장음표시 사용
181쪽
qui ad id, quod futurum erat, ne inopinatum accideret, praeparatis Suorum animis, Signa extemplo convertit totumque in hostem agmen circumegitu Itaque, velut rectae acies concurrissent, Iliustum aliquamdiu proelium fuit; tandem Nabidis milites in fugam inclinarunt, quae minus trepida fuisset, ni Achaei, locorum prudentes, institissent. Ii et caedem ingentem odiderunt et dispersos passim fuga plerosque armis exuerunt. Quinctius prope Amyclas posuit castra; inde quum perpopulatus 12
omnia circumiecta urbi frequentis et amoeni agri loca esset, nullo iam hostium portam excedente, castra movit ad fluvium Eurotam. Inde vallem Taygeto subiectam agrosque ad mare
Eodem fere tempore L. Quinctius maritimae orae oppida Espartim voluntato, partim metu Rut vi recepit. Certior deinde 2 factus, Gytheum oppidum omnium maritimarum rerum Lrecedaemoniis receptaculum esse, nec procul a mari castra Romana abesso, omnibus id copiis aggredi constituit. Erat so tempore 3 valida urbs, at multitudino civium incolarumque et omni bellico apparatu instructa. In tempore Quinctio, rem haud facilem 4 aggredienti, rex Eumenes et classis Rhodiorum supervenerunt. Ingens multitudo navalium Bociorum e tribus contracta 5elassibus intra paucos dies omnia, quae ad oppugnationem urbis terra mariquo munitae faciunda opera erant, effecit. Iam testudinibus admotis murus subruebatur, iam arietibus 6 quatiebatur. Itaque una crebris ictibus eversa est turris quodque eirca muri erat, casu eius prostratum; et Romani Tsimul a portu, unde aditus planior erat, ut distenderent ab aportiore loco hostes, simul per patefactum ruina iter irrumpere conabantur, nec multum asuit, quin, qua intenderant, penetrarent; 8 sed tardavit impetum eorum spes obieeta dedendae urbis, mox deindo eadem turbata. Dexagoridas et Gorgopas pari imperio praeerant urbi. Dexagoridas miserat ad legatum Romanum, straditurum se urbem; et quum ad eam rem tempus Et ratio
convenisset, a Gorgopa proditor interficitur, intontiusque ab l0 uno urbs defendebatur; et dissicilior facta oppugnatio orat, Diqiligeo by Corale
182쪽
ni T. Quinctius cum quattuor millibus delectorum militum it supervenisset. Is quum supercilio haud procul distantis tumuli ab urbe instructam aciem ostendis8et, et ex altera partis 12 L. Quinetius ab operibus suis terra marique instaret, tum vero desperatio Gorgopan quoquo coegit id consilii, quod in t 3 altero morte vindicaverat, capere, et pactus, ut abducere indomilites, quos praesidii causa habebat, liceret, tradidit Quinctioi 4 urbem. Priusquam Gytheum traderetur, Pythagoras, praesectus Argis relictus, tradita custodia urbis Timocrati Pellenensi, eum millo mercenariis militibus et duobus millibus Argivorum Lacedaemonem ad Nabim venit. 30 Nabis sicut primo adventu Romanae classis et traditione
oppidorum maritimae om conterritus erat, Sic Parva spe quum
2 aequievisset, Gytheo ab suis retento, postquam id quoque
traditum Romanis audivit ossa et, quum Rb terra, omnibus circa hostibus, nihil spei esset, a mari quoquo toto Se inter-3 clusum, cedendum fortunae ratus, eaduceatorem primum in castra misit ad explorandum, si paterentur legatos ad fio mitti.4 Qua impetrata re, Pythagoras ad imparatorem venit nullis cum aliis mandatis, quam ut tyranno colloqui cum imperatore liceret. 5 Consilio advocato, quum omnes dandum colloquium cenSuissent,6 dies locusque constituitur. In mediae regionis tumulos, modicis copiis sequentibus, quum venissent, relictis ibi in statione 7 eonspecta utrinque cohortibus, Nabis cum delectis custodibus eorporis, Quinctius cum Batre et Eumone rege et Sosila Rhodio et Aristaeno, Achaeorum praetore, tribunisque militum
31 paueis descendit. Ibi permisso, Duq seu dicere prius Seu
audire mallet, ita ecopit tyrannus: -Si ipse per me, T. Quincti VOSqua qui adestis, causam excogitare, cur mihi aut indixissetis bellum aut inferretis, possem, tacitus Eventum fortunae meae 2 exspectassem; nune imperare animo nequivi, quin, priusquam 3 Perirem, eur periturus essem, scirem. Et hercules, si tales essetis, quales esse Carthaginienses fama est, apud quos nihil societatis fides saneti haberet, in me quoque vobis quid 4 faceretis minus pensi e8se, non mirarer; nunc quum VOS Diuili od by Coos e
183쪽
Liber XXXIV. A. Ch. Isb. i5 lintueor, Romanos osse video, qui rerum divinarum foedera, humanarum fidem socialem sanctissimam habeatis; quum me 5 ipse respexi, eum me esse spero, cui et publice, sicut ceteris Lacedaemoniis, Vobiscum vetustissimum foedus sit, et meo nomine privatim amicitia ac societas, nuper Philippi bello renovata. At enim ego eam violavi et everit, quod Argivorum 6 civitatem teneo. Quomodo hoc tuear Θ ro an tempore 3 Res 7 mihi duplicem defensionem praebet; nam et ipsis vocantibuSae tradentibus urbem eam accepi, non Occupavi, et uecepi, quum Philippi partium, non in vestra Societate esset. Tempus autem eo me liberat, quod, quum iam Argos haberem, 8 societas mihi vobiscum convenit, et, ut vobis mitterem ad bellum auxilia, non, ut Argis praesidium deducerem, pepigistis. At shercule in ea controversia, quae de Argis est, superior sumet aequitat rei, quod non Vestram urbem, sed hostium, quod Volentem, non vi coactam accepi, et vestra consessione, quod lo in condicionibus societatis Argos mihi reliquistis; ceterum ilnomen Uranni et facta me premunt, quod servos ad libertatem voco, quod in ngros inopem plebem deduco. De nomino hoo 12 respondere posSum, me, qualiscunque sum, eundem esse, qui sui, quum tu ipse mecum, T. Quincti, societatem pepigisti. Tum l3 me regem appellari a vobis memini, nune tyrannum vocari video. Itaque, si ego nomen imperii mutassem, mihi meae
inconstantiae, quum vos mutetis, vobis vestrae reddenda ratio est.
Quod ad multitudinem servis liberatis auctam et egentibus 14 divisum agrum attinet, possum quidem et in hoc me iure temporis tutari; iam seceram haec, qualiacunque sunt, quum 15 societatem mecum pepigistis et auxilia in bello adversus Philippum accepistis; sed si nunc ea fecissem, non dico, l6quid in eo vos laesissem aut vestram amicitiam violassem psed illud, me more atque instituto maiorum fecisse. Nolite l7 ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone sunt. Nihil comparare singula neces8e est. Vos a censu equitem, a censu peditem legitis, et paucos eXeellere opibu8, plebem subiectam esse illis vultis; noster legum lator non i8 Diqiti do by Gorale
184쪽
Liber XXXIV. A. v. e. 5bs. in paucorum manu rem publicam esse voluit, quem vos Senatum appellatis, nee excelleris unum aut alterum ordinem in civitata,
sed per aequationem fortunae ac dignitatis soro credidit, ut 19 multi essent, qui arma pro patria ferrent. Pluribus me ipse egisse quam pro patria sermonis brevitate fateor, et breviter peroratum esse potuit, nihil me, postquam vobiscum institui amicitiam, cur eius vos paeniteret, commisisse. 32 Ad haec imporator Romanus: -Amicitia et societas nobis nulla tecum, Sed cum Pelope, rege Lacedaemoniorum iusto ac 2 legitimo, facta est, cuius ius tyranni quoque, qui postea per vim tonuerunt Lacedaemono imperium, quia nos bella nunc Punica, nunc Gallica, nunc alia ex aliis occupaverant, uinΓ-3 parunt, sicut tu quoquo hoc Macedonico bello fecisti. Nam quid minus conveniret quam eos, qui pro libertato Graeciaendversus Philippum goreremus bellum, cum tyranno instituere amicitiam 3 et tyranno, qui unquam fuit, saevissimo et violen-4 tissimo in suos. Nobis vero, etiamsi Argos nec cepisS per fraudem nec teneres, liberantibus omnem Graeciam Lacedaemon quoque Vindicanda in antiquam libertatem erat atqus in leges suas, quarum modo tanquam aemulus Lycurgi men-b tionem fecisti. An, ut ab Iaso et Bargyliis praesidia Philippi
deducantur, curae erit nobis: Argos et Lacedaemonem, duas cIarissimas urbe8, lumina quondam Graeciae, sub pedibus tuis relinquemus, quae titulum nobis liberatae Graeciae servientes 6 deforment 8 At enim cum Philippo Argivi senserunt. Remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris. Satis compertum habemus, duorum aut summum trium in ea re, non civitutis culpam esse,7 tam hercule, quam in te tuoquo praesidio accersendo accipien-8 doque in arcem nihil esse publico consilio actum. Thessalos et Phocenses et Locrenses consensu omnium scimus partium
Philippi fuisse; tamen cum cetera liberavimus Graecia; quid tandem censea in Argivis, qui insontes publici consilii sint,s facturos 3 Servorum ad libertatem vocatorum et egentibus hominibus agri divisi crimina tibi obiici dicebas, non quidem nec ipsa mediocria; sed quid ista sunt prae iis, quae a toDisiligod by Cooste
185쪽
tuisque quotidie alia mphr alia facinora eduntur 3 Exhiba i 0 liberam eontionem vel Argis vel Lacedaemone, si audire iuvat vera dominationis impotentissimae crimina. Ut alia omnia livetustiora omittam, quam caedem Argis Pythagoras iste, gener tuus, paene in oculis meis edidit Z quam tu ipse, quum iam prope in finibus Lacedaemoniorum essem 3 Age dum, quos in 12
contione comprehensos omnibus audientibus civibus tuis to in custodia habiturum esse pronuntiasti, iube vinctos produci, ut miseri parentes, quos falso lugent, Vivere sciant. At enim, 13 ut iam ita sint haec, quid ad vos, Romani Z Hoc tu dicas liborantibus Graeciam Z hoc iis, qui, ut liberare po8sent, mare traiecerunt, terra marique gesserunt bellum 8 Vos tamen, inquis, i 4 Vestramque Rmicitiam ne Societatom proprie non violavi. Quoties vis te id arguam fecisso 3 Sed nolo pluribus; summam rem complectar. Quibus igitur rebus amicitia violatur 3 Nempe ibtiis maxime duabus, si socios meos pro hostibus habeas, si cum hostibus te coniungas. Utrumque a te laetum est. Nam is et Messenen, uno atque eodem iure foederis, quo et Lacedaemonem, in amicitiam nostram acceptam, sociua ipse sociam nobis urbem vi atque armis cepisti, et cum Philippo hoste 17 nostro non societatem Aolum, sed, si diis placet, affinitatem etiam per Philoclen praefectum eius pepigisti, et, ut bellum ad- 18 VerauS DOS gerens, mare circa Maleam insestum Davibus piraticis fecisti et plures propo cives Romanos quam Philippus cepisti atque oecidisti, tutiorque Macedoniae ora quam promuntorium 19 Maleae commeatus ad exercitus nostros portantibus navibus fuit. Proinde parce, sis, fidem ac iura societatis iactare, et 20 Omissa populari oratione tanquam tyrannu8 et hostis loquere. Sub haec Aristaenus nunc monere Nabim, nunc etiam orare, 33 ut, dum liceret. dum occasio esset, sibi ac fortunis suis consuleret; referro doinde nominatim tyrannos civitatium 2 finitimarum coepit, qui, deposito imperio restitutaque libertate Suis, non tutam modo, sed etiam honoratam inter cives lenectutem egissent. His dictis in vicem auditisquo nox prope 3 diremit colloquium. Postero die Nabis Argis so cedere ae Disiligod by Cooste
186쪽
Liber XXXIV. Α. u. e. hbs.)deducere praesidium, quando ita Romanis placeret, et captivos 4 et perfugas redditurum dixit; aliud si quid postularent, scriptum 5 ut ederent, petiit, ut deliberare cum amicis posset. Ita et tyranno tempus datum ad consultandum est, et Quinctius, 6 sociorum etiam principibus adhibitis, habuit consilium. Maximae
partis sententia erat, perseverandum in bello esse et tollendum tyrannum; nunquRm alitor tutam libertatem Graeeiae fore; T satius multo fuisse, non moveri bellum adversus eum quam 8 omitti motum; et ipsum, velut comprobata dominatione, firmiorem futurum, auctoro iniusti imperii assumpto populo Romano, et exemplo multos in aliis civitatibus ad insidiandum libertatis civium suorum incitaturum. Ipsius imperatoris animus ad pacem inclinatior erat. Videbat enim. compulso intra moenia hoste, nihil praeter obsidionem restare, eam autem fore diuturnam; l0 non enim Gytheum, quod ipsum tamen traditum, non eXpUgnatum eSSet, sed Lacedaemonem, validissimam urbem viristi armisque, oppugnaturos. Unam spem fuisse, si qua, admoventibus Oxorcitum, dissensio inter ipsos ac foditio excitari posset; quum signa portis prope inserri cernerent, neminem Sel 2 movisse. Adliciebat et cum Antiocho infidam pacem Villium legatum indo redeuntem nuntiare; multo maioribus quam anto terrestribus navalibusque copiis in Europam eum transisse. 13 Si oecupasset obsidio Lacedaemonis exercitum, quibus aliis copiis adversus regem tam Vnlidum ac potentem bellum gesturos pl4 Hasto propalam dicebat; illa tacita Suberat cura, ne novus consul Graeciam provinciam sortiretur et inchoati belli victoria successori tradenda esset. Quum adversus tondendo nihil moveret
socios, simulando, se transire in eorum sententiam, omnes in ussen-2 sum consilii sui traduxit. ἡBeno vertat inquit; sequando ita placet, obsideamus Lacedaemonem. Illud modo ne saliat: scotorumJ quum res tam lenta, quam ipsi scilis, oppugnatio urbium sit et obsidentibus prius saepe quam obsessis taedium afferat, iamnunc hoc ita proponero vos animis oportet, hibernandum circa 3 Lacedaemonis moenia esse. Quae mora si laborem tantum a periculum haberet, ut ot animis et eorporibus ad sustinenda Diqiti do by Gorale
187쪽
ea parati essetis, hortarer vos; nunc impensa quoque magna 4 eget in opera, in machinationes et tormenta, quibus tanta urbs oppugnanda est, in commeatus vobis nobisquo in hiemem expediendos. Itaque, ne aut repente trepidetis aut rem incho- batam turpiter destituatis, scribendum ante vestris civitatibus censeo explorandumque, quid quaequo animi, quid virium habeat. Auxiliorum satis superque habeo; sed quo plures sumus, 6 pluribua rebus egebimus. Nihil iam praeter nudum solum agor hostium habet; ad hoe hiems accedet, ad comportandum ex longinquo difficilis. Haec oratio primum animos omnium Tad respicienda sua cuique domestica mala convertit, Segnitiam, invidiam et obtrectationem domi manentium adversus militantes, libertatem difficilem ad consensum, inopiam publicam, maligni- 8tatem conserendi ex privato. Versis itaque subito voluntatibus, 9 faceret, quod e re publica populi Romani sociorumque esse crederet, imperatori permiserunt.
Inde Quinctius, adhibitis legatis tantum tribunisque militum, ab
eondiciones, in quas pax eum tyranno fieret, has conscripsit: sex mensium indutiae ut essent Nabidi Romanisque et Eumeni 2 regi et Rhodiis; legatos extemplo mitterent Romam T. Quinctius et Nabis, ut pax auctoritate Senatus confirmaretur; ex qua 3 die scriptae condiciones pacis editae Nabidi forent, ea dies ut indutiarum principium esset, et ut ex ea die intra decimum diem ab Argis ceterisque oppidis, quae in Argivorum agro essent, praesidia omnia deducerentur, vacuaque et libera traderentur Romanis, et ne quod inde mancipium regium 4 publicumvo aut privatum educeretur; si qua ante educta forent, dominis recte restituerentur; naves, quas civitatibus 5 maritimis ademisset, redderet neve ipso navem ullam praeter duos lembos, qui non plus quam sedecim remis agerentur, haberet; perfugas et captivos omnibus sociis populi Romani 6 civitatibus redderet, et Messeniis omniR, quae compRrerent quaeque domini cognossent; exsulibus quoque Lacedaemoniis Tliberos et coniuges restitueret, quae eariam viros sequi voluissent; invita ne qua exsulis comes esset; mercenariorum militum 8 Diuitiaco by Cooste
188쪽
Nabidis, qui aut in civitates suas aut ad Romanos transissent,
urbem haberet; quas habuisset, redderet Romnnis; ne quam societatem cum ullo Cretensium aut quoquam alio institueret,10 neu bollum gereret; civitatibus omnibus, quasque ipse restituisset quaeque se suaque in fidem ac dicionem populi Romani tradidissent, omnia praesidia deduceret, seque ipse suosque ab iisti abstineret; ne quod oppidum neu quod castellum in suo alienove agro conderet; obsides, ea ita futura, daret quinque, quos imperatori Romano placuisset, et filium in iis suum, et talenta centum argenti in praesenti, et quinquaginta talenta in singulos
36 Haec conseripta, ca8tris propius urbem motis, Lacedaemonem 2 mittuntur. Nee sane quicquani eorum Satis placebat tyranno, nisi quod praeter Spem reducendorum exsulum mentio nulla facta erat; maxime autem omnium ea reR offendebat, quod 3 et naves et maritimae civitates ademptae erant. Fuerat Rutem ei magno spuetui mare, omnem oram Maleae praedatoriis navibus
insestam habenti; iuventutem praeterea civitatium earum LadJ4 supplementum longe optimi generis militum habebat. Has
condiciones quanquam ipse in secreto volutaverat cum amicis vulgo tamen omnes fama ferebant, Vanis ut ad ceteram
fidem, sic ad secreta tegenda Satellitum regiorum ingeniis. 5 Non tam omnia universi quam ea, quae ad quemque pertinerent, Singuli carpebant. Qui exsulum coniuges in matrimonio habobant aut ex bonis eorum aliquid possederant,6 tanquam amissuri, non reddituri indignabantur. Servia liberatis a tyranno non irrita modo futura libertas sed multo foedior, quum fuisset ante, servitus redeuntibus in iratorum 7 dominorum potestatem Rnte oculos obversabatur. Mercenarii milites et pretia militiae casura in pace aegre ferebant, et reditum sibi nullum in civitates videbant, infensas non tyrannis 3I magis quam satellitibus eorum. Haec inter 8o primo circulos 2 serentes Demere; deinde subito ad arma discurrerunt. Quo tumultu quum per se satis irritatam multitudinem cerneret Diqitigoo by Cooste
189쪽
tyrannus, contionem advocari iussit; ubi quum ea, quae impe- 3rarentur ab Romanis, exposuisset et graviora atque indigniora quaedam falso affinxisset, et ad singulA nunc ab universis, nunc a partibus contionis acclamaretur, interrogavit, quid se respondero ad ea aut quid facere vellent. Prope una voce 4 omnes nihil responderi et bellum geri iusserunt; et pro se quisque, qualia multitudo solet, bonum animum habere et bene speraro iubentes, fortes fortunam adiuvare aiebant. His vocibus incitatus tyrannus et Antiochum AEtolosque 5 adiuturos pronuntiat, et sibi ad obsidionem sustinendam copiarum astatim esse. Exciderat pacis mentio ex omnium animis, et 6 in stationes non ultra quieturi discurrunt. Paucorum excursio lacessentium et emissa iacula extemplo et Romanis dubitationem, quin bellandum esset, exemerunt. Levia inde proelia per quatri- Tduum primum sine ullo satis certo eVentu commissa; quinto 8
die prope iusta pugna adeo paVentes in oppidum Lacedaemonii compulsi sunt, ut quidam milites Romani terga fugientium
caedentes per intermissa, ut tune erant, moenia urbem intrarint.
Et tunc quidem Quinctius, satis eo terrore coercitis 38 excursionibus hostium, nihil praeter ipsius oppugnationem
urbis Superesse ratus, missis, qui omnes navales socios a Gytheo accerserent, ipse interim cum tribunis militum ad visendum urbis situm moenia circumvehitur. Fuerat quondam sine muro 2 Sparta; tyranni nuper locis patentibus planisque obiecerant murum; altiora loca et difficilia aditu stationibus armatorum pro munimento obiectis tutabantur. Ubi satis omnia inspexit, 3 corona oppugnandum ratus, omnibus copiis serant autem Romanorum Sociorumque, simul peditum equitumque, simul terrestrium ac navalium copiarum, ad quinquaginta millia
hominum3 urbem cinxit. Alii scalas, alii ignem, Hii alia, 4
quibus non oppugnarent modo, sed etiam terrerent, portabant. Iussi sublato clamore Subire undique Omnes, ut, qua Primum occurrerent quave opem serrent, ad omnia simul paventes Lacedaemonii ignorarent. Quod roboris in exercitu erat, btrifariam divisum; partem unam a Phoebeo, alteram a Diuiti Cooste
190쪽
Dictynneo, tertiam ab eo loco, quem Heptagonias appellant
omnia autem haec aperta sino muro loca sunt , aggredi iubet. 6 Quum tantus undique terror urbem circumvasisset, Primo tyrannus et ad clamores repentinos et ad nuntios trepidos motus, ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat
obtorpuit, ut nec dicere, quod in rem esset, nec audire pOSSE nec inops modo consilii, sed vix mentis compos esset. 39 Romanos primo sustinebant in angustiis Lacedaemonii, ternaeque 2 acies tempore uno locis diversis pugnabant; deinde, crescente certamine, nequaquam erat proelium par. Missilibus enim Lacedaemonii pugnabant, a quibus se et magnitudine scuti perfacile Romanus tuebatur miles, et quod alii vani, alii leves 3 admodum ictus erant. Nam propter angustias loci consertamque turbam non modo ad emittenda cum procursu, quo plurimum concitantur tela, spatium habebant, sed ne ut de gradu quidem 4 libero ac stabili conarentur. Itaquo ex adverso missa tela nulla in corporibus, rara in scutis haerebant; ab circumstantibus 5 ex suporioribus Iocis vulnerati quidam gunt; mox progressos iam etiam ex tectis non tela modo, Bed tegulae quoquo inopinantes 6 perculerunt. Sublatis deindo supra capita scutis continuatisque ita inter se, ut non modo ad caecos ictus, Sed ne ad inserendum quidem ex propinquo telum loci quicquam esset, testudine factia 7 subibant. Et primae angustiae paulisper, Sua hostiumque refertae turba, tenuerunt; postquam in patentiorem viam urbis paulatim urgentes hostem processere, non ultra vis eorum atque impetus 8 sustineri poterant. Quum terga vertissent Lacodaemonii et fuga effusa superiora peterent loca, Nabis quidem, ut capta urbes trepidans, quanam ipse evaderet, circumspectabat; Pythagoras quum ad cetera animo ossicioque ducis fungebatur, tum vero unus, ne Caperetur urbs, causa fuit; succendi enim aedificia 10 proxima muro iussit. Quae quum momento temporis arsissent, ut adiuvantibus ignem, qui alias ad exstinguendum opem ferroli solent, ruere in Romanos tecta, nec tegularum modo fragmenta, sed etiam ambusta tigna ad armatos pervenire, et flamma lato Disiligod by Cooste