장음표시 사용
191쪽
fundi, sumus terrorem etiam maiorem quam periculum sacere. Itaque et qui extra urbem erant Romanorum, tum maxime I 2 impetum facientes, recessere a muro, et qui iam intraveran ne incendio ab tergo oriente intercluderentur ab suis, receperunt sese, et Quinctius, postquam quid rei esset, vidit, receptui canere 13 iussit. Ita iam capta prope urbe revocati in castra redierunt. Quinctius plus ex timore hostium quam ex ro ipsa spei 40 nactus, per triduum ingequens territavit eos, nunc proeliis lacessendo, nune operibus intersaepiendo quaedam, ne exitus ad fugam esset. His comminationibus compulsus tyrannus 2 Pythagoram rursus oratorem misit; quem Quinctius primonSpernatus excedere castris iussit, dein Suppliciter orantemndvolutumque genibus tandem audivit. Prima oratio fuit 3 omnia permittentis arbitrio Romanorum; dein, quum ea velut 4 vana et sine effectu nihil proficeret, eo deducta est res, ut iis condicionibus, quae ex scripto paucis ante diebus editae erant, indutiae fierent; pecuniaque et obsides accepti.
Dum oppugnatur tyrannus, Argivi, nuntiis aliis propeJ bsuper alios asserentibus tantum non iam captam Lacedaemonem esse, erecti et ipsi, simul eo, quod Pythagoras cum parto 6 validissima praesidii excesserat, contempta paucitate eorum, qui in arce erant, duce Archippo quodam praesidium expulerunt; Timocratem Pellenensem, quia elementer praesuerat, vivum fide T data omiserunt. IIuic laetitiae Quinctius supervenit, pace data tyranno dimissisque ab Lacedaemone Eumene et Rhodiis si L. Quinctio fratro ad elassem. Laeta civitas celoborrimum 41festorum dierum ac nobilo ludierum Nemeorum, dio stata propter belli mala praetermissum, in adventum Romani exercitus ducisque indixerunt, praefeceruntque ludis ipsum imperatorem. Multa erant, quae gaudium cumularent. Redueti cives ab 2 Lacedaemone erant, quos nuper Pythagoras quosque ante Nabis abduxerat; redierant, qui post compertam a Pythagora 3 coniurationem et caede iam coepta effugerant; libertatem ex longo intervallo libertatisque auctores Romanos, quibus causa bellandi cuin tyranno ipsi fuissent, cernebant. Testata quoque Diuitiaco by Cooste
192쪽
ipso Nemeorum die voce praeconis libertas egi Argivorum. 4 Achaeis quantum restituti Argi in commune Achaiae concilium laetitiae asserebant, tantum serva Lacedaemon relicta et lateri 5 adhaerens tyrannus non sincerum gaudium praebebant. AEtoli vero eam rem omnibus conciliis laceraret cum Philippo non ante desitum bellari, quam omnibus excederet Graeciae urbibus; 6 tyranno relictam Lacedaemonem; regem autem legitimum, qui in Romanis fuerit castris, ceterosque nobilissimos cives in
exsilio victuros; Nabidis dominationis satellitem laetum popu-7 lum Romanum. Quinctius ab Argis Elateam, unde ad bellum
Spartanum prosectus erat, copias reduxit
8 Sunt, qui non ex oppido proficiscentem bellum gessisse
tyrannum tradant, Aed castris adversus Romana positis castra; 9 diuquo cunctatum, quia AEtolorum auxilia exspectasset, coactum ad extremum acie confligere, impetu in pabulatores suos a
petisse, quum cecidissent quattuordecim millia militum, capta pluβ quattuor millia essent. 2 Eodem sero tempore et a T. Quinctio de rebus ad Lacedaemonem gestis et a M. Porcio consule ex Hispania litterae allatae. Utriusquo nomine in dies ternos supplicatio 2 ab senatu decreta est. L. Valerius consul, quum post lasos eirca Litanam silvam Boios quietam provinciam habuisset, 3 comitiorum causa Romam rediit, et creavit consules P. Cornelium Scipionem Africanum iterum et Ti. Sempronium Longum. Horum 4 patres primo anno secundi Punici belli consules fuerant. Praetoria
inde comitia habita; creati P. Cornelius Scipio et duo Cn. Cornelii, Merenda et Blasio, et Cn. Domitius Ahenobarbus 5 et Sex. Digitius et T. Iuventius Thalna. Comitiis pe sectis, consul in provinciam rediit.
Novum ius eo anno a Ferentinatibus tentatum, ut Latini, qui in coloniam Romanam nomina dedissent, cives Rommis essent. Puteolos Salernumque et Buxentum adseripti coloni, qui nomina dederant, oi quum ob id se pro civibus Romanis serrent, senatus iudicavit, non esse eos cives RomanOS. Diuitiaco by Coos
193쪽
Principio anni, quo P. Scipio Africanus iterum et Ti. 43 Sempronius Longus consules fuerunt, legati Nabidis tyrannii si
Romam venerunt. Iis extra urbem in aede Apollinis senatus 2 datus est. Pax, quae cum T. Quinctio conveniSSet, ut rata esset, petierunt impetraruntque. De provinciis quum relatum 3 esset, senatus frequens in eam sententiam ibat, ut, quoniam in Hispania et Macedonia debellatum foret, consulibus ambobus Italia provincia esset. Scipio satis esse Italiae unum consulem 4 censebat; alteri Macedoniam decernendam esse. Bellum omeab Antiocho imminere; iam ipsum sua sponte in Europam transgressum; quid deinde facturum censerent, quum hinc 5 Εtoli, haud dubii hostes, vocarent ad bellum, illinc Hannibal, Romanis cladibus insignis imperator, stimularet 8 Dum do 6 provinciis consulum disceptatur, praetores sortiti Aunt. Cn. Domitio urbana iurisdictio, T. Iuventio peregrina evenit, P. Cornelio Hispania ulterior, Sex. Digitio citerior, duobus TCn. Corneliis, Blasioni Sicilia, Merendae Sardinia. In Mace- 8doniam novum exercitum transportari non placuit; eum, qui esset ibi, reduci in Italiam a Quinetio ae dimitti; item eum axercitum dimitti, qui cum Μ. Porcio Catone in Hispania esset;
consulibus ambobus Italiam provinciam esse, set duas urbanas sscribere eos legiones, ut, dimissis, quos senatus cenSutSSEt, exercitibus, octo omnino Romanae legiones essent. Ver sacrum lactum erat priore anno, M. Porcio et L. Valerio 44 consulibus. Id quum P. Licinius pontifex non esse recto 2 factum collegio primum, deinde ex auctoritate collegii patribus renuntiasset, de integro faciendum arbitratu pontificum censuerunt, ludosque magnos, qui una Voti essent, tanta pecunia, quantRassoleret, faciendos; ver sacrum Videri pecus, quod natum 3 esset inter calendas Martias et pridie calendas Maias P. Cornelio et Ti. Sempronio consulibus. Censorum inde comitia sunt habita. Creati censores Sex. 4 AElius Paetus et C. Cornelius Cethegus principem Senatus P.
Scipionem consulem, quem et priores cenSores legerunt, legerunt. Tres omnino senatores, neminem curuli honore usum, praeterierunt.
194쪽
5 Gratiam quoque ingentem apud eum ordinem pepererunt, quod ludis Romanis sedilibus curulibus imperarunt, ut loca senatoria secernerent a populo; nam antea in promiscuo spectabant. Equitibus quoque perpaucis adempti equi, nec in ullum ordinem saevitum. Atrium Libertatis ot villa publica ab iisdom resecta amplificataque. 6 Vor sacrum ludique Romani votivi, quos voverat Ser. Sulpicius Galba consul, facti. Quum spectaculo eorum occupati animi hominum essent, Q. Pleminius, qui propter multa in deos
hominesquo scelera Locris admissa in carcerem coniectus 7 fuerat, comparaverat homines, qui pluribus simul locis urbis nocte incendia facerent, ut in consternata nocturno tumultu 8 civitato refringi carcer posssit. Ea res indicio consciorum palamsacta delata quo ad senatum est. Pleminius in inferiorem
demissus carcerem est necatuSque.
Coloniae civium Romanorum eo anno deductae sunt
Puteolos, Vulturnum, Liternum, treceni homine8 in singulas 2 Itom Salernum Buxentumque coloniae civium Romanorum deductae sunt. Deduxere triumviri Ti. Sempronius Longus, qui tum consul erat, M. Servilius, Q. Minucius Thermus. 3 Ager divisus est, qui Campanorum fuerat. Sipontum item in agrum, qui Arpinorum fuerat, coloniam civium Romanorum alii triumviri, D. Iunius Briatus, M. Baebius Tamphilus, II. 4 Helvius deduxerunt. Tempsam. item et Crotonem coloniae civium Romanorum deductae. Tempsanus ager de Bruttiis captus erat; Bruttii Graecos expulerant; Crotonem Graeci 5 habebant. Triumviri Cn. Octavius, L. AEmilius Paulus, C. Laetorius Crotonem, Tempsam L. Cornelius Merula, Q. C. Salonius deduXerunt. 6 Prodigia quoque alia visa eo anno Romae sunt, alia nuntiata. In foro et comitio et Capitolio sanguinis guttae visae Sunt, et terra T aliquoties pluvit, et caput Vulcani arsit. Nuntiatum est, Naro amni lao suxisse; pueros ingenuos Arimini Aine oculis ac naso,
et in Piceno agro non pedes, non manus habentem nutum.
8 Ea prodigia ex pontificum decreto procurata, et sacrificium Diuili od by Coos e
195쪽
novendiale factum, quod Hadriani nuntiaverant in agro suo
lapidibus pluviSSE.In Gallia L. Valerius Flaccus proconsul circa Modiolanium 46
cum Gallis Insubribus et Boiis, qui Dorulato duco ad concitandos Insubres Padum transgressi erant, signis collatia depugnavit; decem millia hostium sunt caesa. Per eos dies collega eius 2 M. Porcius Cato ex Hispania triumphavit. Tulit in eo
triumpho argenti infecti viginti quinquo millia pondo, bigatieentum viginti tria millia, Oscensis quingenia quadraginta, auri pondo millo quadringenta. Militibus ex praeda divisit 3
in singulos ducenos septuagenos seris, triplex equiti. Ti. Sempronius consul in provinciam prosectus in Boiorum primum agrum legiones duxit. Boiorix tum regulus eorum 4 cum duobus fratribus, tota gente concitata ad rebellandum, eastra locis apertis posuit, ut appareret dimicaturos, si hostis fines intrasset. Consul ubi, quantae copiae, quanta fiducia besset hosti, sensit, nuntium ad collegam mittit, ut, si videretur ei, maturaret Venire; Sa tergiversando in adventum eius rem extraeturum. Quae causa consuli cunctandi, ostdem Gallis. 6Praeterquam quod cunetretio hostium animos iaciebat, rei
maturandae ernt, ut, priu8quam coniungerentur consulum copiae,
rem transigerent. Per biduum taman nihil aliud quam 7steterunt parati ad pugnandum, si quis contra egrederetur; tertio subiero ad vallum, castraque simul ab omni parto aggressi sunt. Consul arma extemplo capero milites iussit; 8armatos indo paulisper continuit, ut et stolidam fiduciam hosti augeret et disponeret copias quibus quaeque portis erumperent. Duae legiones duabus prineipalibus portis signa sollereo iussae. Sed in ipso initu ita conferti obstitere Galli, ut clauderent viam. Diu in angustiis pugnatum est; nec 10 dextris magis gladiisque gerebatur res, quam Seutis eorporibusque ipsis obnixi urgebant, Romani, ut signa foraa ilesserrent, Galli, ut aut in castra ipsi penetrarent aut extro Romanos prohiberent; nec anto in hane aut illam partem l 2 moveri acies potuerunt, quam Q. Victorius primi pili centurio
196쪽
et C. Atinius tribunus militum, quartae hic, ille secundast legionis, rem in asperis proeliis saepe tentatam, signa ademptre 13 signiseris in hostes iniecerunt. Dum repetunt enixe signum,4 priores secundani se porta eiecerunt. Iam hi extra vallum pugnabant, quarta legione in porta haerente, quum alius
tumultus ex RVersa parte eastrorum eSt eXOrtus. In portam
2 quaestoriam irruperant Galli, resistentesque pertinacius Occiderant L. Postumium quaestorem, cui Tympano fuit cognomen, et M. Atinium et P. Sempronium praesectos socium, et ducentos 3 sermo milites. Capta ab ea parte crestra erant, donec cohors extrRordinaria, missa a consule ud tuendum quaestoriam portam et eos, qui intra vallum erant, partim occidit, partim expulit 4 eastris, et irrumpentibus obstitit. Eodem sero tempore ELquarta legio cum duabus extraordinariis cohortibus porta erupit. Ita simul tria proelia circa castra locis distantibus erant, clamoresque dissoni ad incertos Suorum eventus a Praesenta 5 certamine animos pugnantium avertebant. Usque ad meridiem sequis viribus ac prope pari spe pugnutum est; labor et aestus mollia et fluida corpora Gallorum et minime patientia. sitis quum decedere pugna coegisset, in paucos restantes impetum Romani fecerunt, fusosque compulerunt in castra.
6 Signum inde receptui ab consule datum est; ad quod pars maioTreceperunt Sese, Pars certaminis studio et spe potiundi castris 7 hostium circa vallum morata est. Eorum paucitate contemPta Galli universi ex castris eruperunt; fusi indo Romani, qu-
imperio consulis noluerant, suo pu Ore ne terrore eaStrre
repetunt. Ita varia hinc atque illine nunc fuga, nunc victorita 8 fuit; Gallorum tamen ad undecim millia, Romanorum quinquis millia sunt occisa. Gulli recepero in intima finium sese, 48 eonsul Placentiam legiones duxit. Scipionem alii, coniuncto exercitu cum collega, per Boiorum Ligurumque agros populantemisse, quoad progredi silvae paludesque passae Sint, Scribunt, alii,. nulla memorabili gesta re, Romam comitiorum causa rediisse-2 Eodem hoc anno T. Quinctius Elateae, quo in hiberna reduxerat copias, totum hiemis tempus iure dicundo consumpsit mutandisquis Diqitigod by Gorale
197쪽
iis, quas aut ipsius Philippi aut praefectorum eius licentia
in civitatibus facta erant, quum suae laetionis hominum vires augendo ius ae libertatem aliorum deprimeroni. Veris initio 3 Corinthum conventu edicto venit. Ibi omnium civitatium legationes in contionis modum circumfusas est allocutus, orsus ab inita primum Romanis amicitia cum Graecorum 4 gento et imperatorum, qui ante se in Μacedonia fuissent, Buisqua rebus gestis. Omnia cum approbatione ingenti sunt Saudita, Praeterquam quum ad mentionem Nabidis ventum esset; id minimo conveniens liberanti Graeciam videbatur, tyrannum 6 reliquisse non suae solum patriae gravem, sed omnibus circaeivitatibus metuendum, haerentem visceribus nobilissimae civitatis.
Nec ignarus huius habitus animorum Quinctius, si sine excidio 4s
Lacedaemonis fieri potuisset, satebatur pacis cum tyranno mentionem admittendam auribus non fuisse; nune, quum aliter 2 quam ruina gravissima civitatis opprimi non posset, satius visum esse, tyrannum debilitatum ac totis propo viribus ad nocendum euiquam ademptis relinqui, quam intermori vehemen- 3tioribus, quam quae pati posset, remediis civitatem sinere, in ipsa vindicta libertatis perituram. Praeteritorum commemora- 4tioni subiecit. proficisci sibi in Italiam atque omnam exercitum deportare in animo esse: Demetriadis Chalcidisquo praesidia bintra docimum diem audituros deducta, Acrocorinthum ipsis extemplo videntibus vacuam Achaeis traditurum, ut omnes 6 scirent, utrum Romanis an AEtolis mentiri mos esset, qui malo commissam libertatem populo Romano sermonibus distulerint Et mutatos pro Macedonibus Romanos dominos. Sed illis noe, Tquid dicerent, nec, quid facerent, quicquam unquam pensi suisse; reliquas civitates monere, ut o factis, non ex dictis amicos pensent, intelligantque, quibus credendum et a quibus cavendum sit. Libertate modico utantur; temperatam eam Salubrem et 8 singulis et civitatibus esse, nimiam et aliis gravem et ipsis, qui habeant, effrenatam et praecipitem esse. Concordiae in scivitatibus principes et ordines inter se. et in commune omneseivitates consulerent. Adversus con8entientes nec regem quem-
198쪽
Liber XXXIV. A. v. e. 560.)10 quam satis validum nee tyrannum fore; discordiam et seditionem omnia opportuna insidiantibus sacere, quum pars, quae domestico certamine inferior sit, externo potius se applicet, quam civi cedat.11 Alionis armis partam, externa fido redditam libertatem sua cura custodirent servarentque, ut populus Romanus dignis datam 50 Iibertatem ac munus suum bene positum sciret. Has Velut Parentis Voces quum Rudirent, manare omnibus gaudio lacrimae, 2 adeo ut ipsum quoquo confunderent dicentem. Paulisper fremitus approbantium dicta fuit rnonentiumque aliorum alios,
ut eas Voces velut oraculo missas in pectora animosque
3 demitterent. Silentio deinde facto, petiit ab iis, ut cives Romanos, si qui apud eos in servituto essent, conquisitos intra duos mensos mitterent ad se in Thessaliam; ne ipsis
quidem honestum esse, in liberata terra liberatores eius gervire. 4 Omnes auctamarunt, gratias se inter cetera etiam ob hoc agere, quod admoniti essent, ut tam pio, tam necessario offieio funge-5 rentur. Ingena numerus erat bello Punico captorum, quos Hannibal, quum ab Euis non redimerentur, venundederRt.
6 Multitudinia eorum argumentum sit, quod Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse, quum quingenos denarios pretium in capita, quod redderetur dominis, statuissent; T millo enim ducentos ea rationa Achaia habuit. Adlico nunc pro portione, quos veri simile sit Graeciam totam habuisso. 8 Nondum conventus dimissus erat, quum respiciunt praesidium ab Acrocorintho descendens protinus duci ad portam
9 atque abire. Quorum agmen imperator secutus prosequentibus cunetis, Servatorem liberatoremque acclamantibus, salutatis dimissisquΘ iis, eadem, qua Venerat, via Elateam rediit.
10 Indo cum omnibus copiis App. Claudium legatum dimittit; per Thessaliam atquo Epirum ducere Oricum iubeι atquoli se ibi opporiri; inde namque in animo esse exercitum in Italiam traiicere. Et L. Quinctio fratri, legato et praesecto
classis, scribit, ut onerarias ex omni Graeciae ora eodem
51 contrahoret. Ipso Chalcidem prosectus, deductis non a Chalcide solum, sed etiam ab Oreo atque Eretria praesidiis, conventum Diuili od by Coos e
199쪽
ibi Euboicarum habuit civitatium, admonitosque, in quo statu 2 rerum accepisset eos et in quo relinqueret, dimisit. Demetriadem 3indo proficiscitur; deductoque praesidio, prosequentibus cunctis, sicut Corinthi et Chalcido, pergit ire in Thessaliam, ubi non 4
liberandae modo civitates erant, sed ex omni colluvione et confusione in aliquam tolerabilem formam redigendae; nec 5 enim temporum modo vitiis ac violentia et licentia regia turbati erant, sed inquieto etiam ingenio gentis, neo comitia nee conventum nec concilium ullum non per seditionem ac tumultum iam inde a prineipio ad nostram usque aetatem traducentis. A censu maximo et Aenatum et iudices legit, 6 potentiorem quo eam partem civitatium fecit, cui salva et tranquilla omnia esse magis expediebat. Ita quum percensuisset Thessaliam, per Epirum Oricum, 52 unde erat traiecturus, venit. Ab Orico copiae omnes Brundisium transportatae. Indo per totam Italiam ad urbem 2 prope triumphantes, non minore Rgmina rerum captarum quam Suo prae Se acto, Venerunt. Postquam Romam ventum est, 3 Senatus extra urbem Quinctio ad res gestas edisserendas datus est, triumphusquo meritus ab libentibus decretus. Triduum 4 triumphavit. Die primo arma, tela Signaque aeren et mRrmoreutranstulit, plura Philippo adempta, quam quae ex civitatibus ceperat; Secundo aurum argentumque laetum insectumque et
signatum. Infecti argent, fuit quadraginta tria millia pondo bet ducenta septuaginta, facti vasa multa omnis generis, caelata Pleraque, quaedam eximiae artis, et ex aero multa fabrefacta; ad hoc clipea argentea decem. Signati argenti octoginta 6 quattuor millia fuero Atticorum; tetrachma vocant; quattuor sere denariorum in singulis argenti ost pondus. Auri pondo fuit 7 tria millia septingenta quattuordecim et clipeum unum ex auro totum et Philippei nummi aurei quattuordocim millia quingenti quattuordecim. Tertio die coronae aureae, dona 8 civitatium, tralatae centum quattuordecim; et hostiae duciae, et anto currum multi nobiles captivi obsidesque, inter quos sDometrius, regis Philippi filius, fuit at Armenes, Nabidis tyranni Diqiti reo by Cooste
200쪽
Liber XXXIV. A. u. c. 560-56 I.
10 filius, Lacedaemonius. Ipso deinde Quinctius in urbem est invectus. Seeuti currum milites frequentes. ut exercitu omni Oxl l provincia deportato. His duceni quinquageni seris in pedites 12 divisi, duplex centurioni, triplex equiti. Praebuerunt Speciem triumpho capitibus rasis Secuti, qui servitute exempti fuerrent. 53 Exitu anni huius Q. AElius Tubero tribunus plebis ex senatus consulto tulit ad plebem plebesque scivit, uti duae Latinae coloniae, una in Bruttios, altera in Thurinum agrum 2 deducerentur. His deducendis triumviri creati, quibus in triennium imperium esset, in Bruttios Q. Naevius. Μ. Μinucius Rillas, Μ. Furius Crassipes, in Thurinum agrum A. Μanlius, Q. AElius. L. Apustius. Ea bina comitia Cn. Domitius praetor urbanus in Capitolio habuit. 3 AEdos eo anno aliquot dedieatae sunt, una Iunonis Matutae in foro olitorio, vota Iocataque quadriennio anto a C. Cornelio consule Gallico bello; censor idem dedicavit; 4 altera Fauni; aediles eam biennio ante ex multaticio argento faciendam locarant C. Scribonius et Cn. Domitius, qui 5 praetor urbanus eam dedicavit. Et sedem Fortunae Primigeniae
in eoilo Quirinali dedicavit Q. Marcius Ralla, duumvir ad id
6 ipsum crentus; voverat eam decem annis ante Punico bello 7 P. Sempronius Sophus consul, locaverat idem censor. Et in insula Iovis sedem C. Servilius duumvir dedicavit; vota erat sex annis anto Gallieo bello ab L. Furio Purpurione praetore
ab eodem postea consule locata. Haec eo Rnno Rein.
54 P. Seipio ex provincia Gallia ad consules subrogandos venit. Comitia consulum fuere, quibus creati sunt L. Cornelius 2 Μorula ot Q. Minucius Thermus. Postero dio creati sunt praetores L. Cornelius Scipio. Μ. Fulvius Nobilior, C. Scribonius, Μ. Valerius Messalla, L. Porcius Licinus et C. Flaminius. 3 Megalesia ludos sconicos A. Atilius Serranus, L. Scribonius 4 Libo aediles curules primi socerunt. Horum sedilium ludos
Romanos primum Senatus a populo secretus spectavit, Praebuit- quo Rermones, sicut omnis novitas solet, aliis tandem, quod
multo anto debuerit, tributum censentibus amplissimo ordini. Diqitigoo by Corale