장음표시 사용
251쪽
explicatur.num in caeteris locis non tam posita sunt nobis exempla quaestionis, qua quaeritur, quo nomine quaeq; res appellanda sit, quae proprie vocatur quaeusio diffinitionis ab Opatoribus , quam diffinitiones ex singulis locis sumptae: quemadmodum in quaestione qualitatis no semper posuimus exempla earu quaeastionu, quibM quaeritur iure' te dii muria factu alia quid sitsed omniu, quae pertinet ad qualitate. in iuris etia quaestione explicada adhibetur diffinitiones : vis quaeratur nu Milo iure oeciderit clodiu ex dissentitione eius quod iure fit explicabituri vis cum ratione fecit, quae legibus coceditur ure ergo occidit clodisi Asy pta sunt, quae exenunciatione totim quae Apionis eruuntur.JAssumpta sunt testimonia: quae aut sunt diuina, aut humanaesiuina sunt, quae a deo, aut ab homine, qui diuino numine Mutus sit, pronum
riuntur humana aut sumuntar ex hominibus aut ex ratione testaticii. ex hominibus: ut tectimonia Phlisiosophorum, Oratorum, ex Poetarum: ut nemo me crimine vivit, It ait Horatiu3. ex modo testandi:
it pudia,promissa,iusiurandu, approbatio, quae fit ex periculo facto alicuius rei: ut fac periculum in literis quasi postules alterius iudicium ex approbationem. Ten Onias diuina sunt, praestant omnibu3 generi-bM argumentorum: si humana infirmiora sunt caeteαris argumentis. quamobrem in omni dilutatione extremo loco adhibenda sunt, ut cum sententiam tuam multis argumentis confirmaueris,dd extremum stupidorum causas qui forte sunt en Onia oras. que
252쪽
,N CONSTITVT. DIALECT. I 2 sordinem sequendum esse praecepit Gaecim extremo lib.quinto de deeretis Hippocratis er Plutonis. Porsro in iudicandis testimoni)s videndum est prima, qua ratio sit tectimonis . nam si nulla aferatur, leue erit. deinde,quae vita, Cr qui mores tectu,nam si testis δε- vernou sit, male de re fabrili iudieabit: unde illud Horati, tractent fabrilia subri. Postremo, quo temηρο re er Ioco testimonium dixerit quo Ioco natus
sit testis.namsi Graeei hominis testimonium sit misestam erit. dicti bac ratione de tectimonio iudicanduest posita quaestione sit ne credendum huic homin et
explicata ex omnibus generibus argumentorum.a tes; stimonijs laudamus er vituperamus: ut Socrates Iuuin
datur a Graecis, quod oraculo Apollinis omnium suo pienti Rimus indicatus fuerit. Hinc suademus Cr disi suademus : ut non esse Iaborandum magnopere de tuo dicio vulgi, quia ait Persius-nec te quaesiveris extra. bine coniecturum facti explicamus: ut commigum facinus fuse ab eo homine, qui iureiurando, adusctuM Cr tormentis confesM fuerit se commisse, erex testibu3 qui interfuerunt. Hine quaestio dimitio σnis explicatur: ut buc hominem sacrilegum esse, quia dijuitur a iurisperitis sacrilegus, qui furatur res saucras ex loco sacro. Hinc quaestio qualitatis solaitur: ut Orestes iure occidit cbtemnestra matrem causa patris ulciscendi quia ita iudicauit Pallas. Atque haec
de iuuentione argumentorum: quum docuimus, utile esse ad omnia genera quaestionum oratoriarum ex s
253쪽
COMMENTARIVS era orationis inuenienda aut ad mouendus animi perreurbationes, visupra explicatum est: imo ad ea omnia praestanda, quae Rhetores tam degeneribus causura, qua de statibus, s partibus orationis, er aspectina mouendis praeceperunt. Quamobrem inuentio oratorrem necess ria non est. In argumentis obseruand illud est, feri poβe, ut una er eadem vox ad multa genera argaementor diuersa comparatione referu*turivi homo causa est suurim action , effectu Deier parent , subiectum virtutum er vitiorum, adraruuam terrae, dissentaneis beluae, simile quodam. reodo angelo,genus Socratis , hiecies animalis. huius iuuentionis varios usus π exercitationes complectis nin in libello de varijs generibus exercitationuDia .recti rin: ut conficere locos communes, distingueo ores inter se, comparationes exercere quales 'ut Platarchi in Parallelis, exordia inuenire, qua uis animi perturbationes excitare, π alia innumera, quae eo ioco persequimur.
Absoluta inuentione, dilositio explicanda est.JI Dositio vocatur ab Aris. Anablis,id est,resolutio: quid docet methodii demonstrandi, cuius omne iudicium veritatis ex resolutione que cotruria est demo rationi. olligitur. b alijs vocatur κριτικκ, id est,iu: dicium ab oratoribus dilositio, quos nos sequimur. ritissi. 6.consilium a iudicio distinguit quoi conis filium rebus latentibuη, iudicium apertis adhibeatur. sed non seruatur haec distunctio. nomina resolutionis
254쪽
IN CONSTI Tu T. DIALECT. IasDi uitionis duo sunt genera J Nu aut collocutur
ferescriptore huius artis exposita est,cu sit ab arguo metatione diuersa, ut constat ex superiori disputatione, cu docuimus non solsi argumentoru,sed etia argumentationu di positione quandam esse. Dib initio ur gumentationis, quae vulgo affertur, oratio constituta antecedEtsi er cosequente,tanqua suis partibu3, quas aliqua copula rationalis colungit,ridicula est:tu quiano tam explicat quid argumentatio sit, quam quae sintrius partes,tu quia coniunctionem facit partem, quα pars non est,sed uexin quida partiu .praestabilior erit nostra diffiiitio ex quatuorgeneribus causam desumpta.ua collocutio argumenti est causa efficietis :urgus
mentu,materiarcu tota quaestione, aut partibus illius. forma: ad veritatem iudicundum, inis. Partes argumentationis ullae sunt maiores,aliae mi.
res.J exi tit hoc loco quaestio nu quatuor sint spe
cies argumentationu diuerse:6llogismus, EnthFine ina, inductio. er exemptu. quae quid flat in contextu docuimus.nunc quaestionem positam explicemus.hipeocles eae non sunt diuerse inter se . nam primo species rerum distinguntur per formum, non per materiam: quod axiomu concesso eri ab omnibus Philosophis. forma autem argumentanssi in bis omnibus eadem est:
255쪽
COMMENT ARI us Jγmemate perlicuum id est maius extremum Cr minus,qua partes questionis sunt,σ mediu,quod est argumentum.obiicies,non est eadem collocatio minductione,dis in ollogismo :quid in inductionemes
diam est,ut ait Aristote. minus extrem , Cr maius
extremum medium.restondeo hoe scriptum fuisse ab Aristote, declararet eum inductio Hilui'us sit tertiae figurae,reuocari ad hilogismu prima, si quod medium erat isn Hilogismo tertia forma ,sat mi nus extremum is fallogi mo prima figurae, er quod erat
minus extremum ut medium: ut ex hae inductione Aristot.omnis homo,equus, mulus. σ reliqua huius. modi animantia sunt longaeva:bee autem omnia caret bile:ergo omne quod caret bile est longaeuum sic fetheogismus primae formae: omne anima, quod caret bile est longaeuum, omnis aute homo,equus,mulm,carent bile: ergo haec omnia sunt longaeua.quare cu uno
ductio ollogismus sit tertiae figurae,no differet*ecie 45ilogismis tertiae Murae. ies si reuocetur 445 o gismwm primae:num isto pacto fγllogismi secundae, σtertiae formae non essent hilogismi, cum ad hilogis.
mos primae reuocentur. Exemplum eundem collocutio
nem habet eum βllusinu pumae er tertii δεμυ. naim ex uno exemplo iiunt duo stilogi mi: ut ex hoc exemplo Athenienses bellum gerere eum Thebanis peraiciosum erit: quia perniciosum fuit Τhebanos .essum g isse cum Phocesibus,'ilogismo primae A gura ex antecedenti exempli colligitur propositio P ersa:boς inodo Thebum c PhocensibM beru
256쪽
pere cum finitimis: quamobrem bellum suscipere eum finitimis est malum. Alter H Misimus est prianae figurae:bellum suscipere cum finitimis est malam: Athenisses autem sunt mitimi Thebanis ergo Atheis nienses bellis suscipere cum Thebanis malu est.qua, re exemplum non disert 1 ecie a halogi o. quodsdicus inductionem Er exemplum diserre specie af
logi mo quid inductio ducitur ex partibus, er exems plum ex una parte, Hilogismus autem non solam ex partibus , verum etiam ex reliquis locis sumitur .s
haec disimilitudo species facit diuersas,quot sunt gesnera argumentorum,totidem erunt1 eties argumena tutioniam,nonsolum quatuor, quae vulgo aferuntur. quod album esse omnes Aristotelici confitenturrino. mima tantum argumentutionum mutuntur argumentis
quorum exempla in contextu proposita sunt. secura dum argumentum quo probamus non esse steries diis uersus argumerationis tale eninulti steries' ex ιλtraria specie: Hilogi mus autemst ex isductione edocet Aristot.er vicisim inductio ex Bilogi mo, σβllussinus si ex Enthγmemate, er Enthγmema exHIIogismo, Cr exemplum ex duobus βllogismis erduo Bllogi mi ex exemplo: quare no sunt steries inisterse diuerse. Extremum argumentum: cuius quidsgenus est, ab eo non disert specie: Hllogismus autem ertur ab Aristot. primo priorum in doniendam, ductione tanquam genus inductionis, er primo ora torio tanquam gensis Entumematu ergo non disert
257쪽
C Ο Μ Μ E N T A R I v s ab ijs specie. quare non sunt Φecies inter se diuerse
nune quod de omnibus formis urgumentationum deamo trauimu3,priuatim de Enthγmemate erollothmo demonstremus. Enthγmema non differt lecte ὸhilogismo primo a causis: quia forma eadem en Hri: Us argumentationis . nam in virus eadem est colloacatio argumenti cum Hrus parte quaestionis. deinde
me quid deest unus pilorhoc autem satis non est.na pars sublata,nsi formam rei mutet,non tollit1 ecie, ut brachium sublataem non mutui steriem hominis. Praeterea si Enthγmema species diuersu est, quia de est una sumptio, Epicherema multo magis species diis versa erit, quia desunt in eo duae sumptiones: dit mater oecidisset filumlpo tremissi, quia deest una enuis elatio in Enthγmemate,1pecies dilicssa est a Bllogismo, quia superest etiam vim in ratiocinatione quadrisperi ita, Decies diuersa erit a Hilogi ino: ait si quisita ratiocinetur, omne animal est substantia, quia omisne animul per se cohaeret: omnis autem homo est driiumastergo omnis homo est substantia:ue multo magis ratiocinatio quin spartita diuersu 1 ecies erit a sola logismo, quia plures sumptiones in ea super uni: Iste omne animal est substantia, quia pse cohaeret: omnis autem homo est animal, quia sentit: ergo omnis homo est substantia:atqui nemo fatetur ratiocinatione quadripertita, Cr quinquepartita diuersam esse speciemahllogismo:ergoEnthγmemano differt upecie a Bblogi mo. Dices Enthγmema constat ex probabilibus.
258쪽
IN CONITITVT. DIALECT. x2s DPMi mus noti solaem ex probabilibus, sed etiam ex necessuri s. falsum hoc quidem est. nam Entbγmem istu etium ducuntur ex necessuri s. vidi quod materia toti potest dininguere formas argu entationa. Misrenon sunt quatustr ρecies inter se diuersae. Venae
igitur Decies ex collocutione argumienti cum quaeis stione sequae forma argumentationis est, colligentur. Arguine tum aut col locatur separatim cum utraque pane quaestionis , aut cum tota quaestione .sii separaritim cum Pirus parte collocetur vocatur Bllogismus simplex, a Graecis cutegoricus, quid in enunciationisbus illiu/ aliquid de aliquo effertur, nulla posita b pothesi. quod si collocetur argumentu cum tota q*a s. stoe est octogimus colunctus: qui vocatur a Peripateticis hγpotheticus i quid argumetamur posita aliqua
hγpothesi. sed haec nomina categorici ex h potetiei incerta sunt.na hic scillogi'in simplex est, σ cu Dopothesi: si animal est,a luit:homo aute est anima ergo homo xiuit.βllogismus simplex diuiditur in tres stes
cies: quia trifuria collocari potest argu metucu vir que parte quaectionis per se coparatu .nu aut media sub scitur maiori extremo, Cy tribuitur minori, tum-ique fit prima forma: aut tribi itur utrique, Cr fit secuis
da aut ubi)citur utrique, Cyst tertia. Primeforma quatuor sunt modi constantes, qui colliguntur ex dis 'iunctionesumptionum in affirmates, Cr negates, nisuersa σ im parte. qui modi σreliquaru Agarai uxi
facilius intelligerentur, imposita ijs fuerunt nomina Graeca ab Alexandro Aphro gro, quae sunt:
259쪽
tionem litera o. primus itas modus primae formi est
Ira binis, boubta est laudabile: omnis autem
virtus est honesta:ergo omnis intus est
innis amans est timidus:ergo nullus amas e liber.ter
qui hi omnis Diues honoraturCrassus est dis
ti Cerpo crassus honoratur. quartus perio nullus γ
et ius vi.Secudae formae primus modun e caelare.,inultu vitium est virtus:omnis iustitia est vir :errori nulla iustitia est vitiimsecundus camestres: ut os
260쪽
fles non facit imiuste: ergo A ridides non est mussu . Tertiae formae primus modus Durapri: omnis irius est amplectenda:omnis virtus est bona:ergo quoddam bonum est amplectendum. Secunduε Felupton: nullus orannm est iustM: omnis tγrannus est crudelis : ergo aliquis erudelas no est iustus. tertius Di amis: quidani homo ect doctus omnis homo est animal ergo aliquod animal est do elum. quartu3 Ddis: omnis virtuε est expetenda: aliqua virtus est iustitia:ergo aliqua iustistia est amplectenda.quintuη Boeardotaliquod animus non est particeps rationis: omne animul sentit: ergo aliquid quod sentit non est particeps rationissextus Ferison: H nullus homo est expers rationis aliquis homo est doctus: ergo aliquis doctus non est expers ruation j3. Praeter hos modos adduntur bini in quas Dusra ex sinptionibus propriu:vnM agi mutis, alter nea gans. virmans primae. Socrates eB Alius Sophronisci: hic homo est Socrates: ergo hic homo est fili in Soaphronisci negans: Ari no est magister Pl. t. tu es Ari. ergo tu no es mugister Platonis. secundae formae: Miaio occidit cladium Cicero non occidit clodiium rerisgo cicero non est Milo. secundu3 sis invertas ordionem smptionum hoc modo: cicero non occidit cloadium: Milo occidit:ergo Milo non ect cicero.primm modus tertiae formae: Cicero est eloquens: cicero ea Romanus:ergo quidam Romanus est eloquens.secuti dus: cicero non est Graecus: cicero en eloquens:ergo aliquis eloquens non eR Graecus.hos modos proprios