장음표시 사용
371쪽
eonsentiunt; si libere eonsentiunt, pe eant . Potest etiam dari casus, quod mulieres cum quibus incubi exercere ven rem volunt, non sint sanae , sed pudicae, di castae; unde nullum cum illis pactum
inierunt, it aut assentire teneantur . Has autem mulieres Daemones alliciunt, O, Iectant , commovent, ut consentiant .
sed eonsensus semper est liber iisdem , ita quidem ut si velint, praestent eum, denegent vero , si nolint. Hoc idem evenit in viris, qui vel a succub' exte no , vel ab interno Daemone agitantur ad turpia;ut luculenter explicat Illustri se smus noster P. Falaneo in suo tractatu de immerabilitate, & peccabilitate creaturae q. I I. n. I p. 6c seqq. Ad IV. concedunt plures, inter quos est delmo, quem sequitur Frassen ; de ad argumentum respondent, quod per suam virtutem Daemon potest humanum s men ita servate, ut si aptum ad prolis conceptionem . Et quanuis ipse non se habeat per modum caussae principalis, sed instrumentalis , quae applicat semen hominis; illud tamen in sua naturali viraeute persistens applicat, & ad genera
dum aptum reddit, quando operatur ut ineubus.
Ad V. dicitur eum S. Τhoma quodlib. v. M.f. ad 6. generationem in praesenti e su non tribui Daemoni, sed homini, cujus est semen ; unde proles non nascer tur ex Daemone , & muliere , sed ex vis ro , & femina . Caeterum ex diversis speciebus individua coeuntia etiam prolem generant; ut patet in Mulis, Leopardis, Panthetis, aliisque hujus generis anim
Ad VI. Si physice loquimur, vita hominis
teniti non tribuitur Daemoni , sed humano semini , quanuis hoc a Daemone deportetur . Et hoc non mirum , quum etiam vires agnoscamus a cibis , quos su mimus , non vero ab illis , qui eosdem ad nos deportant; & calefieti nos sentia mus ab igne , non vero a loco , in quo ignis adservatur , de qui nobis approximatur . Si vero moraliter discurrimus , verum est , quod Daemon per se non intendit conservationem nostram, at potius destructionem; attamen per accidens vult conservationem corporum, quando per se inducere intendit, de conatur animarum perditionem . Sibi blandiri etiam potest , quod si multiplicantur homines in mundo, multiplicentur pariter animae hominum in inserno; unde ex hoc non impedit hominum multiplicati nem . Sed neque impedit hominum via tam , quando sperat eam hominibus suturam ad mortem. Unde , omnia dirigens ad malum nostrum , & ad delectationem , quam ipse percipit ex malo no. stro , omnia operatur , etiam laedissima,
uti sunt incubum, & tuccubum se praebere , ut nostram perniciem consequa- ur. Deus autem , qui adjutor noster est, de qui nunquam patitur, nos tentari s pra vires nostras , ipse nobis dabit vi
tutem , qua simul fraudes illius detega mus, illiusque viribus resistamus. verum pro omnibus iupradictis , an vera, an dubia, an filia sint; de quomodo regulanda sint videndus omnino Eminentissimus Cardinalis Albitius in pretioso integro opere de Incompatibilitate ii fide . de praesertim toto cap. 32. ubi Inrnructiones Sacrae Congregationis.
372쪽
De operibus primae, ct secundae diei in prima
rerum creatione :Ubi an inateria aliqua res productas praeceserit Θ an
omnia si I, vel distinctis diebus creata fuerint Pct quid per res priwa ct fecunda die
RO prima Dissertationis modis rejicit Estius primum , & secua.
parte, putarunt Patres qui dum , de ampleetitur tertium ; de in cordam , & modo Theologi , roborationem suae sententiae adducit, depraesertim qui sunt ex Pe- explicat Augustinum , quem Adversarii ripato , docent, extiti fleo pro se ipss maxime stare, jactant; addu- aliquando materiam ali- cit etiam alios patres ,& ex Scholasticis quam insormem . non quidem Deo coae- S. Thomam ; de cum ipso nos paritervam , ut plures Haeretici errarunt, sed stantes , sic procedimus ad probationes. a Deo creatam ex hac vero materia, quae Primus dicendi modLs impugnatur, quod dieitur informis, de invisa , Deum omnia scilicet non praecesserit materia Omni creasse. Patres, qui pro hac sententu , prorsus forma nuda de vacua, res produ citantur, sunt Basillus, hona. 2. Hex - as . Genesis enim I. dicitur, Deum iner. , Ambrosius lib. . ejusd.argum.C. S., non creasse materiam , sed coelum, ScChrysoli omus hOm. 2. sup.Gen., Lactan- terram a principio , hoc est ante Oinni Maelius lib. a. divin. institui. c. g. Beda , de alia producta . Nomine autem coeli &alii . Theologi vero Peripatetici pro hac tert* materia omnino in s rimis intelli- materia intelligunt matertam Prima a gi non potest . Et ratio est , quia coelum Aristotelis, quae est nec quid, nec quale, & terra exprimuntur ut diveria ; diversi- nee quantum , sed est prope nihil, ex ias non provenit a materia , quae in qua Deus omnes rerum formas produxit; omnibus est eadem: ergo a forma : erga es quam sine sorma existere poste ex ipsis non intelligitur illorum nomine materi quidam,praeter I homillas, at crunt. Alii s ne forma , sed matella cum sorina . Ad vero pro contraria sunt Upinione, quam hoc confirmandum proscrt Estius verba etiam ex Aristotelis mente defendendam Augustini lib. I. de Genes. ad lit. c. I s. scribunt; ut mox videbimus. Est ius in II. scii bentis 1 Non est informis materia rebus sent . di l . Ιχ. f. a. hac utitur distincti ne. formatιs tempore prior , eum sit utrumquα Si materia intelligatur Omm prorsus fur simu ere tam , unde est tu quod fama nuda , di vacua , res producta non lium est , sicut vox materia est verborum, praecellit . Si materia accipiatur non verba vero formatam vocem indicant. Non Omnem simpliciter excludens formam , autem qui loquitur prius emittit informem sed vel sormam rei praestantioris, vel vocem, quam posit postea colligere, re in ejusdem rei ornatum, ac pulcritudinem, verba formare . Haec repetit Augustinus dupliciter etiam potest explicari. Primo lib. r. coni. Adversarium Leris & Pro- modo,quod fecerit Deus ab initio chaos, phetarum c.f., & lib. I 2. Confessi c. 29. in quo coelum, Se terra de omnia alia Postmodum S.Thoma I. p. q. 66. ar. . . virtute , Squasi in semine contineban- ct q. 44. a. a. ad I. , te de Potentia q. q. tur, non autem secundum suas formas a. I., de in Quod libet. q. 3.a. I. , de in II. substantiales . Secundo modo quiad ab sent. dist. Ιχ. a. . subscribit apertissime . initio uete fecerit Deus cinium S ter- Et ratio per ipsum est, quia materia pri-ram , fit alia omnia s.cundum suas sor- ma Aristotelis non potest, vel momentomas substanti altis, at non cum dispositio- existere sine forma ; quan vis aliter Sco- ne illa, Ornatu, ac pulcritudine , quas tus de eadem materia sentiat. At nos ad deinde acceperunt , Ex his explicZndi nostrum probandum intentum, non
373쪽
3 4 Dissertatio CLIII. De Angelorum, &Q
eonsentiunt; si libere eonsentiunt, Pe eant . Potest etiam dari casus, quod mulieres cum quibus incubi exercere ven
rem volunt, non sint sagae , sed pudicae,& castae; unde nullum eum illis pactum
inierunt, itaui assentire teneantur . Has autem mulieres Daemones alliciunt, o Iectant , commovent , ut consentiant ;sed consenses semper est liber iisdem, , ita quidem ut si velint, praestent eum, denegent vero, si nolint. Hoc idea evenit in viris, qui vel a saccubo exter no , vel ab interno Daemone agitantur ad turpia;ut luculenter explicat illustriRsmus noster P. Falanco in suo tractatu de impeccabilitate, &peccabilitate creaturae q. II. n. I9. ω seqq.
Ad IV. concedunt plures, inter quos est dei Rio , quem sequitur Frassen ; & ad argumentum respondent, quod Per suam virtutem Daemon potest humanum semen ita servare, ut sit aptum ad prolis conceptionem . Et quanuis ipse non is habeat per modum caussae principalis,
sed instrumentalis, quae applicat semen hominis; illud tamen in sua naturali vi tute pers stens applicat, di ad genera
dum aptum reddit, quando operatur ut in bus.
Ad v. dicitur eum s. Thoma quodlib. 6.M. 8. ad 6. generationem in praesenti ea-su non tribui Daemoni, sed homini, cujus est semen ; unde proles non nascere tur ex Daemone , & muliere, sed ex vum , de femina . Caeterum ex diversis speciebus individua coeuntia etiam prolem generant; ut patet in Mulis, Leopardis, Pantheris, aliisque hujus generis anim
Ad VL si physice loquimur, vita hominia
eeniti non tribuitur Daemoni, sed humano semini , quanuis hoc a Daemone
deportetur . Et hoc non mirum , quum etiam vires agnoscamus a cibis, quos sumimus , non vero ab illis, qui eosdem ad nos deportant; & calefieri nos sentia mus ab igne , non vero a loco , in quo ignis adservatur , & qui nobis approximatur . Si vero moraliter discurrimus , verum est, quod Daemon per se non intendit conservationem nostram, at P tius destructionem; attamen per accidens vult conservationem corporum , quan
do per se inducere intendit, & conatur animarum perditionem . Sibi blandiri etiam potest , quod si multiplicantur homines in mundo, multiplicentur pariter animae hominum in inferno; unde ex hoc non impedit hominum multiplicati nem . sed neque impedit hominum via tam , quando sperat eam hominibus f turam ad mortem. Unde , omnia dirigens ad malum nostrum , de ad delectarionem , quam ipse percipit ex malo nostro , omnia operatur, etiam stedissima, uti sunt incubum, & succubum se praebere , ut nostram perniciem consequa- ur. Deus autem, qui adjutor noster est, de qui nunquam patitur, nos tentari s Pra vires nostras , ipse nobis dabit vi
tutem , qua simul fraudes illius deterlamus, illiusque viribus resistamus. verum pro omnibus supradictis , an vera, an dubia , an salsa snt; & quomodo regulanda sint videndus omnino Emanen. tissimus Cardinalis Albitius in pretioso integro opere de Incompatibilitate irraside, & praesertim toto cap. 32. ubi
structiones Sacra: Conregationis. DIS
374쪽
De operibus pri- , ct secundae diei in prima
rerum creatioue :Ubi an materia aliqua res productas praece serit Θ a1
omnia simul, vel distinctis diebus creata fuerint Pct quid per res priwa ct fecunda die
RO prima Dissertationis modis rejicit Eslius primum , de securi.
parte, putarunt Patres qui- dum , de ample et itur tertium ; de in cordam , de modo Theologi , roborationem suae sementiae adducit , de praesertim qui sunt ex Pe- explicat Augustinum , quem Adversarii ripato , docent, extitissi pro se ipsis maxime stare, jactant; addu- aliquando materiam a Ii- cit etiam alios Patres, de ex Scholassicis quam insormem , non quidem Deo coae- S. I homam ; de cum ipso nos paritervam , ut plures Hreretici errarunt, sed stantes , sic procedimus ad probationes.
a Deo creatam;ex hac vero materia, quae Primus dicendi modus impugnatur, quod dieitur insormis, de invisa , Deum omnia scilicet non praecesserit materia Omni creasse. Patres , qui pro hac sentem uia prorsus forma Luda de vacua, res producitantur . sunt Basilius, hum. 2. I ex - Oas . Genesis enim I. dicitur, Deum meta, Ambrosius lib. I. ejusd.argum.c. 8.s non creasse materiam , sed coelum, Chrysostomus hOm. 2. sup.Gen., Lactan. terram a principio , hoc est ante omni ct sus Lib. 2. divin. institui. C. 8. Beda , de alia producta . Nomine autem coeli ocalii . I heologi vero Peripatetici pro hac terro materia cim vino instimis intelli- materia intelligunt materiam primanias gi non potest. Et ratio est , quia coelum Aristotelis, quae est nec quid, nec quale, di terra exprimuntur ut diversa I cli ersi- nec quantum , sed est prope nihil, ex tas non provenit a materia , quae in qua Deus omnes rerum formas produxit; omnibus est eadem: ergo a forma terga de quam sine sorma existere posse ex ipsis non intelligitur illorum nomine materia quidam,praeter homillas, at erunt. Alii sne sorma , sed materia cum forma . Aa vero pro contraria sunt Opinione, quam hoc confirmandum proscrt Estius verba etiam ex Aristotelis mente defendendam . Augustini lib. I. de Genes ad lit. c. Iy.seribunt; ut mox videbimus. Eilius in II. sciitantis r Non est ι ornus materia rebus sent. dist. ra. f. hac utitur dist inctione. formatιs tempore prior , cura sit utrumque Si materia intelligatur omni proiias λr simus creatnm, unde factum est oe quod fama nuda , At vacua , res productas nUn fium est, 'ut vox muteria est verborum ,
praecei it . Si materia accipiatur non verba Uero formatam vocem indieant. Non Omnein simpliciter excludens forma νε autem qui loquitur prius emittit informem
sed vel formam rei praestanti Diis , vel vocem , quam possit postea collirere, edi iuejusdem rei ornatum, ac pulcritudinem, verba formare . Haec repetit Augustinus dupliciter etiam potest explicari. Primo lib. I. com . Adversarium Legis de Pro- modo,quod fecerit Deus ab mitio chaos, phetarum c.p., te lib. I 2. Confess. c. 2y. in quo coelum, di terra Ac omnia ali vi Postmodum S.Thomas r. p. q.66. ar. I., virtute, fit quasi in semine contineban- dc q. 44. a. t. ad I. , Si de Potentia q. q. tur, non autem secundum suas Brmas a. I., & in Quod libet. q. r. a. r. , de in II. substantiales . Secundo modo quiad ab sent. dist. Ir. a.q. subscribit apertissime . initio vere secerit Deus cinium de ter. Et ratio per ipsum est, quia materia pri ram , de alia omnia sicundum suas sor- ma Aristotelis non poteli, vel momentomas substantialis, at non cum dispositio- existere sine forma ; quan vis aliter Sco- ne illa, ornatu , ac pulcrItudine , quas tus de eadem materia sentiat. At nos ad
deinde acceperunt . Ex his explicandi nostrum probandum intentum , no PAR. .m X x Aria
375쪽
Aristotelis, sed Scripturae verbis intritimur; quae quidem lassiciunt, ut primum explicandi modum reaiciamus . Secundus dicendi modus refellitur etiam ex eodem Genes. cap. r. , quia ibi dicitur , Deum secisse in principio coelum, & ter
ram , non vero Chaos confulum , ex quo
coelum S terram produxerit. Ulterius in Aristotelis syllemate nec quoque Potest habere locum , quia dum tribuitur materiae initio conditae sorma aliquia communis, S cui deinde supervenissent forme speciales , per quas distincta sui cset, jam illorum ponitur opinio, qui
putant materiam non esse ens in potentia , sed esse ens in actu ; quod est contra materiae primae rationem, quam Aristotelei propugnant I ut argumentatur S. Thomas in Summa ex Aristotele .
Verum ex hoc sit, quod hujusmodi dicendi modus si in Aristotelis principiis locum non habet, habeat tamen in systemate aliorum Philosophorum , in quorum principiis non repugnat, materiameta ens in actu . Scilicet in systemate P. Magnani, vel Petri Catandi, vel Reis nati de Cartes; qui Omnes conveniunt in hoc , ut materiam per ens in actu ex αPlicant , di ponant, quan vis in ea postmodum adstruenda,lt exponenda discrepent. Siquidem Gaffendus ponit secundum Epicurum plenum, S inane, S pl Mum explicat per atomos figura dive fax, & indivisibiles in actu , atque extensas, quae non sint in potentia, sed i actu; & hoc pacto explicatur chaos, quod hie dicendi modus supponit. P.Ma.gnanus ponit etiam minima physica in . divis bilia quomodolibet &extensa, &non solum figura, sed specie etiam diis versa , quae pariter sunt in actu. Et Reis natus ponit tria illa sua elementa , vel unum, ex quo tria nascuntur, quod etiam est in actu. Unde fit, quod in horum Philosophorum principiis nullum inducitur inconve Niens, si materia in actu ponatur, & sine forma; & s ponatur etiam chaos, quod plerique ex iisdem pariter ponunt. Attamen quia secundum Scripturae verba , ut diximus, non subsistit; ideo in ea firmanda opinione non amplius haeremus. Tertius dicendi modus, asserit Estius, quod si omnino admittendus λ & pro ratione adducit, quod coelum ab initio carebat pulcritudine lucis , ac ornatu stellarum ;terra vero aquis immersa,ac tenebris obvoluta , non habebat pulcritudi aera , Ornamentum, quae modo habet. Et hoc pacto volt intelligi verba illa Genesis 1
Terra aurem erat inanis, oe υaeua qua
rum ratione primae opinionis de sensores dicunt, materiam illam insormem , in. compositam, ac invisibilem praecessisse . Sed hoc clarius in argumentorum solum tione apparebit . . ponunt I. Verba illa Genesis: Terra erat inanis, O vacua; a septuaginta Interpretibus vertuntur et erat invisibilis oe ιnto posita t ergo nomine terrae intelligitur materia , omni prorsus forma destituta. II. Sapientiae II. I 8. dicituri Non enim impossibilis erat Omnipotens manus tua, qua creavit orbem terrarum ex materia invisa ἔgraece legiturr ex materia informi r ergo vere materia praecessit omni carens sorinma . Et hoc pacto Beda verba illa exponit . III. Ad Hebraeos I 1.2. habetur e Fide intellaimus aptata esse secula verbo Dei, ut ex invisibilibus visibilia fierent. ergo materia illa, ex qua visibilia facta sunt, invisibilis erat, adeoque rudis, indigesta , ac vacua formarum . IV. Augustinus pluribus in locis docet; & praesertim lib. i 2. Consessi c. 3. & seqq. usque
ad I 2. fuisse a Deo creatam materiam in formem , hoe est omni forma carentem ,
ita ut esset prope nihil; & illam suisse fgnificatam per terram Gen. I. invisibilem, S incompositam ; ut Septuaginta
Respondemus ad I. quod terra erat invitabilis, quia eam aquae tegebant, & tenebrae occultabant; erat pariter incomps sita , quia inculta erat sine herbis, sine animalibus , sne arboribus. Et hoc pacto fuisse dictam informem, etiam Scripturae verba, quae subsequuntur, osten dunt; dicitur enim r Et tenebra erant μαρeν faciem abys. Et hoc pacto praefata verba interpretantur Basilius, Chrysostomus, Ambrosius , Theodoretus &c.; qui per coelum intelligunt coelum , & per terram terram, sed sine ornatu, sine pulcritudine, adeoque hac ratione informes. Ad II. materia invisa , seu in Hrmis , est materia sne pulcritudine, & sne ornatu ct haec quidem materia praecessit crea
tionem aliarum rerum, non so Ium natara , verum etiam tempore. Et hoc ex eo patet, quia ubi Vulgata legiti Orbem terrarum; Interpres Graecus legit ,
hoc est mundum; dieitur autem mundu ab ornatui & sensus est , quod Deus ex materia nul Iam habente pulcritudinem , di nullum ornatum, produxit orbem terrarum a
376쪽
rarum , hoe est mundum, pulerum, scilicet, fic ornatum . Et ita exponi debent, ait Estius, Beda, & Lactantius . Ad IlI. occurrit S. Thomas T. P. q.6s. ar.q. ad primum , dicendo , Apostolum intelligi de rerum ideis , quae sunt in mente divina . Alii exponunt, ex invisibilibus, hoc est ex non apparentibus , ut habet Graecus Interpres , quod idem est ac ex non exilientibus, Deum secisse omnia,quae apparent; quia revera omnia fecis ex nihilo . Alii denique volunt, quod terra a principio erat hoc est invisibilis;& ita ex terra, sormata quidem , sed invisibili propter tenebras, & aquas, visibilia omnia ereavit Deus. Ad Iv. Augustinum ex Augustino explicamus , docente , informitatem materiae praecessis e formationem e us, non tempore , sed natura , vel origine , adeoque tantum nostrae intelligentiae signo; quod paritate vocis de uerbi, quam supra ait uin imus , satis explicat. Vox enim praecedit verbum , non tempore , sed natura , origine , di ratione. Sicque adducta Augustini loca exponuntur per alia Aug sint etiam verba in lib. . de Gen. ad litis c. I . , S lib. I a. Consessionum c. I . de seqq. usque ad 2 p., de alibi etiam . dici secunda vero Differtationis parte duplex est sententia ; altera , quae asserit, Deum ereasse mundum, non Persex dieiatrum intervalla , sed simul ἔ de sex dies illos allegorice esse intelligendos ; quatenus scilicet designant , non usitata spatia temporum, sed cognitionem Angelorum, qua Angeli ipsi cognoscunt gradus ocperlaetiones rerum creatarum oc quia Angeli habent comitionem matutinam, S cognitionem vespertinam, ut suo loco dictum est , inde ipserum cran tionem modo appellari vespere, modo mane, diis versa quidem ratione I de sic allegorici facere diem. Hu us sentent ico fuit Philo Iudaeus lib. de mundi opificio, de lib. r. Allegoriarum legis; eandenque amplexus fuit Augustinus multis in limis, fit praecipue lib. I. de Gen. addit. c. rs. lib. q. c. 8. 22. Ιχ. yy. J . do seqq. lib. s. c. 4. 3. Se 2 t. lib. o. Etiam 1 talis. κιv. Dei c. I. s. ro. I. lib. 6 s. quaestionarinad modum Dialogi inter Augultinum ah di orosium, q. 16. k qualisis vera haec quaestiones urti se sint supposιαι, emalium habeant auctorem , se I rem a N ais imen Augustini auctor latv- eqvi studuit. Mens Augustini fusili iunia fui s. se facta coelo in , terram', incem firma,
mentum, aridam, maria , Iuminaria coeli& caetera omnia , quae in creati Onera rerum a Moyse describuntur facta per sex dierum intervalla. Et in suae sente tiae explicationem haec ulterius scribit Augustinus lib. I I. de civ. Dei c. 7. Nam
scientia creatura in comparatione Icientia creatoris quodammodo vesperaIeit; lucescit vero ct mane fit, eum ad laudem O dιlectionem Creatoris ipsa referIur . Eandem
sententiam sequutux fuerat Origines lib. o. coni. Celsum I Procopius etiam Corn. in Gen. docuit. Dicitur quoque in eam propendisse S. Thomam , sed de hoe infra δ certe tamen Cajeranus S. Thomae discipulus in ex s. c. I. Gen. eam Pr
pugnavit , de cum ipso post a Melebior
Alia vero sententia , quae est communior , docet, res omnes in prima mundi creatione suisse a Deo factas , non uno simul die , vel momento , sed sex diebus isti Et is, eo prorsus modo, quo Scriptura nariarat, secundum literalem sensum, non vero allegoricum. Hujus sententiae sunt Chrysostomus hom. 3. su p. Genes.. Epia phanius in epist. a S. Hieronymo in latiis num versa contra Origenem , Basiliusho m. 2. Hexameron. , Damastenus lib. E. de lide; ex Graeeis ; ex Latinis vero Amis
osius lib. I. Hexameron. c. 7. mi,. g. c. 2. , Gregorius magnus lib. y2. mores. c. IO., Beda in Hexameron. , Rabantia
Maurus, Strabo, aliique pasti m. De Angelico Doctore nihil asserit Natalia Alexander, qui hanc quaestionem in hist. ecci. vet. test. pertractat IEstius vero dicit . quod I. p. q. . a. Σ. suam sententiam suspenderit, dicendo , se nulli parti praeiudieare velle ; unde utriusque opinionis argumenta dissolvit. Attamen in opusculo Is.&-r . videtur . Dost rem magis in Augustini sententiam pro pendisse . Quod ex hoc ratiocinio inno. rescit. Docet enim, Augustini sentemtiam , quae ponit omnia fui 1la errata simul magis convenire eum sententia,quae asserie, Angelos fuisse simus cum corporeo mundo creatos; sed Angelicus docuit sententiam afferentem, Angelos fuisse simul
cum eorporeo mundo creatos: ergo ex cohaerentia doctrinae docere etiam voluit
sentem iam , quae ponit, omnia fuisse creata simul , absque senario dierum intervallo. Cardinalis Norisus, e cietus quidem, de sortis Augustini desenla , in Vin dieiis Augustinianas σι s.' ex prelis tradit, S. Thoma in pro Augustini sententia st
377쪽
rige ; pro qua etiam nuperis temporibus steterunt Emanuel Cerda, Lusitanus, Carolus Moreau , Bituricens s , Ludovicus ab Angelis, pariter Lusuanus, P. Macedo in altero theologieo tomo Collationum
de Angelis, ubi plures Ilacentiores lauia dat , qui Augustini sententiam amplexati sum I aliique plures ; ut apud eundem Nori sum . COhaerenter Cajetanus uia Summa nihil de hac quaestione protulit; in Expositione vero Genesis satis se declaravit , ut dictum est. His praenota
Dicimus , Deum in mundi exordio omnia creasse simul , non servato sex dierum spatio, quod non literaliter, sed allegorice , intelligendum est. I. Probatur ex Scripturis. Genes. Σ. Φ. Ac y. Isa sunt penerationes estii oe tora , quando creata sunt, in die, quo fecit Dominus Deis
earum, oe terram, di omne virgultum agri, antequam oriretur ιn terra , omnemque herinham regιonis priusquam germinaret. Qui-hus verbis adscribitur uni tantum diei creatici coeli, teriae , di omnium planta-r- quae tamen di versis diebus creatae in Genesis. exordio describuntur et ergo
descriptio illa non est liter aliter, sed tanis tum allegorice, intelligenda. Et quod dici lux de sorioi, terra,& plantis, de aliis
risua. x Gatis eadem erit dicendi ratio.
ras det Naxa it Alexander, pro die
non intelligi unicam diem, sed unam seriem , suscessionemque continuam di rum, sivet unum temporis tractum ; it aut idem sit dicere in die ; ac in tempore , velis meisi, Respon et Eltius etiam , diem intelligi proprie,sed acceptione consula,
ut non intelligatur unus, idemque dies, sed alius, atque alius. At contra utrunque argumentamur sic primo ἔ quod non opinponant nobis Adversarii,nos perspicuum loquendi modum Scripturarum in orte
re , q ando sex dies creationis pro uno diei momento intelligimus; quum ipsi
quoque hae simili inversu ne utantur a. quando unuru diem pro pluribus interpretantur . Secundu , minus sapit immo. prietatis accipere plures pro uno die , quam usum diem intelligere pro multis., iquatenus in primo casu non potest ha - , re locum sensus ille allegoricus Augustini, qui locum habet in secundo . ritu, :quia quum uniantur smul coelum, dile . ra. 6c virgulta eadem die, de eadem daeis
ro Scripturae lisco, debemus intelliget
virgultorum creationem Pria eodem a
temporis spatio , pro quo coeli, & terrae
creationem intelligimus; hoc est pro eadem proprie , ac rigorose, die, absque extensione, vel ad sitiem dierum, vel ad
confusam diei extensonem . II. Probatur Ecclic. I 8. I. sui vivit in aternum , ereaviς omnia simul. Et hac auctoritate motus Augustinus, suam opinionem firmavit lib. Φ. de Genes. ad lit. c. 3 3. dicens r Quid ergo opus erat sex dies tam distincte , dispositeque narrari r Auia scilicet ii, qui non polyunt υidere quod diactum est, ereavit omnia simul, nisi eum eis
fremo tardius incedat, ad id, quo eos ducit , per Denire non possunt . Neque ualent reo
sponsones Eslii,& Alexandri,qui dicunt, verbum simul reserri non ad creaυit, sed ad omnia; quatenus scilicet Deus creavit generalitatem omnium rerum , sed no eodem tempore, hoc est non eadem die , creavit. Ulterius , quod Deus priurata, tantum die creavit, hoc ex nihilo produxit ; aliis vero diebus non creavit, qui ex praesupposita materia eduxit . Cert non valent responsones hae; non prima, quia nequit Ieserri To smut ad nometiasmnia , quin reseratur ad verbum ereaυιι;
de ratio est, quia si omnia simul ereavit, non creavit divism; si non divisim creavit , unitim creavit: ergo simul creavit.
UIterius, in sensu ab Adversariis intento de rebus omnibus dici potest, quod Deus
eas sim ut creavit , quatenus creavit eas omnes, & non creavit unam sue alivi , quan vis alio,& alio tempore eas creave
rit et ergo ut To simul aliquid amplius irraverbis illis significet, opus est , ut e us mgnificationem, non tantum ad um c mrerum , sed etiam ad uuitatem aetionis extendamus. Neque valet responsio altera ς dieitur enim ibi, quod creami omnia, si igitur omnia creavit, verbum creavit
non est restringendum ad latam mater Iam verum,.quῆm proprie, di rigor oscprinei pio creavit. Si dic tur, quod crea vit simul materiam omnium rerum,adeo que creavia um a s mul; nec etiam ad rem dicitur; quatenus hie dicendi modus faceret, quod posset vere dici, tunc quo
que xleata Deum omnia, quae posteri ribus seculia producta sunt,quia omnium
creaturarum tunc etiam materiam creavit.At Iers plurae locus non est extendeo dus adora, quae fuerunt produetae post primam rerum creationem; ut satis cuilibet innutricui.
III. Probatur Exodi 3 n. r7. sex enim diuus feci ι Dominus caelum, oe ternia ista secundum
378쪽
dum eundem Moysen Gen. I. Deus creavit coelum, & terram in principio , Nprima diei ergo secundum Moysen sex dies sunt una dies. Respondet Eslius, quod verba Exod. 3 r. suppleri debeant
Per alia verba Exod. 2o. addendo hanc clausu Iam r Et omnia , qua in eis sunt. L gitur enim quoque Exod. 2 . II. Sex bus fecit Dominus Coelum, o terram, σmare, o omnia,qua in eis sunt. At in con.
trarium instamus dioendo; quod si sex illi
dies Exod. 3 I. intelliguntur pro una die, ut probatum est ἔ etiam sex dies Exod. 2 . pro una die accipiuntur;& sensus est, quod quemadmodum per Priora verba intelligitur creatio coeli, S terrae una die facta , ita etiam per alia verba intelligitur creatio coeli, & terrae , & maris, ει omnium , quae in eis sunt, facta pariter una die. Nomine autem senario intelis
liguntur cognitiones Angelorum , ut diis ximus , de fit sus inferius dicemus. IV. Probatur Iob. o. Io. de I . Mee Reis hemot, quem feei tuum . . . . Ipse est priniscipium tuarum Dei, qui fecit eum. Quibus verbis sve intelligatur Daemon , si vel animal, semper evincitur , Deum Omnia simul creasse, quia eadem die simul creavit Angelos,& homines, homines,& an iis malia , quae tamen allegorice in Genesis exordio diversis diebus creata dicuntur. Natalis Alexander respondet dicens, per
verbum tecum non significari unitatem temporis, sed simili tuainem conditionis; ulterius addit, non significari idem te mispus, sed eundem locum , quλ enus eois rum creatio fuerit a Deo facta in eodem loco, licet non eodem tempore. Sed inst. simus contra ἔ primo, quia ust arbitraria explicatio, quam suppetunt cum Alexandro Adversarii; di secundo, quia est conistra verborum illorum sensum . Verbis enim illis tempus denotatur, non locus; quum dicatur; ipse V princιpium viarum Dei, qui fecit eam a ergo cohaerenter ad haec verba explicari debet verbum te- in; ned haec verba denotant principium terit poris, non loci et ergo verbum illud importat unitatem temporis, non loci. Insuper, quae condirio esse poterat homini vel cum Daemone, vel cum bestiis,
eadem , nisi quia homo fuerat a Deo
creatus eodem tempore, quo fuerunt Angeli , di animalia i Ergo adhuc per exisplicationem Adversariorum, quae inducunt per verbum ieeum similitudinem
conditionis in homine, & Daemone, vel in homine, di bestiis, infertur uuitas tem
V. Probatur ex Augustino variis in locis, &praecipue lib. de Gen. ad lit. Imperfecto c. 7. I anquam ergo sine productione tempoνis faciat Deas, cui subest posse , eum v
Iet ; ipsa tamen natura tempoνales motus
Dos temporaliter perquint. Ita fortasse diis
est mane , dies unus ; sicut ratione prospicituν , itineri debere, aut posse , non ita ut fit temporalibus tractibus . Nam in ipsa ra. tione operationem eontemplatus est in spiria tu sanoa , qvii dixit r Qui manet in aeteris num creavit Omnia simul a sed commodis sine in isto libro , quasi mo ν aram per inter valla factarum , a Deo rertim digesta narratio est, at ipsa disposιιo , qua ab infirmioria has animis contemplatione salιti υι deri non poterat, peν Mjusmodi orssinem θνmonis exposita quasi istis oculis cerneνeιών. Et lib. 4. de Genes. ad liter. c. χχ. sed quoniam
lux eorporalis, antequam fieret carum, quod firmamentum vocatuν , in quo etiam iamianaria factu funt , quo circuitu, veι quo provicessa, vices diei noctιs exhibere potueν it, non inυenimus; aliam quastronem ν/unquere non debemus sae aliqua nostra prelatione sent/ntia , ut se Iuxilia , qua pνιmιtus ereara est, κon eo νρον alis , sed spirat vialis est, metit post tenebras facta est, tibι int/Iligitur a
sua quadam informitate ad Creviorem eonisvosa, atque formata . ita s poβ υρθενam fiat mane, cum post cogn/tionem sua propraa natura , qua non est quod Deus refert se ad laudandum laeem , qkod ipse Deus est, cujus
contemplatione foνmatin . Ea quia eatera
creatura , qua infra ipsam fiunt, sine eun
tione ejus non fiant, propterea nimirum ιdem dies tibiqvie reperitur, ut ejus repetitione fa ηι ιοι dies , quoties distinguuntur rerum genera creatarum perseetione senarii numeri
terminanda. Di vespera primi diei sit etiam sui cogniιιο , non se esse quia Deas est; mane autem post hane vesperam , quo concludia Iar dies unas , ct anchoatur secundus, converso sit riti,, qua id quod errata est ad laudem referat Creatoris, re percipiat de Verba Dei cognιιιonem creatura, qua post ipsam fit, hoe est si, mamenti, quod in Gus cogniιι a
ne fit prius eum diei ν Et se est laetum; deinde in natura ipsius firmamenti, quod
conssitur . eam additur etiam postea , jam
dimi Et se est factum, Et fecit Deus
Irmamentum . Deiade se vespera illias lacis , cum ipsum firmamentum non in Verbo Dei mur ante,sed in ι a ejus natura cognoscit. cognitio quoniam minor est,r
a/ vespera nomine significatur. Postquam
379쪽
incipit territis a In quo itidem mane conversio est luci, hajus . ide' diei , hujas ad iam
dandum Deum , quod operatus D firmamentum, percipiendam de Verbo ejus cuηiti Mem creatura , qua condenda est post firmamentum . Ae per Me eum dicit Detist Conia gregetur aqua , quae est sub coelo in eoi lactionem unam , & appareat arida, eo-
a noste hoe illa lax in Verba Dei, quo id diaeitti ν; ct ideo dieitaν i Et se est factum , hoe G in ejus eunitione ex Vrabo Dei rZ inde cum additu ν Et congregata est aqua Se. Cum jam dictam esset i Et se factum est, in suo genere ipsa creatura fit; qua item cum in suo genere facta eognoscitar ab ea luce , qua jam in Verbo Dei Diselendam cognoverat, fit tertia Despera . Et inde hae modo caetera usqtie ad mane post υ speram festi diei. Matiam quidem interest inteν cognitionem rei cajusque in Verbo Dei, ct cognitionem ejus in natura ejus , ut illud merito ad dιem pertineat, hoc ad vesperam . In comparatione enim lucis illius , qua rura Verbo Dei conspicitur, omnia cognitio, qua r.eutiarum quamliset in seipsa notamus, non immerito nox Hei patia i inua rassus tam tam dissert ab errore, vel ignorantia eorum, qui nec ipsam creaturam seiunt, tit in ejusaomparatione non ineoqνtie dicatur dies . Addit cap. Ixxia r. at id ergo opus erat
sex dies tam distincte , di positeque narrari a 'via scilieet ii, qui non possunt videνe quod dictam Ui Creavit omnia smul, nisi cum
eis sermo tardius incedat ad id , quo eos duiscit , pervenire nou possunt. Et lita ei iam x r. de Civitate Dei cap. xx x. Ipsam qAoque creaturam melius ibi, hoe in in sapiemeia Dei, tanquam in arte, qua facta est, quam in ea ipsa sciant. . . Multum enim digari Mirum in ea ratione cognoscatur aliquid sociandum quam factum est , an in seipso . Sicut lirer scitur rectitudo linearum , seu veritas figurarum , ctim intellecta conspicitur,aliteν
in veritate ineommutabili, aliter in anima justi . ne deinde cetera sicut firmamentam inter aquas superiores , re inferiores , quod eae iam vocatum est , sicut deorsum aquarum congeries, terraque nudatis , o hemiarum inclistitio, atque lignorum , sicut Solis , s na , steriarumque conditio; sicut ex aquis animalium, volucrum scilicet,atque piβιum, helluarumque natantiam , sicut quorum nisque in terra gradientium, atque repentium
o ipsius hominis, qui evinctis in terra rebus excelleret . Omaia hae alit eo in Verbo Dei cognoscuntar ab inviis, tibi Oileui causas,
rationesque suas , ide' secuηdam quas fissa
sunt, incommutabiliteν permanentes , aliter
gnitione , velut artis , atque operum . Euatamen opera ctim ad ipsius Creatoris laudem, venerationemque νeferuntur tanquam manducescit in mentibus e templantiam. Hae autem propter senarii ntimeri perfectionem , eodem die sexies repetιto , sex diebas perfocta narrantur a Non quia Deo necessari fuerit mora tempoνum , quas qui non potu rit creare omnia simul, qua deinceps conis
gruis molibus peνagerent tempora sed quia per senarium numeram es operum significata perfectio. VI. Probatur. Sententia nostra magis coohaeret sententiae docenti, Angelos simul cum mundo corporeo fu i sse creatos; sed haec sententia magis cohaeret scripturarum menti , patrum audicio , ac Schola-sicorum fere omnium assertioni i Icrgo pariter sententia nostra se judicari debet, ac approbati. Major patet ex testimonio Doctoris Angelici, quod etiam recognovit Estius, quan vis si nostraesententiae adversarius; immo ex principiorum connexione innotescit . Si enim semel dieamus , Deum omnia quum vis bilia tum in vis bilia, crea
smul , hoc ipso etiam sit , quod s muleum visibilibus ereaverit Angelos, qui inter invisibilia numerantur. Minor ex iis , quae nos suo loco scripsimus, pariter innotescit . Consequentia autem optime insertur VII. Probatur auctoritate S. Athanasi or. pag. 233. apud Petavium dicentis , &probantis , verbum non esse creaturam, quia quum Proveth. g. scriptum str Ante omnes colus genuit mei signifieatur, Ver-hum fuisse genitum ante Omnes res crea
tas i ergo non est in numero rerum creatarum, quia res creatae non fuerunt cre
lae una ante aliam , sed omnes saeui; quod & lib. cont. Arianos seribit. En
sua verba a Ante omnes colles genuit me. Nam eum dieit, ante omnia generat me a
Uendit, se ab omnibus esse diuersum quum superius probatum sit, nutiam ex rebus crea
tis ante alteram extitisse r rerum confertim simul omnia genera uno, eodemque momenta esse pνodam .
VIII. Probatur ex Pt opto in Genesmscribente a Cateram mandi dies enumerat , quod factum est aeearate, mo νονe volens ;Mon enim tempore opus habet in condenda Devis r neque tamen temeri, nee sne ordine, qua mesituν, scit . Porro numerus ordinem
380쪽
, Deiι. Dcirco non prima dixit, sed una. S quidem in iis , qua simul existunt, non ea
primum , ac secundum . Verum quoniam
narratist suam ordinem habet di ideo postianam , ct fecundam dictum est, oe usque ad sex ordinis gratia . Ad quae subdit Petaviust is Hie uno die, immo vero momen- to uno, Procrea se Deum asserit opera, , illa , quae in sex a Mose distributa sunt in nec alio spectare numerum illum, quam ad naturae seriem, & ordinem . Ut si aria borem cum fructu temporis eodem pun- ,. et o producat Deus: di qui id refert, prius is arborem dicat esse procreatam, dein do,, fructnm s,. X. Probatur ex Origene lib. 6. eont. Celia sum; ubi eos reprehendit, qui putant,veisia sex dierum spatia a Moyse fuisse deis scripta subdit, se contra eosdem disputasse in Commentariis ad Genesim ; quae testatur Petavius esse deperdita . Utitur etiam ad hoc probandum testimonio Genes. 1. q. deducto ex illis verbis quae nos attulimus, & perpendimus;nimirum, Ista sunt geηerationes coeli, tu terra, quandae reata sunn, in die, quo fecit Dominus Deus
X. Proba iur ex Philone Iudaeo lib.de munis di opificio ; ubi postquam explicavit si gillatim dies illos creationis mundi ei de subdit, dies illos adhibitos fuisse a Moyse magis ad distinguendum ordinem
rerum , quam ad significandum vera inister valla r Tunc Omma simul condita. Cumatitem simul Omnia constarent , necessaria fiat ratio servandι ordinis,propter mutuam, qua deinceps Diura erat, ex sese propagati nem . Et initio lib. I. Allegoriarum in. quit i Stultum est arbitrari sex diebus, aut omnino in tempore mundum extitisse ; propterea quod mundus universus interυallum in dierum , ae nomum. Atque bae solis smpra terram ,σ infra bane , euntis , motus necessario ejicit oe. Et post pauea r Itaque eam audire compleυιt die septima operasen telιitere non debes de dierum aliquot interis
villis , sed de senaνio perfecto numero . Et in eodem loco a Rusticana simplicitatis esse , putare sex diebus, aut utique certa
tempore, mundum esse creatum .
Argunt Adversarii I. Sicut aliis verbis Gen. I. quae res narrantur , proprie, &non allegorice , intelliguntur; ita etiam intelligi debent dies , quae per alia verba exprimuntur . Per terram enim proprie,& non allegorice intelligitur terra , per coelum coelum , Per aquam aqua , perienem ignis, & sic de caeteris et ergo Pa.
riter per dies , & per dierum numerum , intel igi debent proprie, & non allegorice, intervalla dierum. II. Exod. 2O. re ditur ratio sanctificationis sabbati verbis hisce r Sex enim diebus fecit Dominus cae-. tum , ct terram , s mare , o stmnia, qua in eis sunt, oe requievit in die septimo ; ideirca benedixit Dominus diei sabbati, σμnmma υit eum . Haec autem ratio nihil probaret, si dies illi veri dies non essent, quia non esset verus septimus, adeoqu non esset verus dies sabbati, quem D minus ideo sanctificandum praecepit. III. Quando scripturae possunt literaliter ex plicari absque incommodo, nulla est ne incessitas, ut in explicatione earum ad alleisgorias recurramus; sed historia creationis rerum in c. I. Genes. contenta, ct a Moyse descripta, poteli sine incommO-d O literaliter explicarit ergo nulla est necessitas , ut in ejus explicatione ad allegorias recurramus. Probatur minor. Quia nulla est implicantia dicere , Deum per sex realia intervalla temporis re omnes in prima creatione produxi . IV. Admissa nostra opinione, sequeretur,
quod instanti eodem feci&t Deus tenebras , & lucem , diem , ac noctem; hoo autem implicantiam dicit, propter e rum Oppostionem ; & dicit adhuc Scripturae contrarium , quum in illa dicatur. Deum prius Dei ει tenebras, & deinde lucem. V. Sequerentur etiam alia Scri plurae opposita ἱ nimirum , quod eodem momento aquae sui grant confusae, de di. visae , terra aquis cooperta, & discooperta , vespera , de mane ; quod pariter de repugnantiam importat , & Seripturae perturbationem . VI. Ex Augustino Anis relus in uno instanti creatus est , & in alio instanti peccavit; sed ex eodem Augustino homo creatus est post Angeli peccatum t ergo plura instantia inter creationem Angeli, dc hominis interces.serunt: ergo non omnia entia suerunt a
Deo creata simul. VII. Homo non fuit conditus quando fuerunt conditae plan- aer ergo non simul. Probatur antecedens. Gen. a. dicitur . quod quo die secit Deus coelum , dc terram , de virgultum agri, di herbam regionis, nondum erat h. - , qui terram operaretur. VIII. Augu- sinus lib.de Catech .rudibus c. I 7. docuit; Deum sex diebus operatum , die septim requievi ta ; subdens a Poterat enim Omnio
potens uno momento temporis omnia facere di Hoc autem idem est ae dicere, potuisse Deum rex Omnes uno temporis ino