장음표시 사용
231쪽
COMMENT . v serat formosus.sed doctus Arqtoteles. DNimiliaboedifferunt a dissentaneis, quod in dissentaneis non Dis
iam isu ab altero distinguitur, verum etiam tollitur: γt non est candidMaergo niger, in disimilibus dictita, guttur Dum ab ultero,non tollitur tumensed indicartur ex Iino contrario ulterum: ut quamuis ille niger.
quamuis tu candiduε esses, a disimili Iaudamus er viis luperum . t qui non habet gloriam communem eunt multis sed totum suum, hic est laudandus: caesar duatem, oriam clementiae propter restitutum Marcellunon habet communem rem multis, sed totam suam: ergo caesar est laudandus.Ηinc suademus er dissuadextrus: visi Barbarorwm est in diem vivere,nostra conasili sempiternum te in expectare debent. Hinc coiecturam facti explicamus: ut qui solus accesti,non cum alijs s non comi it facinus. H nc quaestio dii nitionis dissoluituri sacrilegus est,no qui res quoauissed qui sacras,neque ex quovis loco, sed ex sacro
surripuit. hinc quaestio qualitatis soluitur: γt Iieet ais iterum domi deprehensum occidere. num aliud est domi aliud in via deprehensum fuisse. exempla huius De quae leguntur in Fabio Quintiliano libro quinto non tam augmenta sunt disimilia, quam quaestiones disimiles.quale istud est:non si latitia bonis, Cr vos Iuptas erim item modus disimilium,qui affertur a Ramo non in proprius huius laci. quia in eo ex Io,
quod affert ex cicerone, cicero non argumentatur adsimiliseda minori ad maius: ut non furem,sed eres plorem. nam ereptorem esse maius est, quam furem.
232쪽
IN CONs ΤΙΤ v T. DIALECT. II sad hune lacum pertinent omnia Antitheta Rhetorum: qualia illa sunt cicer. pro Milone. est enim iudiaces no scriptused nata lex: quum non didicimus,accepimus, Iegimius, sed ex ipsa natura arripuimus,haummus expresimus, ad quam non doctised factimon in stituti, sed imbutisumus. miscetur aliquando disimilitudo ironi rut cicero in Pibonem grauis autem casiatunus, credo, aliquis, dui Africanin , aut Maximus, CT non cesonius, Semiplacentinus celaenum. Uulet
etiam plurimum digimilitudo ad res mitimas diis
stinguendas: ut illud Horath. xituui denique euis pam, non laudem merui.ad hunc locum referenda sunt orationes vinctae coniunctionibus aduersantibus etsi, quanquam, tamen, quibus delectatur u hementer cicero initio librorum, orationwm, Crepistolarum.Vt initio Umiora . unquam te Marsce sili annwm iam audientem cratippum, idq; A thesnu, Cr quae sequutitur. exempla argum ei tu sunt, quisbus factum alicuius, aut dictum significamus, cuia imitatione aliquid faciendum sit. Haec communia sunt omnium comparationum: ut d pari: si licuit δεος tibi ermibi licerit. 4 maiori non potuisset Hercules resistere duobus,resistes tuli minori P. Scipio priuuatus Ti. ruebam mediocriter Iabefactantem statu reipub.oceidit: s confides perferemus cutilinam orbem terrarum vastare cupientem a finiti quemadmodum Milo occidit jure clodium, insidiatorem,sic iuure Saturninus occisus est ob seditionem . a disimili.
233쪽
verres eude socijs Sγracusanis ademit. exempla, qui cluseruntur ad aliquod generale illustrandum,ad diuissionem pertinent. comparationum maximus Ucs est in omni distulationessed comparatio quantitatis plus valet ad comouendos auditores,praesertim piabeios, comparatio vero qualitatis plus valet ad docendumer illustradum. At militudines frequenter adhibentur a Plutone is Dialogis: quibuη etiam multum utuntur mathematici: ut Euclides qui libra secudis σμxtum in his explicundis consumpsit.dis haec de argus
mentis rei. Argumenta a nomine dui sunt notationes,aut co rugata. 3 Expositis argumentis rei,de argumentis a nomine disseredum fuit: quae sunt aut notationes, aut coniugata. Notatio graece dicitur υμ ργἰα, Latineud verbum eriloquium: cicero notationem vocat, quia nomina sunt rerum notae. alij originationem apri pestat, quia explicat originem nominu . De hac multu
disseruit Plato erudite in cruolo di utans nomina non esse facta reb*s temere, sed c ratione Cr conrasilio moti quod exictimet nomina opera esse solius naturae,quod multifalso tribuunt Platonised quodputet ea nomina natura significare, quae ex proprietate aliqua rebus sint imposita. Sunt multa quidem urgumenta ab Etγmologia leuia er incertu,sed ciMalijs adiunguntur,orationem ornant er augent. a Notatione laudamus er vituperamin: vi Iaudandum esse S natum Romanum, quia a senibim prudenti fimis apo
te 4ι- est: vituperandas est Bambalio quod sutis
234쪽
IN CONITITVT. DIALECT. II 6 vel nome ipsum declarat ab haesitatia linguae er stiupore cordis factu. Hine suademin cr dissuademus: ve Philopono labor adu esse,qdjludiosus laboris appelletur.Ηinc coniectura fucti ornamus: ut non debet miruxideri a Verre factum fuisse furtum, quia omnia solistus est Verrere,ex quo nomen sibi fecit. Hinc descrisptiones sumuntur: ut Philosophia est studi sapientiae. Hinc quaestio qualitatis dissoluitur: ut LUdicus no fecit hoc iurenes miru.nil vocatus est LHidicus, qdiura dissolueret. Notatio ad iociau plurimu valet: ut cicero Verrem ludit, cu eu fingit dictu esse partima verrendo,partim a verreud est, porco no castruto. coniugata, quae ab eodem principio orta varie cosmutatur.j coniugatu vocat Aristo. initio categorius rum Puranγmu in Topicis distinguit coiugata a custobus, ita ut coniugata nomina sivit, visapiens, sopienutiu,casus vero adverbia It sapienter: sed haec disti .ctio vel ab ipso Aristote. non seruatur. Quintili consiugatu irridet, quod non egeant probatione: quasi vesro argineutum non sit eo firmius, quo min*s eget probatione. Porro coniugatu hoc diserunt a Notatione,quod in hac argumentamur λ vi verbi, in illis heuro ex rebus subiectu er adiuncta. a coniugatis Idua
damus aut vituperamus, ut si laudanda iustitia, lauadandus Aristides qui luctus fuit. Hinc suademus Crdissuademus: ut si Philosophia studendum, Philosophi sequendi. Hinc coniecturam facti explicamus: ves adulter est,adulterium commisit. Hinc descriptio-
- sumuntur: ri iustitia virtus est a qua iusti nomis
235쪽
COMMENT AR. Iustium .Hinc quaestis qualitatis dissoluitur si comtuscuus est ager,compascere licet. Hi ne ioci multi crParonomasiae: qualis ille iocus clatronis in Verrem: qui non tam rationem coeli, quam caelati argenti duceret. dis haec de argumentis a nomine, er locis sinio plicibus. Qui duo sunt diuifio. er diffinitio. J Ad tenus ars gumenta simplicia a nobis exposita sunt,sequitur νς de argumentis coniunctis disseramus: quae duo sunt diuisio, G distinitio. Divicto prior est dijoitione ora dine naturae, quia ad iuueniendam dis initionem 4frenda primm diuisio generis est,ex qua di ferentio colliguntur. in methodo autem di tendi di itis praecedit diuisionem. nam primu explicatam est quid quaeq; res sit , deinde eadem res in formas diuidenda
est.in ordine autem locorum explicando praeponitur
necessario diuisio di*nitioni: quia inultae dimitio
nes ex diuisione sumuntur. Diui itum quatuor lasso tum genera afferautur nobis in contextu ex quatuor geheribus consentaneorum: quia ex reliquis Iopcis nulla ducitur diuisio: ut ex dissentaneis,aut conrα paratis . quanquam partes diuisionis dissentaneis aris 8-entu, σ comp.ratis tractari po 'int. Trifariam enim a partibus er re tota argu mentamur. Priis
no A partibus ad partes cum qu litate disimili: visi
animal est aut homo aut belua .no homo:belua igitur. hoc argiamentiam AE disseiit eis ect . quamobremfusa Rm est exemptrum ciceronis secundo oratoris,arguet
punii a patitione; mi seiuni paradari se solute
236쪽
IN CONSTI Tur. DIALECT. IIII Reipubfuit: t aliud eosilium Mitum :aut sua stante faciendum.aliud confiitim superbumsuum ars rogaris: utendum igitur fuit eonsilio Senatas.boe vim gumentum aperte tractatur a diisentaneis: quia duos bus generibus consiliorum sublatis, tertium ponitur. deinde ex partibus ad partes argumentamur cu quaalitate simili: quod genus argumenti a pari ducitur, tum est laudanda Logis,quam raetorica. Tertio aragumentamur a partibus ad totum, aut vici'm:id quevirmate aut cum negatione:quae sola tractatio proin pria est huius Ioci. partibus afrmate: ut si homo Crhelausentiunt,omne Mimal sentit. eum negationet ves neq; homo, neq; belua carent animo, nullum animal carebit animo. a toto mate: ut si totum corpus dolet, σ caput.as eodem cum negatione: si totvi homo nou dolet, neq; caput. quare, ut eo unde digrecti sus spreuertamur.Diuisio etiam non ducitur a nomine.
n. a cum dissinguitur nomes in suas significationes. aut distinguitur solum uome me signiscutione, quod inutile est,aut perse fguificationem, quae, quia ce .n' munis non est,nihil valet ad diuidendum. Praeterea si distinctio. nominis m sua significationes, est diuisio. contraria etiam huic erit altera diuisio,qua res significata in sua nomina diuidetur, ut eum eadem res dis uersis nominibus appellatur : Lec autem diuisio non est: quare neque ita diuisio erit , sed enumeratio potius quaedam significalonum. neque ducuntur diuisios nes ex di itione , neque ex autoritate, quod satis
237쪽
COMMENT 1 t Ius Primum ex causis. J Diuisionum genera a partibus
nomen accipiunt, non a toto : quia totu unium est,rustione autem partium diuiditur.sic diuisio a causis nos minatur, cum partes diuidentes causae sunt, id autem quod diuiditur effectum est:de quibus partibus si to, tum no efertur, proprie partitio diciturit cu homo diuiditur in caput,pedes, Er reliquas partes,caput tumenno dicimus hominem esse: quanquam in his partibus, de quibus totum non effertur,dsimilitudo queo
dumest. nualia appelluntur nomine totius quae vocatitur a Graecis ομογεvῆs: ut pars aquae appellatur,aqua, non tamen ea aqua, cuius ect pars.alijs plane non consuenit nomen totius, quae appelluntur a Graecis γiv.r: ut caput, de quo nomen animalis non effertur.
Porro diuisio a causis aut ducitur a fine: ut homines alij nati sunt ad c5templanda,uli1 ad Qediam. 4 forma duci non potest, quia forma una est er fere quae sit,
ignoratur.d causis efficietibu3: ut facultas coparatur natura arte, Cr exercitatione a materia: ut domin costat caemetis, lateribus,lapidibus,ta Iignis. d diuisioe causam laudamus er vituperamim: ut laudamus hominea corpore, Cr aio copo te ratio A.Ηmcsuademus et
dissuademus: ut ei q velit parare facultate distuladi.
suademus ut praeter naturale usu disputadi, praecepta artis discat, et diu imitus exerceat. hinc coniectura facti explicamin: ait g caruit aere,ferro, CT argeto,no aduIterauit numos. Hinc distinitiones si utur: ut facultas est cognitio perfectu, quae natura,arte, Cr exercitatione coparatur .him quaestio qualitatis dissoluis
238쪽
IN CONSTI TYT. DIALECT. II 8 tur: ut si nes boles tutos dii cotemplaudu,nes ad dagenda occidere licet, nulla igitur holem licebit occideremine diuisiones opera er orationu sumaturi csi cicero partitur oratione pro lege Manilia in tres partes: prima de genere belli, secundum de belli magni dine, tertium de eligendo imperatore. Secundu ex efectis.J Ad halic diuisione ab efectis refertur diuisito genera in species et in differetius. nagenus omne causuformura est: quod satis declarat deς monfiratio.num cum demonstratio ducatur ex caulli eius aute argu metu H diffinitio, quae collut ex genere, er differetia,elhcitur profecto ut genus ex dilberentiae causet ut rei di finitae,species aute, q diffini
tur,sit essectu .geuus disiuitur ab Arist. Topico,ql dicitur de multis differetibus specie in quaestione qdest. quae descriptio non explicat qd genus sitsed quae sit proprietia illi adlucta adiugitur enim generi, quia commune est multis formis, ut interroganti quid eae sint,apposite res 5deatur:accidit et id generi rubouderi:quia interrogare er respondere in hominii voae luntate posita sunt. sed diffiniuit fortasse Aristotel. ita gellus, quia proposuerat sibi in Topicis Diale ctio cam solam docere , quae posita est in interrogando Cr relbon dedo.quare praestabilior erit haec di finitio generis ex natura istius de pta: genus est notio communis, quae plures formas sui similes compleoctitur : ut animal hominem ex equum . Notio nem alitem commanem interpretor Piliuersum, quod
239쪽
uersu,substatius singulares,accidentia singularia spescies est pars subiectageneri: haec distinitio colligitur
ex ciuili Platonis, in quo scribit Plato no omnem pars
tem lyeciem esse, sed vicisim omne speciem esse parotem pecies autem pars alterim esse non potest, quam feneris: ut ait Porphrrivi extremo capit. Ipecie. anc deinitionem approbat satis Aristot. primo Topico,cum speciem non enumerat in attributis Topiacis, quasi declaret ex sua sententius eciem non aps petari eum attribuitur, sed eum subiectu alteri est, quod si attribuatur,4 genere no disert. Nam que Ioscis quibus confirmatur aut refutatur quaectio generis ijsdem confirmatur et refutatur quaestio specietatem
cum ait Arist.solius speciei distinitionem esse,confirmat bane nostram dilfinitionem.nes enim aliter diset nitur species,ni se tanquam pars subiecta generi: quam re vel si genera distiniantur, no dicuntur distiniri nisthoc ipso quod species sunt. Porphγrius etia cosmat nostra diffinitione, cum facit genus er specie relata: species enim ita refertur ad genu3,si pars generi suboiectu dicatur. commis quos sentiendi er loqv di cosensus nostrum sententiam comprobat.num si tres exsempli caus aurifere disceptent de gema aliqua, quaerastis ab ijs ponitur. cuius speciei gemmarum sit: quasi steriem nominent quandam partem subiectum generi gemmarum. ex qua distinitione perspicum escitur res singulia species esse uniuersam, σ formus GDratas cum rebasMubgenera poti s esse,qμ
240쪽
IN CONSTITVT. DIALECT. II sformia: quod si occurras,genim dicitur de ijs,que di se ferunt specie,aut numero pecies vero tantum de ijs, quae differunt numero, ergo feri nulla plane ratione potest,ut species generis nomine appelletur. restona
deo si haec sola disimilitudo At generis ex ste ciei.
quae affertur,nihil aliud interesse inter genus Eripeoclem, quam quod genus de pruribus, species de paucioribus dicatur quae disimilitudo non mutat natura rei: ut multitudo er paucitus hominin non mutat
essentium hominis. quod si denuo urgeas, non esse hac sola disimilitudine generis ex specieissed illud addeta esse,quod genus de disseretibus specie dicatur, lecies de disserentibus nwmero, isto pacto cum disserensita er propriam generis dicuntur de disserentibus
specie aut numero,dilberetia autem Cr proprium dititimae sye ιiei enuntientur de differentibus tantum numero,cificietur profecto ut duo alia attributa diueris sua quuis vocibus Porphγr adduntur: quod absumdum esse omnes Arinotelici confitentur. quare steis cies comparatu cum rebus singulis,efigenus .iam vearo quaeratio argumentandi est a genere ad speciem. eadem valet a rebus singulis ad formam, er vicista quae ratio argumentandi est a specie ad genus, eadem valet a rebu4 singulis ad formas. quamobrem species comparata cum rebus singulis, genu3 erit requires si
res singulae species sint, qui feri poterit, ut illaru sit
dijnitio cuin Aristote cribat species rerum diffiniavi.res ondeo Aristot. semper speciem separasse a reobus Aingulis:quam sententium nos improbamus: praea