장음표시 사용
211쪽
Quarto Georgius David , Delphis in Bata.
via natus , circa annum Iss s. ex Sectariis Lutheti haud alteri secundus in impietate , dc hMresi, negavit apertissime , An gelos esse . Testatur Cochlaeus de dietis,& se iii Lutheri de anno Is s.; pariter Lindanus in Dubitantio I & Coccius lib.
Quinto Libertini statuunt, unum esse immortalem Dei spiritum, qui omnia in omnibus operetur; unde Angelos nihil esse lingunt. Apud Coccium citatum reis serunt Ioannes Calvinus , contra Liberti nos , Lindanus in Dubitantici, & Pratcolus de haeresibus . Sexto scribitur Andreas Hi perius, qui fi ruit I s6O., & ex aliorum sententia lib. a. methodi theologici afferuit, ut resert cit.
ioc.Coccius , at non explicans , num Hi perius sequutus fuerit errorem, quem narravit, an vero impugnaverit. Dicit enim: , Nonnullos imaginari, Angelos esse mo- ,, tus, vel affectiones animorum in nobis, is qui tacite subinde irrepunt; bonos autem i, vocari, quando ad rem bonam , malos, is quando ad rem malam, instituunt, vela, exercent. Negant igitur spiritales, & per ,, se subsistentes, esse substantias. is Caere. rum hoc ipsu in Saddueaeos intellexisses . habemus apud Ellium in II. dist. 2. I. qui scribit. is Per Angelos non Spiritus, , aut substantias , aut personas aliquas inisis telligi volebant, sed occulta inspirati is nes , quibus, quasi Dei nunciis, homines,, admonerentur voluntatis divinae . is
Septimo subdit idem Est ius, quod Sadducaeorum errorem ex parte resuscitarunt
hodie Anabaptistae, dum Angelorum cu stodiam, S Daemonum Oppugnationem, ad solas transierunt cogitationes, vel bonas, vel malas. Uerum eidem Ellio a ssen. tiri nullatenus possumus, quando afferit,
quod nulli post Christum natum Haeretiaci leguntur eo progressi, ut cum Sadducaeis Angelicam naturam prorsus nega. reia ἔ quum ex iis, quae modo retulimus. conetrarium plane habeatur . Modo ad errora impugnationem descendimus, Angelorum exilientiam tum auctoritate . tum ratione , probantes .
1.Probatur ex veteris testamenti libris.Gen. I 6. 7. Cum invenisset Agar Angelus Domini, dixit ad illara i Agar , ancilla Sarai, unde venis ct qin vadis r taua responditi A facie Sarai, domnae mea, ego fugio . Dixit. aue es Angelus Domini i Re wrtere ad domianam tuam , s humiliare sub manu illius imultiplicans malit litabo semen xuum, non numerabitur prae multitudine. Eae sunt circumstantiae in hoc facto, quae nullatenus possunt internis motibus, aut Logita tionibus , aut inspirationibus , applicari.
Numer. Q. II. Protinus aprruit Homi secusea Batiam , σ vidit angelum stamem ta via e sinato gladio , adoramique eum pro nus in terram . Iosue s. II. Cum autem essu Iosue in agro urbis Ierichomidit υirum flanis rem contra se , evaginatam tenentem gladium , perrexitque ad eum , π ait r Nostenes , an Adversariorum . Sut respondit: NOqηaqηam , sed sum princeps exercitus Domi ni , ct n ne venio . Geidit Iosue pronus M a terram, σ adorans alit ab id Dominus
2O. Benedicite Domino omnes Angela ejus ;potentes virtute , facientii verbum illius , ad audiendam vocem sermonum eius. Fiat. Io I. . . aut facis Angelas ttios Spiritus , πministi os tuos ignem urentem . Psal I 8. 2. Laudate eum omnes Angeti nus et L .dale eum omnes virtutes eius. Daniel T. IO. uialia millium minisseabant ei, m decies milites eentena millia absistebant ei. Tobiri I 2. I s. Ego sum Raphael Angelus , unus ex septem , quia stamus ante Dominum . I 8. Cum essentis vobiscum per volu Otatem Dei eram. I9. Hi dcbar quidem vobιsam mandueare , oe biabere , sed ego eibo ιηυsibiti, o potu , qηi ab hominibus videri non potist , utor . Tem pus est ergo , ut revertar ad eum, qui me misit .ar. Et cum hac vixisset, ab aspectu . eorum ablatus est , oe ultra eum vide e non potueru);t. His addimus, & duos Angelos Sodomam mittas ; Gen. ly. S Angelum squem deprecatus est Abraham , ut sam tum suum, in Mesopotamiam missum scomitaretur. Gen. 24. Item Iudic. 2. .
Isai. F., Psal. py. . , di alibi passim ; i quibus Omnibus locis cle Angelis Scriptu rae divinae loquuntur, tanquam de personis , ossicia exercem ibus, munera varia Obeuntibus, cum hominibus tractantibus, loquentibus , bellantibus Sc. ; quae qui dem omnia non possunt de motibus, si gitationibus , & inspirationibus, explicari . III. Probatur ex novi testamenti libris. Lucae I. 26. Mense sexto missus est Angelus Gabriel ad Virginem, desponsitam Hro, cui nomen erat Iosepb Oe. Lucae i2. 9. Ecce A gelus Domini stetit auxia Pastores, ct claritas Dei eircumfulsit illas, dixit illis Angelus i Ecce evangeligo vobis gaudium magnum , quia natus est vobis hodie Sattiatori Et sabito facta est eum Angelo multitudo m litia calestis , laudantium Deum, oe dicentium
212쪽
De Existentia Angelorum, &c. I93
2ιumi Gloria in altissimis Deo ; ct in terraia pax bomιnibus bona voluntatis. Heb. I 2. . Acces is ad multorum millium Angei Fum Dequentiam. Et n. I I. Ad quem autem Angelorum dixit aliquando r sede ad dextris meis, quo ad usque ponam immicos tuos sc bellum pedum tuorum: Nonne omnes sunt ad
minifratorii spiritus, in ministerium missi propter eos, qui hareditatem eapient saluι ii I. Peria r. 22. Profectus est ciristus in ea tum , subjectis sibi Angelis . o Potestatibus, ct Viristibus. Apocalyp. s. I . Et vidi,σ
audivi vocem Angelorum mustorum in ci
curia throni, s animalium, o seniorum, σerat numerus eorum millia millium , dice lium voce magna: Dignus est agnus ore. E dem habemur Heb. r. l . Apocalyp. 1249. II. Pet r. a. Verba autem ita sunt ci Tar ut nullo modo possint ad motus, si gulationes, inspirationesque, detorqueri.
III. Ex Conciliis. Concilium Nicaenum I.,6c Concilium Constantinopolitanum I. in Symbolor, Visibilium, o Invisibilium . N mine creaturarum invisibilium veniunt Rogeli. Expressius Cone ilium Laterane nisse IV. sub innocentio III., & habetur in C. p. firmitest se. Deus est creator omnium visibilium, er inυisibilium, spiritualium, ercorporalium, qui eondidit mranque naturam, Dirι ruatim, o cypoream , angelicam Diti iacet, or mundanam . Α Cardi nate Branea e de Lauretea citamur haec alia Concilia Ln sua Eρi tome Canonum ver b. Angelus.
Moncilium Ephesinum generale I., ubi .dicitur , quod Aneeli nomen est ossicii,
inun naturae . Concilium Bracarense l. c.
I. ubi habetur, quod Angeli non habent substantiam divinam . Concilium Romanum II. sub Zacharia, ubi legitur , quod Angelorum nomina non alia sint suscis pienda , nisi quae habentur in Scriptura; alia enim sunt nomina Daemoniorum . IV. Probatur ex Patribus Graecis. Auctor libri de e celesti Hierarchia c. a. Non ex stimemus caelestes , ae divina specie praditos Spiritus , mustis pedibus , multisque esse faciebas st. Eadem scribit in eodem libro c. q. Iustinus Martir Dialog. cum Tryphone r Od quidam ederint Angeli scriptum ιβέ hon tamen eodem, quo nes, alime to aluntur. Irenaeus lib. 2. c. 6. Multi sunt, re innumerabilis circa Factorem Angeli, quemadmodum omnes confitentur Propheta,
dena millium denum millium ab ere et , σvinita millia milium ministrare et . Origenes h Om. I. in Genes. Cum ea, qua facturus erat Deus, ex spritu constarent , ct eompore , ista de causa in princi'o , s ante ominPAR. II. uia, Calum dicitur fames, idest amati spiria tuatis substantia, super quam , velut in iis quodam, resede Deus quiescit. Eusebius Caesariensis de demons . evangeli c. lib. .
c. I. Cum Deus vellit divitiarum I.arunt thesauros plurιbus impertiri, essetque Iam iam omnem rationalem creaturam in lucem prodacturus , inco Meas videtieet quasdam, atque intelligentes s divinas potestater. Angelosque, atque inchangelos, materiaque expertes , ct omni pane puros Spiritus pro duxit. Basilius ad Pial. 32. Angelos inllio ut essent , Verbum opifex onsilium condidit. Nazianzenus orat. 3 8. Prιmum angetica σ earlestes virtutes eogitaviι. Nyssenus or. 4. Est autem angeli quidem incorpore saltera vero speetes nos homines sumus.Chrosostomus ad c. s. Isai. serubim viritus dicuntuν Virtutes Incorporea supeνna inius, ae numerosi a multitarinis, quarum virtutem, o beatitudinem , per earum nomen cuinturam, quis post nosse t
uus in apologet. c. 21. , cujus verba rectotavimus supra . Laetantius lib. 4. inllit. o. 6. Magna iisteν hane Dei Filium, re eat res Angelas disserentia est. Illi quidem ex Deo taciti Spiritus exierunς , quia nan ad doctrinam Dei tradendam,sed ad ministerium errabantur. Ille vero eum sit ct ipse spiritur. amen eum voce , ac bona ex ore Dei proeefisit. Hilarius ad Pal. rig. Si enim Angeli par loram Patrem nostrum quotidie indent, qui in eoelis est , possumus testimonia eorum metuere , quos ρο nobiscum manere , s Deo quotidie stimus alvere 2 Ambrosius ad c. r. Lucae: Apparuit Angeias, re nunc practo est, sed non videtur . Neque enim in potestate nostra est videre, sed in potestate illius appa rere . Tamen etsi potestas non est videndi, es gratra ρνomerendi, uι videre posmas . Augustinus lib. I i. de civit. Dei c. 32. Dcwkι quisque aecipiat , dum tamen Angelos sanctos in sublimibus eaeli sedibus , non quiadem Deo coaeternos , sed tamen de sua sem terna, σ vera felieitate securos, ae certos es se, nemo ambigat. Hieronymus ad psal. 6. Deus sedet super sedem sanctam suam . An reli pro innotentia eorum dicκntur sedes , quia non precarunt. Inde viriti Carlum mi iafedes est. Fulgentius de fide ad Petrum c.
3. Illos , quos terrenorum eo orum gravagnulla lutulenta materia, idest aueti eos is ritus , quis non Videat non unius natura esse
eam Deo , sed factos ex nibilo r
Magister Sententiarum in II. dist. 2. S mul creata est spiritualis creatura, ides an-
213쪽
geliea, ct e poralis , se eundum quod accipi
potest illud Salomonis p .sus vivit in aeter - , ereavit omnia sinisl ; idest spirat lem, o corporalem creaturam . Hugo Uietorinus trac. 2. eruditionis theologicae c. I.
Cum in Angelos, ct Hominis distincta sit e
manalis ereatura , prιmum de Arietis ageη-dam Udetur se. Albertus magnus ad C. I.
Lucaei Anselus desinitive est tu loco; s cum est in uno Deo, non est in alio ; π cum est ineata , non es in terra ς θ cum est in medio, aeon est in extremis. S. Thomas 2. coni. Gent. c. 46. & 47., de potentia cl. 6. ar. 1O. P. I. q. O. ar. 1. & q. R. ar. a. Esse in loco diversimode estnvenit e pori, σ gelo. S. Mna vcntura p. a. Breviloquii c.
g. Sicut Aueti a Deo aversi statim sunt o sti ηati per inpaeniteatiam , se Angeli ad
Deum esuisV statim fuerunt eonfirmati pregratiam, o soriam in voluntate. Adigidius
Romanus lib. I. Hexamer. c. Pνι mafuerunt producti Angeli. postea fueruat diastincti
VII. Probatur ex Philosophis Gentilibus .
Hostenes, antiquissimus Philtisophus ei-tatur a S. Cypriano lib. de Idolorum vanitate sub his verbis ν Magoνum praeipuuam' es, oe formam veri Dei neget eo p ει passe , re Arieses veros sedi ejus assidere,vieit. Idem asserit in eodem loco de Pl eone Cyprianus : In qua re Plato pari r
tione consentit, ct unum Deum servans, tam reos Angelox, πιι Damones , disit. De Pt tone teliatur etiam Tertullianus in apois
Iogetico c. 22. Plato insuper testatur de Merate; ait enim Ammonius in Comment. ad librum Aristotelis de Categoriis in c. de substantia r Interrogante Timaum Socrate . quid est Deus t Ait ille i auid non sit, equidem scior quid autem sit, nescio. Nam
, non esse eo ur, neque colorem, neque Au
iam , nee huiusmodi qui iam , sed bis omniabus praestare noυit Nuia autem sit , ignoro. Et quan vis Plato Angelorum nomen non usurpet , sed Daemonum , testatur tame Augustinus lib.9. de civit. c. I p., eosdem
esse apud nos Angelos , qui apud Ethnicos Daemones dicebantur: EUdem ab aliis Antelas diei, quos ipsi Damones nuneupantῆ de ex Labeone refert. Augustinus in luperlib. a. de civit. c. I . de Labeone , & de aliis Ethnicis Philosophis testatur . Aristoteles lib. I. de Ccelo c.p. ex motu coe
lorum infert Angelos esse r Item lib. 8.Physicorum ait, astra ab Angelis moveri. Etiam lib. ia. Metaphys eadem afferit rin Platone insuper, de Aristotele , testimonium habemus S. Thomae opust. I I.
VIII. Rationibus. I. Ex S. Thoma , quae sieproponitur a Caurino r Id , quod praeei. pue intendit Deus in rebus ereatis est bo. num Universi consistens in assimilatione ad seipsum, sed perfecta assimilatio no habetur , effectu non imitante caussam in eo, per quod caussa agit, vel producitet ergo in Universo debet dari creatura se, imitans Deum ; nempe intellectualis taniarum, vel incorporea , aut cumplete spi ritualis; sed huiusmodi creatura non potest esse , nisi Angelust ergo &c. Minoria sumpta negari non potest, quia nos loquum ur de maiori assimilatione, quae non in animabus rationalibus , sed in Angelis, verificatur . Sed de hoe iasivs in soluti
ne argumentorum. II. Sine Angelis no
haberetur perfectio Universi ; sed persecta sunt quaecunque creavit Deus r ergo Universum creavit Deus perfectu mi erisgo in illo creavit Angelos. Major probatur:Sunt in mundo craturae pure materia les, S corporeae, sunt creaturae ex parte materiales, de corporeae , ex parte vero immateriales, Si incorporeae r ergo debent esse pariter, ut mundus sit perfectus, creaturae pure immateriales, de incorporeae; sed illi sunt Angelidi ergo sine An gelis non habetur mundi perfectio. III. Sicut esset improprium . quod Pictor e Poneret tabulam eximia arte depictam solis caecis , Scaecutientibus; aut Musi. cus harmonici cantus chorum solis surdis, di surdastris 1 Ita fuisset Deo non eo veniens exhibere mirabilem mundi structuram caecis, de surdis, quae sunt creat rae materiales, de caecutientibus , de su dastris, quae sunt homines & illam nomexponere creaturis perfecte videntibus,&intelligentibus , quales sunt Angeli . Ita
EsparEa lib. 2. q. I. Er. I 8. IV. ex mira
bilibus, quae operari videmus a Magis, de
quae naturae vires superare cognoscuntur: Haec autem diei non potest, quod Op. remur a Deo, nec ab hominibus, nec ab animabus separatis r ergo a Daemonibustergo ab Angelis. U. ex aliis, quae operan tur ab Energumenis de Arreptiliis , quae nec pariter possunt auctorem habere , neghomines, nec animas separatast ergo monest ergo Angelos . Hae duae ultimae rationes a quibusdam tribuuntur naturali bus caussis, quibus non assentimur , ut mox videbimus. Assentimur autem iis, qui dicunt , nec has duas ultimas , nec priores alias esse rationes demonstrativas; ut sunt Est ius , Frassen , Cae heranus, Jueninu νVa uer, aliique, contra quosdam Tho-m ista a
214쪽
De Existentia Angelorum, &e. I9s
mistas, de praecipue contra Cauvinum, Putantes, prunam S. Thomae perfectam esse demoni rationem. VI. rationem Arias iotelis ex Coelorum motu petitam non
approbamus , ut plerique etiam ex suis non approbam; quia motus illi rectius ab aliis Philosophis refunduntur, ut ait Ca- cheranus, vel in formam propriam corpo rum coelestium, vel in impulsum corporibus coelestibus a Creatore creationis initio
impressum , vel immediate in ipsum
Deum , Ccelos conservantem cum virtute
illa, cum qua ipsos condidit. Et quia etiam multo plures sunt Angeli . quam Caui; unde illi , qui supersunt, intelligentiae
Coelorum non essent ; ac per consequens juxta Aristotelis mentem citiarentur. Αprimo autem ad ultimum dicimus, allatas naturales rationes non ut demonstrativas
nos proponere , sed ut mere probabiles;& sie eas intendimus quoquς , di non alia
Arguunt Adversarii I. Moises in mundi
creatione Angelos Mon recensuit; debebat tamen illos recensere , ne increvi a Iudaeis crederentur r ergo si non sunt increati , nec pariter fuerunt a Deo creat irergo non sunt. II. Angeli nee in scripturis, nec apud Patres, habent nomen, quod ipsorum naturae conveniat, sed tantum nomen , quod convenit ipsorum ossicio ergo non sunt , quantum attinet ad natu ram, sed solum quantum attinet ad officium . III. Ratio S. Thomae petit a similitudine Universi ad Deum nihil probatupro intentor ergo inefficax. Probatur anotecedens. Nullum agens per intellectum,&voluntatem sibi affundat effectum in nutura sua, sed tantum in idea , quae est in ipso: ergo pariter Deus sibi assimilat effectus in idea . IV. Effectus Magorum n gantur a multis , de dicuntur vel illusiones, vel apparentiae , vel praestigiaei ergo nihil ex illis insertur pro existentia Angelorum . V. Negantur etiam a pleri Rura mirabilia , quae operari videmus ab Ene gumenis , dicenda quot proveniant vel a Deo, vel a naturalibus caussis: ergo P riter nihil ex illis concluditur ad praefatae existentiae favorem. VI. Ex Augustino lib. de quantitatς animae c. I . Gema
modum fatendum esset animam tam anam non esse Deum , ita pa asumendum nihil inter omisuia, qua creaυ. t , Deo esse propinquiuDI ergo
non sum Angeli; quia si essient , Deci essent propinquiores anima. VII. Angeli
non sunt praestantiores anima rationalitergo secunda ratio a nobis allata corruit. P.V. II.
Sequitur consequentia ἔ quia ex it Ia pr
hatur existentia Angelorum, supponendo Angelos esse medios inter animas rati nates, te Deum , adeoque animabus superiores, de praestantiores. Antecedens pro
batur ex S. Augustino cit. loe. Aliqvid esse
terius anima hominis, scilicet animam Bruti; aliquid par, ut angelus, melius autem
.ihil. Et lib. 3. de libero arbitrio: Animas rationales severioribus Potestatibus esse ossia eis impares , natura vero pares. Et lib. 8 I. m. quaest. Nihil est melius anima rationali, nisi Deus. Et ex S. Bernardo lib. s. de consider. c. 3. Spiratus est Deus, sunter Angeli, oe bifuρον te , sed Deus natura, geli gratia superiores sunι.
Respondemus ad I. Nihil Moisen de Ang li, dixisse, quia Iudaeorum Populus notus
erat assuetus res spirituales audire , vel percipere , sed tantum corporeas, de materiales ν unde minus aptos putavit eos
ad ipsorum intelligentiam. Responsio est
S. Ioannis Chrysostoma horn. t. in Gen sm dicentis t Nibit de invisibilibus υirtvtiabus isserit , neque diciti In principio fecis Deus Angelos, μι Archangelos . Non simpliciter , neque temere , hane nobis doctrina viam paravit; Iuiris enim isquebatur , quitati masentibus rebus inhiabant , neque spirituati quicquam comprehendere valebant.
Itaque eos a fetasENhbus ad cognoscendum Pnι versa opificem indueit :Ad II. vel dicitur, quod ossicii nomen supponit naturam; ut quando dicimus, Pri cipem , Legatum , ede. Epponimus hominem , qui est Princeps, vel Legatus; non enim exerceri potest ossicium , quos personam exigit, ab eo, qui non esti vel dieitur, quod ossicii vocabulum ad naturam translatum est, ut in aliis quoquo observamus t unde factum est, quod Αngeli communi vocabulo, tum in Scripturis , tum in Patribus, sive Latinis, si vo Graecis, tum in Theologis, de in Script ribus omnibus, spirituales illae subitantiae vocarentur. Utraque responsio est Estii,. Denini , Sc. Ad III. Discrimen est inter agentia creata ν. de Deum ; nam illa quum produeant effectus, non naturales, sed artificiales, non imitantur naturam , sed artem, de ideam sui. Non sic vero Deus, qui in essectibus sitia intendit similitudinem suam impriis
mere; unde Gen. I. dixit de homine,quem creare volebat: Faciamus hominem ac imaiarinem , ct similitudinem nostram I quae quidem verba intelliguntur per intellectum, de voluntatem, ut cum S.Thoma comm
215쪽
1 6 6 Disis.CXXX. De Existentia Angelorum , &c.
Ad IV. immerito tribuuntur caussis natura libus Magorum effectus ἔ vel enim pro naturalibus caussis intelligunt irrationales creaturas, vel animas separatas. Non pos, sunt tribui irrationalibus creaturis; quia illae verborum vim, quae adhibentur M. Magis, non praesentiunt; nec pariter ob dire possunt signis quibusdam . pactis, ac foederibus, quibus utuntur Magi. Nec pariter animabus separatis adscribi v lent; quia animae non habent, nec habere possunt, plus natur1lis virtutis , quando sunt separatae, quam habeant, quando fiant corporibus unitae . Sunt igitur Daemones, quorum auxilium Magi implorant,& illis praesto sunt, ut operentur iuta , ad quae per pacta, sive expressa, sive
tacita , se obligarunt. Ad U. Quae vero operantur Energument, majora sunt,quam quae agi possint a crea. turis irrationalibus, vel ab animabus f paratis.Non possent per has quidem ignotis , & alienis linguis, de repente , S expedite loqui; non possent res occultas, vel in longinquo positas manifellare non possent de scientiis, quas nunquam excis-luerunt , ex professo tractare . Est ne creaturarum irrationalium haec facereo , quarum est incapax ipsarum natura lanimarum separatarum haec praestare,quae corporibus unitac omnino nesciebant
Ad UI. Augustini auctoritas Angelos noris
negat, sed ad summum vel facit aequales animabus nostris , vel illis non tribuit, quae Scriptores alii ad eorum excellenistiam adscribunt. Unde ex hoe potius Angelorum existentia confirmatur, quan- vis ipsorum praestantia diminuatur . Verum , si bene Augustini verba intelligantur, nec etiam diminuitur; quia non loquitur de naturae , sed de gratiae, donis, quae aliquando in hominibus possunt esse aequalia, vel etiam ma ora , illis , quae
sunt in Angelis . Potest etiam diei, quod
humanae animae nomine intelligat subastantiam omnem spiritualem , qua ver
nihil est, quod sit Deo propinquius. N -mine autem spiritualis substantiae intelliguntur etiam Angeli. Ad VII. negatur , Angelos non esse natura praestantiores hominibus; quia, ut de homine dicitur psal. 8. , minoratus est paulo minus ab Angelis ; & ut Augustinus
lib. I l. de Civit. c. s. alte Angelica uatura omnia eatera , qua Deus condidit, natura
dignitate pracessit. Caeterum Augustinus ipse lib. i. retractat. c.26. explicanx verba illa praedictae quaeli. 34. sic eadem emen dare videtur e mi dixi, quod omηι anima melius , id Deum dicimus ; magis dici d μιι ἱ omni creato Diuitia melius . Sic pariter intelligendus est Bernardus.
De auctore, ct creatione Angelorum; de erroribus antiquoruM , ct de sententiis recentioruw, circa
illa ; ct de loco , ct tempore creationis forum , juxta Patruis traditionem, ct I heologoruω docti tuam.
Melorum Auctorem Deum si tum esse, de fide est; at noria ideo apud omnes hoc suit adeo
exploratum , ut errores contra
hane fidei veritatem non suerint . Fuerunt sane , & illorum , qui eos
genitos dicere ausi sunt, & illorum , qui
a Deo non creatos assirmare non erubue
sunt. De his primo loco in hac Differtatione tractabimus; postmodum de aliis , quae in ejusdem titulo praemisimus .
Primo ponitur Basilides, qui dixit, alios Angelos ex aliis esse natos, ae eorum quem. libet unum secisse coelum , usque dum coelos tercentos sexagintaquinque condiis
dissent. Testantur Epiphanius , Phila-strius, & Theodoretus, in Baslidis haeresi recensenda . Meundo Paustus Manichaeus fingit Deorum agmina, & Angelorum cohortes innumerabiles ; at negat haec omnia suisse a Deo creata, verum de sua substantia genuisse assirmat. Citatur Augustinus lib. I s. contra Faustum L.F.
216쪽
Tertio Proeliis Philosophus in Elementia
Theologicis somniavit, minores Angelos a majoribus generari . Refert Coccius lib. . de Angelis M. I. Quarto Hermannus Risuuich comment est. Angelos, sive boni sint, sive mali, a Deo creatos non esse ; quum hoc nulli hi in Scriptura inveniatur . Ex Bernardo Lut Eemburgio narrat Coecius cit. lo Ex adverso alii a Deo creatos Angelos v lunt , sed ab aeterno . Tribuitur L hie e me Platoni, qui, Augustino teste, lib. g. de civit. Dei c. I . I s. Is . . docuit, Daeis mones esse genere animalia animo passi
va, mente ration lia, corpore aerea, temis Pore aeterna . Nomine autem Daemonum
Angelos intelligit, ut in praeterita Disset-tatione diximus. Secundo adseribitur Aristoteli; quia, quum posuerit mundum ab aeterno, ab aeterno etiam posuit coelos, qui sunt mundi paristes ; de ab aeterno quoque a mittere de hebat Angelos, quos voluit esse Coelo. rum intelligentias, de qui coelos move
Tertio impingitur S. Basilio h m. r. Examer. dieentii Eraa sane status quidam mundi I
.eratione superior , abstractis illis a eonere. time materia potentiis, munda prastantior bus, pro decore acestmmodarus, re stri etiam eanditione anterior, atemur nimirum, ae perpes .
Quarto imponitur Hieronymo su p. Epist .ad
Titum e. r. scribenti r Sex millia nondum nostri temporis eomplentur amorum,s qua in a tempora , quantasq- secutorum origines
fuisse arbitrandum est , in quibus angeli , Throni , Dominatisaer, eaterique ordines , Deo servierunt lVerum utrunque Ecclesiae Doctorem ab haelabe liberandum putamus, si pro primo dicamus, in ea fuisse opinione , ut voluerit Angelos ante mundum , adeoque ante caelorum motum , fuisse a Deo creatos;& quum tempus in coelorum motu consistat , si Angeli ante hunc matum creati fuerunt, suerunt pariter ante omne tempus creati . Quod autem ante tempus creatum dicitur, dicitur etiam largo m do aeternum; quatenus nimirum , quod nullo tempore praecedatur. Pro Hieronymo vero dicimus, in ipsius verbis non legi aeternitatem creationis Angelorum , sed quod fuerint per longa tempora a Deo Angeli creati ante rerum Pinnium Areationem; hoc autem non est, suisse Angelos ab aeterno creatos.
Dicimus ergo I. de fide esse , Angelos fuisse a Deo creatos, & tempore, non ab aeteris
I. Probatur ex Scripturis. Esther ri Tum est ealum, o terram, quicquid laeti ama
um ergo Deus lacerit coelum tempore, non ab aeterno, tempore pariter de ipseolae it quicquid coeli ambitu continetur , hoc est Angelos . Pal. I 48. Laudate eum
omnes Angeli ejus , laudare eum omnes in tutes ejus ν Laudate eum sol, o laua , lavo date eum omnes stella, di lumeni Laudata eum tali caelorum , ct aqua omnes, qua su-
ρον eaelos sunt, laudent namen Dominia auia ipse dixit, s facta fuat; ipse mandavit, diereata sist. Si creaturae aliae, quae Deum laudant, a Deo factae sunt, a Deo etiam facti sunt Angeli; de fl aliae tempore, non
ab aeterno creatae sunt, tempore etiam, de non ab aeterno, creati sunt Angeli.
Dan. r. Omnia per ipsum facta sunt, oe si σε ipso factum est nibit. Ad Rom. II. Ex ipso. σ per ipsum , re in ipso . sunt omnia . Ad
Coio Ti. In ipso condita sunt universa, sitis throni , sitis dominationes, ere. Omnia per ipsum, oe in ipso creata sunt, ct ipse est ante omaeg. Ergo omnia a Deo creata , dc
II. Probatur ex Conciliis. Cone ilium Nic num I., 6e Constantinopolita num l. , t I Symbolo faten eue, Deum esse creatorem visibilium, Sc invisibilium; nomine invisibilium veniunt Angeli. Concilium Bracarense I. c. . decernit, Angelos non habere substantiam divina mi ergo viat esse creaturasr ergo a Deo creatas. Contilium
Lateranea se i U. sub Innocentio III. itus cap. firmiter, in quo legit uti Duum est uni.
versorum ρνincipium , Creator omnium visio bibam, i iuυisibilium , spiritualium , recorporalis a , qui sua omnipotenti vi ν tute simul ab initio temporis utramque de vibilosandidit ereaturam , spiritualem , ct corpo ream , angelicam scilicet , s mundanam; σdeinde humanam , quasi communem ex spiria tu , ct corpore est 'tutam. Quibus verbis
declaratur, dc Deum creasse Angelos, lenon ab aeternu, sed tempore creasse. Cone ilium Constantinopolitanum generales VI. actio a. II., in qua Iecta eit epistola Sophronii , 6c probata a Patribus Omnibus . In ea autem epistola continetur , Deum condidita omnia invisibilia, de visibilia , creaturam spiritualem, de corporalem , dc omnia tempore, non ab aeterno , creata.
resos. Clare indura diυma Scriptura, quod
217쪽
ante extum , ct terram; eum palam intνansemutabile sit dictum hae , quod ante caelum, re terram , nihil erat ex ereatis. Uictor Antiochenus ad c. I 2. Marci r Angelorum multitudo , tametsi ingens, per generationem 'aeon est mκltiplicata, neque unquam multipli. cabitur, sed tantum per ereationem . The eo retus in Epito me divinorum decret tum c. de Angelisi Angelos, nee ut Grae- eorum Poeta , oe Philosopbi, in Deos pes rimus 3 nee in masculinum , re semininum a sexum incorpoream naturam distinguimus ;nec intemperantis coitus , qua sub aspectum non eadunt, Potestates Meusamus; neque, ut statuuna fureticorum fabula , esse ereationis ecteres desinimus ; neque eoaeteνnas esse dι-
ramur Deo universorum, ρος. Immortali nais
tura supervacanea est generis diosis; neque
enim incremento opus habent, eum non dimi. Buantur ἰ neque eoitu, eum se a eomoribus
tiberi. Cyprianus in prooemio libri de operibus Christit Deus vero bis omnibusi Angelis in non arctatur, sed excedens omnia , ct aternatiter antecedens potestas , σvirtus , nihil habει.coaυum, nec immensita eis eius profundum ulla eνeatura , MI eoeteis
sis , t et terrena , metituν. Ambrosius ad C. I. ep.ad Hebr. Sie qui erant jam Spiritus conditi a Creatare, facit eos Angelos , mitis tendo eos nuntiare , quod seris. Augustiis
nus de Genesi ad liter. lib. . c. 26. Procul bio univenam creaturam, in qua ipsi s Am
geli) sunt principaliter conciti, in ipso meris
IV. Ptεbatur Rationibus I. si Angeli noris
fuissent errati, sed geniti, vel fuerunt g niti per externam generationem, vel per internam di Non per externam; quia non sunt corporeir Neque per internam; quia haec soli Deo convenit , qui est infiniti intelligensi ergo non fuerunt geniti, sed creatir ergo a Deo creati; quia non est alius vim creativam habens praeter solum Deum. II. Nulla creatura fuit ab aeterno a Deo creata ἔ ergo neque Angeli. Probatur antecedens. Omnia creavit Deus tempore; ut ex Scripturis , & Patribus i notesciti ergo nulla creatura fuit a Deo ab aeterna creata. III.Ut Patres probarent contra Arianos Verbum esse Deum , hoc argumento utebantur; quia stilicet Ue Ghum in divinis scripturis dicitur aeteris
num i ergo intelligebant Patres, aeterni talem nulli creaturae convenirer ergo neque Angelis convenit. IV. Deus creavit mundum ut opus suum praestantissimum, e absolutissimum et ergo eum cre/vit ut constantem ex creaturis omnibus . quae ipsum componere debebant i ergo etiam ex spiritualibus creaturis, quales sunt An. geli . Probatur prima conscquentia; quia aliter universum non latisci Integrum Iris
sui productione , nec suis partibus aeque constans. V. Angeli peccaverunt poste reationem coelorum t ergo non fuerunt ab aeterno creati . Antecedens constat ex
Scriptura. Consequentia probatur. Non potuerunt Angeli ab aeterno permanere
in gratia, & postmodum peccare post
coelorum creationem ἱ quia status viae i p. larum non potuit esse ita longus, ut non solum excederet statum viae primi hominis , sed etiam omnium aliorum homi,
Opponunt I. Apostolus c. I. Ep. ad Titum ait de Verbi Incarnationer suam promi
sit, qui non mentitur Deus, ante tempora
seeularia. Sed quibus promisit i Non hominibus ; quia isti non fuerunt ante tem pora seculariar ergo Angelist ergo Angeli suerunt ante tempora seculariar ergosuerunt ab aeterno . II. Iob. 38. dicitur rmi eras , quando ponebam fundamenta ter
ra .... cum me laudarent simul astra matutiona , oe jubilarent omnes Filii Deir Sed isti
sunt Angeli, ut communiter explicant sacri Interpretes ergo Angeli iam erant priusquam mundus creatus essetr ergo ab aeterno erant, quum Scriptura non assis gnet, quo tempore creati fuerint. III. ciui
. dicitur de Behemot . qui intelligitur Dia Ius i Ipse est principium υiarum D mini ; idest creaturatum t ergo Diabolus
Rit ab aeterno creatus: ergo quoque A geli caeteri omnes. IV. Clemens Romanus lib. 8. Constit. apost. c. I 2. scribit tDeus , qui ante omnia , Cherabim, ct Sera
phim Desi, o secuta , σ exercitus , Ut tutesque, o potestates, principatus, o thronor , Araba uetoι, ct Angelos 3 qui fabrieatus es post bae omnia hunc mundam, qui cernitur , oe omnia , qua in eo continentura, sed
ante secula est aeternittar ergo Angeli fusrunt creati ab aeterno. V. S. Damascenus lib. 2. de fide uidam dicunt, quod ante omnem ereationem geniti sunt Angeli, ut Theologus dicit Gregorius . Primum quidem
Deus excogitaυit angeIieas virtutes , ter carinlestes, σ excogitatio opus ejus fuit; ergo ex mente Patrum Angeli ab aeterno creati sunt. VI. Conveniens erat, ut Deus ab aeterno laudaretur a creaturis suis; nona creaturis materialibus , quae tempore creatae sunt r ergo a creaturis intellectuali-husi ergo istae ab aeterno creatae sunt a
218쪽
Respondemus ad I. Per verbum promissu non significari promissionem verbis alicui exis prellam, sed aeternam Dei praedestinati nem de sutura Verbi sui Incarnatione.Sic explieant verbum illud Chrysostomus, Anselmus, aliique in locum illum. Et conia firmatur explicat in ex verbis ejusdem Apostoli II. ad Timoth. e. I. Securusum propositum suum , gratiam , qua data est nobis in Christo Iesu , ante tempora secul
Ad II. Angeli fuerunt a Deo creati cum omnibus dotibus intelIee us, adeoque sta tim post eorum creationem Deum noveis runt , dc laudaverunt; erantque pariter, quando Deus creavit Solem, Lunam, de astia; quia haec non fuerunt primo dira condita , quando creati sunt Angeli; ut mox dicemus. Ad III. Behemoth secundum literam est Elephas , aut animal ex genere draco num ; dicitur principium viarum Dei, non prioritate durationis, sed virtuto corpori, qua alii 'animalibus praestat, magnitudine scilicet, ac fortitudine. Si vel iamus autem intelligere de Daemone , diei. mus cum Beda q. s. ex variis, Luciferum diei primum, ordinis pralatione, non temporis quantitate
Ad IV. Non est ille verus Clemens Roma nus, sed fictilius; non enim quod citatur, est opus eius genuinum , sed suppositum; ut omnes scribentes de Scriptoribus E clesiasticis clamant. Caeterum verborum illorum legitimus sensus est, quod Angeli
fuerunt creati ante res corporeas ; quae fuit sententia multorum etiam Patrum ἔdie qua mox loquemur; non vero quod fuerint creati ab aeterno.
Ad U. eadem est responsio ; Non enim dieit aut Damascenus, aut Nagian ranus, quod ab aeterno Aneeli sunt creati; sed suerunt creati ante omnem ereaturam , vel fante omnem creationem . Si inseratur ex hoc t ergo ab aeterno sunt creati; inepta
est illatio ; datur enim in tempore priuss& posterius, ut omnibus notum est . Ad v I. Non indiget Deus creaturarum lauis de ad beatitudinem suam; sum cit enim ipse sibi. Nec beatior, nec gloriosior, cu sit postquam Angelos, & Homines crea. vii , quod prius erat . Communicavit uti isque bonitatem suam in creatione rerum . sed ante illam pro persectione suae bonitatis satis erat, quod poterat illam communicare quandoquunque vellet. Et quia libere hoc faciebat, poterat a nemine cino, vit creaturam aliquam ab aeterno ac
Statuto jam quod Deus, non ab aeterno, sed tempore , Angelos ereaverit, videnis dum superest , quo temporis momento eteavit illos. Hoc ad fidem non pertinere plerique asserunt cum S. Thoma , de cum S. Bonaventura; alii autem volunt, de fide esse , saltem ad praesens ; ut apud Estium legitur, de nos infra discutiemus. Apud Sanctos Patres tres inveniuntur sententiae de hoc; quorum aliqui volunt, Angelos ante mundum corporeum suisse a Deo creatos; di sunt Origenes, Nazia zenus , Basilius hom. I. de 2. in Examercin; Hieronymus in c. I. ep. ad Tit. Hilarius & alii , quos refert si xtus Senensis lib. s. biblioth. annot. s. Alii vero tuen- ur , creatos fuisse post mundum corporeum , quemadmodum , dicunt, hominis anima post ejusdem corpus creata a Deo
fuit; fie sunt Gennadius, Achaeius, aliique relati a Lippomano in sua catena in Genes. Alii denique defendunt, creatos suin se simul cum mundo corporeo; & sunt Epiphanius haeres.6s. Augustinus lib. I I.
de civit. c. s. Gregorius magnus lib. 32. morat .c. I ., & communiter omnes Scho lastici eum Matistro Sententiarum in Mdist. a. S. Thoma I. p. q. 6 I. r. 3.
Dicimus II. Angelos fuisse a Deo ereatos si
mul cum hoc mundo corporeo . I. Probatur ex Scripturis . Gen. I. In priae pio creavit Deus caelum , π terram . Quid
nomine coeli intelligatur, sunt decem , de Octo explicandi modi apud Rieciolum ia
tulit Cherubinus a S. Ioseph , Carmel ita Discaleeatus in summa et iticae sacrae disp. I. ar. 2. In iis tamen legimus, quod nomine coeli intestigantur Angeli , est sententia, quam plurimi tuemur ; scilicet Ambrosius, Augustinus , Gregorius m g us , Albertus magnus , S. Bonavemur a Lyranus, Tostatus, Hugo Uictorinus Alensis , Rupertus , Guillelmus Parisiensis , Ambrosius Catharinus, aliiqui. Exod. s. Sex diebus fecit Deus eaerum , sterram, omma , qua in eis sunt. Algeli autem comprehenduntur inter illa , quM in eoelis sunt; quia Psal. I 8. iis, que lano in coelis , Angeli adnumerantur . Item- Genes. r. Dixitque Deus r fiat lax . Nomine lueis intelligunt etiam pleriγe Angelos ; de sunt praecipue Augustinus, Gre gorius magnus dec. Verum visi nomin caeli, de nomine lucis, non intelligantur Angeli ; adhuc tamen ex verbis illisi in
principio creavit Deus erelam, o teream de ex aliis Psal. ior. initio tu Domine terram fundam
219쪽
Dadasti ; emitur sum lentissime, Angelos
non fuisse creatos ante coelum, S terram.
Quum enim ibi dicatur , in principio ; &ibi etiam , ivitio ; haec verba profecto significant ante omnia; ut explicat August-nus litari. de civit. c.6. S probat ex aliis cons milibus verbis Proverb. 8. Dominus possedit me in initio tiarum suarum , ante quam quiequam faceνet a principio . Sic pariter exponit Rupertus lib. i. de vici. V. Dei c. 28. Immo ex praefatis proverbi tum libris insertur quoque , Angelos non suisse antequam coelum , & terra fierent; quia aliter sapientia Dei, quum vellet se ostendere priorem omni re creata , non dixisset, se fuisse ante creationem coeli,& terrae, sed potius ante Angelorum creationem. Quod quum non dixerit, dat nobis argumentum dicendi, Angelos non
ante , sed post coelum, S terram, suisse a
lanense IV. sub Innocentio II l. in c.firmiter , decerniti Dnum est unite orant principium , ereator omnium visibilium , ct invisebalium , spiritualium , ct corporaliam, qui saa amnipotenti virtate simul ab initio
temporis utranque de nihilo condidit creat is ram , Dιritualem, ct corpo νeam , angelieam scilicet , s mandanam; ct deinde hamanam, ausi commanem ex spirata, o cor νe con itutam . Adnotandum est verbum illud
smαι, quod intelligi debet de simultato temporis; quod sequentia verba ostenia dunt ; Deas smal ab inuis temporis . Uerum est, quod verbum fimai aliquando accipitur in sensu collectivo. & idem seiamat ac Mae ; ut quando dicitur psal. 48. Simul inspiens , O stultus peribunt; hoe est aque peribunt; eodem scilicet mortis
sine, sed non eodem temporia momentor Attamen in allatis verbis accipitur in
sensu temporali; quod patet non solum a erbis, quae subjunguntur , & dirimus; μιι ob initio temporis sed pariter ab aliis,
que sequuntur ; deinde hamana cte. Vera huta d inde significat etiam tempus, &temtoris posterioritatem ; unde omni . ad tela potis simultatem reserenda sunt, ad dis octionem illorum, quae praesese runt temporis vel prioritatem , vel posterioritatem. Concilium Constantinopolitanum VII. act. I i. pariter indicat in epi- sola sophronii, quam approbat , se Pr hare simultatem creationis in Angelis
neque ante caelum,teννamqtie constituros. Cy
tea fecisse intelligarών , quia hoe potius iis principio fecisse diceretur , si quid fecissit ante catera etincto , qua fecit. Beda t. q. in Exa meron. dicens , terram suisse dictam inanem , ct vacuam , quia carebat hominibus , & plantis; non sic vero dict um est coelum a quia mox eνeatam suis ineolis , hoe o biotissimis Angelo νtim sp ritibus ν
dius Massiliens, lib. de dogmatibus eccle
Unsversi huiu, , e ερι siti l cum h -c Utii t verso creati sunt. Antecedenses cestuma non enam si ipsis ti tum aliquod constituunt , quod sit ab hoe Univeiso distin-E um , ac separatum . Cotisequemia pro batur . Nulla pars, a sui toto separata 'spei secta est; sed Angeli sunt pars univer si persectissima r e reo non debebat essὐ temporis aliquo intervallo a suo toto se parata ; aliter impersecta suisset, quod non est dicendum . II. Absonum est dic re, creatum fuisse mundum , & is mundo non suisse qui Di um lati daret; sed hoc sequeretur admissa sententia dicentium, Amgelos fuisse ereatos post creatum mun dum corporeum e etpo haee sententia admitti non debet. Piobatur minor . Quin que diebus illis ante hominis creationem quisnam laudabat Deum Non homossus creatus fuit sexta die , Non Angeli , qui creati sunt post mundum 1 ergo Deus quinque illis diebus absque laudatote suae in mundo , quum alias mundum ad sui gloriam manifestandam creasset . III. Si in cut post terram Deus creavit hominem ita post e um , vel in ipsam et creati ne coeli, creavit Angelos ergo Angeli Non sunt creati nec ante mundum , nec post mundum. Probatur antecedens . bi-
220쪽
eue terra erae loeus hominum , ita erat coelum locus Angelorum ; sed quia terra erat locus homi uum , homo post terram creatam statim factus est: ergo etiam quia coelum erat locus Angelorum, Angeli ila. tim post creatum coelum conditi sunt.1U. probat Eslius ex Cantico Ecclesiae tGlena Patri, σ Filio, ter πινitui sancto tbicu erat in principio, o nune , O semperoe. Haec verba intelligenda sunt, in principio creatura ; scilicet ; ab initio , quo fa .cta est creatura, suisse Deum a creatura elorificatum ; sed hoc verum non esset, si Angeli non suissent prima die creati; quia non erat alia creatura, quam angelica , quae potuisset laudare Deum . Unde fit, quod Angeli glorificaverunt Deutro ab initio creaturae; hoc est nec ante mundum conditum, nec post ejusdem creati nem non ante mundum conditum , quia non glorificassent in ptincipio . sed ante principium creaturae r Non post mundum conditum , quia non fecissent i principio, sed in fine creationis creatu
Obstant I Ex S.Thoma omnes Graeci patres
nostrae sententiae opponuntur . ergo uiritem ob reverentiam tot, tantorumquei
Patrum non esset nec a nobis. nec ab aliis defendenda. II. Celebriores Latini Patres nostiam sententiam respuunt; puta Am brosius, Hieronymus, 'litarius ἰ eam tamen totis viribus amplexantur in magno numero post Magistrum sententia. rum , de S. I homam , Seholasti ei, sed sanctis Patribus non sunt praeponendi Scholastici ergo Scholasticorum opinio. nem non debemus Patrum sententiae praeferre. III. Deus tot seculis ante mundi creationem non debebat esse otiosus ; sed se fuisset, si Angelos ante mundum coninditum non creasset: ergo illos antequam conderet mundum creavit. IV. Si Deus Angelos cum mundo corporeo simul creasset, hoc sane expressisset Moises, corin Porei mundi creationem describens ; sed Moisses nihil de Angelis dixit tergo Deus simul illos eum mundo corporeo D ILI creavit. V. Incertum est apud nostrae sententiae Aisertores, quando inua Angelos
creaverit ; si quidem dicunt quidam, illos intelligi nomine eceli, alii nomine lucis, alii nomine ignis, alii nomise aerist e go incertum est quoque, si non etiam fal-' sum , saltem tamen improbabile, quod super incertum L ndatur . VI. Angeli, quia sunt praestantiores inter caeteras creatura , debebant priori loco creari, PAR II. de ante ordinem illarum, ob eorum praea excellentia mi ergo non s mul ereati su ne
Respondemus ad I. Traditionem Patrum a tunc facere conclusionem theologicam , quando vel est omnium Patrum, vel majoris partis ipsorum . In casu autem non est sic; quia ex parte nostra in majori numero sunt Patres. S Thomas docet quidem I. p. q. 6 I. ar. . t Hieronymus sequitur secundum sententiam dictorum Grecorum qui omnes hoc eoncorditer sentiunt , quod Angeli sunt ante mundum eorporeum creati.
Sed ejus verba non sunt universaliter, at cum exceptione , intelligenda; quia Epiphanius,Theodoretus, de alii plures apud Petavium, sunt Patres Graeci ,& tamerus contrarium docent, & pro nostra stant sententia. Aliorum vero Graecorum Pa
trum , dc praecipue Basilii, Chrysostomi&e. verba non ita sunt perspicua , ut e
plicari non possint; S de facto a Theologis explicantur, ut videre quisquis pinterit apud Petavium , Estium , Frassen, Iuem num &c. Ad II. Stat pro nostra sententia Augustinus, qui unus est pro multis. Sed stam etiam alii, quibus adjuncti Seholastici fere ominnes , sententiam nostram probabiliorem opposita reddunt. sunt pariter, qui Hieronymi , & Bedae , & Ambrosii verba ita
exponunt , ut nostrae sententiae contradiacere non videantur . Non ergo nos praeis
ferimus Seholasticorum opinionem sen tentiae Patrum; sed scholastici ex opposi iis Pareum sententiis, unam eligunt, Pa trum etiam auctoritate vallatam, quibus
Ad III. dieitur, quod si ratio valeret, sequeretur , Deum ab aeterno debuisse Anteios
creare . ne momentum temporis esset, in
quo Deus otiosus suisset. Si enim Deus Angelos creasset ante mundum per deciescentena millia secuta , ante hae e seculia otiosum dicendum est suisse ; quod nemo die et . Responso est Theodoreti q. r. in
Genes. . Caeterum Deus nunquam est otiosus, quando intra seipsum operatur s& in se ipso ab aeterno est , te solo se ipso
Ad IU. aliqui dicunt, Moisen non omisi Dis creationem Angelorum , sed eam ex prensisse vel sub nomine eceli, vel sub nomine lucis& sum Augustinus lib.de Gene Ladliter. B eda in Exa meta aliique . Caeteri vero docent, omisisse , ne Iudaeis, qui rudes erant, & ad Idola inclinati, Idololatriae occasonem daret . Nos vero curi Ce aliis