장음표시 사용
141쪽
Atiani, sed ex sua substantia , veluti ex
caussa materiali, in quantum suam essentiam ipsi communicavit; Si vero eadem vox reseratur ad operationes ad extraea , significat caussam essicientem ; S tribuitur Patri, quia Patri etiam tribuitur omni Potentia . Voces vero , quae significant caussam mediam, scilicet Per , tribuuntur Filio ; quia Pater per Filium creaturas Omnes creavit; Ioan . I. Omnia peν ipsum
facta sunt, oe sine ipso factum est nibl. --ces denique, quae significant propensi
nem Dei in creaturas, veluti D, tribuuntur Spiritui Sancto. Unde Augustinus lib.
6. de Trinit. c. Io. Non confisse accipie
dum est quod ait Apostolus, Ex ipso, per ipsum, o in ipso . Ex ipso dicens, propter
Patrem ; Per ipsum , propter Risum ς Et In ipso, propter Spiritum Sanctum . Denique fit, ut Filio appropri cmux ea, quae L On veniunt intelleiatui, per quem ipse generatur; ut veritas, sapientia, silenia a Sc.; di Spiritui Sancto appropriemur ea , quae conveniunt voluntati,per quam ipse Princedit; ut bonitas, amor, fruitio, gaudium , donum &c.
AEqualitas in divinis Personis attendi potest
in tribus; nimirum in essentia, in attribu ris , in relationibus ς & in tribus hisce dicimus illas aequales esse. I. in essentia; quia in iisdem est una, & eadem numero essenistia; sunt enim consubstantiales, ut dictum,& probatum est . II. in attributis; quia in ipsis sunt eadem numero attributa abs Iuta, quae a Patre Filio communicantur , S a Patre, & Filio communicantur Spiritui Sancto. III. in relationibus; quia quum
relationes sint omnino aequales , aequales etiam erum personae ratione relationum.
Quod relationes sint omnino aequales ex eo patet, quia una non est altera dignior, etsi una sit ab altera diversa. poni potest nihilominus contra haec I. EDse , S Omnipotentia specialiter Patri tribuuntur ; sapientia Filio; amor Spiritui Sancto: ergo personae non sunt aequales in essentia, & in attributis . II. Resternitas non convenit Filio , de Spiritui Sancto; quia aeternitas, quum sine , & principio careat, convenire non potest iis, qui principium habenti ergo respectu saltem aeteris nitatis personae non sunt aequales. III. Paternitas est dignitas, & tamen reperi. tur in una persona , di non in aliis r ergo saltem ratione hujus dignitatis personae non sunt aequales. IV. Majorem perfecti nem dicunt omnes relationes simul sumptae , quam una, aut alia relatio seorsim . aecepta ἰ ergo personae sigillatim sumpthnon sunt aequales in persectione personis
simul acceptis . Respondemus ad I. quod quan vis eadem essentia, de eadem attributa , nΩn reperia tur in singulis personis secundum illiam . loquendi modum, qui dicitur appropriatio , de quem nuper explicavimus; reperiuntur tamen cum omnimoda identitate, S aequalitate a parte rei; & hoc sumcu. ut aequales Omnino dicamur. Ad Il. dici. tur , quod aeternitas caret principio durationis, quo quidem omnes divinae pers nae carent; quan vis Filius, & Spiritus San. eius habeam principium originis. Fit proinde aequivocatio in principio, quod diversimode sumitur in argumento. Ad III. dicitur quod persee io,quam dicit P ternitas , est in alias Personis per circumininsessionem ; de qua mox loquemur . Ad ' IV. eadem est responso , quodlibet enim cujuslibet personae est per circuminsessio nem in alia.
Consubstantialitas si perat dissicultatem quandam , quae potest esse in aequalitate; aequalitas enim, si in rigore loquamur, importat distinctionem , quia nemo dici tur aequalis sibi i pli , sed alteri; quum
ergo in tribus divinis personis una iit su stantia, melius visum fuit dicere illas eo substantia Ies , quam in rigore aequales. Vox consubstantialis, quae latina est, eo respondet graecae voci Homousios; S maxime adhibita fuit in Nicaeno Concilio ad exprimendam unitatem ellentiae , de sub . nantiae trium divinarum personarunt. Poristo haec una vox simul condemnat Sabelialium , de Arium ; Sabellium , quia idcm non potest essi sibi consubstantialis; si ergo Pater, Filius, & Spiritus Sanctus, sunt consubstantiales, non sunt una person , sed plures, quae consubstantiales dicunturr Arium quoque, quia si Pater, Filius , α
Spiritus Sanctus non haberent unam naiaturam , non essent homousii , seu consu
stantiales , sed essent homiousi, hoe est smilis substantiae, quae ipsus haeresserat. Unde nec dicendae sunt divinae per isnae secundum Sabellium is sit , quod
excludit pluralitatem personarum I nec homio usi secundum Arium , quod excludit unitatem naturae ; sed homousii secundum Catholicos , quod importat distinctionem in personis, & in natura unitatem . Hinc Epiphanius haeres. 69.seribebati Ut serpens bituminis odorem reis furit , aut cerva halitum , aut gnata lapiadis , aut 'raeis sustum: Sic Arius, s s bellius
142쪽
bellius illam veνitatem est stantem eousubis stantialis profesonem eoscis habem. Liberius Papa ep. M. ad orientales circa me
dium de Fide Nicaena sie loquitur pariter
de hae vocer ina nσmine consubstantialia comprehensa tanquam propugna iam fi mum , oe inexpugnabile omnes impetus , σmachinas Arii retundit, oe reprimit . Marianus Victor in Opusc. de voce homo uinsim vocem hanc divinitus inventam fmsse eradit. Et S. Athanasius lib.de Synodo Ariminensi eam vocat columnam, vel cippum, in quo illorum , nempe Arianorum , impietas proscribitur , ac vetuι trophaam de ea sup Nara , prostrataque stanu ur.
Ariani opponebant Catholicis novitatem koeia ι secundo etiam opponebant, quod ea usi fuissent Sabelliam ad probandum
distinctionem numericam naturarum in personis divinis tanquam inconveniens εtertio opponebant , quod vocem illam exosam habuit Constantinus Imperator ,
Ot legitur in epistola , quam scripfit per Isolium , Cordubeusem Episcopum , ad
Alexandrum i& Arium I quarto tandem, quod vocem homousion, consubstantialem Concilia Ariminense, & Sirmiense ,
proscripserunt, atque damnarunt.
Respondebant nihilominus Catholici ad haruomnia ; & quidem ad I. primo , argumen intum esse retorquendum mntra Arium, qui multas vocum novitates in medium induxit ; ut enim ait S. Athanasius ii de Syn dis r Num si perit m excludenda pntant is
ea bula omnia non scripta . cur Arius tantum acervum dictionum , qua nusquam ML Seripturis occurrunt, accκmutaverit uales sunt ex usu extanxibus; π mon erat Fi- έius , antequam gigneretur I o eras , quando
non erat; re mutabilis est ; σ ineffabilis est; atque invisibilis Pater sua Filio ἔ π Filias
ne suam quidem noverit substantiam . Et caintera , qua in ridiculo , impioque commenta. pio suo Arius evomuit ex πιnισne sua , non illi contradixerunt Et S. Hilarius in lib. coni.Constantium Imperatorem Arianum: Non novitates secum , sed profanas deυuarii abet Apostolus; tu eur ptas exeludιs, cum praesertιm ab eo dictum sit i Omnii Fcrina .ra divinitas inspirata utilis est Ionascibilem scriptum nusquam tegis ; numquid σ hoc ne gandum erit , quia novum cst ι Decernis similem Patri Fili m I Evangetia non pradicaat . I id est , quod non m fugis hane v
cem Iu suo novitas elisitην , in alιo subm vetur . Ubi impietatis occasio patet, novitas admittitur; ubι autem religionis maxrma, sola cautela o , excludiικν .PAR ILSeeundo dicebant, homousion nomen non esse novum ; quia illud usurpaverat Temtullianus tib . coni. Marcionem. Pariter
Dionysius Alexandrinus in epistola. ad Dionysum Romanum dixit, Christum effe----- , consubstantialem Deci ;ut testatur Athanasius in lib. de sententiis Dionysii contra Arianos, di de Synodis . Asserunt etiam recentiores Catholi. ei quidam testimonia Prochori invitas. Ioannis, & Martialis in epist. r. ad Burindegalensia c. I . , sed inter Eruditos nostrorum imporum nemo dubitat, supposititia esse haec opera,& falso Auctoribus, quorum nomina praeseserunt, tributa; ut ipsemet Bellarminus censet. Verbum Euis
sebius ipse , Episcopus Caesariensis , etsi
Arianus, postquam tamen Nicaenae Syno. do subscripsit , dixit i Novimus quosit in ex priscis eruditor , ct praclaros antlites, aliosque Scriptores , eum de Patris, ct Hlii
deitate loquerentur , -ee eonsubstantialis
os esse. Resertur haec Eusebii epistola a
Theodoreto lib. I. hist .c. ra.Tertio Occur. rebant dicendo , quod sicut novis morbi nova remedia adhibentur, ita novis erroribus novae fidei formulae opponuntur .
Quae fuit responfici Athanasii in disputatione habita Laodiceae, coram Probor Ee.cissastiea semper moris est dis plinas Da
do Hareticorum nova doctrina exurgit, conistra insinutes quastionam novitates , rebariclinatabιbere permanentibus , nominum v rabula mutare , o significantias rerum natu, ras exprimere, qua tamen existentiam eausa. ram virtutibus congruam , ct qua magis easdem antiqaitatis fuisse demisstrent.
Ad II. Verum est, quod refert S. Athanasius in lib. de Synodis Ariminensi, di Seleu-
ciensi , Paulum Samosatenum, assereniatem , Christum non esse a Deo ab aeternoeenitum , sed tantum in tempore ex Ma.ria ortum, hoc argumentum adhibuisse: Si hoc non esset , sequeretur, Christum. esse Patri con*bstantialem ; adeoque tres esse substantias, unam primariam, & duas ex iIιa derivatas . Et se videtur intellexisse votam consubstantialis pro unitato specifica , non numerica naturae; quemadmodum in creatis Pater dicitur consurustantialis Filio , quia Petrus se ilicet filius
habet eandem naturam cum Paulo Patre. a qua eam per generationem accepit; eandem quidem specie , non numero . Ua
de , ut testatur etiam in fine illius libri idem s. Athanasius, Episcopi, qui conve
143쪽
contra Sa Inosatenim deereverunt, Filium non esse homousion , idest consubstantia. lem Patrι; sed in eo sensu , quo vocem illam intelligebant Samonte nux, ejusqueo Seetatores. Unde ex hoc facto nos dedu-aimus pro nobis , vocem illam non esse novam , 6c primo in Nicaena synodo inventam ; & deinde probamus Haeretic rum intelligentiam , de pro re nostra saniori modo intelligimus. Audiatur S. Hilarius lib. de Synodis circa finem: Male
homotision Samosatenus eo esus est ,sed numquid melius Ariani negatierunt Ogum auiscopi olim res erant, sed trecenti decem, ct octo nuper receperunt. Illi contra baret cum improbaverant, si oe probando , o im . probando unum utrique statuerunt. χuid Minne constituta e vesiimus t
Ad III. Uera sunt verba , quae in Epistola . Hosti Constamini nominu seripta sunt ad Alexandrum, & Αrium; quae sunt sequentiai Valde exilis , re neutiquam tanta eo
tentione digna υisi est i Et in serius 1 De inani quadam quaesionis particula stiscitaberis: Et in super r De rebus hujusmodi nec omnino rogetis , nec ad rogatum respondentia a Tales enim quaestiones, quales nηlia lex, ea.
nonve ecplesia licus necessario praescribit, sed inanis dissoluti Otii certatio proponit. Sed ad haec respondemus , quod pientissimus Caesar Zelo, quo aestuabat, impulsus, quaein stiones illas in Ecclesia omni studio componere satagebat. Et quia dictum ei fusrat , quod ex solius hujusce vocis impediamento concordia retardabatur; ideo erat, quod vocem illam , non satia eam intelligens, tanquam impedientem maximum
bonum in Ecclesia, exosam habebat. Sed postea de rei veritate certior factus, priori sententia recessit, & Nicaenam Fiadem amplectens, omnia , quae in synodo illa statuta sunt, adoravit. Legimus in lib. 2. Concit. Nicae n. paulo ante subscriptiones in fragmento; quod Constantinus lin-perator laudabat Deum , cuin cuina hae au. disset dogmata, oe gaudens de nostrorum 'Ascoporum concordia , exultabat spiritu i st
de bat enim neminem , neque magnum, neque
parvum , ab hac confessioue dissentινe . Re feruntur pariter in lib. ejusdem Concilii epistolx orthodoxae , quas contra Arium
seripsit, & evulgavit. Ad IV. Ariminense Concilium , quod deinde Arianae Heteres faverit, plurimi nor fecipiunt, quin apertissime respuunt. Verum in eo nihil contra aut vocem, aut rem, homCusos seu consubilantialis, decretum lcgit r ; sed potiuν veritas catholica definita eontinetur; de Valens , &Ursacius, cum ipsorum Octoginta sequacibus , condemnati . At non probans haec Constancius, Imperator, Arianis addictus, coacti sunt ab illo aliqui ex illis Patribus Aria uorum consessioni subscribere;dehinc est, quod Ariminense Concilium in Conis ciliabulum transiit. Attamen Conciliabuislum suit ex praefata injusta subscriptione . vi S minis ab imperatore extorta, non vero quod in illo res fidei , de praecipue conlubstantialis vox, aut proscripta, aut mutata , aut damnata, suerit. Pariter in Sirmiense Concilio omnia per vim gesti fuerint; ut quando de ipso in superioribus agebamus, diximus. Ratio autem, propter quam fuit vox ista homousion, seu consubsi1ntialis, adhibita, fuerunt variae fidei formulae , Omnes quidem ambiguae, de captiosae, quas Ariani proponebant; simulque intelligentiae, vero, de catholico sensu alienae, qua C tholicorum formulis impingebant. Quum enim Catholici proposuissem dicere , Pi lium esse Deum de Deo unigenitum ; Eusebius , Nicomediensis Antistes , apertus Arianorum fautor, de ipse Arianus, dixit caeteris suis sociis , se recepturum hanci Catholicorum formulam , quia omnes res creatae similiter sunt ex Deo.Catholici addiderunt ; Filium esse ex substantia Patris. Ariani assentiebant; quia Fitias , uti dic bant , est potentia , ct imago Patris, eique per omnia similis , ct immutabilis . Tunc Catholiςi, ad praeeludenda Haereticis effugia omnia , vocem homousion induxerunt, assirmantes, Filium esse Patri eo abstantialem; hoc est non solum similis , sed ejusdem omnino naturae , ac substantiae, eum Patre. Uerum primus vocis hujusce inventor suit Eusebius Nieo mediensis,ut testatur S. Ambrosius lib. 3. de fide e. r. Scripsit Eusebius epistolam ad suos Consectarios, iris
qua eos admonebat , ne concederent Filium esse verum; quia hoc idem esset, ac
fateri Filium consubstantialem; quod qui
dem eorum sententiae erat omnino com
trarium . Haec epistola incidit in manus Catholicorum; unde ipsi postmodum , ad
Eusebii, te aliorum Arianorum , cavillationes excludendas, hac voce usi sunt. Audiatur Ambrosius t Nam cur homousion Patri nolint Filium dicere, nisi quia nolunt verum Dei Hlium eonfiteri a Sieut authoe ipsorum Eusebius Meomediensis epistola sua prodidit dicenset, si υeram,inquιt, Dei Filium, a i ncreatum dicimus , homousian eum Patre
144쪽
incipimus eo teri. Hae eum lecta esset Dias Olo in Concilio Nicano, hoc Verbum in trais rei tu fidei posuerunt Patren, quod id viderent Adtiersariis esse formidini , ut tanquam evaginata ab ipsis glassio , ipsorum nefanda ea put haresis amputarent. Et q uanuis Ariani omnia alia vocabula, a Catholicis invenista , elusissent; hoc tamen homousion et de re non valentes , illud toto conatu oppugnarunt. Quod adnotavit Naziane nus Or. 49. Potuissent bomousion , Rut oratera , verbolenus nominare , si babassent
quomodo illud ad aliam intelligentiam suo
sensu peristerent . Sed eum inderent se ια hoe verbo eoneludi , nullam omnino mentionem hujut rei fieri voluerunt ἔ ne aut protenda crederent, aut credentes professi vide-νentur , subtili ingenio excusantes, quod aut
scriptum non esset se aut Deum in substantia
diei non oporteret, ne corporeus videretur .
Et s. Athanasius lib. de synodo Arim,
nensi additi meis istius exquisia ratio, cum omnium ipsorum simulationem , siquidem iuum dieant ex Deo esse , redarguit; tum eo. rum argutias , quibus simplices cireumυ niunt, exeludit. Sane quum omnia sopbsitas ealumniis adulterare, ct immutare possint ad aνbitrium ;μlam bane distinctιonem , ut qua ipsorum eonvincit baresim, reformidant; quam quidem Patres pro munimento , amee contra omnia illarum impia commenta
ferinam obiecerunt. Haec de vocis hujusce homousion, seu consubstantialis , ori. gine, nativitate, Progressu , ac artibus demum , quibus eam fidei hostes oppugnare conati sunt; opportunum visum eil adnotasse ; quae quidem Omnia ex Fra Ten& ex Petavio li b. q. de Trinit .c. s. a quia sertassis Franen ipse traxerat, e cerpsi mus , de in clariorem metoduin redigere, quantum pro viribus t icuit, studuimus Circuminsessio, vel ut alii ν placet, Circum. incessio , in Dissertations I IO. fuit a nobis explicata , ad quam Leg cntes remit
timus . Hic solum aliqua addimus, quae ipsius praeseserunt usium in disputando contra Sabellianos, & Arianos, & quem pariter antiqui Patres adhibuerunt; MI-
ventes postmoduin quae contra ipsa in . Adversarii Opponere student. Et quidem multum inservit Circum in sellio contrM,
Arianos; nam si Pater est in Filio, & si Filius est in Patre, necessario Pater.& Filius consubstanti alas sunt. Quod sic pr
batur. Debent necessario ei Ie ambo immensa, aeterni , increati; quia si unus non esset immensus mon esset ubicunque esset alius; si unus non cilci aeternus, non citat
omni tempore in alio; si unus non esset iis.
creatus, non posset intime pervadere , itipenetrare divinam essentiam ἔν emta ambo sunt inereati, immensi, aeterni; ac Per conis sequens consubstantiales . Inservit quoiaque contra Sabellianos; nam fi unus est in alio ; sunt duo , & non est unus; non enim est in se ipso, sed in alio. Unde Cyrillus Alexandrinus scribebat in lib. I 2. thesaurit Eo .ipso quod ait Christus, bune in
illa , ct illum in hoc , videri, identitatem deitatis , ct unitatem substantia , monstrari diciti cum aatem alterum in altero ine se aseserit, exeludi illud, ne quis unum aliquid esse
Quod autem hae ratione usi sint Patres ad Haereticos hosce confodiendos, ex ips tum testimoniis elucescit. Athanasius oris. adv. Arianos, saepe afferit, Uerbum impartibile , inseparabιle esse a Patre , quod Verbum sit in Patre , ct Diessim Pater in Verbo . En circum insessionis usus apud Athanasium. Augustinus lib. s. de Trinit.
c. vlt. Ita ct singula sunt in singulis, resingula in Ommbus , re omnia in omnibus , σω num omnia . Eu cireuminsessionis usus
apud Augustinum. Dionysius Alexandri nus in epist. ad Dionysium , Romanum
Pontificem, eadem utitur, ut calumniam
depellat, qua ab Adversariis suis assiciebatur, dicentibus,st adversus Sabellianos pugnantem, Patrem a Filio, & Spiritu Sancto separa me. En tertio seculo , quo Dionysius floruit , circuminsessionis usus
Opponunt autem Adversarii r. Si Pater est in Pilio, pariter Paternitas est in Filio;
paternitas ei im est sorma , qua Pater est Pater, undo ubicunque erit Pater, Paternitas quoque usit.. Si autem Paternitas est in Filio, Filius erit Pater. Sicut enim,quia Paternitas est in Patre, Pater est Pater, ita
etiam quia Paternitas est in Filio , Filius
erit Pater: hoc autem non est dicendum rergo nec pariter dici potest, quod Paternitas sit io Filio , & quod in Filio si Pa.
ter. II. Personae divinae se invicem excludunt , quia relative Opponuntur; non
enim idem potest referri ad seipsum. Quae
autem se invicem excludunt, non possunt esse in sς mutuia r ergo nec Pater est in
Filio , de in Spiritu Sancto , nec Filius in Patre, de Spiritu Sancto, nec Spiritus Sanctus in Patre , & Filio. Respondemus ad I. cum Iuenino, quod in Patre Paternitas est per modum formae,& proprietatis personalis, cu; usmodi non
est in Filio; de ideo in Patre facit , ut sit
145쪽
Pater , in Filio vero non Deit , ut sit P ter. In Filio enim tantum est per simpli.
eem identitatem cum essentia ; quia Personae Trinitatis non tantum sunt in inis vicem secundum essentiam, sed etiam se-
eundum relationem; nun autem per modum relationis , sed per modum identit tis eum essentia, seu natura. Alii dicunt, quod sint in invicem per concomitantiam;
unde in Cbristo in Eucharistia existente dieitur etiam , quod sit Pater , 6c Spiritus Sanctus, sed per eoncomit ni iam . Et proinde Ecclesia canit in sanistissimae Trinitatis sestor D Paure totus Filius , σtotus in Herbo Pater .
Ad H. dicitur , quod vere sese invicem exis
eludunt, quae rς lative opponuntur secundum Omnia , non vero, quae secundum aliqua tantum opponuntur . PCrsonae Trinitatis opponuntur relative secundum aliqua, scilicet prout dicunt relationes , quae se habent per modum sormae determinantis essentiam divinam , ut sub tali ratione existat, seu sub ratione Patris,
aut Filii, aut Spiritus Sancti r non autem opponuntur secundum Omnia,quia secundum essentiam conveniunt . Paternitas enim realiter , dc entitative est idem cum
visentia , cum qua pariter est realiter , fieentitative idem filiatio, de spiratio passiva. Hanc responsionem Iueninus e sumita s. Thoma , r. p. q. E. ar. s. ad 3. d
center racendum, q-d Pater, er Filius, omponanιur secundo resatioηes, non autem se tundum essentiam I ct tamen oppositorum re lative unum est in altero, ut dictum est .
Notiones pariter explicavimus in Differt.
CXI. in qua diximus , quid, de quotuplex sit notio in divinis; te quod Theologi de
schola n tionis nomen , seu putius signifieatum, a Sanctis Patribus desumpserunt; ut Bella tminus fatetur , dc Petavius no dissitetur. Hic autem addimus,quod tria ad
notionςm requiruntur; primo, ut nomen,
quod per ipsam significatur, exprimat aliquem characterem , qui importet dignitatem; secundo, ut liquid speciale, ac distinetivum dicat;tertio ut pertineat ad originem; quia in divinis nihil est distinctivum, de speciale , quod ad originem non spectet. Quae omnia in notionibus divinis veriscantur, ut illas conside tanti manifestum redditur.
Opponunt I. Innascibilitas est negatio ; negat enim nascibilitatem, producibilitatem, . generabilitatem ; unde idem est ac negatio nascibilitatis, producibilitatis, generabilitatis; scd negatio non micli esse notio; quum non possit deducere audientem inta cognitionem personae , cujus est notio tergo innascibilitas non est notio. II. Spiratio activa est communis Patri, & Filio; sed notio debet esse specialis unius Pedisonae; quum significare debeat proprium, de spucialem characterem illi uti ergo Spiratio activa non est notio in divinis. III.
Praeter quinque notiones communiter an
signatas, dantur etiam inspirabilitas in Filio , & ingenerabilitas in Spiritu Sancto, quae sunt notiones Filii, & Spiritus sancti; sicut innascibilitas est notio Patris: eris
eo septem sunt notiones . IV. Notiones etiam sunt personarum generatio , nati viatas, verbum, imago, donum , amor, quia deducunt nos in specialem cognitionem divinarum personarum i ergo fere ad de
cimumtertium numerum notiones perinveniunt .
Respondemus ad I. Negationem illam, que deprehenditur in innascibilitate, fundari in positi vo ; quia sandatur in eo , quod Prima Persona sit a se; quando duae aliae, tanquam a prinsipio originis sunt ab alio. Negatio autem , quae non lanciatur in D. sitivo non potest esse notio ; potest tamen esse illa, quae in positivo iundatur; quemadmodum est innascibilitas . Ad Il. Non est verum, quod notio debet ense specialis unius personae, sed verum est, quod non debeat esse communis pluribus personis; si per plures personas intelligantur tres personae , non vero si intelligantur duae. Et ratio est, quia si intelligerentur tres , essent communes toti Trinitati, adeoque nullo modo speciales ellent; cujusmodi essent quidem , si intelliguntur duae, qui duae Trinitatem non consti
Ad IlI. Ηaee est differentia inter innaseibi-
litatem, & inter ingenerabilitatem, & i spirabilitatem , ratione cujus illa est notio in divinis, non vero istae ; quia innascibilitas est negatio , quae fundatur in positivo . quod dignitatem importat; importat enim esse a se ; ut nuper diximus At in- generabilitas. & inspirabilitas, etsi dicantur in positivo ianuari , nulla tamen dignitas a potavo illo importatur; quia si
esset dignitas non generari, non esset dignitas generari; de si est et dignitas no
spirari, non esset dignitas spirati; & inda est , quod nec ingenerabilitas, nec inspirabilitas notiones esse possum . Ad IV. dicitur , quod generatio , de nativitas , exprimunt fieri divinarum personarum, non vero significant personas jam,
146쪽
existentes, stitieet prout sunt, ex existunt; tinde non possunt in notionum numero collocari. Pater enim non est Pater, nisi
post generationem ; & Filius non est Fi
lius , nisi post nativitatem a unde neutra ex illis potest esse notio personarum ut existentium. Verbum , & imago, sunt synon ima cum filiatione; donum, & amor, sunt pariter cum spiratione passiva syn
Remanet, ut Missionem Personarum in diis vinis explicemus; de qua nihil in supe-xioribus diximus. Mi isti in divinis es Processio unius personae ab alia in ordine ad aliquem effectum ad extra de novo Producendum. Et quidem dicitur proce LLO unius personae ab alia, quia missio est
tanquam emissici missi a miliente , sicut inores a planta emittuntur; divinae autem personae tantum per processionem emit. runtur . Dicitur quoque ad aliquem effectum ad extra de novo producendum a quia missio es ad aliquid ,quod antea non erat; unde aliqui dicunt, ad aliquem es fictum temporalem ; S per consequens denotat aliquid ad extra , quia operati nes ad intra sunt ab aeterno. Ex his autem duobus, quae dicit Misso, scilicet prine Lsone , de effect u ad extra , quodnam ducatur principalius,& in recto, quodnam vero minus plincipaliter , de in Oblimo, quaestio est inter Thom istas , de Scotis as; pro qua Scribentes pro utriaque parte videre poterunt, qui eam videndi des delicitenentur . Augustinus certe lib. 2. de Trinit. c. s. de uiroque sic sciita r sa elo Filius ) mssus dicitis ν, ιn qtiuntum apparet
foris in creatura corporali, qui intus in navisura 1piritati oculis mortalium semper se
cullus Hir jam in prompta est intelligere etiam de spirisu sancto , cam musas ct ipse
dieatar Facta es enim quadam creatura o etes ex tempoνe , in qua tisibiliter ostendere-ιών spiratus Sanctus . . . Hae opiratio Uisibiliter expressa, O oculis oblata mortalibus , misso spirisa, Sancti dicta est . Unde habemus , quod missio , summa ad a, quale , & proprie , dicit quid aeternum , processionem scilicet aeternare , & quid temporale , effectum nimirum ad extra temporaliter producendum. soli Filio, de Spiritui Sancto, competit mitti; quia illis
stantum compelli processio , sine qua non est missio. pater autem nunquam mittitur,
nec improprie quidem, quia nunquam ab alio potest procedere. Et s Pater carnem sumpsisset, ut de facto Vettium sumpsit. neque misius puluisset dici . Augulimus
lib. a. de Trin. e. s. Patre nusquam legitur missus. Et lib. 4. c. 2 O. Pater, cum ex rem pore a quoquam eri noscitur, non dieituri missus ; non enim babet , de quo sit, aut ex qua praeerit. Et lib. 6. c. q. uoniam non habet aut harem, a quo genitas sit , vel a qua
Quod autem haee missio personarum in divinis si, &existat , clarum ea Scripturis habemus ; Ioan . s. Et s iudico ego, iudieium
meam veνtim est, quia solvis non sume Sed ego,s qui misi me, Pater. Ioan . lo. ciuem Pateν sanct eatiit, o mist in mundum, ma diaeitis ; quia blasphemat; quia dixit Filia, Dessum. Ad Galatas 4. uando venit plenitudo temporis, m sit Deus Fιlium suum. Ioann.
6. si autem abiero, mritum eum ad vos .
Magister sententiarum in I. dist. 4. . ut distinetiat duplicem missionem, aeternam se ilicet,& temporalem, duplicem quoque distinguit processionem, aeternam pariter, S temporalem . Unde dist. I s. s. quod duobus modis, probat, quod a quibusdam a processioni aeternae Filii tribuatur missio. nis nomen ; & quod etiam tribuatur pro .cessioni aeternae Spiritus Sancti; assere te simonium s. Gregorii magni hom. 26. in Evangel. , ubi postquam dixetat de Filio i Eo ipso a Patre Fitius mitti dieitaν, lao a Rutre gens ratiar r in spiritu Sancto ubditi Ras misis ipsa processio est, qua de Patre procedit, re Filio . Denique , quod
pro celso temporalis vocetur misso, probat testimonio Bedar, in hom. Domin. a. post Ascensionem dicentis r Cam gratia Spi,itus fisam datur hoministis,profecto mittit e spiritus a Patre , mittitur o a R io ;procedιt a Patre , procedit o a Falio; quias ens msso est ipsa processιa . Unde primo dividunt Theologi Seholasti ei
Missionem in propriam,& impropriam . Impropeia est illa , quam modo ex Magi ianiti diximus esse processionem aeternam/ὴ vel quae tribuitur effectui temporali maiam festativo personae procedentis, qui quidem effectus, sicut est a tota Trinitate, ita pariter a tota Trinitate dicitur ne a minso. Et in hoe sensu s. Augustinum ib. 2. de Trinit. e. s. dixit Filium missum a Spiritis sancto , & a se ipso. Propria misso , quae est illa , quam definivimus, dividitur in aetivam, & passivam; ih visibilem , de invisibilem. Divisio in activam, de passivam, est ratione processionis aeternae , quam diximus importari a missione pro
pite dicta, Et divisio in vis bilem , S i
visibilem, est ratione essectus ad extra,seu termini temporalis, qui etiam a missione
147쪽
118 Dissertatio CXX. De Appropriatione, &C.
proprie dicta importatur. Missio aestiva dicit processionem, seu originem activam in ordine ad effectum ad extra; missio passiva dicit processionem,seu Originem pasi suam in ordine ad eundem essectum . Milito visibilis est processio unius personae ab alia in ordine ad effectum ad extra, mediante aliquo signo sensibilii quod ut plurimum solet esse visibile; missio i vis bilis est processio unius personae ab alia in ordine ad tantification m creat tae rationalis per donum invisibilis gratiae. Aliae subdivisiones apud Scholasticos
passim inveniuntur. Opponunt contra haee dicta I. In divinis est omnimoda aequalitas: ergo non est missio, quae majoritatem dicit in mittente, mino. titatem in misso. II. In divinis non datur separatior ergo non datur missis,quae inisportat separationem missi a mittento .' III. M. Patres docent, missionem a Patre aliud non esse, quam Filii 3 Patre processionem; ita Cyrillus lib. 2. in Ioan . IV. PR. res etiam agnoscunt aliquando missi
nem, ubi nulla est processio; dicunt enim Filium mitti a seipso, & a Spiritu Sancto ;& praecipue hoe Ieritur in Concilio T letano XI. in professione fidei. Respondemus ad i. quod in missione de qua
loquimur, est tantum prioritas Originis inmittente; S haee sola salvat missionis rationem; absque eo , quod in illa dicatur majoritas vel per imperium, vel per consitum, quae neutiquam in divinis esse potest.
Ad II. Separatio in missione locum habet in
creatis, quia qui mittitur , mittitur in I cum, in quo nec missus, nec mittens,prius eranti Non vero in divinis, ubi tam mi tens, quam mitas, sunt propter immensitatem in omni loco; manuis missus inciis
piat in eo esse secundum quid, secundum modum scilicet extrinsecum. Ad III. vel dicitur,quod Patres loquantur demissione improprie dicta, quam nuper explicavimus; vel quod intelligendi sunt
de missione in adaequata , quae aliud non dicit , quam alicujus personae aeternam a processionem; missio autem adaequata importat etiam esset uin ad extra, ut dixi
Ad IV. dicitur, quod modo explicatum est
de trissione ; quae a tota Trinitate dicitur facta, secundum Augustini auctoritatem, quam de impropria missione inici leximus. Si e pariter Concilii Toletani testim nium intelligimus. Remanet, ut loquamur de Dei apparitioni. bus in veteri testamento factis , Cul Iram personae tribuendae sinit Ariani intellige-hant de solo Vei , quia non erat invisiis bile, sicut pater. Patres non pauci ex antiquis intellexerunt etiam de Verbo , asse rentes tamen contra Arianos, & Verbum
esse consubstantiale Patri, & esse invisibi te, scuti est Pater. Fuerunt Iustinus, It naeus, Athanasus, Cyrillus, Basilius, Chrysostomus , Ambrosius, ct Patres amtiocheni Concilii in epistola synodica ad
Paulum Samosatenum. Augustinus tamen, ct fere omnes Patres Latini post ipsineri docuerunt I. Non solum verbum, sed etiam aliquando Patrem , aliquando Spiritum Sanctum , aliquando totam Trinitatem simul apparuisse. II. quando Scriptura non exprimit, non possie sne temerita. te dici, quaenam persona apparuerit potius, quam alia . III. tribui crebere appa titiones Deo ut caussae Principali, ut missi rumentali Angelis. IV. per Angelum non intelligi verbum, quando in Exodo, vel in aliis Scripturae libris legitur , quod
Angelus apparuerit. Videatur Augustinus lib. 1. de Trinit. c. 9. Io. α II., ad quem Legentes remittimus.
148쪽
De Privia Trinitatis Persona ; de ejusdem nominibus , ct quomodo ipsi conveniant; quodnarusit proprium ipsius nomen, ct an silum sum in ratione primae perso-
consideratur secundum suam primitatem, ut a Iuni Schol
stici; quatenus scilicet a nulla alia persona Originem ducit ; de dicitur Innascibilis , seu Ingenitar vel spectatur per respectum ad Filium, quem sola ipsa producit; &vocatur Pater i vel deoique inspicitur per habitudinem ad duas personas, quas prciis ducit, & quibus suam deitatem communicat , ex infinita sua saecvnlitate; di adipellatur earum principium et Praeter haec nomina, alia etiam eidem primae Personae tribuuntur ; veluti caussae, initit,auctoris, radicis, capitis, sontis; de his omnibus vi debimus, quomodo ipsi conveniant; quodnam si proprium ejus nomen; & anso lum hoc nomen ipsam 1n ratione Primae
Observare pariter juvat, quod in divina
Trinitate numerantes personas, unam primam, aliam secundam, aliam tertiam , .non attenditur praecise Ordo numeri, qui est ad arbitrium numerantis; siquidemnonlpotest a numerante numerari ut prima, quae est secunda,vel tertia; sed necessario debet dicere primam unam , dc non aliam, vel alteram. Ulterius non consideratur ordo durationis; quia omnes sunt aequaliter aeternae ἱ & nulla in hoc durationis ordine dici potest prima . Insuper non inspicitur ordo dignitatis, persectionis, dominii, principatus dec.; quia omnes
in hoc quoque ordine sunt omnino aequa les . Attenditur igitur solummodo ordo
originis; μ sic inspicitur ordo rei num ratae , qui ex Origine derivatur ; sicque una persona dicitur prima , quia origine alias praecedit alia dicitur secunda , quia pariter praecedit aliam Origine . Unde dia
vinis personis nzgatur numerus, de conis ceditur ἔ negatur numerus praedicamentalis, & quantitativus , qui rebus malerialibus convenit; conceditur vero numerus trascendentalis, qui rebus omnibus convenit. S. Hilarius in lib. de Synodis, vel alius Patet , si dicunt, divinam substantiam non habere numerum, intelliguntur . vel de substantia , non de personis;
vel de numero praedicamentali, non tra-stendentali; ut explicant Theologi, de praecipua Es ius in I. dis . Σφ. I. I. Ad particularia modo nomina primae Tri. nitatis personae devenientes, exordium sumimus a nomine innascibilis, vel ingeniti. Ingeniti nomen primo invexit AG tius , Magister Eunomii , teste S. Athan so dialog. 1. de Trinit. Ariani postmodum illud in usum induxerunt, ut facilius divini Uetbh consubstantialitatem impugnorent. Sic enim contra Catholicos arguebant di Vel sunt plures ingeniti, vel unus Si unus: ergo Filius non eli ingenitus, sed solus Pater, de per consequens Filius est creaturar Si plures sunt inteniti, scilicet Pater, de Filius, de Spiritus Sanctust e
go tres erunt Dii. Ex quo argumento
Arianorum deducimus, apud ipsos pro certo suilla, naturam Dei consistere, ut sit ingenitus. Unde S. Epiphanius haeres. 6. testatur, Aetium ex hoc solo nomine i geniti plusquam quadraginta argumenta desumpsisse contra Catholicos;& Naziania Eenus iar. y7. ingeniti vocabulum dicit.
arcem , ac murum perfugii Hareticorum
m iuin vocat , propugnaculum , unde in ea-
tho ιcum dogma impresonem faciebat Euno. us. Et propter hoc fuit, quod plerique Patres hoc ingeniti nomen abominati sunt, & a theologia rejiciendum omnino dixerunt; quod asserit Athanasius Or. 2.coni. Arianos circa medium t Vanam esse russi tutionem huius vocis, eum nihiι aliud in se contineat,' nisi meram praestigiationem . Quae quum ita sint, necessarium ducimus exisponere , quot significationes haec vox ingenitus habere possit. Et quidem sunt
quatuor , ut ait S. Athanalius Or. 2. coni.
149쪽
Arianos. Prima est , quando opponitur facto , seu existenti, & idem est ac infe - tum , seu non existens , sed quod potest
existere t Uade cit. loc. Athanasiust staingenitum dicitur , quod nondum factum est, ut lignum, quod nondum abiit in forma scapha . Secunda est , quando est Idem acres , quae nec existit, nec existere potestisicut triangulus , ait Athanasus, nulla ν tione fieri potest quadrangulus. Tertia qua in tenus dicit improductum 1 unde Athanasus ἔ ingenitum esse , quod jam est , sed
natum ab aliquo non est , nec aliqua rationa
sua originis Patrem habet. Garta est . quanda significat quod fact- non est, sed est sempiternum , ct incorruptam ; ut idem Athanasius explicat. In tertia signifieatione solus Pater est ingenitus ; unde dicit Athanasius: unicum , ct solum Patrem ego ingenitum . In quarta vero significatione non minus Pater, quam Filius, & Spiritus Sanctus, sunt ingeniti; quia omnes sunt aeterni, & incorrupti; unde Maximus, Taurinensis Episcopus, in homil. de symbolo , deitatem dicit ingeni tam , & inna.
stibilem r In Deo natura innascibilis, Patre Unigeniti Ueritas, in Omnipotente plenitudo mrtutis ostenditur ; est nanque per ingenitam deιtatem omnipotens , O per omnipotentiam Pater. . Praeterea hoc nomen ingenitus, prout aete
no Patri convenit, accipi potes, negative,& privative . Tunc accipitur negati vera, quando significat puram negationem pro ducibilitatis; & in hoc sensu ratio ingeniti convenit deitati, quia deitas est omnino incapax realis productionis . Tunc auistem sumitur privative , 'uando neg2t omnem productionem , & producibilitatem in subjecto, quod supponitur capax producere , ut Persona est, licet non producat , nec possit producere , quia talispersona est. Non repugnat enim Patri productio, ut persona divina est, quia de sa- eici aliae personae divinae producuntur repugnat autem ut Pater est; & hine est, quod in eo ratio ingeniti sumitur privative . Diximus, quod negat omnem productionem , it aut idem sonet, ac impro ductum , & improducibile; quia si tantum negaret pro duetionem, quae dicitur generatio, vel nativitas, Spiritus Sanctus etia indiceretur ingenitus, quum non sit neque
Certum est tamen, quod ratio ingeniti, propria primae personae , quan vis exprimat negationem, seu privationem; sundamentaliter tamen importat aliquod positivum; quod communiter Theologi d ent eum S. Thoma in I. aist. 28.q I. ar. I. ad Iis de Scoto in r. dist. 28. q. i. g. ideo viretur dicendum. Positivum aut cin , quod profundamento clicit ratio ingeniti, aliqui putant, esse relationem paternitatis ς ut
Ioannes a S. Thoma , Lugus, Albertinus oec. Alii volunt, esse relationem oppositam relationi geniti; ita Praepositivus apud Cacheranumr Alii sustinent, esse rationem primi principii, quae nee paternitate, nee spiratione, suis ienter exprimitur, sed addit paternitati, sub proprio conceptu consideratae , relationem rationis. Si e Vasquea, apud cit. Cachetanum i Alii denique defendunt, esse paternitatem , &spirationem activam indivisibiluer acceptas , de Filium, & Spiritum Sanctum indivis bilitee respicientes ; ita Alarconis. Aversa , apud eundem , ad quem Lege
Dicimus modo , nomen & rationem ingeniti, seu innastibilis, sive improducibilis . vel ut nimis scholastice dicunt, improeens bilis,quatenus excludit privative omnem productionem. re vera esse propriam priamae Personae diuinae. I. probatur ex Conei liis . Concilium Antiocchenum L in professione fidei habeti Esse unum Deum ingenitum sine ρνinei pis . In quibus verbis, ait Frassen , quot nomen Dei supponit pro Patre , iuxta m. rum a Scripturae sacrae . Cone ilium Nicaenum tenerale I. lib. 2. Disputatoti haec credenda , & non scrutanda, proponite unus iη-
genitus Deus , o Paterr Dηus ex ea genitus, .nuεnitu a Filius, Deus, 'γbum . sicut son es alieν Deus cum Dea , ct Patre iri nitus ; ita neque eongenitur, neque prior, ne
qua posterior Fιlius. Ad quae fortassis respe.
xit Athanasius in ep. ad Serapiovem , relatus a S. Thoma opust. I. coni. errores Graecorum c. 8. Inprincipiatum esse, ct in genitum soli Deo Patri carbaltea Ecclesia congregata apud Neaam fideliter attνibaia, o tali mundo sie esse eredendam sub anathe
II. prohatur ex Patribus. Justinus Martir, vel quisquis est auctor libri sub tit. de Exispositione fideli sι m, iam , qua pater eon Mit , quaeras, eum eum a nullo alio ortum videas , ingenitum oppellabis . Baslius lib. a. con. Eunomium a Ingenitum est, quod nullam principium habet, negae eausam existendi. internum Dero, quod omni tempore, ae se lo secandum esse antiqaius est . Dade Filius neque ingenιtus est , es est aternus . Athanasius in QSt. dia natura Dei q. s. Pso- pr m
150쪽
De Prima Trinitatis Persona, M. I 3I -
ννium Patris ingenitum esse , Pilii vero genituns , Spiritus Sancti procedere . Nagia n. Eenus Or.23. Patris proprietas hae est , quod ingenitas sit. Nyffenus litide differenti Q, estentiae , & hypostasis r Eximium insigne, votamque solius Patris esse , quod a nulla
causa subsistit. Augustinus lib rs. de Trinit. c. 2. Pater solus non est de alio ι ideομ- Ius appellatur ingenitus; non quidem in sertis frinis , sed in tonsuetudine disputantium . Idem repetit lib. s. e. s. & 6.
II E probatur Rationibus I. Nomefi ingeniti
sederint primam personam a quacumque aliar ergo est primae personae 'proprium . Probatur antecedens . Nomen ingeni Idicit, quod sit expers cujuslibet principii , five creationis, sive productionis, si vo originis; sed hoc sufficit ad clistinctionem allarum personarum , quae nore sunt sine, Principio originis i ergo die. II. In tribus divinis Personis unica esti persona impr ducta , di haec est Pater; sed quod si im preducta importatus per hoc in te niti na ora n ; 6t quou se improductae Ri ipsi pedironae proprium t e leo intentii nomen est primae personae proprium'. li I. Ratio imgenita est pellanali , di uni personae con. veniens ergo est propria illius pessonae , Elii convenit et convenit primae i ergo est propria primae. Antecedens probarur. Peritarie rationem pater distinguinit a Filio,
α Spiritu Sancto, qui producuntur; et iam aliquo modo ab v metiria, & attributis; quae icet non producantur , tamen communia cantur a Patre Filio , & Spiritui Sancto ;&'in hae ratione docet S.Thomas. I. p. q. 34. ar. ad 2. loquens de divina essentia, cti in ea Htionb , qua communicatur ; dies
posse , quod est in Filio , υel in Spiritu Sanis Πο ab alio , Iuli et a Patre. Arguunt I. Nomen ingeniri non reperitur in divinis Scripturis, & Ethhitiysetipm ritas suam debet originem: ergo rejiciendum ; uir de facto S. Athanasii s lib. 2. conr.
Arianos rejecit . it. Hoc nouigii intentii vel respicit substantiam, vel titilidi febriSi substantiam 1 ergo est commuhe toti Trinitati; quod non est dicendum t Si reis lationem I assignetur ad quam personam ordinem dicat. Quae quum non assignetur, infertur, neque respicere personam: ergo non admittendum, quum neque m stantiam, neque relationem re*iciat. III. Sicut prima persona non dicitur inspira-hilis, ita nee debet dici ingenita; no enim minus spirat, quam generet; & non minus non generatur, quia generat, quam non spiratur, quia spirat. IV. ex Basilio PAR. II. lib. I. coni. Eunomium sic contra voeem ingensti scribente di Ego ingeniti sive innascibilis appellationem , quan vis summopea
re euitationibus nostris congruat , tam ea quoniam nullo laeo in Scripturis ipsam inoe - nio , er quoniam primam es elementum blasphemia forum , filentio tradendam meνIta ἐιxerim , praesertim eum Patris vox re id
post , qvod ingeniti. V. Genuina senist-eatio huJus vocis ingeniti est, quod sit in . creatum I sed esse increatum eonvenit omnibus tribus Personis r ergo n6n soli primae Personae . VI Non posset salvari identita substantiae in Patre, de Filio , si Pater esset ingenitus, Filius vero genitus: e ted vel ambo geniti, vel ambo insni tr. batur antecedens. Si essent consubstantiales, in nullo differre deberent r erro veI dicendum ingenitum a genito non differre , vel ambos genitot , vel ambos eme ingenitos. Respondemus. ad i. 'rhana fiui excisum ha hebat nomen ingessiti prout ah Ariam fac. cipiebatur , scilicet pro eo , quod creatum non est: unde cunc ludebant , Filium effecreatum , quia non est thgeni tu ζntigvero prout illud accipiebant Catholici, hoe est pro eo, quod non solum nou est e re ais tum sed etiam qhod non est suovis modo productum , di per consequetis cujuslibet pfincipii est expers. Quod autem haec vox in seripturia non reperiatur, non per hoc est rejicienda , quando scripturis non ad versatur; nec per hoc ', quod ab Ethni eis Scriptoribus sit in verita , abroganda ess , qua ida catholicae veritati non opponitur,
sed famulati, e .li it u at . .
Adli I. dicitur, viueem hanc nec respicere substantiam , nee relationem , sed respicere rei itivum , de habere pro fundamento relationem . Unde docet Augustinus Iib. F. de Trinit. c. 6. Inrιnitus p mro qvid est, nisi non genitus N3n feto receditura relativo prassica memo , cum ingenitus disiatur . Sicut enim genitus non ad se sum ciaeitur , sed quod ex genitore sit; ita eum dic tur ingenitus, non ad seipsum dicitur,sed quod ex genitore non sit, ostenditur . Ad III. Ratio disparitatis assignatur , quia sub nomine ingeniti venit et tam inspirabilis , ut nuper diximus; non enim per no men ingeniti negatur tantum keheratio , vel nativitas, sed quaecunque productio , adeoque etiam spiratio.
Ad IV. Basilio displicuit vox ingeniti prout significabat quod non est creatum ἰ quomodo eam Ariani accipiebant, ut dictum est in responsione ad I. Unde idem Basi-R Σ lius