장음표시 사용
41쪽
Γ piseopi , & Paroelii per se non solent obligari ad
Decimas: Quia nulla Id consuetudine ostenditur , possunt tamen cogi a Papa.
non ratione te- , sed ratione personae Parochis suis Deeimas solvere debent.
4 Cleliei ex Eeelesastiess reditibus nullas Dee Imas solvunt; voluit enim Ecclesia eiusmodi reditus absque diminutione Eeneficiatis provenire . Eaque ratione inia telligitur illud: Novum pinus exactionis es. , ut cle jisi is chritis decimus erigant. intestige ; ex Ecelesia- siet, reditibus. Religiosi, spectato iure communi . ad praestati
nem Decimatum per se , ac personaliter obligantur,
quia hujusmodi personae etiam par his subiectae sunt sed per privilegia exempti sunt . Quate hodie ex novalibus stii, Decimas nullas dare debent I sicuti nee
Iepros in eommuni viventes . NE. I. Mutatio qualitatis non tollit obligationem solvendarum Deeimarum , V. C. si ex agro piatum fiat , Nam subrogatum imitatur naturam eius , cui
N B. a. Coloni agrorum Religiosorum tenentur ad Decimas: Quia privilegium concellam quibusdam personis non extenditur ad alias. 3 Ad Deeimas praestandas ex debito reali, id est, orato ex re ante Decimis obligata , omnis homines , e iam Papa, de Episcopi obligantur. Ratio: Quia, post quam Diceceses in Parochias divisae fuerunt , praedia Parochianorum intra quamlibet paroeli iam sta oblieationem acqui sierunt deeimae partis fructuum ex iis Eeclesae Paroelii a li insciendae , eamque obligationem s cum ad quemlibet possetatem deferunt: Quia res ιν sit cum onere suo . Exemplum habes in Parochia Wesethacens , dante Decimas Carthusiam s. N B. Novale eicitur pixdium de novo mitum,' cum ante non coleretur, ideoque nullum, aut modicum se cium ferret. 6 Qui gravi inopia premuntur, ita , ut solutis De ei mis necetiaria non habeant ad se . suosque alendos , interim a Decimis immunes esse debent . Ratio eth iTum quia universm solutio debiti ev titulo iusto contracti disterri potest ob gravem necessitatem , de in piam debitoris . Tum quia credibile non est . piam Leelesiam velle , ut tanto rigore a fidelibus Decimae
CAPUT IV. Qui a Decimae pendendae sint ei r seimae personales . ubi in usu sunt , pristati debent Eeelesae Par hiali , ad quam quisque
sidelium spectat. α Decimae praediales solvendae sunt Ecelesiae Par
et tali , intra cuius terminos praedia sta sunt . Ratio rQuia , cum crescente multitudine fidelium ad eon .sonem vitandam mcesse esset parochias dividete, opo tuit etiam singulis fines, de terminos suarum terrarum designare, ex quibus pro Parochi , de Cooperatorumetu, sustentatione certi Deeimarum reditus proventia
NH. In casu, quo fideles in una Paroe hia sacramenaa percipiunt, in alia autem eiusdem Dicte esis praediasta habent, non est iure eommuni decisum , utri pa toehialum meimae praediales defieantur , ae proinde consuetudo cuiusque loci attendunda est. 3 parochus communi tute adversus quemlibet possessorem iuris decimandi intentionem iandatam habet, ut
aliter probare non teneatur, ad se pertinere.
N B. Decimae praediales debentur Leelesae parochi Ii, non Baptismali, si ea proprios . de a Matrice Te Helia distinctos limites habeat , Epistopi aut horitate
constitutos Nee obstat, quod Dee imae Ecclesiae Baiastismali solvendae legam ut in saetis Canon; susi eum enim sidcles plerumque in . eadem Ecclesia de Bapti Gmim, & reliq'a sacramenta accipiant, ideo Ecelesiae, quibus Decsmae debentur , modo. Baptismales , modo Patoehiales appellantur. meimae debentur Leclesiae matrici, non si tali., Decimae mixtae ex fructibus, , de fetu pecorum , debentur Parochiae. intra cujus terminos pecora pascuntur; nisi alsud ennsuetuaci obtineat. A matta pars Decimarum , spectato jure commiin I. Episcopo debetur. sumpta ratione ex imitatione vete-ii, Legis , in qua Decimae Levitarum a sacerdotibus iterum decimabantur Num. i l. Sed in multis locis non P. Dum in T. II.
s rvatur, eo quod Episcopi aliis iturἱa susscientem su-
Certi ea sus sunt, in quibus adhue hodie integrae Decimae Episeopis debentur, v. C. si ipsmet sint curati Leelesi suae vel Cathedralis, vel Parochialis , quam saltem per Vicatium administrant . item , s praedia intra suam Dicecesin nulli parochiae ammata snt, e tum Dee imae ad mensam Episeopalem spectant.
a T Ee imae mmdiales debentur . quamprimum se V ctus a solo separati, de collecti sunt. Quod sinisticus in mora st , peticulum Dceimarum ad ipsum spectat. Neque opus est . ut Decimae a Parocho petantur, sue exigant ut i quia dies ipse, sue tempus sol tionis pro ereditore interpellat . Ratio : Quia posita determinatione legis positivae ex iustitia debentui Ministris Leelesae. a Ipsemet Parochus Deeimas praediales ad horreum suum deserte debet i habet enim se Ecclesia eomparatione Decimarum tanquam usu fructuaria , vel pens naria, cui sati fit, si pensiones fructuum solvantur ialoeo, ubi res si uetifera sta est i nisi aliter conventumst, ani consuetudo aliud obtineat. NH. Non debent villiti, vel domini praediorum misctus ante in horrea sua vehere, quam decimat res m nuerint , ut ipsi , vel procuratores eorum fructuum collectioni, & deeimationi assistant, ne ulla fraus committi possit. ctiod enim omnes tangit, ab omnibus urpraburi delet. ieg. 29. in s. 3 Parochus recusantem Deeimas soluere non potest
Leelesae aditu prohibete 3 sed . eum iurisdictionem serensem non habeat , necesse est , ut eausam ad C dinarium loei deserat , qui illum put monitionem
trinam exeommunicate debet , iuxta e. omnes , as. quaest. I.
η Praelati subditos compellere debent ad solutionem Dceimarum e auia negligere non debent , quae ει- elesiis debita sunt , nisi proptes standalum ad tempus dissimulandum esse videatur . Quod s in aliquo casuelimen Decimas iniuste detinentis notorium sit. inexcusabile , haud dubio potest , imo debet Parochus tali notorici peccatori Sacramentum Eucharissia
De Hriis modis Mytiirendi ius Decimuiram. ζr TU, Deeimatum ab Eeelesiastieis personis per transis actionem authoritate Episcopi aequiri potest per pc tuo . V. C. Si plura praedia snt a vie quorum ius deeamandi litigatur , componi, seu transigi potest , ut uni parti haee , alteri alia praedia assignentur seclusotamcn pretio externo pro iure Decimatum, utpote spirituali, ne committatur simonia . Quod si s ne aut horitate Episeopi , sed solum inter paciscentes privatim transactio fiat, rata tantum erit inter paciscentes , sed succellotes non obligabit.
. Praetersa super iure Decimarum compromitti potest
in arbitrium unum , vel plures , quorum sententiae a
partibus standum erit; sed arbitri debent esse Cleriei iusia , scuti laicus de spiris ibas sedi ore non deset ,
ita nec arsitrari. eap. contingit, de albi tris, Excommissione tamen Epilaopi potest iungi laicus eum Cleatico. Item ius meimarum unius Ecelesi eum iure Deiacimarum alterius Eretcssae permutati potest ; sed eum authoritate Episcopi, cum si species alienationis. a Jus Decimatum . quatenus in spirituali titulo sun datum est, vendi, aut permutari eum re temporali non potest she vitio smoniaei speetaliter autem ne quideme' privwl gio lateis ius decimandi eoncedi potest: mulset spiritualia sideIibus ministrare non possunt . consequenter incapaces sunt iuris Decimarum . V. .s Decimatum , quae est ad . ructus' peres piendos , spectata rei natura , vendi , laicis concedi . aut locari potest . Ratio : Quia 'ius percipiendi reditus Deeimarum, hae praeelsa consideratione , temporarie est : Ergo in laico, quoque cadit. apropter sum mus Pontifex , tanquam supremus bonorum Ecclesia Hicorum Administrator, exIussa causa ad honum E elesae pertinente , reditus Doeimarum laicis , V. C. Principibus , in perpetuum eoncedere potest , seu in remunerationem Beneseiorum , seu cum annexo onere
42쪽
es dis, Rex His nix , di Elisabetha.
Eoisopi poli Concilium Lateranense Deeimas perisi tota .n perpetuum seudum dare non potuerunt.
I ri,ire, eius inoli possideat , concessio infirma
π: , clege . ad quam Decimae spemant, resilis
' sunt i quandoquidem rates concessiones in laiaurum ipso jure irrita decernuntur. . si laicus Decimas tanquam In frudam eoncessas a tempore immemoriali possideat in dubio praesumitur: cone ilium Lateranense acquisivisse. Ratio : Qua gessio temporis immemorialis facti praesumptionem oe tituli , si capacitas sit in possidente 4 Atqui
ἡ,hau est possessionis Decimarum . non tanquam fi Affrictatis piritualis , sed utilitatis eonte ita a
Sumnio pontifice, vel Episcopo ante Conei lium Late 'm . Eisto . fi lateus Decimas possidet , tanquam di studum antecessoribus suis ab Ecclesia concessas, obtemporis songinquitarem praesumi bet , e celsionem
in suisse, tametsi modo ius , sive titulus exhabere
non pinit. Exeim: Nasi fama, sive dublica persuasiost, Decimatum rus tanto tempore a lateo eum contradictione Clerieorum, aut iniuste possessum litisse. preterea nihil obstat . quo minus Praelatus taleis Deelmas ad tempus toncedat eum debita solemnitate, de ob iustam evisam i Quia jure antiquo id erat licitum , ouod postea neque ab Urbanoe, neque ab Alexandro III. revocatum suit 1 sed solum , ne Decimas in studum petapetuum concederentur uicis . 6 Decimae in feodum legitimo iure conpellae possunt iterum concedi r Nam in Coneilio Lateranensi solum hibetur, ne Decimae laicis in seudum perpetuum. Medantur, adeoque alienentur , haec autem non elinova concessio, sive alienatio, sed alienationis ante legitime facta continuatio : Ergo &e. Imo etiam moria tuo seudatatio, sue successore, modo necdum Ecelesiae incorporatae sint Decimae, possunt laetum concedi : ianon censetur nova alienatio. Contra proprium Parochum ius Deetaearum ala Ee. eles inicis personis cum titulo praescribitur annis qua diaginta I sine titulo autem tempote immemoriali. Prius natet ex e. ad autes , de praescrip . Posterius autem , quod cessante titulo eololatri poselsa temporis imme morialis requitatur ad ius Decimarum praescribendum adversm propriam Parochiam, patet ex eo , quod in hoc casu ius eommune possessori res stat, Parochiae auistem assistat 1 ut habetur expresse e. i. de praescript. in s.
N B Patoehu, , si legitimo tempore p seripsi ius pereipiendi Decimas eY alieta parochia c puta, spatio decem, vel viginti annorum eum titulo non ideo censendus est, eomparasse tu, pereipiendi Decimax ex novalibus: Quia non siti, praeseribitur , otium pilliditur et Et praescriptio ηοη extenditar a rasti ad ecf. m. 8 Laici non possunt per praesepiptionem aequirere meimas, nisi ea sutilata si in opinione, aut p 'sum'ptione alleuius legitimae eoncessionis sactae ab aut praelato . Ratio i Quia perceptio Dee maruptim arva institutio,e anneia est titulo spiritua' tit ab eo separati non possit sine legiti ' cli, eoneessione heri alitea Praelati i conseq* ii; eus, qui spiritualis tituli incapax est 3 , E debet de te velit , necessario suam intentionem sis, in titulo alicuius legitimae concessionis sputi detentione Decimarum . . . ,edulti potest, ς Non. quidquid Principis p i ,'s moiialis qui pin dem etiam praeseriptione is pori dissilente ape obit ante in eapacitate possidς aut praeseri
Sed viee versa, quidquid conlata' h principis pribtione aequintum est . idem quo*re 'r 4 E Fvilegium, sive concessonem , tam titulo, de Io Immunitas a. solvendo 'Ic bi potest a sne ti- bona fide quadriniata M'3 R immemoriale , tam a tuto autem requiratur i iim Mini-
stti, aliunde sufficiem ψ ἡ., sh, legem Decimarum s 13 Consueti o PII hiises, eonsensu praevalere non
pi' Ι' '' in diro . immemoriali dante praesumpti
Κιμ t --hivont feri Decimas abolitas de novo i m. . plenitudine potestatis , s ad neeessa suste aiionem Ministrorum Beelesae . vel id o. ut uniformia lex Decimarunt in tota Ee resa ob
De Trimitiis, O stiationitas.s T Rimitiarum ex terrae frugibus Saeerdotibus osse
L tendatum antiquissimus est in Beelesia usus admodum, & institutionem veteris Ecclesiae, ut Num. Ig
Exod. 13. sed plerisque in loeis hodie in dehicludi
et oblationum varia genera sunt . olim fidele, die hus Dominieis pinem, di vinum offerre solabant. ta quam materiam sacristit, di Sacrae Communionis.
a Eulogis dicebantur olim panes benedicti , publicae aliae , aliae privatae inter fideles distribui solii . 4 Consuetudo offerendi ad Altare sub saetiseio Mis. ae antiquissima el .s Nullum extat praeceptum de oblationibus, sed pere suetudinem introduei possunt, v. C. si populus ad
decem annos cinis Solemnitatibus frequentet oblati nes , tanquam ex obligatione.
4 Ossetentes debent esse Christiani ab Leeles a non maeeis . Ratio : Qilia offerte munera ad Altare eliquas Leeles assica communicatio. Fceminae ad Altate sub Missi saerifieio admitti possunt, sed non int a caneellos, ubi Clerici stant. 8 oblationes non laetendae, nee aeeipiendae sunt ex iis, quae iniuste aequisita, di restitutioni obnoxia sunt, iuxta D. Thomam allegantem illud Eecli. 34. Immo
Iuditis ea mu uo ollatio es muniatu. Quorundam criminosorum, V. C. raptorum, usurariorum, meretricum, oblationes recipere saetis Cano
De dies Dominicae , O aliorum risorem insistitione. a m Εrtium praeeptum partim morale est. atque ex lege natu tali descenderis, quatenus abis solute praecipitur , ut , posthabitis aliis negotiis temporalibus, Dei cultui, atque adorationi tempus aliquod
itiuamus a partim eae remoniale, quatenus certum tem
pes, videlicet integra dies Sabbati des gnatur, in q ab aliis operibus abstinendum , tum in memoria benefleti creationis , tum in figuram Christi toto sab hato in sepulchro quietori . Ecelesa tamen sublato sabbato pertinente ad Iudaieam legem , & umbrati ess putas , quibus nova lex non astringitur , eius loco Dominicam diem instituit, in memoriam mundi erea isti, & reereati pee Christiam in terris die soli, , quae est prima hebdomadis, natum, & postea ex inseris eadem die relutgentem, juxta Ast. m. Una saliati , id est , prima die hebdomadis. et Pascha celebrati non potest ante d em XXII. Ma tii, nee post XXV Aprilis: Nam alias eonvenitemu rem Paschate Juflaeorum . Sed quotannis celebrari debet Palilia in prima die hebdomadis post decimamquam tam lunam primi mensis : primus autem mensis non omnis ille eensetur , in quem eadit aequinoctium vernum. Si enim aequinoctium sit post quartam deeimam lunam, mensas ille lunatis non erit prireus , sed uit .mus anni; eum eredibile non sit, Deum creasse munis dum ante aequinoctium. Ex quo sequitur, Pascha non posse eelebrati ante x XII. Martii , quae s si diri Domini ea, in eandemque incidat quartadecima luna , Eecles a non instituit Pascta 1 sed transfertur in Dominicam sequentem . s luna deeimaquarta --
rei stensa eadat in diem xv1II. Aprilis, qua si Dominiea se, Pascha in eo non celebrabitur , sed transsetetui in sequentem Dominicam, quω erit dies XXV. riptilis .h Episcopus, speetalia Festa instituturus . non ta tum Clerici, sed etiam populi consensum , spectato iure communi, requirere debet, ne populus gravetur multitudine Festorum , de a laboribus necessariis impediaturi nam, Quod omnes tangit, delet ab omnibus arar heri. Huie tamen tuti Laicorum in multis locis deroga
tum est. Alia Festa Christi, Ee Sanctotum per annum
43쪽
tristituta sunt Pontis ela lege , & Episcopalibus ctiam
abrogare potest . Festa vectesalia , quae ex Epistopi praecepto statuuntur. etiam exempti servare debent , juxta Concilium Tridentinum, Sess. 23. e. ga.
obse vatici es a medio noctis usque ad auu terius noctis medium . pera servilia dicuntur, quae eorporis commogitati-hus inse vientia ignobiliola sunt . per servos ea erceri solita, V. C. ara te, sabricate, flee. His opposita ope ra liberalia dieuntur , quae.ad animum excolendum spectant , ideoque libero homine digna eensentur a ut scribere , legere loqui . Alia sunt quasi media, di omnibus communia; ut iter sacere, dec.
et Dico igitur, sola ope ia servilia diebus sessis prohibita esse, praeterquam si iure, vel consuetudine per missa snt Qua ratione eooςessum est diebus seliis
3 Scribere , transcribete , non sunt opera servilia rQuia seribere pertinet ad artem liberalem grammati- eam . Idemque probabiliter dicitur de pictura , si sine magno apparatu sat r Quia talis picti , perinde aescriptio, eonsistit in ducendis lineis, ae sauris, de ad animi recreationem etiam insituta est . Idem dicet dum de Typogi aphis charaeteres ordinantibus i Impresso vero librorum est opus servile. 4 Opus , quod suapte natura liberale est , non sit servile, eo quod propter luctum exerceatur: Nam luerum , S merces non facit esse opus servile ι quand quidem etiam Opera, seu obsequia, quae libero homi ne digna sunt , ix ercede aestimari possunt, scuti vice versa Cpera servilia non ideo talia esse desinunt, quia sne mercede fiunt. Quapropter lucrum, & merces per accidens se habet ad opus servile, & non serviter alio. quin Caus dieos damnare oportet et , qui diebus sinis in scribenda, eonsiliis propter salarium occupamur ;eui tamen repugnat eommunis fidelium perluasio , de consuetudo, uuidquid dicant Abb. de Angelu, .s iter facere pedibus, equo , curru , navi, non numerantur inter opera servilia r Unde etiam licet ne eessaria opera ad id praestare . V. C. equos parare , eurrul aptare, in flumine , vel stagno remigare 1 Nrin autem plaustra, currus , aut mulos onustos agere c eum
se se vile θ inchoatum tamen licet continuare , si commode abrumpi non possit. 6 venari , aueupari , item bellare . eis iure eo muni ut opera servitia prohibita , tamen per eoniustudinem videntur liberalia opera effecta r Hine nilli tares exercitationes, fle lustrationes die festo instituuntur licite. N B. Mercatus per consuetudinem permittuntur post divina peracta.
O Actui solensis iudieii , etiam spirituales benefi-
eiatiarum 2 matrimonialium causarum , item citati ne, Rei, processus per cauta cognitionem, examinatis.
Ae idiatis testibus, terminus per sententiae prolationem in diehus sistis prohibentur ab Leelelia , imo ipso iure it titi sunt , exceptis causis nec eis alis, ae pieta-t,s , V. C. miserabilium perso ratum , pupillatum , careeratorum . Etiam latro de fuga suspectus poteste: pi die festo. Item in parvis oppidis possunt eauta , ile, agitari , s aliis diebus rustieani homines ecimmode voeati nequeant . Exeommunieatio in die sesso potest serri, fle absolutio a censura , propterea quod
non necessario requirat in cellam iudicialem. 8 Latraiudiciales actus etiam arbitratoris . non a
hitri , item juramenti interpositio emta iudieium die Esto seri possunt; sicuti etiam contractus eivilis, et
fini uete servitia . A proinde , aa exerceti possint die festo svetiere debet Corfessarius . quod quamuis ipse sit in contraria opinione . & iudice , e. e. pingere esse opus servile, nihilomi nus si poetinent teneat centrariam opinionem . di ex i psius fun. lamentis iudicet pingendo non peerare, non proinde est aurapax absolutionis ι est enim ad eam rite dispostus, iam per eum iam tentiam , quam sequitur, putat ad praxim lieite redueihilem . II. Quare uix Religio reddat licita die festo opera servilia. quae proxime sunt praparatoria ad divinum euitum i eum sim ipsi cultus ligna, ut mundare Templum. Illud ornare Ae. a nihil
minus non reddit licita . quae lamum Ad talem tultum rem is conducunt, ii Mnt absque necessitate. Ita se ribet colere agri Ecclesiae, vehere ligna, εt lapades ob ipsius Mi Mium . ill an o a Me die. rum cum ex se urrilis sint . di solum remota avi Dei cultum conducant, non possunt non comprehenda sub marant prohibente opera ier. lia. ',111. Eo quod ratione nece statis lictat parare . R de mera cibos, inserunt plures Theologi , saeraratim , - eibea ex socharo eo datos . licite parari die sino. id autem vell- essa intelligendum de illas cibis iae aro e ditis, qui si pridie praea pararentur, ingrata evaderent palato. Sicut etenim pania diarm esto, quando commode fieri potest, est parandus , sea d. alii rebus saccharo conditis dieredum est , quando non mianus commode, a latiae fiant. Unda ut uulgo dieitur a: Ma pam, i rim g ΛΨ. . conseriae e. a similia. non sunt die iam paranda, ct de ouenda, a puto apud nos contrariam non invaluisse eo luetudinem. IV. Ratione necessitatis proximi, quamvis unus, aut alin I heologus uelit licere die festo harbam radere, nulli manu communicie , ct recepta sententia est nega tua , eum de se e stet esse opus seruile . solummodo exeusari posset militonis ah alis erius necetheateam , puta quis ipti non licet dae monilia arx dere ad Bathitonsorem . quod aevidere potest spectu Aerie, xum, quibus non est erimmcidum ad talem effectum die professo ad Civitatem araedere. Item ereviare potest consuetudo a P latis tolerata.
v. P damnum evitandum quamplura opera semilia fieri passa
me festo, iam daximus supra. Operibus ibi assignatis adde ex hoe capite. lieite die festo laborate coquentes vatium , calcem . aponem , tegulas, ollas M. decolantes serrum , quia lalla ope ra non intermitterentur sine graui damno. At non licit ea inisis te die lesto, eum euilum sit praeiudicium , ad id prassandum , diem sequentem expectare. Ex eadem ratione exeuiantur qui diebut festis terrant equos. D latilem diebus, vel mane diei sequentis debret iter agere . nam alias grave damnum illis sequeretur . vl. Eo qum die festo, ut Deo, premaque saluti vaeemus. prohibuerit Meresa cipera seruilia . parochus uero diuini hon ris , L salutis Mimarum telo fervens. oecasonem sumat te pre hendanda populum, s talibus diehus vaeet iis . quibus iere sem- Per plura peccata admiscentur. Utique opera servilia de se Deo noe displicerent, nisi essent prohibita, ut liberius Deus inadie latur. Proserahendat proinde etiam essent di.hus lectis choreae, tripudia, s Italiones. Et ad genua alia , quibus admiscentur tur pes cogitationes . obscoena dicta. inhonesta actiones . motum corruptelae , perni elota ad opera earnis illeeebrari eaedes. rixa . ossidia . stupra. adulteria, aliaque mala plurima. Utique lis diebus qui dies propitiat 1 nis esse deherent . quam maxime M. decet Eadeles istis Satanae blativitiit immiseeti. ae a Divinis ah manere. Videantur qua habet s. Carolus in a. caac. Medis man. i. do festor. Λω. e Iis. VII. Cum eonsuetudo .eddat i e ta , qti, alias die lino e sent prohibita, sequatur licite eele ari dia sesso Meleatum . sve diundinas, quanda iam invaluit talis e suetudo . Ilemque cum consuetudo sit, ut die festo aperta temaneant per aliquas oras quaedam Apothecae, ut aliqua ibi vendantur maxime fiet cibis magis necessariis . id etiam ex consuitudine eohonestata. tur. Iclem dicas . uia viget consuetudo , ui Rathit lares per aliaque n)or' in mane diei festi bariis, radant.
Ex capite necessita it. ex quo νεdditur lieitum Iudietum cito a in die s sto, possunt seri eisnes illi a M. qui Reee et .sitandum graue incommodum iii,st lium . di qui uelitas. Hi ne exerceri potest iudieium dis se
.mi o 3 umio , nam tunc reus potest die festo sus. rendi, A iudieari, si altis diebus non potest commode aecedi ad
mani Giscedere. Hinc maxime in parιis Cppidis p eest Iudi.
μ' .pauperes pereonas, Religionem in Deum et tae, di pardentes . heitum faciet agere die se miserabilium personarum . .etb. Re. illorum . qui in
arcete deriseritur, di designate TQtote . a Curatores iuxta ι.ε
f. a. se . LIeitum item erit agere de musis pauperum ne mis
...' L. m. Em tuula Religionis adiuntaeut ipsarum pau a. patentum , di patriae , eum pietas velit Oleriter
s. i. t 'ia ηιμ ηια praecipue s laborent paupertate Ae
2. . . e et it dignoscere alios omnes easus , quibus licite exerceri potest die senti judietum Arente Sc.
De praecepto uadiressi Migam Eebus festa. I Uae diebus sistis audiendae praecepto sdeles obligantur sub mortali , postquam ad usum
I Requiritur ad hoe praeceptam implendum mor m. ac Pra praesentia, nec opus est, ut videatur sur
L 3 io' colligi possit, quid agatur a Sacerdote .
Probabilis est sententia , quod is satisfaciat , qui s eundum externum eo oris habitum Missae decentetratere Ii , licet interna mente Deo , ast tehus divinis non intendat. Hine aullei non satim mortalis damnam da sunt, si sub Dero nune sabulentur , nune rursum attendant. Horae etiam possunt orati sub Missa iuuia nihil prohibet , duobus praeceptis uno , eodem
titisseri . Etiam excipiens Confessiones sub Misa satisfacit. NB. die
44쪽
N B. praeeeptum ypiseopi, ves Parothi, ut subditi
Nissam audiant in Paroe hia, non obligat . Ratio a Quia Episeopus non potest tollere ius commune , a
generalem totius orbis eonsuetudinem. Tridenuinum tamen Concilium monendum ait popu-rum , ut sequenter ad suas Paroelii as , saltem diebus Dominieis, & maioribus Festis, adeat. Miga Graecorum etiam audiri potest 3 quandoquiisdem illi vitandi non sunt, de secundum ritus suos re-
α Qui notabilem Missae partem die sello negligit , seccat mortaliter . Satisfacit . uui ab Evangelio ad immem manet , vel a principio utque ad Communionem saeerdotis Missae intelen . A larius non damnat mortalis etiam adhuc ab Osset torto audientem . Sed nillil contra communem Doctorum Sententiam hie de sinior solum dico, duriusculum videri, hominem mortalis damnare, si adhue ad Osertorium veniat.
a Qui a duobus sacerdotibus dimidia Miuarum sue
cessive audit, peceat venialiter, utpote non satisfaciens secondiam modum, de persectionem praecepti. Ere peidiis impeditus sit , quo minus Massam Integram ala
eodem audiat sa)- . . . q. ,, a J Aliud est , quod hae permittit Laym. ati
eo . quod eo fixum est ab Innoe. XI. in propolat.
M sa. Satisfecit praecepto Ecclesis de audiendo sacro , , qtii duas eltis partes , imo quatuor simul a duerss, , celebrantibus uisit.
a e gravitate hujus praerepti quoad unamque sui partem, O eausis excusavitibus ob obligatione illius. a T Raeceptum abstinendi ab operibus servilibus in 1 die sis o obligat sub mortali ex genere suci .
Ratio , Quia ista obligatio est secundum virtutem Redigionis ad Dei e ultum , Ee venerationem instituta ,
ideoque ex geneto suo gravisi quamvis citi materiae levitatem transgressio venialis seti post, V. C. labora re per horam , cessante scandalo , eo quod hora una comparatione x xlv. horarum exiguae partis pro t-ticinem habeat; idque maxime verum in labolibus non mis fatigantibus, V. C. una, vel sesqui hora nete . Ndicessitas tollit omnem eulpam v. E. in ancillis ref
.i tibus vestes suas . . . a. na Oblieatio audiendi Missae diebus sestis itidem est sub mortali 1 non item Concio . . per se loquendo malis autem obligatio ex lege dranna fidelitas incum. t discendi ea, quae as salutem apIis necessaria sum, di i Lib a. Trati. 1. C. R Π- 3- ouod attinet ad abstinentiam ab operibus servilibus, cessare solet duplici ex capite , videlicet necessitatis ,& oietatis. Necessitas alia eli publica, V. U. relicie di iontes , pontes , piscandi certum genus piscium , Quod noen niti diebus opportunis capitur; iteri, si quae Daranda ad adventum Principis. Necessitas alia est privata. Ita cxcusantur pauperes, qui, ii in multis fellis labore abstineant , se sustentate non possint i Agt eo lae tempore messis Oti pluviam; aut1gae, nautae , vitriatii , quorum opera semel coepta sine damno ante
sumpi non possunt 1 Medici, Chi turgi , Pharmacopo Iae , eum pro infirmis laborare debenti sartores Gammtrscete vestes urgentes post medium nodiis i Famuli,
Ixor si a patie familias eoacti sine jactura sua imperium laborandi detiectate non possint: Quod si tamen id sequenter fiat , debent famuli dominum suum ce-
- A3 pietatem pertinet vel Religio in Deum , ut s
Altaria ornanda sunt; vcl misericordia in proximum, v. c. si vines eonsetendae pro sunere a vel denique sothitualis charitas erga se ipsum. NB. Toleratur eonsuerudo sartorum poli yel cras diei festi praeparantium vestes a dch et tamen. eaveriscandalum , Ae non licet differre laborem in diem se Rum sne necessitate. In eausa etiam extulante manase si a non est opus vetere licentiam a superiore t Secus
in causa dubia h ) . Parochus in delectu Episcopi
potest dare licentiam. . . . via s h Benedict. tamen XIV. in sua institui. T 4, clesiast. 3 s. vult petendam omnino esse facultatem M a superiore , s quid occurrat necessiitatis in operi- ., bus servilibut die festa exercendis. et Plutes causae sunt , quibus a praecepto Massae cliesesso audiendae fideles excusantur . 1. Impotentia spiri-Yitualis, v. . Exeommunieationis, vel interdicti. II.
Impotentia corporalis 1 quaais est navi antium in rea ri e carceratorum, lecto a Exorum. Etsi aliqui, habeat pii, ilegium sacrifieandi super portatili , non tamen obligatur di Quia nemo privilegio suci uti cogitur adversus communem legem . Iri. Impotentia moraliue , suideliere Missa audiri non possit , nisi cum re, nadisseultate, vel iactura corporis, animi, Arima, V.C. honesta mulier non bene vestita , mulier ex Oeeus ta fornicatione praegnans, infirmi, infirmis servientes,
qui ob periculum pestis domi manere debent , Ma tres , & ancillae assistentes insantibus , dissiti lonee aloeo Nigae habita ratione personarum . viae . tempti-ris , loti , eonsuetudinis , pastores , Ae eustodes pie gum , item , qui itineris comitem sibi valde titilem vel Oeeasonem navigandi amisi uius est . si ad Mis, maecedat . milites stationarii , vigilcs , famula impeditia dominis nisi cedat in eontemptum a cligionis. Famulus stequenter impeditus debet relinquere dominum,s sine causa necestatis frequenter ad laborandum adi gatur . IV. Excusandi causa est rationabili, consuetudo , seientibus Praelatis introducta , V. C. in vidua maritum lugente , in puella nubili , in puerpera , etiam postquam ex partu convaluit. 4 Missae Parochi notorie excommunieati , aut
torii eoncubinarii fideles interesse non tenentur in de testationem sceleris, ei fi licite possut iure novo, post extravag. Ad evitanda . Concilii Const intiens s.
, Qui Missae die selio non intersunt, ad alias pre-ee, domi sundendas Leeseliastico praeeepto non obligantur . Nam finis praecepti non eadit sub praeeeptum, nisi quatenus intrinsece continetur in oli1erio ,
quod praeeipitur: At vero cultus Dei est quidem finis Ecclesiastici huius praecepti , sed non praeeipitur in alia materia , seu oblecto , nisi in hoc determinato , ut Missa au/iatur.
Matin in pruiu oues manda . I. Quam. Is Consessarius suadere debeat, quantum potest, Poenitentihus , ut amitant Mi altem nondum authoato pii Evan alio usque ad Anem inclus e , nihil minus non ita lacile condemnare debet pectati mortalis illum , qui post Eua ei vitiamsteret Nisa usque ad finem in lusi ve . nam si ita celiri teriatius esti a firmet suis Poenitentibus . iam talem inescientiam si
hi es ormabunt . di proinde Peccarent mortaliter , quando non etiam primum Evansetium audirent. Praeterea ipso, quandcique posset redigere in graves angustias . quando accessissent ad EeUe
siam post primum Evangelium , A non ita Deile eis esk .a,ud audire Sacrum . Quandoquidem igitur non pauci Theologi sol irent, non dati pectatum grave, si audiatur Missa mih ptimum Euangelium usque ad stiem . ut videre est apud Laum. nati. 7.
xi. Non facile gravis peccati esset condemnandus qui ita iaceret cum simus an re, quae Pendet a pruden iam aestimatione. Ead metatione excusari fortasse posset a xrava culpa qui non amiteret sumptioni , quamvis Theologi magis communiter sentiant con
Il. Cum veliseetur moraliter esse praesentem Nitra . qui aliis
quo pacto unitur cum alias, qui sunt praesentes Saen fieto , hine inserunt Theologi , su scienter esse praesentem Nillae qui manen extra Ecclesiam propter angustiam loca , aliis coniung tur, qui sistunt Merificio . Fadem ratione non reputatur ahsens saerat clo qui peti deferendo vino hure. aliisque Meessarias ad laetificandum , recedit ah Altati, vel accedit ad sacristiam i nam tum veliseetur Missae inservire, sive cooperari saeti seio, in eti igitur moralitet esse cum alias, qui eidem Missa inseruiunt . vel a fiunt. Non desunt tamen, qui dicant, quod ii Misa m- serviens per tempus notabile recedat ab Ecclesia. ut aliqua Mil. a neeessaria subministret, non satasticiat pracepto de Nim a dienda. cum videatur, A physice, & moraliter absens. ll. Fo quia non requiratur intentio satisfaciendi praecepto . dum Missa auditur die festo , aduertat Confessarius hene salit a cete praecepto , qui e. gr. Missam audit etiam cum hae positiva intentione non laticlaeiendi per illam praecepto: eum etenim ha het voluntatem auiuendi Nisam, hute voluntati utpote esseaei. N principaliori, R de se sui cienti ad la istaeiendum praecepto. semper cedit alia inesseas non satisfactimui . Id autem maxime attendendum quoad serupulosos , qui sape dum audiunt , vel postquam audierunt MMIam . volunt illam habere pro non audeta . eum intentione aliam audiendi ; nam revela satistheetune praecepto, ct non tenentur aliam audire. iv. Ex eo quod si sciat attentio uritualis interna ad Missam
audiendam. sicuti certum est, Ron. Illam audire, qui nullatenus
ad illam advertit . ita iudicandum est habete sufficientem attentionem . qui iieet sit mente dii eae ue . iton tamen aduertit se esse a Nisa distractum . Ad auferendos tali ut scrupulos multo rum . notet Contemtius . quod ille . qui actuali attention idecepit Nissam audate quam vix postea aduertat se mente circa alia divagari, nihilominus non censetur sine viri uali attentione, usquedum advellat etiam per talem distrae ionem a Missa saetiis telo distridi et ita enim interrumpitur virtualis attentio ad idem Sacrificium . sic etiam non sumtienter intelligitur distractus areeitatione Morarum Canonicarum . qui aduertit se esse ei traali, distractum , si fimul non aduertat esse distractum a re ita tione 6c. v. Quia ad satissaeiendum praeepto de Missa audienda, sitis. immo omnium optima est attentio ad Deum , ideo bene sati ix.cit tali praerepeto, quia, dum Missam audit, recitat aliquas pie eri vel voluntarias , vel de praeepto, eum orans bene intelli gatur habere attentionem ad Deum . Praeterea recitatio talaum
45쪽
me mim non In 'edit rei eIosa in pr seu iam sae, seio Nir ἡ di lassi temer pote t quis atraque Opeti si mol attensete a quod non iudieatur possibile, si simul quis .elit confiteri sua priora , ct Nigam audire, qua ratione draunus non possie utrumque fimulptas are. vi. Ex eapite moralis impotentiae excuset Confestarius ab auis dienda Missa ncin selum illum . qui incurreret in probabita M. riculum vitae, vel ob inimicitias , uel prouter intemperiem ae ris, vel propter debilem valetudinem, tia etiam qui sine dedecore , fit pudore non potest domo extro et nam qui ita se habest, ctimparatur illi. qui est uinculis alligatus: ιm. Oarim eati 1a , ε .a ψώ svi eatis i. Id tamen non est in elligendum , e. g. de muli re non habente omnes ornatus, quos vellet. sed solum i non habeat vestem decentem, unde eam valde pudeat viileri. dem dicas de sce ina innupta. si eum sit pratenatis, ultimis mensbus ad Metiliandum suum lapsum se domi contineat. Ex eodes m rapite excusantur a Mina audienda . qui propter recies. distantiam , vel propter imbre . teri stares, aut nives in posteret sine gravi molestia . x d. meustate ad eamdem ae cedere. id tamen iudieandum est prudentis arbitris . maxime habita rati ne per cinarum die. ltein Con senatius exeusare potest a Missa audienda uxorem . quae ex ate. 'ii ad Melesiam gravem rixam eum Marito time re siue ea ex reicit pia . sive ex alia causa oriretur . si vi erct solummodo leue ineommodum timeret, illud patienter serte deberet. Ad impotentiam remalem denique reducitur timor etrauis iacture in bonis tempo alibus . vel amialis gravis iactura ips tum . Nine Mn tenetur audire Misam . qui domo reeedendo timeret latronea , cum non esset . qui eam custodiret et vel qui deberet relinquere in agro resem sne eul odia . Mir monent Theolosti. quia si uniea tantum sit Missa . nee possit ab omni.bus audiri. iternatim audiatur, scilicet die Dominio ab uno. altera ab alio. Exeusatur pariter . qui s deberet Missain audire. non posset vaeare alicui ne ito eum magno boni temporalis de trimento . Quod si possit pia .nire. etiam eum subita icim s nini non neeessarii , deberet id iacere , aliat non excusaretur tune omittens Missam ratione Dauit negligentiae a grava culpa . Ex exemplis hue usque allatis pote ii prudens Confestarius iussi cienter eriti scire , q tandonam detur in aliis casibus impotentia moralis. vii. Ratione os eii Meusit Conlassariu ab audienda Missa
Natrem, vel Nutricem . qua non habent quibus parvulos ecim. mendent . eum non expediat eos dedueere ad Mesesiam propter ipsorum inquietudinem. AE ploratu . item axeuset Matres in iis at cum stamias, in quibuη non possunt ceum dueere stias . M.que possunt eas domi relinquere sine periculo.
vlli. Advertat Contestimus, subditos, e. g. simulos, exeusari quidem . si ex iusta eaula prohibeatur ipsis a Domino auditio Nissa si vero Domini sitie tuita eausa , aseoque inique illis prohiheant auditionem Mina die stilo . non lebant illis parere. s solum leue intore modum e. g. aliqua obiurgatio immaneat . Quod si prave ineommodum paterentur . possunt illit quidem parere . sed debent quaerere opportunitatem talem deserendi sa. mulatum , S aliis inservire , qui tribuant ipsis coirimoditatem prueepta Eeetesiae seruandi. ix. Quandoquidem rationε Charilat s erga Proximum lieerrimi itere Massam die festo, non ineongrue ee hoe titulo inferune quamplures Theolopi posse Mulierem omittere Missam , si seiat
ah aliquo perui e adamari. adeoque ipsi pedibituram Ocessionem mecandi s ad Eeelesiam aeeedat . Et quidem si ex charitate erga corpus infirmum alicuius proximi possumus Misam omitistere . cur nim ex charitate erra illius animam infirmam vi.
Eam ut nihilominus qua dixi cum de seandalo laquuti sulmui.
De senaestim canonstat irae , Imarinum , O Reliqui
rum Sacrarum veneratione..ν ν' Anoniratio sanctorum ad Summum Ponti seem a proprie spectat poli sectam inquistionem devitae innocentia , miraculis.. e mmuni fama. te per suasione sanetitatis. Ratio 1 Quia Canoniratio Sanet tum est una ex causis maioribus, quae ad sedem Ap noli eam spectare dehent . Estet enim valde indeeens , S Religioni contrarium , si pro Sancto publiee cole retur, qui sanctus non est. Est autem eanontrare , aliquem pie defunctum in canonem . seu catalogum Beatorum referre , id es authoritative declarare, eum in eoelis cum christo regnantem publieo eultu venerandum . N invocandum
esse . Clim sancti quidam post felicem eorum obi tum communi Fpist Drum , & populorum eonsensueelebrabantur sne solemni ejusmodi Canonigatione lapprobante tamen Ecclesia Romana inuae proinde suit tacita quaedam Cano nitatis totius Ecclesi , quae e
rare non potest .a In nova Lege Deum, sue ss. Trinitatem, atque Angelos forma corporea depingere licitum est nee vine temeritate negari id potest propter universalem Ecclesae consuetudinem , licet non sit de sti ad eum modum, quo se Deus repraesentavit, de Angeli . nee non Cherubini ignei. ad piam recordationem, de cultum . Olim tamen Iudaeis ad idololatriam pronis id fuit prohibitum.
3 Catholica fide eertum est Clitisti Domini , B.
Virginis . N aliorum Sanctorum imagines recte depinisgi , lum memoriae , tum venerationis eausa. Ita definitum est Nicem in Coneilio VII. Oecumenteo.
In Concilio Elihelitam ideo mohibitum erat ,
imaaines depingete in patietibus templorum , ne ingruente per ecutiane, & bellis, in devastatione templorum irreverenter tractarentur , de ne , dum Christa an imagine, in tabulis pictas secum auferte non possent ,
Judaeis, de pagani ludibrio fiant. 3 In Conei lio Franeos ordiensi. tempore Caroli Μ. habito , nihil omnino contra vll. Syncidum de ima pinibus adorandis decretum fuit: Nam Histotiei , te uantes de hoe, supposititii sunt, Ac erronei. o Eli Phili. unus ex haeteticis Calvinistis , Prasa tione sua in libros Carolinos multis imposuit. et Libri, qui vulgo Carolini dicuntur , non Caroli M. sunt, sed ab Ictinomachis haleticis eon seriptii de a Carolo ad Adrianum Pontiscem missi per Engilber tum Abbatem Capellanum suum , illius censurae , uti
alia omnia ad fidem pertinentia , committens ἰ quos postea Adrianus damnavit, tanquam ab haereticis con seri pios .
8 Quamvis probabile sit, tamen non est certum, In Concilio Francosordiens aliquid pro imaginum euitueontia Iccinomachorum errorem statutum fuisse e Sia nulla fit mentio in actis Concilii Francosordiensis de imaginum adoratione ; neque ullus His orieorum eo tempore vivens quidquam meminit , de hae re Fran. eosurti actum suille . sesuentes autem Historiei e traria seribunt , ut feri potuerit , primum errasse , alios autem unius verbis male intellectis adhasile
- a J Nolo hic contentiosum funem trahere cum
M Laymano , cum agamus de re ad Theologiam m is talem non pertinente . Caeterum exploratum modoti est in Franco sordiensi Concilio aetiim fuisse de ima , , ginibus , ae reprobatam sententiam Concilii Ni A carni II , quam P P. illi nou recte intellexerant. o Christi, ae Sanctorum imagines, ae Reliquiae eo-luntve tantum respective cum ordine ad prototvpon , seu ipsum exemplar, ita , ut totus assectus internae submissionis ad protoivpon reseratur . Ratio a Quia nulli ereaturae irrationabili secundum se eultus aliquis edi hiberi debet c nam eultus est sinum subjectioni, )Creatura autem it rationabilis est homini naturaliter subiecta, fle incapax honoris. io Imagines Christi , ae sanctorum eoncomitanter
tantum. N per accidens, quali vestimentum personae . una cum prototypo e limus . ita , ut imagines ipsaeses undum se ad arationem , & cultum non terminent . V. C. dii Regem in speeulo effulgentem videas , de adores. uno motu et Regem adoras: & speeieini iosum uuidem principaliter , sed imaginem per aecidens . Ita S. Crucem eultu res Rivo, quo simul exemplar , Et imaginem colimus, fateri debemus latria coli uuam vis per aeeidens , & concomitanter . Hine imagine Sanctorum quoque cultu duliae coluntur, quamvis re
pective & pee accidens. it Sa iam Eueharistiam proprie , ae per se latria colimus; eum Lucharistia praeter species , quae inanimata aecidentia sunt, Christum ipsum verum Deum de hominem in se contineat. 'ia sacrae Reliquiae tanto praestantiores eensenta sunt, quanto propinquius ad saninum spectant. V C.
Caro, ossa piaeseruntur pulveri. Vermes tamen e Scin-ciorum eorporibus enati sunt adorabiles propter nota. bilem mutationem sactam.
a Sanguis Christi. s in aliqua Eeelesa asservatur.
vel e Saeta Hollia suens apparet . non est adorandus cultu latriae absolutea Quia, si est verus sanguis Chrini tutus e corpore ipsius, tamen non est hypostatici iam unitus divinitati , ideoque respective tantum .ileut aliae Reliquiae Christi , adorari debet propter unionem , aut contactum earnis hypostatice unitae Vettio. Sanguis ex hostia non est sanguis Christi, sed censeri debet factus per mitaculosam aceidentium in mutationem 3 de eum magna haec sit accidentium Sacramentalium immutatio , ita , ut sub ea panis , vel vini substantia naturaliter eonsistere non milit , demnit ibi esse corpus , de sanguis Christi , totumque , quod apparet , non est adorandum cultu latriae abso
Iuto , DI solum respectivo , sicut Crux , de imagi
' Homines pie desuncti , si canoniam non sine r
eo Ii possunt cultu privato , non publieci , V. C. etiagendo Altaria, Festa saetendo in Missa , Litaniis imvmando a nee lampades incensas Itiet habere in domoeoram Reliquiis Sanctorum non ean niZatorum. is Ad publicum Reliquiarum Sanctorum euitum opus est, ut antecedat earum publica approbatio ML scopi, aut publicae persuasionis continuata vetustas.
46쪽
is Ad privatum euitnm Reliquiarum susscit unius hominis Dde digni testimoni uni . Ratio : Quia in cultu privato minus peticulum subest , etsi interdum
atror materialis contingat , dummodo bona sde spatur . In dubio tamen abstinendum est a cultu Reliquiarum i Si tamen moraliter certum sit , esse Reli
nutas , licet schedula amissa , coli possint publice .
ti privatim. tr Sanctorum eorpora , perpetuae sepulturae tradita , s ne licentia Praelatorum erui , de transferri non possunt . Furtive autem Reliquias subtrahere . haud dubie est furtum sacrilegum i eum sit ablatio rei saetae . Utrum vero parvitas materiae excuset a morta-Ii , spectanda est non sola rei ablatae quantitas , sed potius earum dignitas , Ee aestimatio moralis.18 Tum Laiei , tum Clelici sacras ReliquIas de.
center inesulas devotionis causa secum habere, ae ei cum ferre non prohibentur. io sacrae Reliquiae ad turpem quaestum exponi non debent 1 esset enim simonia r Praeterquam si apud infideles , aut haereticos sint , tune licet eas non utrem saeram emere , sed earum quali vexationem . seu indignam tractationem redimere . Prohibitum etiam est , ut Reliquiae Sanctorum in Eeclesiis populo extra ιapsam non ostendantur ad serrandam ma)orem earum reuerentiam .
Quid sit Ecclesiet cum Jejunium λ
a TEjiinium aliud est nuttirae abstinentia ab omnia libo , Ae potu quale requiritur ad S Eucharistiam sumendam . Aliua est jejunium Hrtutis , seu morale pars monia cibi . N potus secundum regulam prudentiae in illii medioeritatem sectantiso Aliud
aliunium liberum , quod aliquis secundum retiam ra tioncm , di ex motivo alicuius virtutis suscipit sine Traecepti obligatione . Aliud gerie sicum . quod socundum formam ab Ecelesa prascriptam Instatimur iti delinit ut Assisentia a cam/bus m. p ηαι ,
, Ad Eccles assteum ae unium tria requiruntur , nempe ei tum delectus , ici est , abstinentia a earni bus, abstinentia ab altera rescctione , certum telem
, omEstio ovorum, & lactieiniorum in sola mi- diagesima , non item aliis ieiuniorum diebus p ohi detur , speciato iure eommuni a sed per eonsuetudi. nem in quibusdam Germanii Provinciis introducta est eomestio ovotum , Ee lac ieiniorum etiam in Quadra-
'olim sti Quadiates ma etiam a vino abstinendum
erat ι praesertim vero Hebdomada Saneta strictior a Binentia obtervabatur, quam nune a Nam in Hebdo. inada Sancta cibis tantum aridis, pane , sale , aqua , de oleribus victitabant homines. . . . 3 Pinguedo tardi in loeis , quibus ovis , ce hut is vesci licet , non tam severe diebus ieiuniorum prohibetur , sicut caro r Quia pinguedo talis non est Tevera eato , licet ex earne Originem trahat , perinde sc ova , butyrum . Sed e suetudo lardo utendi in jejunii diebus resistit . Accedit periculum etiam e medendi sarcimina . s lardum concedatur , non s negavi scandalo , de detrimento Eeeles ast iei ieiunii .iihilominus tamen ex hae sententia Consessarii pauia seribus satilius possunt eo edere lardum; qnin etiam ditiores propter usum pinguedinis non facile mortalis damnati debent , ne , s nihilominus pol ea mesea cur , gravius preeent propter eon sesentiam . Nam et. si eonsuetudo apud nos non ita usum sagi minis , scutovorum , casei , aut butyri permittat , est tamen e iam persuasio , minorem esse prohibitionem pinguedi nis 3 quam ramis , ut proinde propter aequiparati nem , de similitudinem sagiminis eum civis , fle butyro non si suffeiens materia ad mortale a J. a J Apud nos tamen sagiminis usus perinde interdictus censetur , ae earnium , quare nullum estri adhibendum intee tittasque epulas discrimen. N B. Consessarii etiam ancillis iussu herarum ra
ἡum adhibentibus eum butyto mixtum ad pingues cienda olera , si imperium detrectare nequeant . iacile permittere possunt , ut coquant , de comedant.
6 Resectio unica in die ieiunii moraliter eontinuata Me debet ι potest tamen ob causam interrumpi , aedimidi, modo sat eum intentione revertendi. Quod si aliqnis sine intentione revertendi discedat, non potest deinde reVerti post interpositum temporis intervallum; quia serent plum eomesticines , etiams eonvivium adhue duraret . Ministri mensae, fle sectores in Monasteriis excusantur . si aliquid sumant . ut viribus non debilitati offetum suum praestate possint. et Vini potio eum pauxillo panis per modum me die amenti ne solus potus noceat , etsi per acci/ens
nutriato item consecta b J , si per modum mediet,
nae sumantur , ieiunium non violant.., s h scilicet electuaria. 8 Tempus ecenandi diebus ieiuniorum olim erat hora nona , id est . tertia post meridiem . In madragesma vero diutius ieiunandum erat , videlicet usque ad vesperam . sed posterioribus saeculis propter ins mitatem animi . 3e eo oris anticipatum est tempus tum Canonici. Oscii vel perarum , tum coenandi a stamen coena , & non magis prandium diei debeat . quod hodie etiam in Quadrages ma ei rea merid:em , vel hora , aut sequi hora ante meridiem instituitur. s Collati uneula nocturna pro remedio somni pere suetudinem introducta . est modica ethorum levio rum sumptio , V. C. suctuum , herbarum . &c. iuncto pane , etiam pisciculo parvo, sumo secato.
N B. I. Justulum , aut placentas edere in nraetur ieiunii ecenula non videtur lieitum , eo quod eoctus cibus magis nutritioni serviat 1 modiee tamen sum pia non sunt mortale . Lactucas comedere cum oleo nullum est peeeatum. Et iam in his septentricinalibus pamtibus pane , & easeo modico licet vesci propter con suetudinem. NH. a. Quantitas Menulae secundum personarum . Ac regionum ccinstitutionem metienda est 3 nam aliae regiones aliis sunt frigidiores . Reginaldus talem Regulam tradit 1 Excessum tune coenulae fieri , quando id , quod sumitur . notabiliter maius est quarta par te quantitatis eius , quae ad integram sumee o coenam a nisi eausa aliqua exeuset . U. C. eorporis te neritudo , occupatio , vel assuefactio; qua ratione n bilioribus de assiduis studiosi litterarum interdum plus permittitur .i: Collatiuneulam eIrea meridiem accipete , ecenain noctem translata , est veniale . s sne iusta eausa sat . Quia consuetudo collatiunculae . cum si contia Jus commune introducta , extendi non debet; Ee ualiade etiam relati , in his uniformem Ecclesiae morem retinere. 11 mi resectionem , sue cinnam multum sne causa anticipat , venialiter tantum peceat i Quis hodieriana eonsuetu3ine introductum tempus refectionis non
videi r requisitum ad substantiam ieiunii , sed acei
dentalium solum est . olim tamen anticipatio gravius prohibita erat.1 a Quoties aliquis in die ieiunii eome3it earnes ,
toties mortaliter peccat : Nam mens Ecclesiae est . se interdicere carnes absolute , ut nunquam in die prohibito comedantur , euiusmodi negatio distributio nem tribuit praedicato more aliarum negativatum propostionum , seu praeceptorum.1 a Qui ieiunium altera plena resectione violavit , eo die solutus est , eo quod forma ieiunii destructa est minet tamen obligatio a carnibus abstinendi . quippe a priore obligatione dividua .
Ruin is mori a19manda . I. Eo quia ad essentiam i iunii sus ieiat uniea resectio motaliis ter. Item novi thνsit. Continuata . Confessarint advertere potest Famulos . aliosque , qui vel nolunt , vel non possunt expecta ra horam satis tardam ad comedetidum , posse fine pereare aliquid sumere . quando iam appruximatur hura prandii , quia i pla eomestio moraliter continuatur cum prandio paulo post shquuturo. Id maxime euenare potest respectu illotum gulo tum famulorum . qui dum mensae Dominorum inserviunt , aliquid elam surripiunt. & comedunt et nam hi quam viet gula eislpa pos sint inquinari, dicendi sunt non sangere ieiunium , si post D minos sunt statim eomesturi. I l. Cum an minit eomestione detur paruitas materi S hae omnino exeuset a peceato, maxime tu praeceptis humanis, quando Mail causa rationabitis nos abstinendi a tali materiae parvi tate, debet Coniam rius monere Coquos, ct Pineetnas, posse Pa rum earnis in die ieiunii gus ate et ita enim erigit immum em cium, nec proinde excusantur a ieiunia. Bene autem iacient, si expuant , postquam in ore gusta erint . Nullo maetis id facite puI-
47쪽
potest . qui instre a inci . it . De illot rarii sicare posse de honi
rate titimum, uel ad tristam ex ei tandum appetitum . ita enim elixit Charit t. qua potior est omni Mesesa praeepto. iii. Cum iusta erat ente eausa possit anti eipari . . ei postponi hosa telictioni det in ta . sequitur . id seri absque ullo peccato , t e. e. quis lecturus est ad mensam , vel hahere eone ionem ; salter lit appiessumus , s recepturus hospites a si ad aliquam re greationem iturus . s mi meridiem debeat ita tim ad aliqua a plieare . quae nen exiguam requirant mentis neeupationem . ut
iludi usque ad Mesperam . ut iam mos erat Christranorum , id neere ponet absque peccato. quia ita magis crat pus macetaretur, quia ai sdis ieiuna .lυ Cum etiam . rationabili interserienta eiusa . t Ieitum se summo mane . aut ei rea meridiem sumere eos lationem, & piau. dium in noctem dit erre . hine Consessamus non solum debet permittere . sed etiam imponere . ut ita ieiunet ilia . qui alio modo non potest ieiunate, eum praecepta motalia debeant adire pleri ccingruentiori modo, quo neri potest. lla etiam se habent alii , qui mana commode prandere non possunt, vel ratione ne gosii ita tramndi. vei eundi ad honestam raereationem. Ita etia, si habet . qua si in mane prandeat , da caliter somnum capiet . dum sero cubitum ibi . . Quam is quidquid habet lationem potui simi posset absque Mnii uiolatione . novi tamen quod habet rationem cibi . quam vix ex eo aliquae sant potiones . Hine uva , cucumeret, eerasa. R similia. quam.is sumantur. S deserviant ad sitim extinguen dam; nihilominus comedi non possunt sine stasi ue ieiunii, ouis citius reputantur . idem meas de quibusdam liquidis , ut sunt lae, ius . a similia: nam eum ordinentur ex se ad putriendum, renutantur habere rationem tibi. vi. Quamvis ex supradictit , quae habent rat onere potus non ransant ieiunium , nihilominus curet consessariu ita a su sp nitenti hut ieiunati . ut etiam a potu non neee rario abiit-neant. Quam mali me ieiunao Dcum piarari demonstret, ae peccatarum pinnis satisfieri . quo tamen fructu carere neeesse est alium . qui assidue die ieiunii potando fle quantum potest cibi inpurgitando , non poenam . s d potius delicias . & gulae 1 trita- maenia invenit . Hine instruantur etiam , finem Ecclesia nobis inclitentis ieiunium esse eoticupiscenta as carnis reprimure . At si deri non prci paveas eorum uitio frustra e nerei curam tinua D pHMana pestis , eisIqtie parti- . suadeat igitur quantum potest otii alios suo Poenitenti ita ieiunare . ut supremo iudiei ali. qua ratione prci suis eulpis siti iaciat . 1 ut corpus ieiunio m. ceratum non tam crebro adversus rationem re iret.
abundantiore alimento indigent . Eadem ratione iam senes oculantur Propter desectum calotis . &
x Probabilius est , senectutis certum tempus eonstitutum non este , sed prudentis arbitrio definiendum quando eorporis vires ob aetatem deficiant , ut jeiuni , lege homo liberali censeatur , quia homines non e e potest dum eraue negocium esset pertractandum, alicui dem tempore simul incipium deficere ς unde nee tiri; itieumbendum Ae. Si quis vero r- offore versali consuetudine talis ita, definita est, sevii αlelaentibus XXI. annus . sexagenarius tamen in dubio potest praesumere, se liberum esse. N B. votum ieiunii obligat instar praecepti reeli. Dastica, quoad modum , non item quoad personam . 3 aegroti . convalescentes , men/ici , pauperes praegnantes . lactentes , de qui ob ieiunium non ponsunt dormire . a ieiunii lepe ex usantur . Catholiet amuli , ministrantes apud haereticos . possunt eomedere cames . dummodci seandalum tolli possit , s nimirum flieant , se in tali casu necessitatis seeles prxcepto non obligari . Toleratur etiam eonsuetudo , reliquias carnium finitis Baeehanal totum diebus dari Luperibus . Item excusantur laborantes agricolae , si ri , sutores s non item sartores , pictores , de tonsciis res θ , c. onei natores , Prosessores , itinerantes , etiam eouitantes , c a propter eoneumonem corporis enim fatigantur . Verum in hae te certa resula dati
non potest , inisi quam saepius dedi , Eceles aliticam legem noo bligare eum magna dissieultate . ,, c a J De itinerantibus tamen attendenda est pro- positio a I. inter damnatas ah Alex. VI l. Excasames tur iasolute a pracepto ieiunii omnes siti , qui iter, , agunt equitando . utcunque iter arant . etiamsi iteris necessarium non si , o ctiamsi iudi unius diei e IL
4 Lex ieiunii cessat , si non possit eons stere eum
opere praei antiore , aut majoris momenti ut sunt opera miserieordiae , infirmarii , Conet natoris, Prae-
i I. Quibus temporibus Ieiunium ab Ecclesia praeceptam si ix Vadragegmae ieiunium ab Apostolis institutum
semper in Ecclviiis , quamvis varie, observa
a Sabbato ieiunare oecidentalibui plerisque Eeclesiistilitatum erat i sed Orientales ut Festum eolebant ,
3 Ctesibile est . olim in omnibus Eeelesi, his in hebdomada ieiunatum fuisse , i in Oriente Fetia IV. de VI. in Occidente Feria vi. & sabbato. NA. In aliquibus Galliae partibus per eonsuetudinem licite comeduntur earnes die Sabbati , ct in His pania die Sabbati intellina , & Hildesii etiam carnes die Sabbati. 4 Ieiunia Quatuor Temporum antiquissimam institutionem habent secundum quatuor anni tempo. a , quae olim praemittebantur ante ordinationem saeram .s A Paschale usque ad Pentecosten jejunia secuniadum antiquistimam traditionem cessant.
6 Qsiaedam vigiliae Felli vitaium eum ieiunio eele
hrantur , partim ex mandato Eceles at , partim comsuetudine introducta , ut Vigilia Penteostes , S. Ioannis Baptiliae , s. Laurentii , di omnium Sanct
statio, ieiunium, vigiliae interdum promis e
a Seripturibus usurpantur , licet re ipsa differant . Statio se dicta ι quia stabant Christiani sub oratio de in Beelesa diebus ieiuniorum ante accessum ad mensam . V gilia 1ie dictae 1 quia post cibum sumptum populus Christianus ad Ecclesiam revertebatur . ut ibi in orationibus vigilaret . olim etiam in Αὐventu rerunatum est , unde preces dicuntur ad Horas. 8 Abstinentia a earnibus in diebus Rogationum de
eontilio rit. non de praecepto .s Dominico die te unare h&die prohibitum non est loquendo 1 sed non ieiunatur ob laetitiam Re
ceptoris . opus iustitiae , desectus reddendi debiti . opus eharitatis, si uxor mariti iram effugete n n pos- eo medendo ε modo ieiunium non prohibeat st
De causis liter tuus a Jejunio. a mera , μ' puellae ante eompletum annum XVI.
. . de unii lege non obligantur e nam eo tempore
Iunt in statu augmenti , ideoque frequentiore , Min contemptum Religionis . Ratio horum est Quia non oportet ieiunium ab Ecclesa indictum maloiis alleuius boni esse impediens.
melius eii , quam peregii natio r Unde voluntaria peregrinatio non semper est susse ient eausa ieiunii vi landi , nisi pro pinnitentia imprista non possi alium in diem dicteri . Pilae lusu fatigatus per aceidens , moclo absque propolito violandi jejunium luserit , ex. cuiatur a seiunio.
morat iter intelligenda sunt , ut iis non nimis homL
T U ς sonsessarii non nimis uraere
debent eonfitentes, si rationem probabilem . uuae illi aulta videatur , asserant , eur in Quadragesima tantum bis . vel ter in hebdomada ieiunent . ne sorte, si piis contradicant, vel nunquam omnino ieiunent, vel
ob conscientiam gravius peccent.
apud Christianos irequentata est . ut irrationabilis censeri possit eonsuetudo Mus abrogatoria. In frigidi rihus tamen his regionibus causam aliquo modo pro habilem asserentes, cur non omnibus diebus ieiuneat, attamen a cainibus abstinentes , absolvi possunt a Comselfarus
8 Faeilius aeeldit exeusatio ab ea praeeepti parie , quae alteram resectionem in die jejunii prohibet . quam ea . quae esum carnium prohibet r Tamen propter infimitatem eertam liomachi opus non eli dis ynsatione ; in dubio autem licentia petenda est ab piscopo, vel eo absente a Parocho pro consuetudine vincess. N B. Repetitio resectionis in die ieiunii non eo mcitur , sa solum eoneedatur esus earnium , quia alii
- ιθ Sententiam hule oppostam modo sequi nonis licet , postquam Bened. xlv. in sua eonstitui. ambiimus, Bull. tom. I. n. Io. id vetuit, mandam. ut a earn bus dispensati teneamur ad unicam c , , messionem ut exteri non dispensati .s Episcopi ob publicam eausam ieiunium in alium crem transferre non prohibent ut 1 v. C. s ieiuninmineidat in Festum solemne peculiariter in aliqua civi. rate eelebrari solitiim ; item , si Vigilia S. Mathiae incidat in Bacchanalia , potest anticipari authoritate Episcopi.
48쪽
. Advertat Consessarius ratione impotentia eommunite heologis excutari insimos . N si dubium si, an talis si infirmitas , ut valeat eximere ab Miletati ne ieiunii , neque possit consuli Medicus , senipes fa endum est infirmis . ualetudinariis dic. cum semper periculum possit esse , ne malum vel ingrave- at , vel redeat . sub nomine infimorum veniunt etiam . qui Tatione ieiunii patiuntur vertiginem capitis, vel somno privan. tur , etiamsi diffutant comedere ad vesperam , eum non inten dat Eeelesia illos ad ieiunium cum tanto incommodo obligare . Ratione impotentiae excusantur etiam praenantes , A lacten, e quam .is aliqua robustae et ideantur. Ratio autem eii , quiam unquam motaliter possunt esse cetiae , ut ex ieiuni it, mimat illis, vel foetui, eu parvulo lasenti alaquod araxe prae-
Iudiccium . eum etenim tales mulieres indigeant plurimo , diriquenti alimento , jeiunando facile desine .nt esse rohusta di
id non esset sine pralato straui praeiudiciti. immo suadent Themaopi . facile eum ipsis dii pensandum etiam ei, ad ecmesta nem inium , s litas , cum sint praegnantes, vehementer appetunt: nam tali appetitu tinn expleto . periculum esset partus in empe. Miui . idem dicendum , s Nutrices sint debiles . seu in antulus simul: nam si tune nutrix a earnibus abstaneat, posset graves aluit, piliudicium infantulus subare. inter impotentes etiam recensendi . cui propter ieiunium eo verentur non serὐare praecepta magit obligantia. ita non tenetur, iis rare, qui iei ando non posset praestate ea. ad quΛ teneturax iussitia . & se extusatur a ieiunio mulier . qua ieiunando non res t viro red/ere debitum. A e contra: nam talis obliga et io cure si ex iustitia , mastis Obligat , quam praecepta Ecere sdi. Non putri tamen exeusandum a ieiunio illum . qui non pos η-t i iunando copulam habere . si id non esset nimis erave eomia p..tti : nam non videtur mihi rationabilis eausa non ieiunandi velle se potentem reddere ad veneream deuelationem . Secus sci. mpais valde πηre id ferret , vel esset in periculo pereandi , nam tune vel ratione iustitiae , vel ratione charitatis reneretur
l . Raticine laboris exeu et Confessarius a ieiunando omnes exercentes sites ioboriosas . Nuiusmodi absque uubio sunt Apti. cola . Fabii festarii , lignarii , lapidaria 4 cotiatis . eamenta. xii sculptotes , areentarii , sullones . textores , figuli . lana. ii Druarii . ivpoeraphi vellantes pratum . sutores conficien
etes eat eos . coqui paranteri multa dapes Piutibus personit, nauatae remi pantes . seu tramnies vela, molitores . has uti die. Ne refert exercentes talia opera esse sive divites . sue paupe. xesi. fiet ea exeree ex ossie o, sue voluntarie et nam exercen
tet talin opera pro maiori parte diei faciunt opera ineompota, iii, ieiunio, unde ab eo temper ex santur . . . illud Φtiam aduertere debet consessamus, quod etiamsi r redi ni eanent una. aut altera die a praelatis peribuet . nran proande a die tenentur ad ieiunardum . nam ratione labori anteeiae t et non parum sunt sata ali. A debiles, ct rroinde hene exturi
t. pomi r a ieiento. Seeus dicendum, ii pluribus diebus a lab te cessarent. Hine. s in Quadragesima incidat extra diem Domi meae aliquis dies festus . non is alim obligandi suot ad ieiunamd nn , qui cateris diebus hebdomada artem liboriosam exeris
Quoad itinerantet aduertere est non excusari a te sumo . quie: uitando per unicum diem iter agunt ut patet ex propositio ne . quam supra dedi damnata ab Alex. VII. Et reuera non melligi ut subire laborem incompossibilem eum ieiuniti. qui per Uticam diem iter Lee, et, habens equum placidum . prema fac 'iem . incedentem sine aeti talione Ae. posset solummodo, qui I ,equataret, excusari a ieiunio per aecidens , v. g. ratione de complexionis : eatentix congrui alimenti . vel si pira .meeese habuisset evitete cum magna defatigatione , u cursoribus. itor δε-
Qui per unitam diem . .el per magnam diri p3' , iis
prima d E itinetis non ieiunate , ne Π-ν
Auentibus . e,riores . R Bathi tonsores,
Non .ieisset Consessamus a te μ' .et i iunio incompossibilis .
Tum ipsorum labor non haberent congruum
Eleusarentur vero si ratione p/VP din, io labore et am timentum et vel deberent f μ' η . Ehire posset . s aliqua et noctis partem LMς OEhi vestes iam
vestivitas immineret , di non Ae. - iudieantur subire laborem pictores . scribae 4 p.r,eeidetis possent excusari r iram ieiunio incompossibilem -e,ufi, supra attam s. sone vibilis complexionis Him sint in eastris
Hospitalibus si tisi peregrini, dum ipsorum peregri
'his ieiunio incompossibilis . Tertio , excusanrur lae. 224. C. hestatici scientiatum euando magno indigem' & non ordinario labore , ut dictent Lectiones ; secus sita ci tectionei iam ordinatas cte. idem di s de quocumque.
necessaratim est magnum itudium , ut alios 1ni tua , ct edo e nam studium nobiliores coniumit iniritus, ct calorem mi. Lute eorporis magis, quam labor eorporatas. eum potius ex hoe
Lulti fiant retitistiores . & maioris valetudinis Se. si ego ta. Me me talis excusat a ieiunio , quo magis magnum studium ρ ine etiam Julisperiti a ieiunio excusara possum , si non exiguo indigeant studio ad eausas patrocinandas ne. Quarto , excusari possunt a ieiunio Contionatores, qui ter , aut quater in heb mada e eicitiantur et nam ultra studium ad id necessarium, valia defatigantur ex vehementi animi attentione , di apiatione
corporis . Proeterea non solum attendere dcteat, an possint tela.
rate ea die , qua etinctonantur . sed etiam ad Ccnservandas vi res . ut per reliquum tempus Quadragesimae possim contionati . Unica coneto habenda utique imprudenter iudiearetur labor in. compossibilis eum ieiunia . si non fiat a da,li Conei atore ilvel si non sit nece ne in ea multum de atigari . quapropter iei naum pomet exlexordinarium incommodum afferte . Consevis ordinaria non ex tantur a ieiunio . Nihilominuasi aliquis Conserarius vel propter ex tuam ualetudinem . vel propter extraordinarium laborem in eonfessioni hos audien/is dio. Posset ieiunare. non proinde teneretur a confessionibus audien dis ahclinere: eum praeceptum Charitatis, quod exereetue in au diendis consessionibus . pi stantius fit praecepto ieiunii.
IV. Quoad dispensationem , ex qua eximuntur Fideles ab ebibgatione ieiunandi , advertant in praxi parochi male se gerere . qua Uti requisti a Fidelibus , ut in dubio causae sui ieiemis la eum dispensent quoad ieiunii obligationem , id relinquunt. ipsis rum Conicientiae . Male . inquam , ct ignotanter se gerunt . quia in dub4o proprium est Patocti . seu ri tati Aispensare anam stante eaus, dubia . adeit motivum iusta dispensationis . quam dispensationem in dubiti non possunt subditi tibi ipsi im pertiri . Quod si apparet . eausam mori esse omnino sufficientem ad dispensandum . tune possunt partim dispensare . N partim commutare in aliud pium opus , di ita Meurrere fingustiis eoa.
ientiarum suarum ovium. U. Consessarius moneat Mediem . ne nimis strupulos sint itia emando . aliquos servare non posse ieiunium Getesiasti m Constat experientia non paueis non robul a valetudinis vel ieiunium , vel qualitatem ei tum non leviter osseere. At e conis ta nimis laxi non sint in pia bendo testimonium aliquos a ieiunio esse exeusandos. Quamplures toto anni deeutia . A prae puetempore haeehanasium de omni cibo comedunt , quibuscumque immolieis eomessationbbu eompotationibus . quantum ipsis possibile est . inteisunt . Inter m Medieus ab ipso Quadragelim, anilio testatur . impotentes esse ad ieiunium servandum 1 Iredi. et . ait s. Carolus As. p. 3. Edie . Chlers. Quadrag. mem/-
i TMmunita, quasi v hneris , id est , oneris vaca I iis ) se resiastica est, jus quo uca, res, vel μν- Eet rasitae a communi onere , seu obligatione ii h rae , ct exemptae sunt . i ixi in plurali , lora , res ,
se se is r Quia particularis Ecclesiae exemptiones nomine Eeeles asticae immunitatis comprehendi non lent , sed solum exerrantiones illae . quae toti flattii Clericorum communes sunt . Quae ipsa causa est . cur Clerici ne iuramento quidem Eceles astieae immunitati renuntiare possint aia non ob partieularem aliquoia
tum , sed communem Ecclcii allicae Hierare hiae lavo
, T iplex est Ecclesiastica immunitas i Loculis, 'irae Eeelesis, νeulis , quae bonis Leviesiasticis, pnsonalis, qui personis Ecclesiasticis debetur .
De causis, O negotiis Ecelesiastitis a tirili
I 'Ausae omnes spirituales secundum propriam in- , istitutionem a saeculatium Iudicum potestate liberae sunt: Quia Dicitas seelesiasti ea penitus diversa& disereta est a civilii nam illa supernaturalis est tum ratione originis . tum ratione sitis sui ; liare vero &naturalem originem habet , & temporalem pacem tanquam finem spectat , sicut dixi Lib. a. Τract. 4.
a Causae spἱ rituales eensentur , quae ad Dei cultum . vel spiritualem animae salutem directe speciant .
V. C. quae sunt de Fidei doctrina . Saetificio Nisae ,
& Saeramentis , Ministrorum ordinatione , ossiciis , beneficiis . deeimis , Ecclesiarum , vasotum . virginum consecratione, aliisque sacramentalibus, &c. Ratio Quia omnis potestas iurisdictionis versatur ei rea propriam materiam , qua veluti limite suo continetur ; materia autem potestatis desumitur ex proprio fine , ad quem ordinatur . Cum igitur omnes haee ausae enumeratae tendant ad salem spiritualem, ae sit. pernaturalem , sequitur , quod propriae sint potestatis
spiritualis , di quod saeculatis potestas sua aut horita
49쪽
e. D sne eeir sone ad eas se extendere nullo re era ptissit , eum tales causae extra limites sint, di vel uti extra sphaeram materiae eius.
et in causis mere civilibus , quae sunt de lateorum d minio , tutela . contractibus . testamentis . ae si milibus , quae formam suam , atque obligationem a civili Iure acceperunt . Judex Ecclesiastictis ordinarie se non immiscet r Quia utriusque tum civilis , luna Fee Iesaltiel Maeti stratus cssicia disereta esse debent . Extraritdinar e tamen p test se immiscete Judex Eeele.
si assitu, in disinu tultitiae in foro saeeulari 1 item in
causis personarum miserabilium . item per modum de nuntiat irinis Evangeli ex ad Praelatos Eeeleliae pertinet de quovis peccato mortali cognoscere , aut , si Reus
ιe corrigi non patiatur , ad Censuram illi instite dam proee dele . Aliae sunt caulae mixti soli , id est utritisque , ideo datur locus praeventioni , quod p tiis inum aeeidit in criminibus, quae dicuntur mixti fori. 4 Crimina alia sunt mete Eeclesiastica , alia me eeivilia , alia mixta . Eeelesastica dicuntur a qui solum Canonico , aut divino positivo Iuli adversamur, ut violatio iciunii , Ae aliorum praeceptorum Eecleis si Chiilli item , circa Saetiscium , de Saetamenta sitem , quae solo Jure naturali prohibita sunt , sed a
Magi sitatu saeeulari non cognoscuntur . nee puniuntiar ; vel quia ab en eoanolci non possunt propter
sciam spiritualitatem , ut haeresis , simonia ; vel quia non solent cognosci , cum nee sint prohibita Iule eivili , ut violatio pacti simplieis , deceptio intra di-nradium pretii iussi in emptionibus.
Crimen mere ei vile, seu saecularis tantum soti siet tiar transgressio legis me. e temporalis . N politicae ,
V. C. de non portando armorum genere , non eue
hen3o frumento , solvendis tributis p item v citati
contractuum , testamentorum , & snialium , quae s concium formam Juris civilis regulati denent; et ii mo-d; enim eatis, se Iudex Ecclcsallicus non immiscet ,
nisi propter necessitatem , te per accidens.s Crimina mixta , seu utriusque soli censentur , qtiae vel utroque iure prohibita sunt , V. C. noctur-nci gestatio armorum ι vel quae iure naturali vetita , atque ita comparata sunt , ut licet propriam spiritua-J1 atem non habeant . tamen non solum satui pobii. em , ses etiam supernaturali fini Reipublies Eeelusia uicae speei aliter repugnent . Talia crimina sunt , i. Suonsaliorum violatio . II. Adulterium , quia meca
tiar contra matrimonium . quod est sacramentum &licet erimen adulterii fori taeulari, si itiata Molinam tamen causa divortii , eiusque accessotia quaestio alimentorum , ac dotis amittcndae , ad solum Iudicem Ecclesiasticum spectat . Quamobrem s lite coram sae- eulari Iudice mota de alimentis uxori separatae pinia standis a marito , is opponat adulterii erimen , cibuuod mulier tute alimentorum privata si , Judex -- eularis lite si persedete debet . donec quaestio ineideo cuti Leesus anieci terminetur. all. Usurae crimen i quod alioquin . si cius naturam secundum se spectemus, i ii taeularis est, tamen ideo mixti eli fori, quia olim caesareo iure multae usurae impunitae . imo lieitue cem. ebantur . IV. Blasphemia . sa θ v. periurium tendens contra Deum supernaturalitet nobis revelatum ,
ideo quoque ad iudicium Ecclesiasticum pertiuet. VI. Sortilegium , seu magia illicita . utpote perniciosum erimen iunctum cum periculo sidet . di irreve cenita Dei , ae saepe rerum iactatum indigna tractatione. . intellige tamen blaspbemias simplices nam ,, de haei et icalibus cognos ei e pertinet ad Judicem Eoia eles asticum.
o In eriminibus mixti fori unus Judex ncin praeiudicat alteri , quo minus de ipse tu suo solo coetno. seete , de iudieate possit . Ratio 1 Q ita iurisdictio Teeles astita, At saecularis sunt omnino distinctae i Ergo absolutio in rudicio uno non parit exceptionem rei iudicatae in altero iudicio . Si tamen Reus in unci loro totaliter iudicatus , & punitus fuit , in alteros oro deinde non potest puniri , Ee iudieari a quia
xquitas non patitur , ut idem de eodem crimine bis audieetur , & puniat ut . Et quamvis Ecclesiastica , ae ei vilis potessas diversae stit . tamen una alte. ain iuvate , de una alteri , quatenus aequitatis ratio pollulat , eonsentire debet.
Crimina mixti foti intelligi debent solum in ordine ad lateos , non vero Clericos 1 item in ordine dis Chtastianos , non vero Judaeos , utpote extra Getae
Lam , nisi snt suo protectione Leeleliasti ei Maaistratus.
Crimen interdum mἰxti scit; eensitur situ dii nordinem a J dive sos estuetus . v. C. si qui se ipsi minterseiat . causa ista ad civile tribunal speciat qbi detinficationem bonorum , quoad sepulturam vero asseelesiasticum,
g Si cite, erimen mixti seri quaestio juris ineidat . soliti, Leelesiastiet Iu3ieis est delinire , V. C. utrum tale iuramentum lieitum si . an illieitum 1 utrum stmagia naturalis , an superstitiosa e utrum Monsalia , vel matrimonium valeant , an rescindi possint , idque propter annexam spiritualitatem . Sie etiam usura . V. C. utrum eontractus sit usurarius e nam ex iure civili non satis cognosci potest , quinam contractus velut usurat ii damnari debeant, sed seeundum ius Caianonicum id potius examinandum est.
ς Si qumstio spitii ualis ineidat eoram Iudice sit lati , supersedere is debet causa principali , donee incidens eoram Leesesiastico terminetur a U. C. si peia tendi haereditatem obiiciatur , ex illegitim a thorci natum ipsum esse 1 quaestio haee ad Eeciesiastieum iudicium transmittetida est. Idem sentiendum de periurii , de usurae delicio : nam Te lesiastico Iudici proprium
est cognoscere inter leptam , de non leptam , peccatum di non peccariam.
io si facti quaestio incidat super usura . periurio ,
Se. U. C. utrum te ipsa usura sit commissa , Iudeκ ieulatis in soro suo inter Laicos eo noscere , Ee usurarium ad usurae restitutionein eompellere potest . 8e punire , uti ae periurum . Causae sponsaliorum re aula iter ad Iudicem Leelesiasticum spectant i si tamen
Dpponatur, sponsalia valida non fuisse, vel legitimam eausam rescindendi a flesse , tune etiam competens erit Iudex lateus , ut ad sponsaliorum fidem eompellat , de violatorem pu.UM . De matrimoniti si dubitetur .an irritum iit , as Iudicem Leelesiasti eum pertinet ;si vero Onstet , irritum esse . aut HanJestine contractum , tune etiam Iudex saecularis punire potest . De iuramenti autem ves ore inte dum laeularis Iudeae definire potest , propterea quod vites iuramenti intesdum , saltem in directe , ex Iuris ei. ilis dispositione pendeant . Siquidem civilis lex interdum ob homi tripublicum impedire potest , quo minus contractus Reipublicae perniciosus , quamvis interposito iuramento . impleri debeat . An vero legislator id intenderit , ad ei vilem Iudicem pertinet examinare. NiI. Nicut de rebus aliis , ita etiam de Teelesasti. ei, , puta Ecclesiassico benescio . tute Decimarum .
iure patronatus 3 c. duplex iudieium institui pestest Unum de pollem ne , quod diei solet iudieium possessorium s Et alterum de proprietate , quod dici solet petitolium . Quod ad ea usam proprietatis , sive
petito istim Iudicium attinet , ut cum oui tirur . Via
trum ritius ea nonice institutus sit in henel eici 1 utium jus Decimarum . ius eligendi , ius pati natus . ius sepulturae ips comoetat i Utrum Caia si leaitimauxtir sempronii a ce huiusmodi nemo Catholicorum negat , solius Iudi eis Ecelesiastici esse coanoscere , &audicate . De possessorici autem judieio est controverissa inter Iulii as : Nam aliqui existimant , laicum Judicem in causa possessionis . v. C. henescii , cibi inendae . di recuperandae competentem esse . Probante, Di,ctrina Closs. in e . litteias . Possessionem rei spi ritualis non spiritualem , sed temperalem esse a quia non m aure , sed in mero iacto eons stitu unde illud: r.egnetas Us i eo intine burit eam possissione. ii Sed contraria se tentia est velar Nam licet me ra occupatio . si ve detentio rei in facto consistat , tamen possesso iusta non est sine iure, cum sit ius imsistendi , seu detinendi rem aliquam e consequentet
sessio iei spirituali, , itidem spiritualis est ; sequitur enim naturam proprietatis . Quare se ut L 1ieuspiciprietatis incapax est , ita de possessonis iuris spiri- ritualis 3 & seut eausa proprietatis . ita de causa pos
sellionis circa spiritualia ad solum Ecclesiasticum Iu-di. ein pertinet.
11 Axioma illud , Pioprietatem nihil eommune habere cum possessione , intelligendum quoad aequisitionem et quia separati possunt , ut penes alium st rei dominium , de penes alium rei possessio . At vera causa proprietatis , 3e causa possessionis . quoad spiritualem cognitionem connexa sunt , de dividi non debent . Ratio est partim , quia eausa possessionis saepe obtincii non potest , nisi edihibito jure , sive titulo aliquo proprietatis r palliin quia iudicium possessis rium multum praeiudieat petitorio propter sublevati nein probationis , di iuris praerogativam r quando quidem in dubio , seu pari causa , possessori res ad
50쪽
iudieati debet I Eademque nilo est de Decimis Clericalibus .ia Si quaesto non st de possessione iuridiea , sed
de v,lo secto , Ae iniuria Laiei turbantis , vel pelle tis Clericum e posseshone beneficii , aut iuris Deei ma-Tum I saecularis Iudex cognoscere non prohibetur eo Tra Laieum , est enim mixti fori 1 si eut si Laicus Te elenam uiolavit calicem sutando i nam erimen sacrilegii etiam est mixti seri . Quod s Laletis praeten dat privilegium exemptionis a Deeimis , tune ad solum Itidicem Ecclesiasticum spectat eausa . Conductor vero Deelmarum coram Laieci eonveniendus est , si regligens sit . quia non agitur de iure aut possessione Deeimarum , sed de ptetici conductionis, qui est contractus politicus . Causas Decimarum mere latearum , 8d fundatatum in concessione sumnii pontificis ante Concit. Lateranense , cum a titulo di iure spitituali separatae snt , passim saeculares Iudices e noscunt. 4 Si Lateo ab Toles a Decimae in seudum eoneensae sint , non ideo consequens en , concessum etiam .sse iis, iudicandi de talibus Decimis r tum quia tales Decimae nom omnino alienatae sunt ab Ecelesta , sed limum quoad dominium utile t est enim receptissima regula DD. Conti versam de laudo coram Domino seuὼ deeidi oportere , eum saepe ejus etiam interst: tum quia ejusmodi concessiones & privilegia, quae Ee etesiae di iuri eommuni derogant, extendi non debent. is orta Controversa inter Clericum , te Laieum de Deeimis sintne Clerieales . an laicales , ad Leelesiasticum Iudicem pertinet e gnoscere , ae judieare icum enim in hoc casu quaestio principalis omni iure ad seelesiasticum Iudicem spectans de iure proprieta ris sit , sequitur etiam accetariam , quae est de posisessione , ab eodem Iudice cognosci op rtere . Aecedit , quoa Laici non possint possidere Decimas s eon sequenter neque prascribere , nisi titulum , vel eon cessi nem edi hibeant . vel saltem Ollendant constantem famam esse de concesssione ipsis facta . Cognitio au tem , sive examinatio tituli , Ze justitiae ejus ad Le clesiasticiun Judicem spectat. N B. Possessionem immemorialem inducere praelam ptionem tituli ae privilegii, verum est , modo aliquis praescriptionis capax st; sccus non .
De ADA , seu Jure immuritatis consituto Ecelsis. π Eetibus tum Ct,ilibus . tum Canonicis asylum. Ita seu ius immunitati, Rei, ad Ecclesiam eonlu-pientibus , eonstitutum est . e. eos , qui . o, A
vis naturalis congruam a qui xδ ς 'os cunctilis absolute id non Prφς pyx mile factorum , quae
authoritate immunitate gaudeant . S
Pi palatium, si,i ivatis , in quibM Sa cus sentiendum Issi ili Missam eelebrant .cerdotes P -F immitii e gaudent domus Religio CIonicorum , Iieet interdictae stri: ; quia haetra 'insurae, eum ponales sint , fit odi sat , exte
η'ias' sitim Eeelesia, licet needum divina In ea ce obrari coeperint ; quin ti caemiteria. et Immunitas Ecelesiae Reis concessa amplius se extendit , quam violatio 3 adeo , ut licet Reus su ad turrim, vel in superiorem partem sabricae, iux munitatis tamen locum habeat. Nee obstat , quod εἶ talibus locis Ecelesia non polluaturi Nam Eeetesiae violatio odiosa est 3 immunitas autem favorabalis . a Probabile est , ae decens , ut Reus confugiens ad sacerdotem s. Eucharistium manibus ferentem , ab Leelesia defendatur e quia Corpus Christi multo dignius est , imo ratio . & quasi fundamentum immu nitatis eoncessae locis sacratis.s Alius est Reus debiti , alius criminis . Reus debiti etiam tutus est , s fugiat ad Beelesiam. 6 Nemo eriminosus ad Beelesiam confugiens extrahi
inde debet . nisi in cashus Jure expressis , V. C. si erimen in Eceses a committatur a Maia in tali casu
Betis inseri iniuriam Ioeci saero I ideoque indignus
est , ut inde defendatur , ex quo potius poenam me
O Qui prope Ecelesiam fiduela immunitatis delinia quit , non ideo hoe privilegio privandus est ; quia
non delinquit contra reverentiam Teclesiae , eum in ea peccatum non perpetret. 2 publicus latro , vel agrorum gepopulator , haere
tieus , de qui per ins dias hominem Meldit, immunitate sacri lciei gaudete non debet 1 Meus d eendum de ii, , qui sine insdiis . tamen ex proposto hominem occidunt r Quia lex s ofliosa non sicit mentionem nis insdiatorum , ideo stricte interpretati de-
,, Divina . Nullus homieida etiam in risa dummodo is reus fuerit deprehensus in processu immunitate ista ,, gaudet ; quae tamen hulla extra ditionem Eeeles aeis non ubique valet , sed concedi solet Prineipitius
s Assassi ni eonstituti ab aliis, ut alios occidant onon gaudent immunitate Teclesiae . Fures in Gallia gaudent immunitate pectetiae 1 Item fugitivus ex arte-Ro . Haeretiei . ut dixi , non gaudent . io omnes sdeles etiam excommunicati , non item infideles . hae immunitate gaudent 1 Exeommunieatio enim non privat delinquentem immunitate .
II Clerici , qui exemptionis privilegio gaudent , eonfugientes ad Ecclesiam propte/ delictum , ab E elesialiteo Iudice suo extrahi possunt e Tum quia L clesa meus Iu/ex maiorem potestatem habet in E e-sa , quam saecularis i tum quia in iudicio Ecclesiastico non ita severe agitur ad eorporis poenam, Ae publieam vindictam . sit in laeulari a Unde Ecelesi sticum iudicium in Ee lesa etiam exereeri po)est I
ia Si infideli, Reus ad Leelesam confugiens sacrum Baptisma non smulato petete videatur , defendendus est . I 3 Immunitatis Reorum ad Leelegam eonfugientium effectus sunt . I. Quod Reus in loco saero capi . in-
carcerari, aut vinculis eo astringi non possit. II. Quod interim , dum in Ecelesia moratur , non possit sententia mortis in illum ferri. III. Quod prahiberi ne queant , quo minus victus , ae vestitus ad Reum Η
setantur . 1 U. Quod rebus , aut bonis suis . quae secum ad Ecclesiam attulit , spoliari non post , nisi res sit aliena , aut arma prohibita . V. Qiacit Reus per vim, seu invitus e t o sacro extrahi non possit. 14 Iudex saecularis Reum extra casus Iure . vel legitima consuetudine exceptiis, e linera Derci extrahens,
sacrilegium eommittit , ipsique Judex Eeelesastieus elaudendo scires resistere potest . p aelertim censuris.13 Proeessus iudieii eontra Reum illegitime extractum ipso iure irritus est . Si enim sundamentum iudicii iure non consistit , necesse est omnia , quae in eo sundantur . irrita esse 1 sed omnis ulterior iudicii prMessus fundatur in captura , per quam veluti pos sesso in Reum aequiritur 1 Ergo s eaptura per iniustam violentiam attentata suerit , reliquus etiam Pso celsus ipso jute irritus censeri debet.
De Exemptione ciericorum in eausis erimis litus. I Leriel in omnibus eausis eliminalibus plenissi- a mum privilegium exemptioni, a lato sieula. rium obtinent . Constat ex multis Conciliis, Po tiscum decretis . sandemque elemptionem Christiani Impetat res Constantinus , Eec. agnoverant , & de
α Quae Iustinianus Imperator de Eeeles astἰeis eatiass . ae personis deerevit , nullam vim obtinent , v. C. ubi eonstituit , Cleri eos sutes & homicidas coram seculati Iudice eonveniri posse : Constitutiones enim illae a Fliderico II. eorrecti sunt . Ratio , α aequitas hujus exemptionis est r Quia valde: indecens est , ut status inferior iudieet superiorem Sed Cleriet , de sacerdotes in digniori , di altiori statu sunt 1 Ergo indeeens , & in contumeliam status Cleriealis cedit , si a Lateis judicentur. a Necessitas publiet , aut privati ineommodi aver tendi non tribuit sieulari Magistratui iurisdictionem
in Clelieos i sed ius duntaxat desensionis naturalis . Si violentia utantur Clerici , possunt abigi eum moderamine inculpatae tutelae .