장음표시 사용
171쪽
De Procesione Filii, quod fit Generatio, nou sic autem. Processio Spiritus Sancti ; contra Iti reticos : Et
quare dicatur Generatio , non sic vero
intelligimus hic illam, quae, latissime sumpta , importat proinductionem omnem , quae non se creatio; nec pariter illam ,
quae, late accepta, dicit omnem mutati nem; quae non sat alteratio, nec augmentatio . Hae nanque generationes se expli
eatae involvunt , & dependentiam a su jecto, quae cum divina persecticine n quit sare , & mutationem , quae eum diis vina actualitate . simpl ic itate , & immu tabilitate , cohaerere non potest. Intelliis gimus ergo i Ilam , quae strictissime intel lecta , accipitur pro speciali generatione viventium; & quae communiter definitui; quod si origo viventis a vivente princi . pio conjuneio is similitudinem naturae . Haec quidem generatio nullam in se imia portat imperfectionem et unde in Deo admitti sine injuria potest . Antequam au
tem controversam hane celebrem, non s
minus inher Theologos . quam inter patres , pertractemus, necessamum ducimus dotia fidei stabilire , quo docemur , Proeessionem Verbi esse generationem, non vero processionem Spiritus Sancti.
Contra hoe fidei dogma despuerunt Haereisti ei illi , quos supra enumeravimus , &impugnavimus , de Filii, & Spiritus Sancti, oivinitate pertractantes , & praecipue pro Filii persona contra Transilvanos
modet nos , qui dicunt, Christum esse ve- tum Filium Dei secundum humanitatem tantum, secundum quam operatione divina , S de spiritu Sancto, conceptus fuit.
Ut refert Bella tminus r. I. Controu. . lib.
I. c. 6. liem pro Spiritu Sancto contra Macedonianos , aliosque , qui impossibile putant, Spiritum Sanctum esse Deum , procedentem a Patre, & Filio, S non esse genitum , scuti genitus est Filius; ac
proinde negantes cipiti tum dianetum esse Deum , ne cogantur admittere illum esse
filium . Dicimus ergo i Proeessionem Verbi esse, generationem proprie,& strictissime sum. tam , non vero processionem Spiritusancti . I. probatur ex scripturis. Ioan . I. Vidimus IIbrιam ejus qu HI Unigeniti a Patre . Nee di me ultatem interit verbum illum quasi:
quia . ut Ortine observat P. Magnanus in Philosephia sacra c. ho. de Trinit. prop. 0. verbum hoc q*asi non minuit vim inlius , quae est Unigeniti, sed potius auget; quum sensus illius siti vidimus gloriantiae us talem , qualem decet esse Unigeniti .
Ioan. .gae Deus dilexit mundum, tia Fatiam μι- unlemtum daνet. Et Ioan. I. Unigeniintus Filias , qui es in sau Putνis , ιρse enarravit . Ex veteri etiam testamento . Psal a. Ego hodis genui te . Psal. O9. Ex uter sante Lue eram genui te . Isai. ust. Nunquid ego, qui alios parere facto , ipse non paria me Haee fere eadem Seripturae testimoniata sp cipue ex novo testamento desumpta , probant Sy ritum Sanctum non esse genitum. Si enim ibidem dieitur unigenitus ergo solus Filius est genitus: ergo spiritus Sanctus non est genatus . II. probat ut ex Conei liis. Concilium Nicetanum generale l. in Symbolo expresse profitetur , Filium esse genitum, non factum,
Spiritum Sanctum vero procedentem
Hoc idem habet Cone ilium Toletanum I., ct Concilium Toletanum xl. Doceti pari. ter Concilium Constantinopolitanum generale I., S Ephesinum genet ale l. Praeister Symbolum , & varias fidei Consessio. nes, quae in praefatis Conciliis editae sunt, in Nicaeno I., paulo post medium , haec
legimus a Unus ingenitas Deas , s Puto . tintis ex eo genitus Rhus , Deus , Verbum rSittia non est alter Deas ctim Deo , o Patre ingenitas; ita neque congenitus, neque prior, nee poterior , Fιlιus d υersas a Deo nnigeniato Filio rii. s. Pariter in Ephesino l. c. q. legimus r Filiui Dei nuncupatus est primo stultus , ct unιgenitus i primogenitus com
172쪽
paratione ad filios adoptionis, O unigenitus per excusionem alterius Filii naturalis . Et in I oleiano XI. Nee enim de nihilo, neque de aliqua substantia, sed de Patris titero, idest de sub ηtia ejus, idem Filias genitus, vel natus esse , cνedendus est. Et in Toletano II. in consessione fidei r Hie etiam Spiritas
Sanctu nec ingenistis dicituν, nec genitus ere dita ν ; ne si aut ingeniatim dixerimus, duos Patres dicamus ; dat si genitum , daas Fitios praeditare demonstremus.
III. Probatur ex patribus. Baslius lib. I.
coni. Eunomium i vi tuus Sanctus nec in sen/tus, nee genitus , quia unus Dnigenitus.
Nazianzenus or. s. de Theologia: Nee Spia ritus est Filias , quia ex Deo est , tinus eηim Unigenιtui . Athanasus dial. r. de Trinit. ιιtur Onigenιιas , quoniam solus ex essen-ειa genitus est ... Nee enim scriptum est: spi-νitus ex me genitus est, sed ex me procedit. Et ante hos Iustinus martir apolog. 2. Sic
genιtum intim ex Deo Verbum Dei dacimus . Dionysus hierandrinus in ep. adv. Pa Ium Samosatenum i Deus enιm manifest tus es in carne , factus ex mutiere; qui ex Deo Patre geniιus est ex utero ante Luciferam , velut e coνde Verbum ex Patre editam.
Alexander , Episcopus Alexandrinus , in ep. ad Alexandrum, Constantinopolitanum Episcopum; Eaid illud , Ex utero ante Lucifertim genui te ἔ nonne palam ostendit Maturalem partus paterni sitietatem l Fulgentius lib. responsonum ad objectiones Zmanorum resp.9. loquens de illo Psalmi, In splendoribus sanctoram ex utero ante Lume fertim g nui te; haec scribiti Muttam fultitur , qαι M us Scνiptura locum divina
nativitati non credit con Boire. Augullinus
ser. I. in Epiph. υινιtas sanctas nec ingen/tus , nec ginitas , ohe viti dιcitur; ne si ing nilus diceretur , sit tit Pater, dcio Patres lavi sancta Tmnia te inteli gerentuν; aut si geniatus dieeretων , scat Filitis, duo itidem Filii in eadem astimarentur esse sancta Trι nitate . Idem lib. I. coni. Maximinum et De Patre
nitus, se autem spiritas tit nusque, quonιum de utroque procedit.
IV. Probat ut Rationibus. I. Si non sula Pr cessio Verbi esset generatio, sed etiam esset generatio processio Spiti ius sancti , sequeretur , processionem Vethi non esse in sua linea infinitam , nec foecunditatem Patris explere; S per consequens Verbum non esse infinitum in sua linea , nec elle Patri aequale ; sed haec omnia sunt absurda r ergo absurdum est illud , ex quo P PAR. II. sto sequuntur. Sequela patet, quia deficeret processioni Verbi in linea generationis , quod in eadem linea haberet processio Spiritus Sancti; & Patris foeeundi ras , quum per alium filium expleretur , per primum dicendum esset, quod non expleatur . Unde verbum non esset in sua linea infinitum, nec Patri aequale . Minor constat; consequentia non negatur. II.si secunda Trinitatis persona non esset sola genita , & esset genua etiam tertia, nor solum duae personae genitae darentur in divinis . sed infimiae; hoc non est dice dum i ergo nec illud . Probatur sequela . Ex quo non possunt admitti plures Dii , quin admittantur infiniti Dii ; non poς sunt dari plures ingeniti, quin dentur i, finiti geniti; ex illo etiam non possunt in divinis poni plures filii, quin admittantur infinitae perscinae genuae , infiniti filii. III. Si praeter Filium' Spiritus sanctus
etiam esset genitus, sequeretur unam , &eandem processionem esse Uerbi, S Spiritus Sanctit ergo male ponere iur una per intelle etiam , altera per voluntatem ; una altera Origine prior; se etiam Verbum non esset secunda persona , nee Spiritus Sanctus tertia , Ordine rei num elatae , sed tantum ordine numeri, de athi trici num rantis. Quae omnia sunt omnino neganda. omnino damnanda . IV. processioni verabi convenit, quod sit origo viventis a vivente ; quia Pater est vivens , vivens est
Verbum; convenit, quod si a principio conjuncto et quia verbum titin habet allia quam pariem sui principii , uti est in viventibus creatis, sed habet totam sui pii ei pu substantiam;convenit denique, quodsii in sint litudinem naturae ; tum quia est per intellectum , qui ex sua virtute assis milat ; tum etiam quia habet eandem naturam , nedum specie, sed numero quoque , cum suo principio r ergo processici Verbi est vera generatio. U. Secunda Trinitatis persona , seu Verbum , dicitur Filius; tertia vero persona, seu Spiritus Sanctus , non dieitur Filius: ergo processio illius, non hujus , est generatio . Probatur consequentia. Terminus generationis est tantum Filiust ergo s secunda tantum dicitur Filius, hujus tantum processio est
Riguunt l. In generatione debet esse s milia audo naturae, non identitas, ut ex estis definitione patet; sed inter primam , & Ω-cundam Trinitatis personam , non est sumilitudo naturae, sed identitas di ergo non vii generatio. II. De conceptu generati
173쪽
nis est mutatio I generatio enim in communi, prout a creatione distinguitur, d nnitur , quod se mutatio; de prout etiam distinguitur ah alteratione , ct augmen ἀtatione , definitur quoque , quod se mutatio : ergo etiam generatio strictissune sumpta debet de suo genere, quod est generatio in communi , importare mutati nem ; haec autem Omnimode Deo repugnat r ergo , S c. III. Generatio in crea- iis partim perficitur virtute activa, partim virtute passiva ; unde in ea datur de esse acceptum a principio , dc esse receptum a subjecto ; haec autem in Divinis non verili cantur, ut patet ; immo nec veri ficari possit nil ergo non datur in divinis generatio. IV. In Scripturis nomen Unigeniti non excludit alterum , qui sit geni tusi ergo non per hoc , quod Filius dicatur unigenitus in Scripturis, Spiritus Samctus non erit etiam genitus. Probatur an . tecedens Proverb. . Salomon dicitur unugenitus ; de tamen alios habebat fratres, qui ex eodem Patre Davide geniti fuerant. V. Ad Colossii., S ad Hebraeos I. Christus dicitur Primogenitus Patris; Christus autem est idem ac Verbum t ergo dicitur etiam Verbum primogenitum respectu Spiritus Sancti , qui est secundogenitus. I. Haeretici , teste Gaian Zeno, Or. .de Theologia , sic contra Catholicos arguebant δε Spiritus sanctus vel procedit a solo Patre, & sic erit filius Patris, & frater Filiii Vel procedit a solo Filio; & sic erit filius Filii, & nepos Patris r Vel procedit ab utroque ; de sic uterque erit illius Parens r Quum autem uterque nequeat esse illius genitor, dicendum est , quod unus illius est mater, alter vero Pater. VII. Maiacedoniani, & Eunomiani, sic pariter inia saniebant i Quicquid in divinis est, aut est genitum , aut est ingenitum ; sed Spiritus Sanctus non est ingenitus, quia ingenitus est solus Pater r ergo est genitus. VIII Sicut voluntas non generat, ita nec generat intellectus ergo si Spiritus Sanis
eius non est genitus , nec genitum erit Verbum. Probatur antecedens. Angeli, di homines, habent intellectum, di v luntatem . de non generant.
Responclemus ad I. quod verbum illud in mmilitudinem natura, in definitione generationis positum , non debet praecise intelligi positive; sed sufficit, quod intelligatur tum negative . tum eminenter . Nat
ra enim , quae est eadem numero , est ne gative maxime sunt Iis, quia maxime a disissimilitudine recedit, quum omnem dissi.
militudinem neget. Est etiam maxime stumilis eminenter, quia maxime accedit ad illam formae unitatem, quae a generante in genito, maxime intenta est. Haec auistem sufficiunt ad salvandam rationem si militudinis in generatione divini Uerbi. Ad II. Generatio in communi vel comprehendit solas generationes, quae fiunt i creatis; & sic illi conveniunt definitiones, in quibus dicitur , quod sit mutatio. Vel comprehendit etiam generationem , qua est in divinis; & sic illi allatae definitiones non conveniunt. Unde quando dicitur, generatio ut sic, generatio incommuni , generatio abstracta, praecisa , die. disti guendum es , a quibus abstrahatur,& pr scindatur; de quas sub se contineat spe cies, a quibus abstracta dicitur, de praetretia. Ad III. Generitio in divinis perficitur tantum virtute activa pure ; & datur ibi esse acceptum a principio, absque eo quod detur ella receptum in subjecto . S. Thomas I. p. q. 27. ar. 2. ad docet: α Mnstu omne acceptum est receptum in asiqua
sub lecto, alioquin non posset dici, quod totasAbstantia rei creata sit accepta a Deo , cum totius substantia non su aliquod sub ectum recept υum . Et quia generatio in divinis virtute tantum activa perficitur, idem S. Doctor lib. . coni. Gentes c. II. in 1 ne , inseri rationem, quare Filius in divinis habeat Patrem, S non matrem ; cur unicum generationis principium dicatur Pater, & non mater . Afferens nimirum, quod mater est principium , aut totaliter, aut partialiter, passivum . Ut igitur ostendatur , nullum esse in generatione illst
Principium passivum, nulla ibi est mater, sic qui generat solus dicitur Pater. Ad IV. Aliqui dicunt, quod Salamon ibi dictus est unigenitus non simpliciter , sed
coram matre sua; quia mater sua ipsum ut unigenitum diligebat. Alii vero respondent, quod quilibet primogenitus potest dici unigenitus , quia saltem pro tempore illo, quo natus nondum erat secundoge nitus, ipse unigenitus erat. Attamen Filius , de Spiritus Sanctus, Se aeterni sunt ambo , & eadem dilectione dilecti, ae sit ligentes; unde si Filius unigenitus dicitur,ncui sub his rationibus dieitur, sed quia
Ad V. Quidam dicunt, Christum dici primo
genuum ut hominem, de cum compara
tione ad creaturas , quae post ipsum sunt productae; non autem ut Deum, & cum comParatione ad personam aliquam divit
174쪽
nam, quae fit secundo genita . Alii autem respondent , aliquem dici posse primogenitum duplici modo , negative scilicet, de positive. Negative, quatenus non habet alios, qui sint illo priores natu, immonee posteriores; positive, quatenus non habet priores, habet tamen posteriores. Chri litis dicitur primogenitus primo, non autem secundo, modo . Caeterum Conciis Ilum Ephesinum l. c. q. haec doceti Filius Dei nune patus est primogenitus , est unigenitus , primogenitus est paratione ad Fιlios adoptivos, ct unigenitus per exclusionem alis
rerius filii naturalis. Et Augustinus lib. de fide , dc Symbolo c.4. Seeundum id , quod uenitus est, non habet fratres ; secun m d amem , quod primogenitus est, stat res vocare dignatus est omnes , qm post ejus primitias in Dei gratia nascimur per adoptionem
Ad Vl. Spiritus Sanctus procedit ab utro-
quo, sed a nullo est genitus; cur autem non sit genitus, mox investigo imus. In- terim contra haereticos illos observare tu.
vat, quod nullam ipsi processionem in ditivinis agnoscebant, quae non esset genera tici. Si enim agnovissent processionem , quae non esset generatio , non ita inepte contra Catholicos argumentati essent, ut vidimus.
Ad VII. eadem est responsio . Attamen vinonnullis sanctis Patribus Spiritus Sanctus etiam dicitur ingenitus; sed sub haeratione. Ingenitus duobus modis usurpatur ; S pro eo , quod a nullo principio producitur I S pro eo , quod producitur, sed non per generationem . Primo modo Pater dicitur ingenitus, qui nullum habet principium; secundo modo ab aliquibus Patribus Spiritus sanctus dicitur inte-nitus , quia non est ingenitus, quan vis sit
Ad UIlI. dicimus, intellectum non generare in creatis, generare autem in divinis . In creatis non generat , quia Verbum productum , vel realiter est ab intellectu distinctum, de est accidens peripateticum , de nequit e me simile naturae cum substan. tia intellectus producentis. Vel non est realiter ab intellectu distinctum , de est ipsa mei substantia intellectus, de qua verificari non potest origo viventis a vivente &c. Non sie autem in divinis, ut pa
Explicato iam dogmate fidei, atque etiam propugnato, quod Filii procellio sit teneratio , non sie vero processio spiritus San. ti; deveniamus modo ad celebrem scho-
I asticam eontroversiam pertractandam quae in eo consistit, ut assignetur vera, digermana ratio , quare processio Filii se generatio, non sic autem illa Spiritus Sancti Negari enim non potest , quod interutramque processionem discrimen sit, de discrimen quidem reale , εἰ positivum, quia quaestio , ut ait P. Magnanus , est de re ipsa, non de solo nomine . At dissicultas est in assignando veram, de quae in re est , discriminis rationem . Revelavit quidem Deus esse discrimen ; de ideo diei.
mus, unam generationem, non cise aliam; unam personam esse genitam , non essi alteram 3 At non revelavit, quale si hoc discrimen , de quodnam . Quod non revelaverit , habemus ex Patribus, qui ingenue fateri non erubescunt, discrime hoc nescire . Augustinus lib. 3. coni. Maximinum c. I . haec scribit: .sFid autem inter nasci , di procedere , intersit, de illa excellentissima natura loquens, explieare quis potest i Et post pauca r Distinguere inter ιι- tam generationem , er hanc processionem, nescio , neu valeo , non susticio . Et lib. I s. de Trinitat. c. 27. Dis cillimum est generatio. nem a processione distinguere. Et Damascenus lib. I. de fide orthod. c. IO. monet rEt quidem generationem, o processionem in . ter re differre, e pertum habemus; eaterum
quis hujus differentia modus sit , prorsus nos fuit. Hujuste dissicultatis, Si quidem maximae ,
senum habemus apertissimum in t Ot,tanistisque Scholasticorum speculationibus , quibus discriman hoc ad invenire conati sunt. Et quidem, aliis alios impugnanti. bus , illis vero hos refellentibus, res obscurior evasit , de controversia celebrior. Attamen si fateri omnino debemus, quod hie in via nullam evidentem habere ponsumus rationem discriminis illius; concedere pariter oportet, posse in via assigna.
ri, non solum congruentias, verum qu O-que sussicientes theologicas rationes, quibus discrimen illud perquiratur, inveni a. tur , dc adsignetur . Primum tradunt Sanis cti Patres, secundum Theologi d Oeent. Praeter loca Augustini, nuper adducta , alium habemus in lib. F. de Trinit. c. 27. Cum sit commanis quaedam consubstantialis
Patris, σν Filii, amborum visitus , non
amborum , quod absit , dictus est Filius . sed ad hae dilucide , perspicueque cernendum naupo ter a aciem figere, bio, quia non potes. S. Am l .sius lib. i. de fide c. s. Mihi impoρ sibile generationis istius nosse sterium ;vox s et, meas deficit, non tantum mea , sed V 2 etiam
175쪽
etiam Augetiram . s. Bernardus ser. I. Pen tecost. Peses onem spiritus sancti postis tenebras latabulum stium. Anastasius Sinai talib. de rectis fidei dogmatibus: Non est tu. tum hoe inquirere, quod Ioli Trinitati cognitum est .
De Theologis veto de schola, qui secundum
propugnant, habemus plurimos, ex quo inrum numero sunt Lugus, Vasquea , He-rinx , Marchinus , Est ius , P. Magnanus, P.Lallem an det, aliique communiter, gontra Magistrum sententiarum, Gregorium Amminensem , Gabrielem , Maj rema . aliosque paucos, asserentes , nullam assi gnati posse sumientem rationem, cur
processio Verbi si generatio, non se illa spiritus Sancti. Adnumerant etiam Sc tum his ultimis , qui in x .dist. II. q. uni c. I. ad quaestionem , haec docet . M Responiari deo, quod productiones se ipsis formaliter se distinguuntur; generatio enim se ipsa soria maliter est generatio a & spiratio se ipsa o formaliter spiratio e Ita quod non oportet
M quaerere , quibus distinguuntur; quia tota, , ratio formalis unius e sh non eadem totio rationi formali alterius . se Verum subtilis Doetot aliter docuit in I. dist. Io. n. 3., de dist. I 3. n. 2 o. scribens i is Quod generi ratio sumitur uno modo pro generatione, . substantiae , vel alio modo specialiter pro productione vivi ex vivo; & hoc modo , , dicitur animal generati, & non ignis ris Et ibi communiter concurrit ex parto
se agentis inclinatio naturalis , sive sorma se naturalis, quae est principium generandi; ti hoc modo ultimo videtur esse generatiori in divinis ,, Unde dicendum putamus ,
primo modo Scotum suisse loquutum doratione evidenti , de qua etiam loquebantur Patres, quae vera non adest , ut per eam discrimen hoc agnoscamus; secundo autem loco de congruentia , & probabilicon ectura, secundum quam scholasti et Omnes loquuntur . Unde contrarium senis Dentes non est , cur sbi blandiant ut , vel de Patrum auctoritate , vel de Scoti sib- sadio , ut tutius opinionem suam tueantur . Modo ad explicandi modos accedi
Primus explieandi modus est. Proeesso Verbi est generatio, quia Uerbum primo producitur ; processi I vero spiritus Sancti non est , quia Spiritus Sanctus secundo
producitur . Auctores opinionis hujusce sunt recentiores quidam, qui sine nomine citantur ab Αιrraga I. p. dio. 47. se l. 2. Intendunt sibi patronus adsciscere S. Aus ustinuar, di s. Thomam; primum, quia
lib. t 3. de Trinit. e. 27. doeuit , Spiritum Sanctum non nasci , sed procedere, quia est a uti tis; secundum , quia in I .dis l. II.
q. I. ar. 2. in cor p. cistinxit generationem
Verbi a processione Spiritus Sancti , per
boc, quod illa iit processio unius personae ab una ; quod idem est ac dicere . plocenso prima; ista .eto si processio unius per sonae a duabus et quod idem est ae dicere . processio secunda . Sed falluntur apertim me; Augustinus enam docens, Spiritum Sanctum non nasci, quia est a duobus, non fundat vim suae rationis in hoc, quod processio a duobus siti secunda, se a in hoe, quod nullus est filius duorum , ni si Patris,A Mattis; mens autem est suspicari ilia Deo rationem patris , & Matris , ut ait
Cacher anus. S. Thomas non vult in eo loco assignare rationem, cur una pro
cessio su generatio , & non altera , sede ut in divinis poni debeant duae processiones , ct non unica . Et hoc pro bat ex eo , quod una processio sit a dua. hus personis , di per conlaquens nurus solum a persona . a qua altera procedit. sed etiam ab ipsa persona , quae procedit; ut pariter Cacheranus adnotat. lmpugnatur autem hie explicandi modus . Non reis quiritur ad generationem, quod sit prima productici r ergo ea dit hic explieandi mo.
dux . Probatur antecedens. Prima prci.
ductio vel intelligitur prout distinguitur a
conservatione , quae est secunda productio ; vel prout distinguitur a posterio Oproductione alterius termini ἔ neutrum facit , quod prima productio tantum sit generatici r ergo &c. probatur minor . Non primum ; quia conservatio non est secunda productio , sed continua.
ta productio ; unde si productio fuit generatio, est continuata generatio r Neque secundum; quia in creatis non tantum priama , sed cisam secunda , tertia , quarta
Sc. productio est generatio. Unde vere generatio praescindit ab eo , quod sit prima , vel secunda, vel ulterior, productio, quando in omnibus productionibus veri- sicatur, & in sngulis , quod si origo viventis a vivente principio conjuncto in similitudinem naturae. Caeterum admitti is
mus , in divinis non dari duas generati nes ; sed haec non est ratici, cur ex duabus productionibus una si generatio . altera
si processio. secundus explicandi modus . Prue evici Verbi est generatio , quia Verbum proceditio similitudinem naturae laeeundae ; illa autem Spiritus sancti non est, quia Spiri
176쪽
De Processione Filii , &c. Is 7
ius Sanctus procedit in similitudinem naturae iniscundae . Citantur pro hae opi-μ,one Richardus a S. Victore , Alexander Zunita . Major. Credunt pro sua semen. tia habere S.Basilium , de Concilium Fl rentinum . Primum , quia docuit lib. s. em . nomiumr Si Spiritus sanctas esea Filius M. F. b. , ex hoe aliut Filius utique natus eseat Quibus verbis innuere videtur
Basilius, quod de ratione Filii sit, quod
alterum ploducat, seu quod habeat natu'ram tacundam. Secundum , quia sesLulti
get i Credentes Spiritum Sanctum ex Filio nequaquam praeedere , necesse est, ut i stelligan , Spiritum ex solo Patre proredere ,
o tonsequenteν non esse Filium. Seβ imme. rito de utroque praetidici gloriantur. Bais si ius non intendit in serre tertium filio ex eo tantum, quod Spiritus Sanctus esset Fblius , sed ex eo, quod esset Filius ex FiIio. de per hoc essent duo Filii; scilicet non quod Spiritus Sanetus procedit ex Filio , in i de facto procedi e , sed quod procede
et ex Filio , uti Filius a Patre procedit. Quod ad rem nostram nihil omnino facit.
Concilium autem Florentinum , per tonon esse Rhum, non negat simpliciter personam Filii, sed refertur ad Spiritum San- . ctum; de sensum reddit, quod Spiritus
Sanetus non esset Filim , etiam si secundum Graecos a solo Patre procederet. I pugnatur etiam hic modus . sequeretur enim ex illo, verbum non esse similes Patri perfecte in natura, adeoque non esse
proprie Filium . Et sic probatur . Ideo Spiritus Sanctus non est simi lis in natura cum Patre, quia non habet vim spirandi, quam habet Pater ἔ sed neque Verbum habet generandi vim, quam habet Patertergo neque verbum est perfecte smil Patri in natura; de per consequens non est Filius. Ulterius; Si Spiritus Sanctus non procederet a Filio . de Filius non haberet vim spirativam ipsius . adhue Filius esset Filiust ergo non est Filius praecise per hoc, quod habet vim spirativam. Tertius explicandi modus. Processio Verbi est generatio, quia Verbum procedit ut imago; non sie autem illa Spiritus Sancti, quia Spiritus Sanctus ut imago non procedit . Haec opinio est Vasqueae I p. disp. I II. GT. , aliorumque post ipsum. Uerum eontra hunc explicandi modum dicitur, quod obscurum vult perobscurius clarissistare . Quam enim evidentiam praestat,ut cognoscamus . Filium procedere ut ima.
ginem , non sic vero Spiritum Sanctum Certe uterque procedit ut similis princi . pio producentit ergo cur potius una per sona erit imago , de non altera a Quartus explicandi modus. Proeesso Verbi est generatio , quia est per intellectum , de intellectio est forma liter, seu virtualiter natura; non sc autem processio Spiritus Sancti, quae est per voluntatem. Est sententia Pesantii , Arriagae, Suarea, Lugi, aliorumque . Impugnatur. Intellectio, , divina est constitutivum divinae naturae snon vero divinae essentiae; uti nos suo loco diximus , de Adversarii etiam fatentur rergo per hoc, quod Verbum procedat peri tellectionem , loquitur tantum , quod procedat formaliter in similitudinem naturae divinae , non vero essentiae divinae δsed hoc secundum ad veram generali nem requirituri ergo in sum ciens est m dus iste . Probatur minor. Quod genera
tur , ex S. Thoma I. p. q. 27. ar. I. in cor p.
debet procedere secundum similitudinem in natura ejusdem speciei; sed praedicata, quae constituunt naturam ejusdem speciei sunt praedicata essentialia rei, de quae pertinent potius ad esse ,.quam ad operarii ergo ad veram generationem non sufficit smilitudo in natura, sed requiritur similitudo inessentia.
Quintus explicandi modus. Processio Uerbi est generatio, qui Verbum procedit simile
in proprietate personali, non sic autem Spiritus sAnctus I adeoque generatio non est ejus processio . Defendit hanc opini nem De Quiros. Impugnatur . Nec VLrbum proceriit simile in proprietate relati. ve; nec similitudo in pioprietate relativa, aut lassicit, aut requititur, ad generationem r ergo modus iste explicandi ad nihil in servit. Priabatur prima pars antecedentis. Proprietas relativa Verbi non solum non est similis, sed est opposita , proprietati relativae principii , a quo procedit. Probatur quoad secundam . proprietas relativa se habet in divinis ut proprietas personalis,& individualia, de mi inerica; sed similitudo hujus proprietatis nec ad generationem requiritur, nec sustici tr ergo &c.
His modis explicandi rejectis , aliquis alius
a nobis eligenitus est, ut discrimen , quod quaerimus, inveniamus. Antequam auistem illum proponamus, cum P. Magnano praenotare oportet. origo in generationis definitione idem est ac productio ; &hoe modo senificat vim aliivam in generante , non vero solam principii materia iis praesuppositionem . Sic Eva originem duxit ab Adamo , sed non fuit ad Adamo genita , quia vere non fuit producta , sed
177쪽
tantum aedificata , formata , fabricata Eee. Praeterea , verbum illud conj uo , significat, quod genitum manet ex substantia , gignentis; & ideo utriusque sit eadem subis
stanna , quatenus utriusque est eadem
conjunctio I & si non in totum , saltem Pro aliqua parte ue quia aliquid etiam do
substantia Patris decidit in creatis, ocin Filii substantiam transiit. Et in hoc , ait Magnanus , sitam esse similitudinem n turae ; quatenus scilicet vi praefave conia junitionis substantiae generans producit sibi simile in natura ; ut homo hominem.
Insuper, definitio illa intelligi debet ilia sensu formali ; scilicet, ut hisce formaliabus verbis explicat Doctor profundissimus; is Ut ex propria , di formali rationex, ejus,quod Origine, seu productione prim rio, alque virecte communicatur; atqueri ex propria formatissima ratione talis coinis municationis; aut , ut communiter diei- , , tur , ex vi formalis processionis , sit inter D generantem, & genitum similitudo natu in , , t M ; non autem sit solam ex consequentiis ob aliquid productione communicatum, is non directe , ac primario, sed solum con- , , sequenter, sive utcunque comitanter; hocis est non ex vi formalis processionis , sedis solum ex vi alicujus aliunde connexi cum
D eo , quod fuit primario, atque directe
Haec autem sic ab eo accipiuntur , ut ducialia velit esse sol maliter accipienda. Primum , ut haec produe io viventis a vi. vente sit prima naturalis actio in genere vitae . Secundum , ut quod communica. tur ea actione directe sit primum in tenere vitae , quod est in communieant eo ,
ει quod si proprie eius natura . Si sunt haec duo, est sensus formalis, & productio est generatio ; si non sunt haec duo, non est iensus formalis, S productio non est generatio. His pia sitis, pergit Magnanus,& docet; quod quum productio ideo si productio , quia
eli formalis ratio tribuendi, vel communicanti esse alteri a producente unum est his duobus sequi debet; scilicet, ut vel ambae productiones , quae in Deo sunt, indifferenter ex vi sui sint rationes foris males tribuendi directe , 6c aeque primo totum , S ad aequatum esse , quod est in producente; Uel ut quaelibet in partiaculari productio secundum filum specialem conceptum si ratio tribuendi directe id solum fot male totius esse, quod eth specialiter formale sandamentum , & radi. calis iacunditas cujusque . Plimum dici
non potest; se enim actiones duae illae
confunderemur; quum praestaret secunda,
quod dedisset prima; & daret prima, quod
datura esset secunda Dicendum est ergo secundum ; & eum hoe dicemus pariter,
quod quae est actio productiva primaria
in genere vitae, ac primo , & per se natu. ratis producenti, sit simul communicati. va directe , atque sormaliter ejus, quod in genere vitae primum est proflueentis, eniique natura. Haee se dixisse , ait D vior, quoad generationem proprie dictam seeundum se ι venit modo ad divinam explicandam . v
In prima persona, negari non potest, quod si vis producendi aliam personam ; de
producendi de sua subitantia . Ulterius . Prima persona producens est vivens, de secunda persona producta pariter est vivens . Dicitur enim Ioann. s. si eat Pateν
habet vitam in semetipso . sic dedit er Filia tam habere in semetipso . Insuper , comjuncti, immo e6njunetissimi, sunt, vivens, & vivens, producens, de produ eius ; quia producens non communicavit ei partem substantiae ejus, ut fit in creatis, sed totam substantiam suam , quae indivisibilis , simplieissima, & eadem prorsus est
in utroque; unde inter eos est similitudopei festissima secundum naturam. Conclu dit denique, quod haec omnia sunt secundae , & tertiae personae communia ; unde
secundum haec videri potest , quod ambae snt gentiae . Attamen aliquid aliud est addendum, quod uni sit speciale , S per quod est genita , & alteri non convenit, de ideo una processio fit sene ratio, de altera non sit generatio.
Hoc autem dicit esse , quod produeentis actio sit in genere vitae primaria , de pri mo- naturalis; & quod id sit in generei
vitae primum . atque naturam producentis, quod ea actione directe communica intum ess . Sic modo aptat ad rem , de qua loquimur, hoc alterum, quod explicavit. Naturam Dei explicat per principium motus , oc quietis ; principium motus agnoscit in intellectione; unde in intelle tione mi naturam conlii tuit. Sie deinde argumentatur. Dictio , seu intellectio notionalis non solum est prima Dei actio vitalis , sed etiam est maxime naturalis , de in genere vitae primo- naturalis ἱ sed per hanc actionem producitur secunda persona ergo seeunda persona produci tur peractionem , quae est maxime, &primo-naturalis primae personae ut riven- ei . Atqui eidem secundae personae pethanc
178쪽
hane actionem primae communicatur directe , & formaliter intellectus ipse , ex cuius tacunditate est liuellectior ergo eidem secundae personae ex vi productionis ejus communicatur id, quod in producen te vivente est internum primo, ac per se vitale principium motus. & quietis ; scilicet natura ejus ut viventis. iterum subsumimus: Sed productio secundae personae, hoc modo explicata , habet conditi nes omnes, quas diximus requiri ad veri. Beationem definitionis generationis sumptae in sensu formali i ergo productio secundae personae vere est generatio; ac per consequens secunda persona est vere genita , est vere Filius Descendens poli modum ad productionem Spiritus Sancti , haee superaddit . Produ.etio Spiritus sancti non est actio intelle. eius, sed voluntatis r ergo non est primaria actio vitalis producentis , neque Pri m natura Iis illi ut viventit ergo nec directe communicat id, quod in producente est primum in linea vitae , & proprie ejus naturat ergo solum directe communicat id, quod est voluntatis , nempe s lius vitae secundariae, ex cujus saecundita. te procedit. Sed haec omnia probant ex dictis, actioni huic non convenire gen rationis definitionem in sensu sormali sumptam: ergo pariter probant, spiritum Sanctum non esse genitum , non esse Filium , di producentem eum , secundum quod e us est productor, non esse Pa
Videri potest sortassis quibusdam hic P. Magnam explicandi modus similis alleuier impugnatis; sed si bene perpendantur, quae Magnanus requirit, de qua ratione accipiat illa, dc qua explicet, invenietur, non unum , sed plura esse discrimina imter hunc explicandi modum , & quemlibet ex allatis. Interim nos illum non proobamus, quia probatum supponimus, satis esse ad explicandum , quod requirimus. Si quae tamen Adversiarii opponent, praesto erimus, ut solvamus; profecto nulli usque modo allata sunt, quae nos sciamus, quum nulla in editis legerimus.
De tertia Trinitatis Persona, ct de Nominibus, quae eidem, vel a Patribus Ecclesiae , vel a Theologis de Schola, tribuuntur.
suntque Spiritus Sanctus, Donum, Amor Haec eadem ab aliquibus extenduntur ad quatuor; dicendo nimirum, quod unum si Spiritus, aliud sit Sanctus, tertium si donum , quartum sit amor. Unde dicunt, characteres, sive proprios, sue appropriatos, hujus tertiae pertinae, esse Spiritum , sanctitatem , donum Dei, ac charitatem, seu amorem Dei. De his hic agere intendimus , quemadmodum de nominibus, seu charasteri s. aliarum duarum personarum in praecedentibus Dissertationibus egimus. Dicimus I. Haec tria , sue quatuor, nomina tertiae Trinitatis personae conve
r. probatur ex seripturis. Matth. ult. Baptiis gantes eos in nomine Patris , er Hlii , ct spiritus sancti. I. Ioan. F. Tres sunt , qui testimonium dant in caelo, Pater, merbum, Spiritus sanctus. Joan. 1o. Ins uti in oscipulos, oe dixiti Aceipite Spiritum sanis ctum, Ioan. 4. Si seires Donum Dei. Act
rum 8. Existimasti, DonMm Dei pecunia possideri p4se . Ad Romanos s. Charitas Dei dissufa est in eordibus nostris per Spiritum Sanctam , qui datus est nobis. Joan. 7. Flumina de ventre eias fluent aqua viis; hae autem dicebat de Spiritu, quem acceptu
II. probatur ex Conciliis. Sexta Synodus Constantinopolitana generalis Ict. I. Dominus nosteν Iesus Chrsus eum Patre, er Spia ritu Sancto, divinam , s omnipotentisimam
naturam communem habet . Concilium
Vuo maiiense in Consessione Bdeir viaritum Sanctum , tertiam in Trinitate pers fiam, Mum, er aequalem cum Deo Patre , o Filio eνedimas esse Deum , unius substantia, ius quoque natura . Concilium Toletanum IV. c. I. Patrem , Filiam , ct Spiriatum Sanctum unius deitatis, atque substantia confitemur. Concilium Toletanum VI. c.
179쪽
r. Ceedimtis , o profitemur sacratissimam, o omnipotentismum Trinitatem , Patrem , ct Filium, spiritum Sanctum , anum Deum sol recte. Concilium Toletanum XI. in consessione fidei 1 Confitemur, o credimus, sanctum, o inegabilem Trinitatem, P atrem, edi Filium , s spiritum Sanctum , tintiam Detim nataraliter esse. Synodus Alexandriana , celebrata ann. 43 . in ep. ad Nesso
tium i Es Spiritus in propria persona subis sistat, eas enusque in seipso consideretur, quatentis spiritus est, o non Filius ; non in t
men ab eo alienus , quandoquidem Spiritas meritatis nominatur ; Christis alitem veritas
est ; sed oe perinde quoque ab illo, atque a Deo Patre procedit. Concilium sphesinum probat hanc Epistolam , quemadmodum Synodus IV. act. a. ct s. Synodus V. act.ult. Synodus VI. act. I . Synodus VII. a t. q. His adjungi posunt Cone ilia La teranense IV. Florentinum Iridentinum
III. probatur ex Patribus . Ambrosus in Symbolo e. i. Licet enim Pateν sit spiritus, o Filius sit Spartιus , ct Pateν sit functus, o Filius si sanctus ; sola lamen tertia perissona viri tus sanctas nominatur . Hieronyis Uus in c. 4. ad Galat. de Davide , qui psal. s . tres divinas persimas spiritus nominat , scribit a P mincipalem spiritum misgrem appellat, quia Fil us ιx Putre . re non ea Filio, Spiνι tum autem rectum , veritatis,otqtie justitia Christum Dominum significat,
Chlysostomus ho m. i. de Spiri u Sanctormitiιών spiritus; ista .nim est prima, o ρνο- pria appellaιιo ὁ ut eoidentiον- habensi itelligentiam Spiritus Sancti natuVam de monstrat. Cyrillus lib. 3ωhesauri c. I. Spiritus Sanctus ex ipsa Dei Dbstantia proindit, Hui ct spiritus , qui ex humano proae. e. Idem lib. s. c. η4. Propterea torpora
ιιὸν Christias sufflavit; Uredens hoe signo,
quod quemadmodum ob ore humuΜo torpor liter huma s spiritus pνοced e , se ex diviatia substantia, Deitati congruenter, spiriιus, qtii ab ea est, profunditaν . Augustinus lilas. de Trinit. c. I 4. Exiit non quomodo natus , sed quomodo duras . Et e. I s. sio' procedebat tit donabile , j,m donum erat , extequam est, eat daretari Meeν enim in- relligituν ctim dieiIων donum , aliter eum dicitur donatum ; nam donum potest esse s antequam detur ἔ donarum autem , nis datam fuerιt, nullo modo diei potesὶ Et post pauca: Sιmpiterne Spiriιus donum, temporaliter auis
rem donatur. Idem lib. I s. de ΤrInit. e. I p. lectio , qua ex Deo est , o Detis est, pr prie Spiritus sanctas in , per quem ligaudiattir in cordibus notras Dei Chavitas, per quam nos tota inhabitat Trinitas . Et c. I9. Eis charitas , qua pater diligit Aliam , π.Patrem dilig. t Fibus , ineffabis teν communionem demonstrat amborum ; qaid convenientius , quam ut ille Charitas dicatur prori prie , qui Spirιtus est communis ambartim EProbationes ex rationibus theologicis,ota
jectiones , ct responsiones ad illas , mox asseremus, de unoquoque de his nomini hus fgillatim pertractantes. Dicimus II. Nomen Spiritus Sancti eo numni re tertiae Trinitatis personae , proprie, tum accipiendo proprie , prout distingui
tur a metaphorico, tum prout opponatur communi.
I. probatur ex s. Cyrillo , qui sanctitatem ,
asserit tertiae personae proprie convenire, dialog. 7. de Trinit. sanatis est spiritus ipsius , non participatione , neque externa ad Fil tim habitudιne, scd nartira , o veritate . Num at lapidam , es insulsinnesi hominem appellari, revera quidem hominem , tamen aliud ab eo qώiddam intemfι ; ita stultum admodum est , spiritam quidem Sanctum n minare spiritam . o tamen ipsam exeludere ab eo, kr nasaxa sit f. atis O abfuν de aliam
in naturam h xerudere . Non enim gloria, aut excellentia modum aliquem nomen istud ititi sanistabit . qaemadmodum hae Principavitus, o Thronus, o Dominitio , qua iis tria buuntuν , qua ab alto sani eo nita; sed s4 flant salem potivis qualitatem exprimet , luti nomen illud Pateν putri, ct Filia, Rii. oe. Si enim convenit Spiritus sancti nomen tertiae personae , uti convenit prima nomen Patris , & secundae nomen Filii, ut ultima verba declarant , quis negabit, Spiritus Sancti nomen tertiae personae proprie convenire a Dicit ulterius, nc, convenire participatione . sed substanti liter , non extetna habitudine, sed re ve, rar ergo proprie .
IL probatur ex s. Aut ustino , qui lib. I . de Civitate e. 14. spiritum Sanctum ainpellat sanctitatem Patris, & Filii; & deinde appellationis huiusce rationem litari. pariter de Cisti te c. 24. expendens, e scribit, Di,um boni porris, o boni Filii spiritus sanaus , quia communis ambabus est, recte bonitas diei possit amborum,
non a&deo temerariam pracipitare sententiam. Verumtamen amborum eam dicere Sammtatem, Deilitiι atistis fuero , non amborum
180쪽
De Processione Filii, &c. I 6 I
tiam, ct tertiam in Trinitate per somm. Ad hoc enim ine probabilius daeit , quod eum ster Pater spiritus, s Filius Spiritus, o Pater sanctus , ct Filius Sanctas ; proprie tamen ipse totataν Spiritus Sanctus , tanqtiam sanct tus substantialis , ct consubsta arioli, amborum a ergo saltem ex his Augustiui verbis tertia persona dicitur spiritus Saniactus proprie , prout proprie a metaphori eo distinguitur ; immo etiam prout communi opponitur, quum dicat, quod voce. tur proprie ipse spiritas Sanctas, cujusmodi supponit non vocari Patrem , ct Filium, quan vis dicantur Paler Spiritus, ct FGliti, Spirittis, Pater sanctas , ct Filius
III. probatur. Iisdem scripturae locis, quibus prima persona dicitur Pater, secunda Filius , tertia pariter nominatur Spiritus sanctus; sed in illis locis nomen patris,&nomen Filii Aonveniunt primae, & secundae personae proprie , non metaphori cor ergo pariter nomen spiritus Sanctos in iisdem locis convenit proprie tertiae personae, non metaphorice . Major pater ς xtextibus Scripturarum , quos paulo anto
adduximus; in iis enim legitur Ioan. s. Tres sunt, qui testimonium, dant in eoelo, Pater , Verb- , s Ipiritus sanctus. Matth.
28. Baptigantes eos in nomine Patris, s Hiasi, o Spiritas sancti i Minor probata in superio tibus supponitur. Consequentia sequitur.
IV. piobatur . Si Spiritus Sancti nomen
per translationem iertiae personae in diuvinis Scripturis tribueretur, vel dicendum esset , nobis tala libctum ad metaphoras
currere, quoties scripturas interpletamur;
vel scripturas ipsas loquutionibus impropriis pat Iun , & sine nece ditate , uti; at neutrum est dicendum i ergo nec illud , ex quo utrumlibet sequitur . Probatur sequela . Nullum enim metaphoiae signum de prehendimus in iis scripturarum locis, in quibus Spiritus saneti nomen tertiae perissonae tribuitur; si ergo adhuc licet nomen
illud improprie intelligere , quaecunquo
alia nomina poterimus etiam metaphorice interpretari. Similiter; si hie aperiretur aditus dicendi, scripturas uti loquutioni hus impropriis, in hoe nomine , idem de aliis nominibus possemus dicere ; quod quidem idem esset , ac reddere divinum Verbum multis obnoxium illusionibus;& infinitia scatens erroribus.
y. probatur. Nomen Spiritus Sancti dieit nomen spiritus , ct nomen Sancti ; sed
haec duo nomina proprie , non metaph PAE. II. rice , tertiae personae conveniunt: ergo pariter nomen Spiritus Sancti. Probatur minor . Quaelibet persona diuina est veresan ta; Isaiae enim 6. ter clamabant Saniactu, Seraphim illi; cuilibet ex illis nimiorum sanetitatem celebrantes . Spiritus vero ut signifieat spiritualem substantiam , ct immaterialem , naturam divinam , quae in tribus personis est eadem, importat, &quidem non metaphorice, sed vere , &proprie. VI. probatur. Et quidem volunt aliqui, quod hoc nomen Spiritus sancti non proprio, prout proprie opponitur communi , sed appropria te , tertiae personae conveniat; quan vis limitent dicendo , hoe intelligi secundum communiorem , & usitatiorem significationem aeceptum ; & deinde subdunt; convenientissima tamen , & accommodatissima appropriaticine . sic Cae heia ranus de sendit. Ex suis tamen probationi hus eruimus , suum explicandi modum ad proprium etiam reduci; unde tota quaeiastio fit, ut sit de nomine. Concedimus
enim , quod quaelibet persona est substan
ita spiritualis, ut modo diximus ; cone dimus , quod sit saneta; unde secundum primaevum modum loquendi , potest di. ci, quod hoc nomen sit appropriatum; at
secundum usitatiorem , & communiorem loquendi modum , quem usurpant Scripturae, Concilia , patres , Theologi, totus Catholicus orbis, adeo soli tertiae personae nomen hoc tribuitur , ut per ipsum distinguatur ipsa in omnium ore a prima,& secunda . Unde assertum nostrum intelligimus de communiori , & usitatiori nomine , non vero de significato ipsius exprima sui institutione ; & hoc pacto
absque controversia probatum supponimus. Quod quidem clarissime patet, quia Spirittis sancti nomen tribuitur tertiae personae per oppositionem ad alias per nas, & tribuitur a scripturis , Conciliis , Patribus, Theologis, a toto mundo i ergo proprie illi convenit, non solum prout proprie distinguitur a metaphotico , sed etiam prout opponitur essentiali, & communi .
Arguunt I. Prima persona , & secunda persona , sunt Spiritus, & quidem Sanctus rergo hoc nomen non convenit proprie tertiae personae . II. Nomen Spiritus Sanis Eli non significat relationem r ergo non
est proprium solius tertiae personae. Conis sequentia sequitur; quia si non significae
relationem , non est nomen relativum ; si non est nomen relativum , est nomen aia : solu-