장음표시 사용
41쪽
id quod per se mouetur,immortale est aniamus aute per se mouetur: eit igitur immortalis. Docentem uocat Grieci auulsam a rebus, utentem cum rebus coniunctam. quae
si nostri homines nouissent,no pronunciassent dialecticam docentem partem esse phiIosophiae, cum sit a rebus auulsa, cum qui hus tame contuli ctam esse oportebat: nemutentem instrumetum, cum sit omne instru
hentu avulsum plane ab ijs rebus, ad quas adhibetur. Nec solum singulae uoces S distinctiones explicandae sunt apertius, uera etiam tota oratio si quando obscura occurreret.Sed nimium provehor studio scholariuuande. V tile ergo esset uoces oes obscuras,& distinctiones scholasticas,& orationes integras apertius in libello quoda separatim explicari. Adhuc de uerbis dixi,nuc de Gramatica uerboru tractatioe dicendii est. ut quae desint in syntaxi Aristotelis: ut initio Priorum: primum dicere circa quid, Ec de quo est instituta disputatio. Intelligedum more Attico,oportet. Et quae super Vsint,ut quae dicuntur ab interpretibus εκονιvguod ut uerbum videtur, in senteriis
42쪽
plane certis Sc necessariis, ut Porphyrius videntur genus & species non dici simpliciter:quo loco redundat uidetur.&Artito. I . Ethico . omniS ars,doctrina,studiit,aestio
ad bonii aliquod referri uidentur. quasi dicat referuntur. Et quae sint hyperbata. Sed quoniam fere Graeci interpretes Aristote Iis Grammatici professione fueriit, minus haec pars diligetiam nostra postulat. Te tia pars huius nostrae disputationis institutae tota est de tractatione rerum. In qua primum uidendum est quibus argumetiS utatur Aristo. causis ire dc effectis,quae ille reliquis anteponeda censetAn subiemps,& adiunctis,contrarijs,comparatione,etymologia, testimoniis dc reliquis quae probabilia
esse credi i qua re neglecta non intelligitur in quo sita sit uis argumenti Sc disputationis. Etenim cum Aristo .platrunq; disputet in contrarias partes, idq; proprium sit in uentionis dialecticae Sc locorii, ut idem in Topicis demonstrat, relinquitur prosce dui non intelligatur Aristoteles nisi ab eo qui inuentione Sc locos notarit. At clamia
tant continuo homines stupidi hanc iouen
43쪽
tionem oratoriam esse atq; inutilem. quasi uero praecepta Topica Rhetoricae sint,no Dialeciticae artis, dc inutile sit ijs praesidijs munitu esse, quibus instructus Aristoteles copiam argumentorii dc facultatem disputandi in cotrarias partes sibi comparauit. Deinde illud obseruadum est num tractet Aristo. argumeta inductione,an syllogi mo, an utraq; argumentatione, quod facit Dequenter. Tum si syllogismo categorico ne,an hypothetico.Si categorico,cuius ligurae,& modi:qus dum negligunt inter-Pretes, obscuriorem faciunt Aristotelem: riem animaduertunt eum huius exercitationis praecepta utilissima tradidisse tertia sectione primi Priorum: quae no solum alijs authoribus, ueruetiam sibi profutura existimauit. Postremo notandum est diligenter ante explicationem cuiusq; libri,utram methodum sequatur Aristo. demonstrandi ne,an diffiniedi; quas duas tantum agnoscit in Posterioribus: quae si negliguntur, sequitur migna totius ordinis perturba- aio, ac libri ignoratio. Nam si docemur in
methodo qui finis disputationi propositus
44쪽
st,cur quicq; tradatur,cur hoc ordine,non alio, certe methodo ignorata fieri non potest, ut Aristoteles intelligatur. Hinc tot rami uariae sententiar,&explicationes ii terpretii. hinc tot errores in singulis libris
commissi: ut distiniri synonyma ad intelligendum ea admitti debere in categoriis, cum Aristoteles testetur aperte se hanc dis finitionem posuisse ad demonstrandam secundam proprietatem substatie: quod me thodus demonstrandi postulat. ut dissiniri nomen in libro, quoniam est pars enunciationis, cum Aristot. scribat se hoc principiti posuisse ad eam demonstristionem conficiendam, quae.T. cap.legitur.
Vt in Prioribus dimitari syllogismu perfectum δέ imperfectum ad cognoscedam diuisionem syllogismorsi,cum Aristo. ing nue significet se dissiniuisse hos syllogis-mOS, ut demostraret omnes modos primaethoribus illustrandis praecepta tradiderit inuentionis,syllogismoru Sc melliodi,sibi nullii reliquerit rimo stupidos interpretU,
45쪽
qui haec in Aristotele non uiderunt: Sc Ari stotelem fortunatum, qui ea praecepta docuit, quae ipse primu suis exemplis secutus sit,& posteri omnes imitati. Quamobremitaec diligentia adhibenda est,ut Aristo-.teles τεχνολογία inuentionis Sc dispositio itis illustretur. Quod si iii uitiu aliquod in
currit dissimulandum no est, ne si animum alicuius occupauerit, altiores agat radiceS, quam ut possit euelli. Sed iudicandu est accurate,ut sit ne aliquid aliensi in argumen ,-tis singulis: quales sunt diffinitiones natu rates uocibus mathematicis expositae: ut
illae humidi Sc sicci, quae leguntur in libris
de ortu ex termini Sc figurarii ratioe, quas accipere possunt. In argumentatione quae aliena comiserit Aristo. demostrant inter preteS Graeci, cum ueteres philosophos acalumnijs illius uindicant. In methodo uero quam multa aliena ut in libro me νnαρ disputatio de Medi βυαμια propositio-mfn dc significatione modorum ad Grammaticos referenda. In Prioribus ratio inueniendi medium ad Τopica, quae inuetionis
sunt. Ratio analyseos, di bona pars libri secundi
46쪽
secudi ad Elenchos, in quibus docetur eXercitatio Dialectica: quod uel uitia eadem explicata. a. Priorii , in Elenchis aperte declarant: ut petitio principij , non penes
hoc,no causa ut causa,& alia multa. In ToPicis explicatio triuin modoru syllogismi hypothetici ad priora refereda eit. Totus autem liber octauus ad Elenchos pertinet cum de exercitatione disputet, idq; eo argumeto confirmari potest, quod eadem ad uerbum fere disputatio in Elenchis explicetur. Disputatio de causis in uniuersum, quae legitur. 2. Physico ad Physicum non pertinet, sed ad Dialecticu,aut Metaphy-scum. De causis uero rerum naturaliti propria est Physici disputatio. Quae leguntur . . Physico de significationibus iam, Olim, nunc,Gramatica sunt. Quintus liber Physicorum usq; ad explicationem huius uocissimul,cum tertio Phy fico cohaeret, continuatust est: quod satis declarat colunctiotio libri posita, quoniam cum quarto libro connecti no potest, reliqua uero pars Iibri cum quarto libro cohaeret. ΤοtuS uerd quartus liber Meteoror ii,ut ait Alexan. . derinon
47쪽
ORATIO.der,non est proprius eius loci, sed librorude ortu Sc interitu nam non disputat de rebus meteorologicis, sed de a citionibus pri- . marum qualitatu, de quibus in libris de ortu S interitu disputatum est. Mitto Meta- physica,&Ethica,in quibus multa legiitur perturbata. Certe de minori Alpha Metaphysico magna disceptatio est. nam si in Metaphysicis libris recensetur cur a Grecis non uocatur secundus c cur in . 3. Μeta physico no docet Aristo. quid natura dc circa quas res uersetur scietia naturalis quod in fine secundi pollicetur se explicaturum. Si ante secundum Physicum collocari debet, ut uoluit Iacobus Sadoletus, cur non explicat in. a. Physico sit ne unius scietiar, an plurium principia de causas contemplari r quam quaestione ponit in minori Μeta physico: explicat uerd. a. Metaphysico,ut dicendii sit aut eo loco n5 fuisse collocandum,aut certe tertiu Μetaphysicii mutiluad nos peruenisse. Primo ctia de partibus animalium praecepta methodi dc ratio dia' uidendi aliena sunt,&in Dialectica arte,cuius propria erant, non sunt ab Aristotele explica
48쪽
explicata. De his omnibus separatim iudicare no inutile foret: vel exemplo eiusdem Aristotelis, qui in Parmenide, Μelisso ScPlatone piarrunq; hoc uitiu notauit: quod illi quae propria essent Μetaphysicae, aut
Mathematicae, ad Physicos tranSferrent. Iam uero si qua sit in argumento obscuritas,notanda est: ut in fine Dialectica inii ne demonstratio finis totius artis, ut uolunt Graeci interpretes, an solius partis analyticar,ut Artitot. sentire uidetur c In forma, sit ne temperatio diuersa a forma, cum res praeditae eadem teperatione diuersa edant effecta,an eadem,cum Aristot. iaeget in re bus naturalibus principium esse quod moueat tantum Sc no moueaturcqualis est fonma. In effi cienti, sithie instrumentum causaessiciens cum essiciat,an non cum Aristo diffiniat causam efficietem, quae primo minuet. Et sit ne motus causa caloriS, cum aer dc aqua agitata refrigeretur c Sc si sit,sit ne ProcreanS,an conseruans Zc augens r ut in animalibus. In materia, sit ne coelum ciuiadem materiae,atq; elemetar cum effecta primarum qualitatum faciat,an diuersaccum diuerso
49쪽
OR ATIO. diuerso motu torqueatur. In effectis,sit ne prima actio ignis dc caloris calfacere, an separare quae eiusdem generis sunt: In rebus stibiectis, sit ne sedes sensuum in corde ut ait Aristo. an in cerebror iit uoluit Galenus. Sit ne Galaxias in regione aeris, quia sit ex reflexu luminis in humore, an sit in coelor quia semper eodem modo cernitur, dc eadem natura praeditus. Sint ne subie tantum Rhetori res qus cadunt in consultatione,ut uoluit in Rhetoricis Aristot quia in ijs fere uersatur, an res omnes quae
dic edo ornari possunt c In adiunctis, sit ne
prima qualitas aeris calor, quia tenuis est,
re proximus igni,que sententia Aristotelis est,an Digus: ut Stoici sentivi,quia quo purior,eo Digidior: an incerta quoniam omnem qualitate loci dc temporis excipit. In
contrarijs,sit ne uni uirtuti unu uitium aduersum quia duae tantum partes unius co
tradictionis,an duo extrema uni medio ut uolunt Plato Sc Aristot. in comparatione, sit'ne Rhetorica ut manus dilatatac quia copiosa est,&Dialectica ut manus copresia
50쪽
si quia angustius disputat. an haec compa ratio sit inepta quia natura rei non mutat: In nomine, dicatur ne rus uestῶ φ αθος quod ardeat, de sit ignea coeli uis : an Aetas, his c quod semper agitetur, ut placuit Aristoteli. In diffinitione,ut finiatur ne nor ire naturae forma c quae causa est per se mouedi,an uis diuersac quae moueat re moueatur. Et in animi diffiniti5e. Finiatur ne animus auulsus a corpore ς cum animus in uniuersum qd sit explicetur, an coitinetus csi corporec qui est corporis, In diuisione lini ne decem categoris c an quatuor generatait uolunt Stolai,an quinque: ut Plotinus, cum Artitoteles diuisione noconfirmarit. Sint ne quatuor genera causarum ut uolunt Peripatetici,an sexsul Academici,an octo ut alii. In genere &formis
magnae latent plerunt obscuritateS: praesertim cum res in genere tantum dicitur, neq; parteS singulae explicantur. ut,ctam dicunt Peripatetici officium Dialectici esse ea omnia praestare, quae ualent ad disserendum de re quavis propositauion Oxplicant