장음표시 사용
151쪽
lius lib. 2. eoni. Eunomium docetr Genitum, atque ingenitum esse specificas quasdam proprietates Filii, o Patris divini . Α4 v. respondet S. Cyrillus lib. II. thesauri c. unico i Euod ingenitam unico 'graeescriptum, non factum neque crevium significat. tr de Deo universaliter pradicatur pido de sagabs personis divinis . gemino autem να scriptum , non natam . nec ex alio esse, significat, ct Patri accommodatar. Et Hugo Eterianus lib. 2. contra Graecos C. Ingenitum , quoniam per unum N. apud in eos scribitur , quando hoc nomen inerratum
significat, o non solum divisa natura, s siudicatur, verum tribus competit personis; et nim natura pariter eam personis incasata est : Cum autem per duo αα ἀγε m M scri
bitur, foti proprie Patri, non Filio, non uiarirui, neque ali ui ereatura convenit.
Ad VI. quod quan vis ingenitus, ct genitus. differunt inter se , conveniunt lamen cum
essentia , cum qua quisque est identificatus ; & hoc sufficit, ut ingenitus, & genitus , dicantur consubstantiales, quan eumvis sat pei sume realiter inter se aib
Patris nomen modo exponendum sumimus ἰPro quo scire oportet , hoc nomen trifariam in Scripturis usurpari . Primo generaliter , S sgnifieat principium productivum creaturarum Umnium λ unde Deute.
ron. 32. dicitur t Nuiquid non ipse G P ter tuus , qui possediis to , o fecit, re ere iis re Et in hoc sensu tres divinae pers nae sicut indivisibiliter habent creandi potestatem , di exercitium, ita pariter Patris nomine gaudent. Secundo specialiter si .gnificat Deum per justificationem adopistantem sibi creaturam rationalem in filium; quod sit beneficio gratiae justificanit, ; juxta illud ad Roman. 8. At epistis sti.
stitum adoptionis fiborum , in quo clamamus sita Paιre . Et hoc pacto convenit qu
que tribus divinis personis, quae pariter indivisibiliter concurrunt ad justineationem nostram , quan vis Spiritui Sancto tribuatur, quia justificatio sit per amorem, di Spiritus Sanctus est amor . Tertio no aionaliter accipitur, di significat principium generativum Filii consubst antialis. di ejusdem naturae cum suo principio, &hoc modo nomen Patris proprie primae
tantum personae convenit, aliis autem divinis personis analogice. Vocatur autem prima Persona potius Pater, quam genitor , vel generans , quia genitor , ει generans, ait Iueninus , perfecte primam personam non eurimunt, non senim est prima persona nisi per compIe. tam relationem ad Filium. Completa a tem non est , quando concipitur generare actu ; quia tunc intelligitur esse quasi in via ad generandum , seu ad habendum Filium ; quando vero concipitur cum Fiis lici jam existente, sani genito , tunc isti completa relatio ad Filium, & dicitur P ter . Non per hoc tamen fit, quod diei non pulsit genitor , vel generans; sed tanis tum intelligitur , quod magis proprie , de magis ustate , dicitur Pater. Unde comis muniter omnes I heologi docent cum S. Tb. I .p. q. I. M. 1. & 3., Primam Trini. tatis Personam proprie , hoc est non meis taphorice , proprie, hoc est non essen.
taliter , sed notionaliter , dici Patrem. Cum quibus i Dicimus , primam Trinitatis Persona a diei Patrem proprie, modo dicto, dc expli-
. calo. I. probatur ex S ripturis. Psal. 2. Ipse isto.
cabit me. Pater meus es tu. Matth. 28. Rap. rixantes eos in Rem1 ne Patrιs. c. I . Consesebor ex ego eum coram Patre meo . c. II.
Confitebor tibi Pato .c. I 6. Caro, em saravis non revelavit tibi , sed Pater m/as, qui in calis est. Ioan . a 6. Uenit hora, cam jam non in provirbiis loquar vobis, sed palam de P. Me meo an nerabo vobis. Atqui Filius non
ab alia persona subsistentiam , ct filiatio. nem accepit, quam a prima Trinitatis personat ergo prima Trinitatis Persoluta est Pater. . i1I probatur ex Conciliis. Cone ilium generale Nicaenum I. in Symbolo fidei . oeda
in unam Deum Patrem. Concilium gener te Constantinopolitanum I. pariter imo etidem Symbolo. Credo in unum Deum P trem . Concilium Toletanum VI. Confite- mar Patrem ruenitum , increatum , fontem, o originem totius divinitatis. Conc Ilium
Antiochenum pluries usurpat nomen Patris;quod postea statuit etiam Nn aenum I. de quo Athanasius scribit in epist.ad S rapionem a Dpνιncipiatum esse , o iure t sm soli Deo Patri Catholica Eecisa comgregata apud Neaam, fideliter attribuit, stoli maxdo se esse credendum sub anathemare mandavit. Eadem habent Concilium Toletanum XI. Florentinum generaleis
Lateranense generale sub Innocentio I II. aliaque multa generalia, di particulari Concilia. III. probatur ex Patribus . Athanasus iris epist. ad Serapionem e ob id solas, σ unus Pater solius, o unius Fihi Pater U . Atque in sola deitate istia Patrem esse , ac Filiam
152쪽
De Prima Trinitatis Persona, &c. I 3 ι
ιοη ut, ct semper est. Num inter hominust qais Pater dicitur , ille alterius Filius fuit; o si quis hajus Filiui , Uessim alterius
Pater appellatur: adeo ut in hominibus non servetur Patris , o Filii appellatio . Cyrillus Alexand inus ad verba Ioann. 7. Mrni stati nomen tuum hominibus , quos deliinsti mihil haec scribit lib. t. in Ioan .c. T. Ma nifestavit nomen patris Filius , quatenus in
eam notionem , ac sinceram eoatemplationem nos induxit, is intellegeremus, non forum
Deum illa esse revera fid eηim ante Christi adventum vulgo praedicabatur per dioin scripturam i Sed boe insuper praeter quam quod Deus est, eundem quoque esse non ementita appellatione Patrem , qui in seipso . Crex seipso, proprium habet foetum, natura sua
toncurrentem , atque coaetera m Nomere
autem Patris maris proprie Deo convenit quam Dei et me enim dignitatis , illud anorem susstantiυa proprietatis notionem contiauer . Nam qui Deum dieit , universorum nominum indieat r qui autem Patrem nomi. reat, quod ad proprietatemspectat. attin,r, ostendit enim, illum renuisse. Idem lib. IO. Thesauri c. 6. Manifestoi nomen tuum bovi minitar, quia videlieet verur Pater es, σPilium verum hebes. Hieronymus in cap.
a. ad Ephe fios; ad illa vertar Ex ipso Ommis paternitas n erelis, in terra n minatur;
haee habeti a uinioco Deus esntiae sua uomen, atque substantia pateris impertit, ut ipsa quoque diranim e re. Sie ct paternitatis men ex s. metipsa largitus est omasus ; sient erga solas bonus bonos faeie , ct solas immortalis immortalitatem tribuit, ct solus verus veritatis nomen impertit; ita solus P ter, qui ereator est omnium , O unim morum paussa, substantiis praestut eateris , ut Patres esse dicantur. Et quan vis Hieronymus via deatur loqui in generali acceptione Patris , tamen ratio, quam affert, etiam de specialissima orificatur . Unde Fausti mislib. 2. coni. Arianos scribit r solus prophte verus est Pater , qui sine initio, o sine Parerest ; non enim ali nando erepit esse quod P ter ', sed semper Pater est, semper habens Fia sitim ex se genitum. IV. Probatur Rationibus: l. Significatum a Patris proPrie , ac vere primae Trinitalia personae conveniti ergo de nomen . Pr batur antecedens. Significatum Patris est, quod persona, cui datur , at iam producat per veram generationem , quae sit origo viventis a vivente in similitudinem naturae ; sed prima Trinitatis persona sic pr- ducit secundam i ergo significatum Patris proprie, ac vetet primae Trinitatis pers nae convenit. II. Nomen Patris sie proprie eonvenit primae Trinitatis personae, quod nullus alius , sicut ipsa , si proprie eleendus Pater e ersia vere, 6c proprie est Pater . Probatur antecedens . Nullus est ita Pater, qui non possit filio carere, adeoque suam paternitatem amittere tergo nomen Patris sic proprie primae personae eonveniti quod nullus alius, sicut ipsa risit proprie dicendus Pater. III. Nomen Patris distinguit primam personam a caeteris per lanis: ergo eam constituit. Sequitur consequentia . Probatur antecedens.
Nomen Patris est relativum , per quod personae distinguuntue; sed per hoc nomen nulla alia persona distinguituri ergo prima persona per ipsum distinguitur. IV. Nomen Patris convenit proprie personae illi ι quae proprie, dc non metaph rice , seu per translationem , generat; ita est prima Tri ni fui, persona r ergo haec
proprie est Pater. Probatur minor Ex Damaseeno lib. I. de fide e .s. . γη xlta ι tu que nosse interes 1 paternitatis , silietatis, σprocessionis, Docabu a, non a nobis ad beatam divinitatem translata fuisse , verηm tontra . illine ea nobis eommodicata r ergo Pertranslationem convenit. V. Nomen Patri non conmnit secundae personae, necter. ti aer ergo tantum primae, prout distinistinab illis. Probatur autecedens. Nec secunis da persona , nec tertia generat ergo n men Patris neutrae ex illis convenit.
Arguunt I. Ex Auctore libri de Theologia mystica, qui dicitur S. Dionysitis. Areopa.gita , c. s. Circa medium, habetur 3 -- nee Spiritum esse , ut nas sciamur, nee misiure Patris Tationem esse, nee aliquid eo - , qua nobis, aut euipiam natura sist curitatergo non convenit Deo nomen Patris.
II. Ex S. Basilio traci de vera, de pia fide circa medium t 'eabulum Patris a s tum integra significatione , sicut apud uas est in Ua, acet amas in Deo ab inpie facimus t eristo ex Basilio Deo tribui non debet P tris nomen. LII. Ex eodem Ba filio lib. a.
ni. Eunomrum circa medium t Pater nosteν est Deus , non abusione, Mut tranatati
ue , sed ptoprie , primo , ac vere , dictas tergo prima Persona est Pater feeundae ira proprie , primo , ac vere , sicut creatura. rum Pater est mus i ergo non est noti naliter Pater. Respondemus ad I. Auctorem ilIum , qui .cunque se, intelligere, nomen Patris nouella a Deo removendum , sed remove dam esse rationem illius nominis prout illa creaturis convenit , dc tribuitur. Et
153쪽
quod haec si mens Auctoris illius, ex ejus
contextu patet. Antea enim in eodem loco dixerat, Deum non ella stientiano, nec veritatem , nec regnum , nec sapieηιιam; neque unum , neque unitatem , neque divini. latera, aut bonitatem. Et haec intellige n.
da sunt de modo, quo nos eadem impersecte cognoscimus. Sic pariter intelligendus est de nomine Patris . Et quod Ru-,ctor intendat, ideto Deum non esse haec omnia , quia est super haec Omnia, ex quientiori , & ς minentiori modo; ipsemet se explicat; in eodem loco diceus t Et om-uem asirmationem superet perfecta illa , ct gularis Mus omnium , s omni negatio. ne superior sit irastantia eiss, qui ct ab omnibus omnino secutus est . . universa muru
Ad II. Non negat Basilius , non convenire Deo nomen Patris sed asserit, non convenire cum integra senificatione , sicut apud nos est in usu . Resecanda enim sunt, quae apud nos importyt nomen Patris , de imperfectionem dicunt; & tune
quae remanent omnino persecta de nomine Patris, Deo conveniunt. Hoc ex eo.
dem Basilio, Ioco in objectione citato,
habemusr αuandoquide- una cum eo neces
Deso simul, ct asse io, o dis io seminis temtivi, , ct ignorantia , ct infirmitas, σtalia quacunque in ipso nomine Patris eis ganων in crea ris. aeterum Basilius lib. s.coni. Eunomium asserit, vere Deum g D arei, oc edere verbum i & lib. 2. coni.
tun m dicit, quod qui in Deo negat g erationem , P trςm, & Filiym, totum
Ad uia dicitur , quod Baslius loquitur deo
Patre generaliter sumpto , & dicia, eum eis i proprie, primo, ac vere Pa rem clamia Parative ad nos. Dev ςnim pinstantio italiaco est priccipium cieaturarum , quam sint parentes suorum siliorum tum quias Ius Deus cretat animam , ct corporis o gana sormat ;.tum etiam ' ia nsebis vitam praestat, & necessaria ad iram; tum deis nique quia nos regit, couscrva , atquυ defendit; de respectu horum Deus Te spe iactu nostrum quasi dici potest pro praeo ,
Primo, ac vere pater. Unde Christus Matth. 23. dicebat r Patrem solite voeare vobis super terram ; unus es enim Pater υ
ster , qui in coelis est. De Principii nomine nunc est digerendum. Principium psriter trifariam in divinis accipitur; essentialiter nimirum, & signiscat foecunditatem divinitatis ad extra ;S hoc Pλcto convenit tribra pςrsonis divinis indivism , quia opera Trinitρtia adeatra a voluntate,& potentia Proveniunt,qua: una. est, Se eadem in tribus personis.
Notionaliter, de significat incunditatem divinitatis ad intra ; & hoc modo Pater dicitur principium Filii , & Pater . Se Filius dicitur principium unicum Spiritus sancti . Principaliter, Se significat digni,
talem , per quam prima persona a nullata
alba producta duas alias produrit; ct in hoc sensu solus Pater est proprium, dip incipale principium in divinis. iiDicimus ergo, solum Patrem esse Pr Ptium. de principale principium in divinis. I. Probatur ex Patribus Phaebadius, lib.
coni. Ariarios , ait de Patre t rac est principium sine principio . Cyrillus Alexandriis nus lib. λ. thesauri ci. Alius est Patur, tu Filius, oe alius est principium, alius ex prin ripis . Augustinus lib. coni. Maximinum ces T. Pater principium non de principio, FG ιιμι principium de priseipio , scd utrAnque smul, non duo , μή unum principium. Idem Iiν a. de Trin. ca4. St gignens ad ιd, quod gignitur , scine ipium est , Pater ad Duum principium est , quia gignit eum . 1
teptiarum in I. dist. 29. c. a. Ait se' Pater
psincipium δενυ principio, Filias praηcipium
de principio , Spiritus Sanritu princιρiam de utroque . Doctor Angelicus opusc. I convitra errores Graecorum c. 32. Necessaraum est credeνe sanctam Trinitas em , Patram scialicet sine principio ; Filium vero prιsicipium a i Patre princulo ἔ Spirι tum autem Sanctum cum principιa Filio unum Deiam esse.
III. Probatur rationibus. Illud est vere, proin petie . de principaliter principium , quod a nemine producitur , dc a quo catem producuntur . sic se habet Pater in div. nis r ergo solus Pater in Trinitate est v re , proprie , de principaliter Principium.
Pxobatur minor . Pater a nemine produincitur; Filius a Patre generatur, de Spi-xitus Sanctus a P tre procedit et ergo solus Pater in divinis a nemine producitur, dccaetera produsitII. Prima persona inis divinis est Pater , & cst ingenitust ergo prima persona in divinis est principium, quod a nemine procedit , & a quo caete
ra procedunt. Probatur consequentilia .
Quia est ingenitus, a nemine procedit rergo principium non habes: Quia est Paeti ter, producit ἔ ergo est principium prooducens r ergo est principium , quod non producitur , di producit. Arguunt l.Si Pater esset principiis . Filius ecte principiatum , principiatum quoque ellet Di
154쪽
De Prima Trinitatis Persena, &c. I 3s
Spiritus Saltusat nequeunt hi prinei piata
dici: ergo neque Pater principium dici potest. Major est certa propter relatione i ter principiatum,& principium. Minor D. t et,quia esse principiatum convenit creaturis . Consequentia sequitur. II. Ratio principii importae priori ratem . ut ex ip- somet nomine patet ; sed in divinis nulla potest prioritas admittit ergo ratio principii non est admittenda in Patre, saltem proprie, ac vere. Ill. Insertur ratio principii in prima Persona,quia est Paterr erugo quia solum ad intra proprie est Pater, ita solum ad intra proprie est principium;
sed hoe repugnat communi Theologo. rum consensui , asserentium , Patrem, immo totam Trinitatem, ese vere, & pr prie principium ad extra I quum tame
vere , & proprie prima persona non si
Pater ad extra, immo neque tota Trinitas, ut patet: ergo saltem ratio illa, ex rati ne Patris petita , non concludit.
Respondemus ad I. principiatum duplicitet sumi, vel prout refertur ad principium
oristinis, & in hoc sensu significat praeci-
se trahere ab alio originem: vel prout refertur ad principium durationis, & in , hoe sensu fgnificat habere principium durationis. In primo modo admittitur in Filio, & Spiritu Sancto ratio principiati,& nullam imperfectionem dicit; at non secundo modo , quia in hoc modo principium non agnoscunt. Verum quia apud nos hoc solum principiati nomen non M. ne sonat; ideo ab eo in quacunque acceptione abstinendum; ut bene monet S. I homas I .P. q. II. ar. I. ad 2. Ad secvndum dicendum, quod apud Gracos invenitur
de Filiis, vel Spiritu Sancto, diei, quod principientur ; sed non est in usa Doctorum nostrorum
Ad Il. dicitur , quod importat prioritatem Originis , quae nullam dicit impersectionem ἔ quatenus haec prioritas non dicit
Prioritatem naturae, aut temporis, sed tantum productionis. Ulterius tamen addimus , quod quan vis nomen principii stim positum a prioritate, non tamen sequitur, quod semper quando adhibetur, pri ritatem importet; quod optime observat S.Thomas in I. dist. 23. q. . M. 2. ad I.,6c
Ad III diei mus,rationem Patris ad rationem principii se habere ut majus ad minus, ut includens ad inclusum . A majori ad minus . ab includente ad inclusum, valet aris gumentum aifirmative , non negati veta.
Unde ex eo , quod in prima persona est propria ratio Patris ad intra , assirmamus inferendo, de quidem bene , esse in eadem rationem principii ad intra. Non vero e contra discurrendum est I scilicet notis debemus negare propriam rationem priniscipii ad extra, quia negatur propria ratio Patris ad extra . Responsio est Caehe. rant . Reilat, ut modo loquamur cursim de aliis nocminibus, quae non sunt quidem principalia , ut praedicta. Et primo intendimus, quod prima Trinitatis persona dici non debet Initium aliarum personarum. Ratio est, quia hoc nomen Initium importat
principium durationis ; quod in divinis
admitti non debet, ubi omnia sunt aeter na, & sine durationis, seu temporis principio. Concilium Toletanum x I. in Coninsessione fidei docet Filium natum sine initio , ante secuta . Quod pariter tradit Concilium Uormatiense in Consessione etiam fidei. S. Hilarius lib. . de Trinit. inquiti Novit Melem unum innascibilem
Deum t novit unigenitum Dei Filium t Co
fitetur Patrem ab origine liberum i Confitetur Fιlii originem ab initio , non ipsu
ab initis, sed ab ininitiabili . Nec obstat, quod dicitur Eeeles. 14. de divina Sapientia, scilieet de Verbo divinor Ab initis,ctante secula errata sum . In hoc enim loco idem est ab initio, ae ab aterno; quod ve hum subsequens exponit, declarat,& c n. firmat ἔ scilicet, ante secula. Sic etiam dicitur Micheae s. Et egressus ejus ab initio a diebus aternis. En quomodo initium idem sonat, quod sonant dies aeterni. Nomen Caussae a Graecis Patribus passim , a Latinis vero aliquando, primae Trinitatis personae tribuitur . Apud Aristotelem certum est , idem importare caussam , de principium; Ipse enim I. Metaph. te . . enumerat Omnes modos, quibus principium dici potest, & totidem pariter affirmat caussam dici possie. Hoc de ipso assi mat Scotist a Frassen . Et quan vis dicat . quod eum defendat Asclepius in eo minen tario ad illum locum, dicens, hoc Aristo.
ielem non asseruisse ex rei veritate , neisque ex opinione sua , sed ex vulgi sensu ;attamen haec nova defensionis institutio potest cuilibet errori excusando applicari, sed non per hoc errorum auctores apud Sapientes excusabiles sient. Differentia igitur est inter principium , de cautam , quod caussa est illa , quae influit esse in aliud antea non existens; principium --ro est id , ex quo aliud, vel alius; aliud quidem, si sit in natura diversum; alius
155쪽
veto, si sit in natura idem, in persona vero distinctus, ut sunt personae divinae. Et accipiendo sie caussam in rigore suo , Pater nullo modo dici putest caussa Filii, nee pater , & Filius caussa spiritus Sancti, sed tantummodo principium . Intelligendo vero causam , ut eam Atistoteles intellexit, & ut Graeci patres intellitebant , tolerandum est eaussae nomen i
pet sonis divinis. Et in hoc sensu loquutus est Naaianzenus or. 24. uod si omnia , quacumque Pater habet, Filii sunt, excepta ea a r apuicquad item Filias habet, idem quoque spiritus Sanctus est, si Fitietatem emeipia . Pariter Basilius lib. I. coni. suno.
mium r Nos tem secundum causarum baiabitudinem ad ea , qua ex illis oriuntur , P trem collocari ante Fιhum asserimus . Item
Nyssentis ad Abladium t. a. Cum disimus causam , ct quod es causa , iis vocabulis nais
turam sintelligit divinam minime signia
eamus. Et iam Augustinus in lib. 83.quaestionum q. t 6. Deus omnium , qua sunt,
causa est. suod autem rerum omnrum causa
est rium Sapientia sua causa est. S. Hilarius quoque lib. 12. de Trinit. loquens de svi ierna Filii generationer Et ex causa tirae perfecta, atque indemutabili nascens , necesserit, causa in ea sis ejus proprietate nascatur. Chrysostomus adhuc in c. I. Ep. ad He-hraeos hora. 2. Si enim causa Filii Pater es, multo amplius eorum causa est, qMe per His ιjam facta declarantur . Damascenus dentiaque, ut alios omittamus ; Dnus Pate. saaprincipio, hoe es sine causa; non enim ex alia quo. Pnus Alius, ct qui Fibus es , ct non sne priueipio , hoc est sine ea a , ex Patνa enim est. Caeterum audiendus est Cardina lis Bessarion , qui in oratione habita in Concilio Florentino, quando erat Nicaenus Episcopus Graeeus, sc loquebatur Norandum , quod Sancta Doctores Orieatales etiam in divinis utuntur nomine eausa , ct eausati largo modo; non Didem ut limitatio-uem , ct dependentiam importat, sed prout pνodiactionem , s emanationem a principio
ejus, quod est a principio significia.
Ex quibus inserimus, Ecclesiam probare ut iisque utrunque loquendi morem, tum Grae. corum, tum Latinorum; dummodo tamenaeeipiatur causis nomen late, scilicet pro omni eo , a quo aliquid habet ei se ; non autem stri e , scilicet pro illo , a quo aliquid habet esse cum dependentia . Graeci quidem late semper caura nomen acceia perunt ἔ quod ex eo patet . quia Patres Giaci semper contra Arianos sustinue. ruat, Verbum esse consubsantiale Patri;& tamen d ebant, Patrem esse eaussam Vethi . Intelligebant ergo pro caussia
idem ac principium, quod dependentiam in verbo non importasset; aliter Verbum Patri consubstantiale non fuisset. Unde Concilium Florentinum in decreto uni nis definit ε Filitim esse , secandum Gracos
quidem , causam , fecundum Latι nos vera
Aut horis nomen aliquando etiam apud La. tinos idem est, ac nomen principit; Graeci autem eo nomine non ut uutur, quia
non habent vocem huic nomini accommodatam ; verum aliquando cum caussae nomine confundunt. Unde Na Zian Zenus Or. 29. docet, patrem esse caussam , ct a
log. Σ. coni. Anconaeum . dixit. patrem
esse causam, ct authoram Filii; S post paucar Deus o fons Spiritus sancta , ct author ejusdem, non extνinsecus eum recipiens , sed
ex se sinens staturire . Ex Latinis vero S. Hilarius lib. 6. de Trinit. de Uerbo haec
scribiti Ex Patre enim exiens , neque allam nativitatis habuit naturam , neque ncillam,
sed eam sibi testatur auctorem, ex quo se proinfletur exisse . Et lib.9. Naturalis ιgitur Fiatio Dei, o congenita o innis potestas G ; qua eum data sit, non alienatu ' peν id ab aut bore, qaia data est , eum quod est autboris , datum sit. Et lib. I a. Cum natus D, Patrem tenim authorem. Augustinus lib. I. coni. Maximinum c. 34. sed habet, inquis, Dei Filius authονem Patrem; si propterea Deum Patrem Deo Filio dicis authorem, quia ille
genuit, genitus o Me ; quia se de illo est ,
non ille de Us; fateor , ct concedo. Si autemper nomen authoris minorem vis Deere Fialium, pus remque majorem , nec eiusdem stibis flantia Fιlium, cujus est Pater, detestaboν,σrespuam. Ex quibus verbis clare deducitur , in quo sensu aut horis nomen Patri tribuendum si ,& in quo no a . opponunt nihilominus I. quod Patres Graeci nunquam aut horis nomen patri tribuerunt ;& si apud aliquos invenitur, ab Interpretibus eoru in tuit adhibitum . II. Inter Latinos solus S. Hilarius invenitur, qui hoc nomen divinis personis tribuat. III. S. Thomas in I. sent. dist. 29. q. l.
ar. I. negat aperte aut horis numen Patri convenire .
Respondemus ad I.quod est argumentum Petavii lib. 3. de Trin. c. f., . Quamo- hrem frustra sunt recentiores quidam deri schola Theologi,qui ut Patrem auctorem
156쪽
De Prima Τrinitatis Persona , M. I 37
ῖ appellari posse demonstrent, testes Grae-
cos Patres adhibent, Dionysum , Ath4,, nasium, Gregorium Nazian Eenum, Euse- ,, bium , & caeteros et Nam eorum dumtaxatis interpretes auctoris nomen assumpserunt ,, Diximus quoque nos nuper, apud Graecos non esse vocabulum , quod authoris voci
aequivaleat; attamen si interpretes in hoc consenserunt, ut illud inducerent . hoc suffcit, ut ex i plorum sententia dicatur
inventum,& usur P tum. Induxerunt quidem , & interpretati sunt, si non ex nomine uno, quod apud Graecos non erat, saltem ex pluribus, quae huic nostro aequi-
Ad II. Sumeret sola Hilarii aut horitas , Aepraeeipue in libris de Trinitate, de quibus scribebat Hieronymus ad Laetam , Hilarii de Trinitate libros posse in omnis pede
decurri r Attamen nos produximus etiam Augustinum , cujus verba aperte demonis strant, in quo lansis aut horis nomen peris
Ionis divinis tribui possit, de in quo sensu
Ad Ii I. respondet Iuveni nus, quod S. Thomas in sua Summa , quae est postremum suum opus, omisit hanc quaestionum , an authoris nomen Patri conveniat; & hoc
ideo fecit,quia ei displicuit quod seripserat
in lib. sententiarum. Ax responsi ci haec non probatur ; non enim, quae sibi ex S. Dciet ore opponit Deninus , in allegato ab eo Ioeo invenimus, sed potius quae le-quuntur verba leguntur Nomen auctoris
addie supra rationem principii hoc quod est mon esse ab aliquo , di ideω fotas Pater aucti νdieitur, quanos etiam Filius principiam G. catur n tionaliter , qum orba pariter ωCa-eherano citantur. Non igitur Angelicus Aut horis nomen Patri denegat, sed Patri soli eoncedit, & alu personis divinis negat . Caeterum ipsemet S. Doctor clarius se explicat r. p. q. II. ar. q. ad I. Au-mνitas nihil ab ud fignificat in divinis,quam principium originis. Et in Opust. t. c. 32. Sub titulo , quod Filius est auctoν spiritus Sancti, docet ἔ auctoritas in vivinis personis renixa ad alteram non est, nisi secundum quod Hematiter aena est ab atiera. Unde concludendum est, juxta catholicam doctrinam, de secundum mentem Angeiici Doctoris, auctoris nomen tribu, posse Patri respoctu Filii, tribui posis Pilio respectu Spuritus Sancti, una cum Patre; sed illa adhi-hita distinctione, quam S. Autustinus adohibet , & nos nuper diximua . Alia nomina, quae primae Trinitatis perrunae tribuuntur, suat haec: lauti caput,
PAR ILdiet; quae quidem nomina tribui possisne
Patri vel respectu aliarum personarum
Trinitatis , vel respectu deitatis Unde Theologi hanc adhibent distinctionem, dicendo , quod Pater proprie dicatur
fons, eaput, origo , radix , aliarum personarum ; improprie autem dicatur sons, caput, origo, radix, deitatis. Probant primam partem ex Patribu s. Tertullianus lib. s. ni. Praxeam c. 8. Nee d bitaverim Filium disere o radicis frutieem,s solii radium. Ambrosius lib. de fide Fons Pater Filii est , radix Pater Filii est. Basilius hom. 27. coni. Sabellianos i Et quidem Pater persectam habens esse , O nuiatius egens, radix, ct fons, Filii , ct spiritus Sancti. Athanasius cone. gregales Sabellii circa fine mi Pater radix, ct fons Filii, σSpiritus Sancti. Probant pariter secundam ex Concisi is, &Patribus. Concilium Florentinum in I teris unionis: Patre fons, o prine iam totiurdeitatis. Concilium Toletanum VI. dicunt quidam, sed potius M. in professi
ne fideli Confitemur Patrem ingenitum, in- Creatum, fontem, re origιnem , totius αυμnitatis. Concilium Vormatiense eadem
habet in B dei quoque professione. Auctor libri de divinis nominibus, qui S. Dony
si Areopagitae nomen portat, c. 2. A di vinis Scripturis accepimus , Patrem quidem esse, ut ita dicam, fontanam divinitatis V sum autem, in Spiritum faeeunda divinitatis, s ita fas est loqui , gemma , seu germin a .
Athanasius contra gregales Sabelli, dei solo Patre seribit , quod si solus fons de
latin Augustinus lib. q. de Trinit. c. 2 a. exponens illa verba Ioannis Is . Spiritum veritatis , quem ego mittam vobis a Patre habet i Videlicet ostendens , quod totius da vi nitatis, vel si melius dicitur, Deitatis, priuineinam Patre est. Quae verba citantur S. Thoma I. Dq. II. r. I.
Quod autem respectu deitatis diramur imis proprie, explicatur simul, & ostenditur. Deitas enim a Patre non procedit; qui deitas idem est ae erantia Concilium autem Lateranense IV. clefinit, quod es.sentia nee in tenerans, nec genita , nec procedens r Non potest vero Pater pr prie diei λns, origo , radix, caput, nisi respectu illorum , qui ab ipso procedunti ergo non potest respectu deitatis se prooprie dici. Dicitur autem improprie , qu tenus est principium, fons, radix, origo,
caput, Filii, di spiritus Sancti; & quia in
his singulis est tota deitas; ideo tale dicia ur respectu totius evitalis . Sed hanc r a spia
157쪽
sponsionem non probam caeteri Theologi , ex eo. quia as hoc esset, etiam Filius
tale diceretur, respectu Spiritus Sancti,
rui etiam ab ipso procedit. Unde aliasubjungunt rariones , quae sunt; quia in Patre est deitas tanquam in primo principio, quod eam aliis personis communicet; ει quia sit principium omnium divinarum Personarum , praeterquam sui ipsius. Dicitur etiam Pater in Concilio Vormatiense, fons, s origo totius Trinitatis. Quae quidem propositio prima ficie non latis constat, quia nomine totius Trinitati x v mit etiam Pater; adeoque Pater esset fons,& origo sui ipsius . At intelligenda sunt
vel ba illa Concilii, quod Pater dicatur fons totius Trinitatis, sicut Adam dicitur principium, lans, origo, caput tutius generis humani; quatenus nullus est homo, qui ab Adamo non prodeat. Unde quia duae aliae Trinitatis personae a Patre pro cedunt, & Pater a nulla alia persona; ideo
Pater diei etiam impropite potest sens, &origo totius Trinitatis. Denique propriissimum primae personae nomen , quod ipsam in ratione primae perissonae constituat, est Pater. Ratio est, quia Pater est nomen relativum ; per lanae autem constituuntur per relativa , ut diximus ergo Pater est proprii silinum primae personae nomen , quod ipsam in rati ne
Primae personae constituat. Ultei ius; prima persona per paternitatem distinguitur a Filio ; sed idem est distinet ivum, &constitutivum ; ergo per paternitatem a constituiturr ergo Pater est propriissimum Primae personae nomen. Denique; hoc nomine apud omnes prima persona vocatur ; non enim dicitur ingenitus, principium, sens, caussa, author, Origo, caput. radix , origo &c. sed absolute Pater i erisgo vere hoc nomen Patris ipsius est diis stinctivum,ac constitutivum. Unde Atha.
nasus in epist. ad Serapionem scribiti ob id soliu, s unus Pater solius, ct unitis Filia Pater est ἔ atque in sola deitate istud PM rem esse,. ac Filium con=tuit, or semper est.
De Secimis Trinitatis Persona, ct de variis ipsiusnowivibus; quaenam sint , ct quoinodo ipsi conveniant Θ
Ambrusio lib. a. de Trinit. ,s ejus genuinus est laetus,
vocata dicitur a Frassen,quae continentur in verbis hisce,
quae ab eo citantur 1. Hi sunt pretiosi illi ιapides, sardius , jaspis , smaragdus, chryso titus , .alii , quibus sancti Aaronis , qui christi figuram susit, testimentum intexitur:
Hic et e τι amictus es Sacerdotis , hae Gesis nuptiatis, hoe pretiosum rationaιe . . . H-
tius Dei dicitur, quia ex Deo Patre nascitur; Verbum , quia ex ore istissmi , cum perfecta ejvi notitia , prodit ν imago , splendor gloria , o speeulum, quia nihil ei deest , quominus perfecte Patrem exprimere possis; --pον virtutis Dei , quia eo dem eum Patre natura ; eandor lucis aterea, quia et eoaeteris nus , ebaracter, quia a Patre. personali do rentia , non essentiali perfectιο ne , discretus .
Inter haec nomina sunt aliqua tribu personis communia, & Filio tantum aPPI priata ; uti lux , virtus, idea 6α. , aliqua vero sent pmpria , oc notionalia , uti Filius , Verbum , imago , chara ister, fgura substantiae. S. Thomas Par, ter I .p. q. I .ar. r. ad 3. Filii nomina numerat sequentibus vel bis ε Ad exprimendas diversus Fiasii Dei perfectumes, divosa ei attrιbauntu
nomina r nam , ut ostendatur eonnaturalis
Patri , diciιαν RIius; ut ostendatur ceat eris nus , dicitur splendον ὴ ut ostendatur omnino similis, dicitur imago; ut elendatur immate riatiter genitus , dieitur Verbum σΩExordium a Verbo sumimus . Contra Dei
Verbum plurea Haeretici insurrexerunt a non solum negantes Deum esse, ut de
Arianis, de de illis, qui Arianos , vel
Praecesserunt, vel subsequuti sunt, diximus ; verum quoque illud ambagibus , lamniis, de erroribus,obvolventes,& con sun dentes. Primo dicitur Valentinus, qui negavit, Dei Filium esse Verbum , de M. Deo immediate processi sic ἔ alserens .c jugio inenarrabilis ruaquam Patris, cistenti,
158쪽
De Secunda Trinita cis Perlona, &c. Tyci
sunt ii tanquam Matris , fuisse Patiam mentem; quae quidem mens cum unigenito Filio postea peperit veritatem ; de deinde post multa secula ex mente simul, &veritate , processisse Verbum. Refert Irenaeus lib. I. c. I. secundo asseritur Paulus
Samosatenus, qui dixit, divinum Uetbum non esse subsistens, sed prolatilium , Stransitorium . Narrat Epiphanius haeres. 6s. de Athanasius or. F. eoni. Arianos ciuidam ex diseipulis famosatensit dividen-ees Verbum a Hlio , dicunt, Filium quidem esse Christum , Verbum tamen alium a Ter
iaci scribuntur Alogii a Frassen , qui asse rit, respuisse Verbi appellationem, eo quod inquiebant, Filium mi nec ore, nec
mente, esse Pronunciatum; unde omnia
scripta sJoannis, in quibus apertissimus: est sermo de Uerbo, re iciebant; & proeeste adducit Augustinum haeres. o. Nos autem satis de Alogiis in superio tibus Io-quuti simus. Quarto idem Frastici adnuis merat Arium , de Eunomium , existima 1 tes, omne Verbum est e prolationem v cis I ot narrat S. Athanasius in lib. de decretis Nicaenae Synodi. Ariani autem
quidam dicebant, Verbum semper suisse, sed non semper fuisse Filium Dei; alii volebant, hominem a Verbo assumptini fuisse Filium; alii duo distinguebant veria a , unum in Leo exi stens, quod est ejus
Sapientia, a persona Patris inclistitie ata; aliud a Patris substantia extraneum; de quo, dicebat Arius , loquutum fuisse Ioannem , quando scripsti In prine iaerat Verbum. Quinto ponitur Michael sese eius, qui ann. Is 4 . dixit, Uerbum Dei nil aliud esse . quam dispositionem , qua Placitum est ei arcanum voluntatis suae
Attamen Sancti Patres, explicantes quid Verbi nomine intelligatur, haec nos do iacuisse, invenimus. Augustinus lib. de fide.& symbolo c. r. tradit, Filium Dei Verbum Patris ideo dictum esse , quia per ipsum inn
mus innotescat audienti, o quidquid secrotum in corde gerιmus peν signa bu; modi ad
alterius cognitionem proferaιur r Sic illa Sapientia , quam Deus Pater genuit, quoniam per ipsam innotescit animus seeretissimus Pa. Dis , Verbum Mus conυenientissime nomina. tur . Ad quae cohaerenter scripsit Richarisdus a S. Uictore lib. 6. de Trinit. c. I 2. , solum Filium esse Verdum , non autem
Spiritum Sanctum ; quia Verbum nascitu de corde solo , ω ipso propalatur proferentis PARILintent Io Iure igitur solitis Patris sola gre tura meνbum nominatur , per quod i e , qui principalis est Saptantia, manifestatur . Idem
nihilominus Richaidus aliam addit rati nem , quare Filius Dei verbum appelletur; quia scilicet dictione producitur; supponit enim, idem esse Verbum', quod eorde concipitur, & quod voce proferturrinuid enim est v , nisi verbi vehitulam ;vel, si magis placer, ,erbi indumentum a Nunquid est alias aliquis homo indutus, re alias aliquis eum fuerit exutus t Quod si a
rem haberet aliquia ad loetitis em codis, quemadmodum habet ad locutionem oris, nos omnino opus haberet, vi ei exteriον locutio fime . v
ierum gommunius Sancti Patres,le Theologi , docent, Verbi nomen, quod secundae Trinitatis personae tribuitur, intelligi de Verbo interno , se ilicet de illo Verbo,
quod mens interne efformat; non vero de Verbo prolatilio , quod nempe ore pro.&rtur exterius. Debet enim intelligi nomen illud de Verbo , quod sit aeternum, di necessario productum ; huIusmodi au. tem non est verbum prolatilium, quod dictum est in tempore , di libere , tum ilia
creatione rerum , tum in aliis Dei Opeta. tionibus ad extra . Augustinus autem , des qui alii sunt, qui cum ipso verbum de
prolatilio explicant, intelligendi sunt, ut etiam ex Augustini verbis innotescit, de ossicio Verbi, non de ejusdein entitate . Non enim dicunt, quod secunda Trinitatis persona idem sit cum verbo nostro secundum suam entitatem; quia non est missa e sterior , sicuti est verbum nostrum ;neque dicunt, quod sit idem eum verbo
prolatilio Patris , scilicet, cum termino extrinseco, quem Pater produxit in tem pore ; quia hic terminus exterior est creatura. Conferunt igitur tantummodo Ver hum Patris, sive cum verbo nostro, sive cum verbo Patris prolatilio , quoad oricium ; quia scut verbum nostrum exterius verbum interius manisestat; de sietit verbum exterius Patris, seu terminus ille,
est manifestatio interioris verbi illius, seu cogitationis ejus; ita pariter Filius manifestat Dei meruem , S internam illius
aperit cogitationem . Unde Origenes t. I. in Ioann. f. I 66. in enim apud nos sermo
nuntius est earum rerum , q-s a mente cernuntur r sic ille Dei sermo, qui Patrem agna. vii , Patrem agnitum revelat. Si qui autem Patres afferamur , qui krtassis aperte dixerint, Filium , et iasn sumptum secundumentitatem, esse verbum prolatilium Patris;
159쪽
ad eorum explicationem nos subdimus, hoe vel ideo dixisse . quia verbum prolaia litium manifestius est interno; unde in eis multitudinis tutelligentiae hoc loquendi modo se aptatam p vel quia pum natu es cum Sabellianis . de Arianis, illo etiam diiscendi genere, forcius , di apertius illorum erroribus se oppianebant . De convenientia mota loquentes, vel de distonuenientia verbi divini eum .erbo creato , quod scilieet creatae cognitionis est terminus; tria proserimus, in quibus conveniunt , di tria alia , in quibus dis erepant. Primum , in quo conveniunt, est, quod utrumque verbum est spiti tuale, quia est mentis scelus permanens, & non trans tori usi unde sedibit Aui tot libri de cognitione verae vitae, qui sub Augustini
nomine latet i stimmus Pater Uerbum fui m , seipsum cogitanda , genuit , quod ii
Patris , e, Spiritus Sanm essentia simal coessensiale subsat . Secundum est , quod
utrumque est immanens intra ipsum di. centem . Verbum divinum exit a Patre , sed nunquam extra ejus sinum exit. Unde Chrysologus ε Proeestit a P4tre . sed a Patre penitus non abscessit. Et Tertullianus
lib. coiit. Praxeam r.Protulit Detis fer m nem , quemadmodum radix fruticem, fori flabium , ct sol radium . . . . . Nec tamen frutex a radice , nec flamen a fonte , nec radius a sese discernitar ; nam , ut ait Ioannen, Merbum erat apud Deum. Tertium est,quod utrunque repraesentat , & exprimit Oh;
ctum, ad cujus intuitum formatur; un de utrunque est expressa objecti imago , utrunque est terminus actualis intelleni nis . Hinc Anselmus docet in monologio
c. 3 I. αuamcunque enim rem mens , seu peν corporis imaginationem , seu peν rationem is , eapit veraciter cogitare . elus alique similia tudinem , quantum valet , in ipsa sua cogit itane conatur exprimere . Primum , in quo
differunt, est , quod verbum creatum non est perpetuum , divinum autem perpeia tuum est ἔ unde Augustinus lib. is . de Trin. c. I 6. inquit, quod ideo non dicitur cogitatio , ne aliquid esse qaasia volubali ere datAr in Deo, quod nune accipiat , nune reeipiat formam , ut Verbum sit, eamque posse amittere. Secundum est, quod creatum verbum nun est unum solum in quolibet creato intellectu, sed multa sunt; quia unum non est par rebus omnibus ex pti. mendis , aut elliciendis At Verbum divinum per se satis es, ad omnia, ct ideo singulare est, & unum. Tertium est, quod Verbum creatum non est, quid per sei
subsistens; at divinum per se subsistit, Sp.r se hypostasim habet. Si alia sunt diis
versitatum ea pila,ad hare dicta reseruntur. His prae ncitatis Diei mus , nomen Vethi secundae Trinitatis personae proprium esse , eique proprio convenire, sive proprie sumatur ut opponitur metayh meo. sive accipiatur ut diis stinguitur a communi, & essentiali. I. probatur ex Seri pruris. Iaaa. I. Inpνinti pια erat Virbama, Verbum erat apud Deum, ct Deus eνat Verbam ... Et 'νbam ea ea factum est. Iaan. ep. i. c. I. Eoos fuit asinitio, quod auditamus, quod vidimus de κενba vitis hoe annuntiamus υobis die. , &c s. Tres fiant, qui testimonium dant in eaIO, Putem. Herbam, o spiritus san Ias . Ap
cali p. p. Et iscatur uomen.rias Verbum a . Quae omnia sunt ex novo restamento tost cinia; ex veteri autem sunt quae se. quuntur . Sapient. p. sui fecisti omnia Vese
Vrbum boniam. Psal. ss. In Deo laudabanνbum . Caetet in haec, & alia . quae ex veteri testamento desumi possuat, ita non sunt emcacia, ac illa, quae ex novo des
II. probatur ex Patribus. Cyrillus lib. . the
sauri ci. Di Me nomen quas proprium P Iii elegise Dideatur, in principio, inquit, erat Verbum, o Verbum eras ct c. R des , quom do inum esse Filii seundam naturam hoe nomen significat . Ε oost pauca r Fνωβνα umiramur , Eυangelistam , ct quasi magnam 4 d proprium tona μι , toniιui sitim appellamus , nisi Ferbum, quasi proprium , mira-hile , er inauditam , pronunciisset. Autu. sinus lib. 7. de Trin. c. 2. Puler agitur , , cu Fιlius simul, una essentia , ct tina magnitudo ,-una veritas , re una sapientia; f d non Pater , o Filius si incit ambo tinum Hrbam ; quia non si mal ambo vinus Filius istetit enim Pilius ad Patνem refertur, non aed Dpsum dicitur ; ita θ Verbum ad edim .ctisus est Verbum , refertur , eum dieituν Le bum . Eo quippe Hlius, quo Verbum , er'νbum , quo Fruus . Post quae coneludit irationiam uita ν Pater , ct Filius simul non utique unus sitim , to ηsequens en , ut Pater, ct Filius simul non ambo unam Verbum. Loia
quians p si modum de Verbo , cujus ratio en propita Filio , & de sapientia , quae est Filio tantum appropciata , subdit 1 Et
propterea non eo Verbum , quo sapientia ;quia Verbum non ad se dicitur , sed tantum relati υe ad eum, cujus est Verbum ; stetit Filius ad Patrarat Sapientia vero eo, quo essen
160쪽
De Secunda Τrinitatis Persona, &c. I I
ria ; im ideo quia una essentis, una sapientia. Iuoniam vero cr Verbum sapientia est, sed non eo Verbum, quo Sapientia ; Verbum enim relati- , Sapientia vero essentialiteν intelli-rιων , id Lei aeripiamus, cum iacitur Veris,um , ac si dicatuν nata Sapientia i ut sit n. tius, ct imago . Athanassust ser. IAon. Aria nos circa medium t rauarendum est, cur non tale sit Dei Verbum , quale nostrum est , eum Deus nequaquam talis sit, quales nos humus. Anselmus in Monologio c. 6. me est mirabile in Trinitate , quod cxm sint tres per δε-na , quarum qualibet seipsam dicit, ct alias, G tamen unum solum Verbum, scilicet solius
III. pmbatur Rationibus. I. Nomen Uerbi senineat modum , quo procedit secunda Trinitatis persona ergo est illius pro
prium . Consequentia sequitur; nomin enim , quae signi Mant modum , sunt personalia. Antecedens probatur. Verbi nomen significat, secundam personam proincedere per generationem 1 ergo fgnitica tmodum , quo procedit secunda Trinitatis persona . Probatur antecedens. Verbi nomen significat, secundam personam procedere per intellectum rergo procede re per generationem. Antecedens est cer- eum ; consequentia constabit ex infra dicendis , quando de Uerbi generatione tra-d abitur . II. Verbum est imago rei intel- Iectae ab intellectu vitaliter elicita , &exemplata ab objecto; sed hoc totum proinprie convenit secundae personae ἐν ergo sericunda persona proprie est Uerbum , non metaphorice. Minor patebit infra; major admittitur. III. Dictio solius Patris producit Verbum ; sed Filius a solo Patre producitur:ergo solus Filius habet nomen Verbi proprie , prout proprie distinguitur a communi, deessentiali. Probatur
major. Dictio solius Patris supponit sce-cunditatem in intellectu divino; sed Uer hum procedit ex foecunditate divini intellectus: ergo dictio solius Patris producit
Verbum. Major eit certa ; quia intellectus communicatur Filio a Patre, &Δpiritui Sancto a Patre, & Filiu, sine laecunditater ergo suecunditas est in intellectu divino , prout est in Patre. Minor negari non potest; consequentia sequitur. Obstant I. Ioan I. ubi Uulgata legit Herbum . SLPatres, & prae caeteris Cyprianus, Hieronymus elic. legunt sermonem , ct Rationem ; sed sermo, & ratio non conveniunt proprie secundae Trinitatis personae: ergo nec ipariter Verbum . II. Ex S. Irenaeo , S. Ambrosio, & S. Albanasio , Verbi nomen vel convenit Deo, ut Deo, vel omnibus divinis personis r ergo non convenit proprie Filio . Probatur antecedens. Ire
naeus lib. 2. c. 8. Inquiri Deat totus ex
flens meus, cu totus existens tuos; hoc est
Verbum. Ambrosius lib. uole. de Filii diis
vinitate c. s. Sive lumen de lumine dicas,
is Verbum de Herbo , sive spiν itum de Spiritu , sitie Domnum de Domino; quodcunquade eo dixeris , unius tamen essentia Patrem , edi, Filium eredas. 1 Athanahus adv. eos,qui
dicunt passus est inus dec. i dieit Deum lagon, essentiam simplicem significat. III. Ex Chrysostomo hom. I. in Ioannem Uerbum intelligitur in divinis de prol titio, non
de mentali; ait enim : Praecipuam causam, ob quam Ioannes Hlium anellavit Verbum, fuisse , quoniam Patrem vobis annuntiaturuserati omnia erum, inquit, quacunque audιυia Patre , nota feci υobis . IV. Ex Theophi. acto nomen Verbi tantum metaphoriceitibuitur Filio; scribit nanque ad illud
Ioan. I. Hoc erat in principio Vad Deum t que ullum aliud proprium nomen quis in- venarit denum Deo I Verbum ipsum substantialiter , σ proprie non est nomen Unigeniti; sed tantum manifestat absque assectι oue, natum de Patre Hlium . v. Ex S. Basilio lib. .com. Eunomium, spiritus Sanctus etiam
est verbum: Deι quidem Verbum Filius est; Filii autem Verbum spiritus; de probat ex
illo ad Hebr. I. Portans omnia Verbo Virta.
tis sua i Subdens r Et quoniam Verbum M. hi per Deum , inquit idem Apostolus Ephes6. Gladium Spiritas, quod es Verbum Dei. VI. Verbum divinum distinguitur a Filio;& tatio Verbi distinguitur a filiatione rergo Verbum non dicit quid proprium Filio. Antecedens probabant Samosatenses ex Actor. io Verbum misit Deus Rhis Israel
pacem annuntians per Christum .
Respondemus ad I. cum Augustino lib. 8 i. qq quaest 6 I. αβοd graece λογιο dicitur , la line ct rationem , Verbum significat; sed
boe loco Ioan. l. melius Verbum interpretaiamur , ut non significet e solum ad Patrem respectus, sed ad illa etiam , qua peν Verbum facta sunt Operativa potentia. Scimus , Erasin mum in annot. ad c. I. Ioannis voluisse , potius dicendum sermonem , quam Uerisbum ; cui adhaeserunt Calvinus, & Beza. aliique Novatores. Sed Catholicorum
una est affertio , posse quidem in aliquo legitimo sensu dici sermonem ; melius
autem .& convenientius dici Verbum , quam sermonem, vel rationem . Ratio est. quia per sermonem intelligitur ut plurimum verbum prolatilium , non mentale;