urgumentrum est a dii initione matrisfamilio sumptum: distinitur enim materfamilias, quae non conuenit mmarum viri,nisi velis differetiam pro Decie positum
Tertium ex subiectis.JA subiectis diuiso dieitur, eum res diuisa est adiuncta, er partes diuidetes subisiectae. cuius tria sunt genera, quemadmodum er rem subiectaris . a subiectis primi generis colores alij sunt in rebus animatis, alij in rebus indistinatis. a sub Hiectis secundi generis .Philosophia aut Iersatur circa mores,aut circa res naturales,aut circa rationem diseserendi. a rebus subiectis terti generis : vestimenta quaedum virorum, alia mulier . a diuisione rerum subiecturin laudamus er vituperamus: ut Philosophiam, quod omnis illius cognitio versetur circa moares, res naturales, cui rationem disserendi. Hinc uda demus er dissuademus: ut virtutem omnem expetens dum ribe, quia versatur aut in cognitioe veritatis,aut in tribuendo quod surum est cuis aut in moderatione
vitae,aut m periculis Ermolesti s patienter ferendis. Hinc coniecturumsueti explicamus:s nevi v timen, ad viri, nes mulieris furatus est, non comini t fumaum. Hinc dilbnitiones explicantur: ait Philosophia
est cognitio rerum humanariam, atque diuinurum.
Hinc quaestio qualitatis solvituri. t fi licet arma ferre equitum ex peditu dicebit omnia arma ferre. Q. Qvcra
245쪽
COMMENT ARI sonarium ex rebus adiunctis JHaec diuisio triplex est, quemadmodum superiori prima ab adiunctis, quem uni : vi homines alii docti, alis hi docti. secunda ab adiunctis secundi generis: ut ratio degenda xitae do,
eetur partim i Ethicu, partim in Oeconomica, partim in Politicu.Tertia a reb M adiunctis tertii generis: νιRex partim cinctu3 est equitibu3, partim peditibus.a diuisione ex adiunctis laudamus π vituperamus: ut ratio degendae vitae laudanda est quid docetur purtini in Ethic partim in Oeconomica partim in Politica.
Hine suademus er dissuademus:ut non esse ducendum uxore probat Bius,quia fit formosa omnis,aut deforismis formosamfutura commune: qAod βι deformis,molesta erit. Hinc coniecturum facti explicamus: ut hoc facinus a Rege committi non potuisse,qui progredeo retur cinctus partim peditibus, partim equitibus. Hinc descriptiones sumuntur: ut homines sunt, qui sunt docti aut indocti: ineptae tamen diuisiones. Hinc quoestio qualitatis soluitur : ut A integrum est adolescenti formosum ducere uxorem,aut deformem, quamuis uxorem ducere adolescenti licebit. ad hane diuisitonem a rebus adiunctis referenda est diuislo ac eidentis hii accidentia: ut omne candidil aut est dulisce, aut amarum .diuisio est ita explicunda, omnis res quae subiecta est candori, aut dulcis est, aut amur nam si non de re subiecta nisi adiunctu intelligatur. falsa erit diuisio. quoi dicas, omnis candor aut dulcis
est,aut amaru3.cum nulli candori conueniunt sapores, sed rei candidae. Praeterea quemadmodum attributio accidentis
246쪽
IN CONITI Tu T. DIALECT. I,Edeeidentis de accidenti falsa est fide re subiecta inistelligaturire hoc album ambulat de candore falsa est. de homine candido veru, c diuisio accidentis in decis dentia fuga est. Quatuorsunt praeeepta diuideridui diuisio perfectust haec praecepta seruanda sunt. dices secundiam
praeceptum non est necessuri ,clim contineatur subprimo falsum id est: num haec reciprocantur si animal est aut belua, aut homo, aut equus, Cr tumen resin. dat equus in hac diuisione. vi tertio praecepto partes contruriae semper intelligendae sunt, ita ut afrment omnes partes.num Cr si dicum expers rationis inedigetidum est non de negatione, sed de forma conιrdaria. nam si de negatione intestigatur, genns participas sitsuus diserentias:qAia necesse est in omni re propositu aut virmationem, aut negationem dici.hoc auteferi non potest,ut genus participet suas differentias: quare deforma semper contraria intelligenda ect ἁ-tera pars diuisionis. Quartum ut diuisio, si feri potest,constet ex dua, bws partibus.J Hoc praeceptiam colligitur ex Sophia Hu er ciuili Platonis: quod intelligendium est non de
omni diuisionesed de diuisione tantum generis.quum sententiam reprehendit Aristote. a. de Partibvi uni malium multis argumentis, ac praesertim tribuη.prismos diuisiones ex duabu3 partibin constent, in dimnienda re aliqua, quoniam in inferiori differentia sevi
persuperior intelligitur et nugatio.falsum illud est m inferiori decrentia , diserentium superiorem
247쪽
r . COMMENTARI vspnterminiam nul la differentia participat ii superius: quod si participet, regrediemur inu misi.quia omnis differentia constoet ex genere 7 differentia, duodest absurdin Secundo contrariae diserentiae co enirent eidem lectet. nou valet ar glimentim : quis precept Platonis intelligelidum est de diuisone per se. Quid uod ab*rd- non est urbanu er JγισMkre quae differentiae afferuntur contrariis, come trire columbis .col boris enim qui a I luestres, alii urbani sunt.Τertio aut priuatione utendum eset pro differentia, quod est absurdi , aut imitae colliαoend essent diuisitones, quod laborios s. priuautione quidem utimur pro forma contruria: quia cureomus propriis nominibus. colligere autem multas diuiasiones non est necessari , api si sit, quo magis la boriosum, eo magis pulchrin erit. atque haec de dis Absoluta diuisione sequitis di tio. J Don tionis nomen Metaphoricri sumptum est ab agris. nam quemadmodum agri sub limitibus, sic quas res
sua donitione concluditur, Cr a reliquis separatur. quod voces Graecae aperte declarant. Otis erde diffiiitione praecepit Plato in Theaeteto, σOuisti. Aristote. a. posterioris Analγρωs distulat de dij. finitione γt methodus est explicandi quid rei sit , ut est a nobis upra demostratura. de diffiiitione autem, ut est medium demonstrationis, distulat. a. Cr. 8.caspit. x .lib. posterio.de eadem ut est problema Topicu,
248쪽
IN CONsTITVT. DIALECT. I 23 finitione non persessed cause subdantiae: quid unum . significationem substantiae fecerat essentium rei. iPorro autem donitio est rei corporeed Aristo secundo posterio. Anubse*s tria facit genera doniationum ex causis: vn donitio, quae caret medio, qualis est,quae ducitur ex forma,aut me:vt ira est appetitus Vindictae . alterum quod habet medium, per quod demonstreturi qualis est donitio a materia, qcausa oecieti:vt ira est ebullitio sanguinis circa cor. nam haec di nitio demonstrari potest per appetitum mes .tertium ex omnibM generibus causaru iunis ct ,aut certe ex tribus num forma quaesit cuiusque rei ignoratur: ut ira est perturbatio, qua ebullit funis guis circa cor propter appetitum vindictae. haec s=ladi itio perfecta est: qualis ea ιud hominis animal compos rationis.num animlis compos rationis est foroma hominis,σ Ocies, quia nostri vita tuetur, ermis, quia omnes nostrae actiones ad rationis perfectionem tendunt. hoc genus donitionum colligituν per diuisones perpetus ut Plato praecipit in Theaeteto:quae ratio ut certa sit dulicand- a primo genere cuium rei. quod ratem genu3 cuium rei primust declarant categori ut nos docemus is noctris insstitutionibus Dialecticis, ut ex categoria substantia dijuies hominem ad hunc modum substantid cfrpo reu animatu sentiens particeps rationis quae donitio licet prolixa sit, est tamen certa sed poteris breuius donire, si omnia quae praecesserunt differentum uno nomine exprimanti r. illud cauens
249쪽
do ΜΜENTARIV εdwm est, ne qua vox media hii distiniendo praetera mittatur di quod vitiwm est maximium is diffitendo. Descriptio ducitur ex reliquis locis. 3 Descriptio, quae colligit solum accidentia, qtιae ex communi homitiis consensu rei alicui conuenire cognoscuntur, apapellatur a Galeno donitio motionis. cuivi tale affert exemplum:puI M est motus inuoluntarius in quibusndum partibws animalis sanguinem habentis per quiete interpellatius. haec descriptio valet plurimu in ad inuestigandam veram donitionem cuiust rei, ut scribit
Aristot. i . de unimo.ab efectis accidentia communia
describunturi. vi candor est color disipans aspectum a rebus subiectis accidet tu propria: ut simitas est nasi concauitas non quod novi explicet essentiam similao tu. nam res unius categoria no explicat essentiam ab terim res quae ignorantur quid sint describuntur pernegationem: ut materia est quae neq, est substantia,nes quantitas , neq; alia categoria, sed res omnibws subiecta. in hoc genere describendi duo obseruanda
sunt: unum, ut negentur res antea cognitae: alteriam,
ut afrinatio aliqua exprimatur, ne d nitio conues nidi Trugelapho, π rebus quae non suut. utrunq; fers uat Porphγrius in describendo accideati. Descriptio
a similitudine inepta est: quia genus π res dijuituplaerunt in diuersis categorijs continentur: ut tema peruntia est concentus cupiditatum .num temperantia qualitus est, concentus vero relatio. Descriptio item adtulisione parium admodum valet. nam alicui conuenit
250쪽
IN CONsTIT v T. DIALECT. I 24 conuenιt animal esse, non tamen diffluitio animalis sumptu ex diuisione. nacu dico quod est particeps rationis, aut expers, intelligo aliud animal rationis esse compos,aliud expers,quae diuisio non conuenit homis ni: quia omnes sunt compotes rutionis. Secundum: vi dijuitio sit breuis. J Laborandum magis est de persticuitate, quum de breuitate . quia breuitatumis est confirmare memoriam, persticuitatis vero iuuare intelligentiam nis autem propositus
di itioni est intestigere quid quies res pl. hinc aupud Oratores Cr Poetus frequetes descriptiones prolixae: qualis est descriptio fumae, quae legitur q arto AEneidos . Poeta autem frequentius hoc genus describendi adhibent, tum quia proponunt sibi non tam
docere, quam mouere er delectare auditorem: tum
ς ia res leciales magis, quini uniuersas describunt; res autem Jeciales pluribus egent, ut igntelligatur quid sint. hic locus tractatur bifariam aut a diffiitio αne ad rem dis itavi aut vicis ina: quemadmodum in reliquis locis fieri videmus: ut a nomine ad Etγmore iniam, aut ab Etγmologia ad nomen. a diffinitione laudamus σ vituperavius: victi virtus suum cuil tri σbuens laudanda est,iustitia laudanda erit.Hunc suades mus er dissuademu/: ut si vitanda est perturbatio aut mi, qua acceditur sanguis circa cor propter appetitu, indilictae,fugienda quos erit ira. ΗMnc coniecturum
facti explicamus: ut commissi fuisse facinus ab hoc homine, quia conuenit illi descriptio ex notis faciei cytotitu coloniatiano quaestio diffinitionis propri SE 4 explicati λ