장음표시 사용
381쪽
mento efformare . at ob fines , & ob rationes , quos ipse cognovit, non effecisisse . IX. Idem Augustinus lib. 2. Retrae . c. 2 . fatetur , in Lib. de Genes ad lit. plura quaesita esse, quam inventa, lernulta ita posita , quasi adhuc requirenda; sed opinio de inflantanea mundi creatione ab Augustino in lib. de Gen. ad lit . fuit traditar ergo secundum ipsum mei Augustinum non est tam inventa , quam qua sta , & ita posita , quasi adhuc requirenda . X. Idem quoque Augustinus init. lib. 8. de Gen. ad lit. doceti Narratio Mosis in duro Genescos non est genus locationis si
uratarum rerum , sicut tu Cantico Cantico.
νum , sed est expositio rerum omnino gesta-rκm , sicut in Regnorum libris , π caeteris havum odit ergo non est locus Allegoriis, sed omnem locum historica veritas debet
Respondemus ad I. disparitatem esse , quia res creatae jam videntur aperte, quod non allegorice , sed historice narrantur, quum existant at tempus, quo creatae fuerunt, quum non existat, non videtur;
unde non potest de illo dici, quod de rebus dieitur , fuisse scilicet historice, de non allegorice dictum . Ulterius pro robus creatis non sunt alia Scripturarum testimonia , quae eas diversimode explicent , ac sunt in Genesi descriptae; at Pro tempore creationis sunt; ut in pro talionibus vidimus; te haec est altera diversitas inter hoc , de illas . Denique res alias allegorice explicare censura no- atur contra Origenem , ut apud Patres,ci Theologos ; at non sic creationis dies allegorice cum Augustino , S cum aliis Patribus , de Theologis, intelligere. Et quan vis Augustini opinio censuretur 1
Molina , SuareΣ , Arriata , Martino ne , aliisque recentioribus , attamen optime a censuris omnibus vindicatur ab eruditissimo Cardinali Notisio in Vindieiis Augustinianis, testimoniis pro Augustino productis S. Thomae , Alberti magni, S. Bonaventurae , aegidii Romani, aliorumque Scholasticorum Doctorum ; ut apud ipsum Norisium, si velint,Legeotes
Ad II. Ut ratio sanctifieationis sabbati verificetur su1ficit enumeratio dierum inis numero senario; quicquid autem sit, an enumerati dies fuerint veri, an vero allegorici . Enumeratio ipsorum certe te gitur in Genes, de conformatur non nihilo , sed alicui; scilicet cognitionumsangelicarum senario numero. Igitur a cipiendo dies, non prout suerint vero tales,quia sic non fuerunt, sed prout consormati cognitionibus illis , sormant pariter senarium numerum , post quem venit septimus, cui sabbatum respon
Ad III. Incommodum non provenit ex ipsa repugnantia rei , quae narratur , sed ex diversa loquution ς aliarum Scripturarum , quae cum literati intelligentia loc illius Genesis pro diebus creationis rerum non convenit. Et propter hoc incommodum maxime recurritur ad allegoricas explicationes . Quod autem ρο- tuerint res sex diebus vere distinctis sta, Deo produci , probat quidem possibile, sed non factum . possumus etiam nos di- fiere, quod nulla est repugnantia, instanti temporis potuisse Deum res Omnes producere; quod sane nec Adversarii inficiantur ; de nihilominus ex hoc poses bili deducere factum nobis non permit
Ad IV. Et si negemus successionem tempo'ris, non negamus autem successione sordinis; & propter hanc ordinis succese sonem , quae etiam potest in instant temporis habere locum , non sequitur implicantia, quam Adversarii intendunt. Sane s argumentum valeret , non solum Probaret, res non fuisse productas ii temporis momento , sed nec potuisse quod tamen Adversarii concedunt . in Dique per nos tenebrae non dicunt aliquod ens existens, sed solam lucis vel Privationem , vel negationem , hoc est non lucem; vel clarius, corpus non tu cens , corpus scilicet , de non lucem : sic onebras explicando , non sequitur inconveniens intentum.
Ad V. eadem est te sponsio ; successio scilicet ordinis , non temporis, satis suit ad salvandam creationem terrae , & aqua: οῦ terris aquis coopertae , de discoopertae 3 aquarum consularum , de divisarum &c.
Fit etiam instantia in praeeedenti re sponsione facta pro possibili, de non tan tum pro facto . Et suo modo possumus etiam eodem pacto discurrere de aqui divisis, & non divisa, hoc est confusisἰ
de terra cum aquis, de sine aquis, hoc pii cooperta, Se discooperta ; ac de corpord Iucido , de non lucido , scilicet ienebro so , vel tenebris, loquuti suimus.
Ad VI. Si Adversarii fecissent distinctio
nem inter instans reale temporis , & instans angelicum , quam nos suo loco secimus , de explicavimus; utique contra
382쪽
ilictionem hane Augustino non obiecis,sent. Caelerum si quaestio reducitur ad unum , aut aliud instans, non est amplius ue diebus, scd potius de instantibus. At quaestio principalia est da sexcreationis non instantibus . sed diebus ;unde parum refert, si unum , aut aliud Ponatur instans, praesertim quum ima ginarium potius, non reale esse , videa
Re VII. Etat homo , sed non adhuc ope
rabatur , quando statim fuerunt plantae; quum eodem tempore simul produxerit Deus plantas, Sc hominem. Non erat autem homo, qui terram Operaretur; quia hoc muneris post rerum creationem fuit homini demandatum .
Ad VIII. Autus inus in loco illo admisit
non repugnantiam , sed non negavit factum . Et quia saeum valebat admittere, & ad admittendum factum praecedere debebat possibilitas ipsius; ideo prae. misit non repugnantiam; & deinde non deduxit ea non repugnantia factum; jam enim sciebat, quod a possibili ad ex iissens non valet argumentum ; sed ex alii a Scripturae locis factum proliavit; & si quae videbantur Scripturae, non possibili, sed facto contrariae, ex ulis iisdem l
eis explicavit. Ad IX. Deberent probare Adversarii. v te Augustinum inter illa quaesita, de non inventa, inter illa posita , de require da , comprehendere Voluisse , non suciscessivam , sed instantaneam rerum credistionem . Quod quum non faciant, quia hoc Augustini verbis opus esset ut proviharem , & Augustinus nunquam hoc es.satus est; nihil certe probant ex illis Augustini verbis nec contra nos, nec contra
ipsum Augustinum. Ad X. Concedimus totum Augustini dictum
de rebus creatis, de quae creatae in Ge. si narrantur; quia contra harum veri.
tatem nihil alibi seripse Augustinus . Sed
negamus de tempore creationis illarum,
quia de Me aliter ipse scripsit aliis tria
locis r unde non est credendum, quod de hoc intellexerit, illa dicere . sin ulteriori explicatione . de clara retractatione, quae necessaria erat, vel ad formanda . quae antecedenter seripserat, vel ad firmanda, quae in loco illo scribebat. Devenimus modo ad explicationes rerum, quae fuerunt prima, fit secunda die cream lae , secundum ordinem , quem Moyses nobis proponit. opera pri mae diei sunt coelum , terra , lux, divisio lucis a tenebris ; quae vigeri possunt enarrata Gen. c. I. Nomine coeli venit pars mundi suprema, nomine terrae pars infima. Haec Deus produxit a principio, hoc est ante omnia; ut ait Augustinus lib. a. de ei v. Dei es. , 6c non ex praeexistente materia produxit, ut voIuit Hermogenes; de ideo creavit, produxit scilicet ex nihilo. Perlucem sunt qui intelligunt Angelos, alii
nubem , alii columnam, alii corpus tu. eidum , quod per utrumque hemisph rium pertransiret. opus autem seeundae diei suit firmamentum ; quod in eodem Genes. c. I. legitur. Nomine firmamenti intelligunt extensum quidpiam . per quod aquae ab aquis dividantur. Spatium illud dicunt quidam esse aerem , alii aliud scili dum corpus , de aere superius. Nomi e vero aquarum, qui volunt firmamentum solidum,dicunt intelligi aquas e usdem speciei, cum no stria , quan via nostris sint puriores; qui vero sentiunt firmamentum esse aerem, di eunt aquas este aquarum terrestrium, vapores, qui in nubibus condensati, pluvias efficiunt. Unde nubes, seu aquae, quae sunt super firmamentum, medio ae te dividuntur ab aquis nostris, quae sunt suptus firmamentum. OR. II.
383쪽
De Operibus tertie , ct quartae diei; ubi , an dies
fuerit prior nocte, an contra λ Et an mundus fuerit autuMno , an vere , conditus P ct
quid per res tertia, ct quarta die productas intelligatur λ
RIMAU Dissertationis par. bitum fuit ut prior pars naturalis diei
tem examinandam suscipiis sed nox habita est semper ut prior P/rs mus , in qua quaeritur, anis naturalis dieir ergo a nocte mundi exor in mundi exordio dies prae- dium incepit. Major constat , quia le- cesserit noctem , an nox gis mosaicae usus mundi exordii consti- anteiverit diemi Dies autem tutionem imitabatur. Minor probatur . artificialis intelligitur , non naturalis; Levit. 23. praecipitur, ut sabbatum di Fatio eli , quia nocti opponitur. Sin- vespera usque in vesperam celebretur 6cgulorum opiniones referimus , dc deinde observatio usus apparet quoque MArci quae nobis videbitur probabilior , elige- Is., de Ioannis iv. Usterius probatur haec
mus , minor . Si hoc non admittatus . verificum
Thales Milesius voluit, noctem praecessisse rinon potest, Christum tribus diebus in diem, et is nomine intelligens chaos. & sepulero suisse, nee etiam per synecd perpetuas tenebras, quas Poetae , dc Phi- chen ; quum enim nocte Christus resur losophi etiam aliqui, uti noctem longis- rexerit, si nox lla non fuisset principium simam , ante mundi nativitatem adstrue- diei subsequ4ntis , sed finis praecedentis, bant . Sed hoc sabulosum putantur, adeo- jam Christus nulla parte diei iertiae in sc-que ab omnibus Scripturae Interpretibus pulcro fui get. Major primi argumeoti improbatur . probatur adhue . Usus inchoandi , dcΛlii voluerunt,quod dies suerit nocte prior. terminandi sabbatum in lege Mosaica Pro hae sententia citantur Basilius hom. quod pertinuerit ad primam dierum in
a. Hexa meron. , Ambratas lib. I. Hexa- stitutionem, eruitur ex eo, quod in meron. c. ult., Chrysost Omus hom. 3. 6c Exod. 1 o. praecepit quietem sabbati ad s. in Genes, Augustinus lib. t. de Genes. imitationem quietis septimae diei in pri- coni. Manichaeos c. I in , de lib. de Genec ma rerum productione i ergo sieut ub'Imperf. c. 7. , de lib. φ. de civ. Dei c.6., batum apud Hebraeos habuit initium vide lib. I 2. Consession. c.8. s. lχ. 6c Is., nocte praecedenti , ita habuit septimus ubi asserit, ante omnem diem secillis dies, in quo Dominus in mundi creatio' Deum coelum , dc terram . Hugo Uict ne requievit. Sed si septimus dies a nocterinus in adnotationibus iap. Genes. c. 6., incepit, a noete etiam incipere debuit Magistet sumemiarum in Il. diis. II. liti primus dies r.ergo c. B.D.E. II. Probatur . Homo suit ultimum opus Alii vero docuerunt , quod nox fuerit prior creationis mundi, de homo creatus est die. Et pro hac opinione adducuntur sexta dic t creo totius mundi creati Hilarius lib. de Synodis prope finem , completa fuit ante noctem septimae dieit Hieronymus in commem. su P. Ionam ad ergo septima dies incepit a noete , qutae. h. , olphonsus Tostatus , Episcopus subsequuta est sextam diem . Quod si se Abuleusis , in Genes. , Eugubinus in Cosi pinna dies a nocte incepit,a nocte etiam mu peja , Helselius in II. sent. dist. II. Praecedentes sex dies inceperunt i ergo Estius in eadem dist. Iueninus6cc. Cum semper itat, quod prima dies a noeteo hac ultima opinione . habuit initium suum . Dicimus, in mundi cxordio noctem prae . III. Probatur. Prima die creavit Deus coe- cessisse diem . lum, & terram ἔ ut dicitur Gen. I., ocI. Probatur. Ab illo mundi exordium in- Exod. 2o. de 3 t. ἱ sed coelum , de terram cepit, quos tempore mos icα legis h . Dcit Deus ante lucem e ergo primi diei initium
384쪽
initium non suis lux , sed tenebrae; sed
nomine lucis venit dies, nomine vero tenebrarum venit nox: ergo in rerum creatione nox praecessit diem. Neque dieant Adversarii cum Magistro , & aliis , ante primam lucem nec fuisse diem , nec noctem, de tempus illud praecedens lucem non fuisse primae diei partem , sed quosdam velut ejus prae ambulum; Ne dicant hoc, quia Plaeambulum hu usmodi est vere diei initium , est vera temporis patvergo est vera illius primae diei pars,
de exordium ergo vere prima dies a n cte incepit. IV. Probatur. Tenebrae in mundi productione suerunt ante luce in ergo nox suitante diem . Antecedens est clarissi uir in Scriptura. Consequentia probatur . In eadem Scriptura tenebrae appellantur Nox , lux vocatur dies r ergo si tenebraefuerunt ante lucem , nox fuit ante diem. Antecedens est clarum in verbis illis: Ampellavitque lueem diem , ct tenebras ustactem . Unde ruit a issertio Bisilii dicentishom. 2. HUxam. , quod primus ille status mundi, praecedens lucem , non sit dice dus nox , sed tenebrae . Idem enim sunt in scriptura nox, & tenebrae; dc Deus i in se tenebras appellavit noctem . Nec sunt aliae tenebrae in Scriptura, quas inus noctis nomine vocaveri .
Obstant I. Seriptura semper praeponit diei appellationem noctis voci rergo per hoc
indicare vult, quod dies noctem praece L serit. Probatur antecedens: Appellavitque lucem diem, s tenebνas noctem l en diei
nomen primo loco positum. II. Dicitur etiam in Scripturar Factane e est vespere, U mane dies unus; sed vespere est finia praecedentis diei , di mane est finia piae. cedentis noctis r ergo per synedochen Per vespere , de mane significatur dies, ct nox; dies quidem praecedens, ct nox subsequens, tanquam duae partes, ex qui hus naturalis dies coalescit; sed primo Ioco ponitur dies t ergo &c. III. Admissa semel nostra sententia , Ecclesia imitar tur ritus Iudaeorum ; sed hoc non est diiscendum i ergo nec illa est admittenda. . IV. Quanuis Moyses diem inceperit anoete , non per hoc tamen dici debet, quod in prima creatione nox praecesserit diem ; quia homo creatus in luce gratiae figurat primam rerum creationem inceptam a die ; postea homo in peccat rum tenebras lapsus figurat observantiam mosaicam, secundum quam dies incipiebat a nocte demum homo Ur Chri ,
stum a tenebris revoratus ad lucem figurat ritum Christianorum, secundum quem dies naturalis incipit a die, de n
Respondemus ad I. Moysen ideo appellania primo loco lucem . quia pridem lucis creationem descripserat. Caeterum aliis in locis nox primo loco dicitur, dies autem secundo; ut Gen. 8. Nox. vies non deficient. Daniel. I. TI. Benedicite noctes, ct dies Domino; de aliis in locis. Ulterius; dies quan vis fuerit nocte tempore post rior, dignitate tamen , de excellentia alia quando uti Prior nominatur, de appella
Ad ll. Per vespere significatur nox , cujus eli principium , di per mane dira , cujus etiam eli mitium . Unde ex verbis illis: factumque est vespere , o mane dies unus: potius sententia nostra confirmatur, quam impugnetur. Confirmat hoc ipsum hebraica phrass, qua vespera semper a cipitur pro nocte , de mane pro die; uehabet ut Marci t. Vespere f.cto, eum ocendisset sol; de ultimo cap. Ualde mane orto
iam sole ; de psel. 91 . Ad annunctandum . mane misericordiam tuam , cir veritatem tuam per noctem.
Ad ul. quod aliud est , diem naturalem in
cipere a vcspcra in celebratione divino. rum ossici Ortim , . aliud incipera a mi dia
noete in abstinentia ab operibus servilia hus. Primum servat Ecclesia , ut legitur in Concilio celebrato apud Compendium, de resertur extr. de feriis e. Omnes. Secundum permittit Ecclesia regionum consuetudini , ut legitur in c. proxi m subsequenti, de sub eodem titulo c. quan tum habetur ex Alexandro III. Non perhoe tamen Ecclesia sequitur in primo Iudaeorum morem, sed primam dierum institutionem; ut contra Haercticos calumniatores Et ius observat, & scribit. M IV. Piae illae, ac myllicae explicationes
nihil ad rem probam , quum supponant, non probem , historiae iactum , quod
controvertitur. Verba autem Scripturae, quibus illas addicunt . aliter a nobis exisplicata sunt; unde non cogimur eas adis
mittere illo modo, quo Adversarii explicare intendunt. Possumus de nos quoque alias pias , ac mysticas explicationes redis de re, uicendo nimirum, quod nox significet quando homo non erat; dies, qua do fuit homo in gratia creatus; de sic deinceps. Ad Dissertationis partem alteram accedi mus, pro qua praemittimus, esse sement
385쪽
tiam multorum, qui docent, mundum vere primo suisse a Deo creatum. Ita puistarunt Patres synodi , quae habita fuit. Palest in se sub Theophilo , Caesarae Episcopo, de sub Victore I. Rom. Pont. , pariter Cyrillus Hierosolymitanus catech. I ., Basilius in Hexa meron. , Nazianzerius or. in Nativit. Do m. 42., Ambrosius lib. I. Hexameron. , Leo magnut ser. 9de Passione Domini, Theodoretus q. 72. in Exodum, Damascenus lib. I. de lide orthodoxa c. 7., Beda lib. de ration temporum c. 28. , aliique , quos citant Totniellus, ct Salianus. Alii vero dixerunt, mundum a Deo fuisse creatum autumno. Et sunt Iosephus lib.
auent. ad c. I. Ezechielis, Lactantius lib. I. divin. instit. c. q. ,quos sequuntur Lyranus , Abulens s , Picus Mirandulanus lib. coni. Astrologiam c. 7., Maligerν Pererius, Serrarius , Petavius lib. p. deis doctrina temporum c. 6. , de in Rationario p. 2. lib. 2. c. I., Usterius, aliique,
quos citat, di sectatur Natalis Alexan
Dicimus, Autumno, non primo veIea mu dum fuisse a Deo conditum. I. Probatur. Ante Moysis tempora initium anni civilis ab autumno erat, de non vere t ergo signum est , quod autumno, ed non vere, traditio vigebat fuisse conditum mundum. Probatur antecedens.
Moyses praecepit, ut primum anni ei viis iis, ct ecclesialliei exordium haberetur amense Nisan,qui est vernus, quum usque ad tempus illud fuisset a Tisti, qui erat
mensis autumnalis . Et probatur hoc Exod. 2. Dixitque Dominus ad Moysen,σ laron in terra AEnnii Mensis se vobis
principium mensium . primus erit in mensi. bus amii Primo mense quartadecima die mensis ad Uesperam eomedetis avina,& replicatur Exod. II. dc φ . ergo ante Moysen ab autumno, de non a vere pilismo, annus civilis incipiebat.
II. Probatur Iosephi verbis lib. I. antiquit. c. q. , quibus sit palam & qualis fuerit
apud Hebraeos usus circa anni exordium ante , &post Moysis tempora. Scribens de tempore noetici diluvii, inquiti ci
tigit autem bae vastitat anno atatis με sexcentesimo, mense secundo, qui Dius Macedonibus vocatur, ab Hebraeis Marsonaisne, sic enim AEgyptii distinxerunt annum . Moses autem Nisan, qui est Xantichus, menissem primum in suis fastis ordinarat, quod per hunc Hebraos ex Enpto edaxisset. Eundem etiam omnἰum . qua ad rem diυμ
nam pertinerent, exordium fecit i alioqui
quod ad nundinationes rerum venalium, re
liquamque dispensationem anni attinet , nihil de prisino ritu in nova Dit. III. Probatur testimonio S. Hieronymi iris Comm. c. I. Ezechielis dicenti si Apud Orientales populos post collectionem frugum
o torcularia , quando decima deferebantur in templum, october erat primus mensis. M. Tullius Cicero lib. 2. de natur. Deor. te
statur quoque AEgyptios a mense septembri initium anni duxisse ; quod & Lactantius lib. I. divin. instit. c. q. co
IV. Probatur. Illo anni tempore creatus est
mundus,quo fructuum maturitas,di tempestivitas apparuit; sed haec apparet autumni,non veris tempore: ergo autumno non vere , eonditus est mundus. Malor
probatur. In descriptione mundi conditi sit mentio de frugibus , de fructibus, segetibus, quibus vescuntur homines, de bestiae, quos Deus condiderati ergo illo anni tempore creatus est mundus , quo fructuum maturitas , & tempestivitas arparuit . Minor primi argumenti palei; consequentia sequitur. opponunt I. ex S. Ambrosio lib. I. Ηex aismeron. c. 4. loquente de primo menso, quo celebratur pascha , di scribente ad illa Exodi 12. verba et Mensis hie initium missum est vobis r inquiti In hoc ergo prν cipio mensium caelum o terram ferit, quod
inde mundi eapi oportebat exordium , ubi erat opportuna stmnibus verna temperies. de re annus mundi imaginem nascentis
expressit, ut post Dbernas glacies atque hye
malet caligines , serenior solita veν ni temporis splendor eluceat . Dedi ergo formam
futuris annorum curriculis mundi primus exortusψις ea lege annorum vices surgerent, atque initio cu usque anni produceret terra .ava seminum germina , quo primum Domiaxus Deus dixerat: Germinet terra herbam foeni Ergo ut ostenderet Scriptura veris tempora in constitatione munia, ait rMensis hic vobis initium mensum , primus est vobis in mensibus anni. Primum mensem vernum tempus appellans. Decebas enim principium anni principium esse gene rationis, s ipsam generationem mollioribus auris foveri . Neque enim possent tenera
rerum exordia aut asperioris laborem tole-νare frigoris . aut torrentis aestus iniuriam
sustinere. II. Deus ex libro Genes s crea in . vit mundum tempore florum; sed tempus norum est veri ergo veris tempor Deus
386쪽
Deus creavit mundum . Unde scripsit Theodoret usq. 72. in Exod. Nam inmite vere prata flarent, s segetes fluctuant, σfructum arbores emittunt. III. Illo anni mense Deus creavit huminem,quo Chri stus, hominem redempturus, carnem an sumpsit humanam; sed tempore verno Christus est sormatust ergo eodem tem Pore homo , di cum homine mundus est
conditus. IV. Ex Astrologis . & Poetis mundus est conditus vere primo; de ob eam caussam Arietis signum est initium, occaput caeterorum signorum Zodiaei; quod de ex Vergilio confirmant. Respondemus ad I. quod S. Ambrosii opinioni aliorum Patrum, quos pro nostra sententia habemus , opponimus sententiam; quod de pariter dicendum est drasimilibus Leonis magni verbis, quae M- versarii nostri nobis objiciunt. Ad II. in mundi primordio non solum pullulasse herbas , germinasse arbores, apparui ge flores , sed segetes quoquei maturas, ac fructus, quibus homines, de bestiae , de in paradissi, di extra par di sum, vescerentur. Unde dicitur Genes.
. Produxitque Dominus Deus de humo ominrie lignum pulcrum visu , o' ad vestendum suave .... Tulit ergo Domιnus Deus ho mitiem , s posuit eum in paradiso volvi gir . . . . Praecepito dicens I. Ex omni ligno paradsi comedet De ligno autem fere ria boni, ιν mali ne comedas . Et c. r. De fructa lignorum , quae sunt in paratis , -- scimur. Fructuum autem maturitas , in nitas , ac tempestivitas , non verno tem poti, sed autumno, convenit.
Ad III. dicimus , illam esse coniecturam, at non rationem; de coniecturam qu que satis debilem , de infirmam. Deus enim condidit mundum quo voluit tempore; Filius ejus carnem assumpsit tempore etiam, quod sibi magis placuit; pansus autem est mortem Christus verno tempore , quia tempore illo pascha celebrabatur ; de memoriam recolebant Iudaei libertatis, quam per exitum ab AEgypto de per primum pascha illo tem-POre celebratum, acquisierant.
1 IV. Astro lotis, di Getis opponuntur Scriptui ete, per quarum verba, & non per illorum somnia, controversia haec est di
Opera modo tertiae, de quartae diei exponimus. Tertia die congregatae knt aquae; ut Genes. r. Dixit vero Deus: Congrue
tur aqua, qua sub caelo seint, in μιηm us ms
er appareat aνida . A quae autem congregatae fuerunt vel in terrae cavitatibus, quae continent maria ἔ vel in meatibus subterraneis, in quos defluunt aquae; vel in ipsa sup rficie terrae , ad quam aquae decurrunt. Haec aquarum congregat lo facta est per hoc , quod vastitas aquae te nuis , ac nebulosae voraginis, quae prius terram cooperiebat, in parte sui inferi re condensata, in uno loco consedit. Sic docet Augustinus lib. de Genes ad liter.
c. I 2. Cum totam omninst terram undosa materia cooperiret , quo tederet, ut nudaret
aliqvis partes An forte rarior aqua vetus
nebula terras tenebat, qua ζ ἈνVaιι ne
spissata est I ut ex maliis pari rbus eas, in quibus arida posset apparere, vadaret Ante hanc congregationem aquarum terra dein sinebat ex omni parte in aequabile asphaeram ; post vero illarum conden laistionem terra in multis partibus suit depressa, de exeavata. Et ob inde evenit, ut aliquae e us partes exurgerent, de montes apparerent, de aliae partes depressὰ ina nerent, de planities, de valles viderentur. De loco autem , in quem congregatae sunt aquae , Expositores dicunt, quod vel est sermo de primaria, de praecipua con gregatione, de haec fuit facta in unum loricum; vel Scriptura intelligenda est distriabuti ve ἔ hoc est ι eouνegentur aqua an is eum unum ἔ in suum quemque locum ; de per hoc fit , quod plures sint collecti nes; attamen omnis aqua in suo certo, aedelinito loco remaneat, atquου consitat . Hac etiam die stpparuit terra, quae vocata est arida; vel quia propter collecti nem aquarum in iocum unum terra , seu terrae supelficies , ex sccata visa est ; vel quia propter terrae exsiccationem scite mus , ipsam fuisse impotentem adgerminandum , nisi a Deo virtutem accepi sset proferendi herbas. de fructus. Quarta autem die Deus solem secit,lunam, de stellas; ut Gen. I. narrat ut . Hoc In loco nomine firmamenti non intelligitur
spatium illud dividens aquas ab aquis, de quo in praecedenti Differtatione loquuti fuimus; sed venit ingens ille tactus, qui
ab in istioribus aquis, Si tenuioribus,quae supereminent aeri, sere protenditur iris immensum . Sol, de Luna dicuntur Iumiis naria magna. quia caeteris stris majora sapparen';caeterum ex paralaxi observant
Astronomi aliqua esse sydera, quae sunt majora sole, luaa , quὀnvis minora 1P.
387쪽
De Operibus quintae , ct sextae diei ; ubi an caelestia corpora sint animata Θ an bestiae, ct
herbae noxiae fuerint ab initio creatae ΘEt quid per res quinta, ct sexta
I , Rima Dissertationis pars intelu
ligenda est de coelo, & de lis Nil inii, , nullae enim aliae sunt
G c li partes; quemadmodum V. pariter intelligitur de anima rationali; an scilicet illam habeant, ut habent homines, an saltem habeant inis rellectum, & mentem, ut habent Angeli r Aliqui extendunt quoque quaesti nem ad animam sensitivam, & veeetativam , ut videbimus infra . Quae fuerint Philosophorum, ac Patrum , hac de Oopiniones, adducemus primo;deinde n nram firmabimus sententiam, de ab Adversantium ratiunculis vindicabimus. Primo Platonici, ac Stoici, dixerunt, coelos esse animatos I de in eorum opinionem Pariter iverunt Cicerra lib. a. de natimor. , Plinius lib. 2. hist. nai. e. p., P ripatetici aliqui etiam, ut testatur Rag
Dus t. I. Philosophiae disp. I ., ω Αl xander Achillinus lib. 3. de Orbibus c. s. diffuse probat, opinionem hanc ex Aristotele deduci. Quanuis, ut afferit Cardinalis Norisius in Vindiciis Auguis
sinianis c. . f.2. communior Peripateti. corum pars ex Aristotele velit , intelli gentias assistentes coelis esse , non vero eosdem in mantes.
Secundo idem Norisius testatur . non unam fuisse Patrum opinionem de Ceolorum anima; unde Augustinus, nolens se tantis
litigiis immiscere , judietum suspendit ;nempe, ut ait, an Angeli vere orbes in-krmarent, vel eos istummodo in gyrum propellerent. Attamen Estius absolutes docuit, Augustinum de hac re dubitasse semper, ad linem usque vitae . Sed ii neapolitana editione corrigitur; ubi ha. hetur in postillis , quod quanuis Augustinus de hoc aliquando dubitaverit , post modum tamen docuit ex propria sentenistia, coelos sine anima melius statuendos. Hoc docent Petavius i. r. lib. I. do opificio sex dierum c. I 2. Duta. IO. , Laudaritus Norisius cit. loci, Natalis Alexander
ubi refellit Calvinianum Dallaeum, quivb hoc Augustinum reprehenderat. Re fertur etiam pro hae opinione Hieronymus ab Estio, adducente testimonium S. Thomae in Quodlib. I 2. ar. P. Tertio ex Scholasti eis multi afferuntur ab Estio , qui saltem hac de re dubitarunt; ut sunt S. Thomas, de cujus mente , ut
de illa Augustini, fusius dicemus infra ι Scotus, & plures Scotistae ; Aureolus. Cardinalis Calatanus, aliique pauci.
Uera tamen sententia est , quae docet, coel stia corpora animata non esse ; ut comis munis est Patrum , & Theologorum aD sertio. Cum qua Dicimus. coelestia corpora animata nolis
I. Probatur de anima proprie dicta: Corpus animatum debet esse organicum; sed coe. Iestia corpora organica non sunt et ergo non sunt animata. Major patet ex anim definitione; anima enim est actu corpo ris organici; scilicet, ut explicat Esliua, compositi ex partibus, quibus ipsa utatur ut instrumentis diversis situ, & figura adtanctiones diversas . Minor etiam est evidens; non enim coelum, aut sydus aliquod, hujusmodi partibus constat. II. Probatur ab eodem Estior Corpus, ut staptum recipere animam, debet esse temisperatum primis qualitatibus, & secundis; sed neque coeli capaces sunt, neque astra, rualitatum hujusmodi. ergo capaces non
ac mente expertes esse. Si enim intellectum haberent, haberent etiam voluntatem . si voluntatem , haberent quoque liberum arbitrium; si liberum arbitrium, liberas aliquas actiones etiam exercerent sed hoc uisum omnivo est:ergo &c. Pr
hatur minor. Motus coelorum, atque astrorum , sunt omnino naturales; ergo
388쪽
sunt necessarii r ergo non liberi . Probatur antecedens. Illa sint naturalia , aunecessaria , quae semper eodem modo hunt; sed coelorum insurus , operati Des syderum , aliique motus illorum Omnium , semper eodem modo nunt: ergo sunt naturales ,& necessariit ergo
non sunt liberi . a V. Probatur. Alira , & coeli vel sunt in astatu merendi, & demerendi, vel sunt damnati , vel sunt beati , si sunt anima , vel mente, vel intellectu praediti ἰ neutrum diei potest ergo sunt anima, demente expertes. Maior patet; haec enim est conditio creaturae rationalis, vel intelligentis. Minor probatur. Non sunt in statu merendi , vel demerendi, quias hoc esset , deberent vel virtutes exeris cete , vel vitia sectari. Neque sunt damnati; quis enim afferet, e los, vel coelo. rum animas, astra , vel animas ipsorum . in infermo torquerit Neque sunt beati; quia si essent beati, possent a nobis ad rari , ut adorantur Αogeli; hoc autem est illicitum ; quia Devi. q. damnatur
omnis adorai , Omni honor,iamnis cubtus, exhibitus astris
V. Probatur ex Epistola , quam Iustinianua scripsit ad U. Synodum adversua Origenis errores , in qua sextus anathematismin hic ponitur i Si qais dic ι calum a solem . M lutiam , er stellas, nec non aquas iqua sunt Iupra caelos . ι tax, ct male riales esse virtutes, anathema sit. Epi si
iam autem Iustiniani approbavit Uigiistius , i Rom. Pont. cum universa catholica Eectes a ; quod testatur Liberatus.
Diaconus Cartaginensis c. a I. Breviarii. Anathematismum etiam approbavit eadem V. Synodus; ut restri Nicephorus Callistus ti b. II. c. 27. unde illum uti
canonem illius Synodi eruditus Christianus Lupus notis , ac scholus illustravit. Quod docet Cardinalis Norisius , de cum eo Editotes Eltii neapolitanae editionis. VI. Probatur e censurin, quibus contruria opinio in uritur. Hieronymus it epist. ad Avitum recenset opinionem Adversariorum inter Origema errores. Fulgentius in lib. de fide ad Petrum c. 24. ac alus in locis, vult, habendum ut dogma , quod in omni creatura soli Spiritus angelici , de humani facultatem haheant intelligendi . Rupertus lib. s. de glorilicatione Trinitatis c. 4. dicens, Minpientes hujus mundi putasse astra vivere,
subdit i . Puod recipere nec ualuit , nee de
bait Ecclesia Dei. S. Bonaventura in H.
dist. I 4. voeavit contrariam nostrae opinionem falsam , fic erroneam. Ioannes
Gerson in Trilogio Astrologiae pro p. I.
afferens, Angelos, vel Intelligentias. non animare , sed regere coelum cum sedet iis
bus , di planetis ad Dei voluntatem; subjungit, hanc propositionem esse certa fide tenendam.
Arguunt l. Iob. 38. Cum me laudarent simul aflea matutina , ct jubitarent omnes filii Deir ergo astra sunt mente praedita, qua Deum laudant, de desiderant. l I. Iob. I s. C,si uaη sunt mundi in eo pecta Deqquos
nequit intelligi nisi de immunditia peccati , quia per Apostolum omnis creatuis ra Dei munda est de alia immunditia lo. quendo . III. Nehemiae p. Et exercitus tali te advirat; saepe autem in Scripturis nomine exercitus coeli veniunt sol, luna,
& astra . IV. Isaiae a . Visitabit Dominus super malιι iam caeli in excelso r quae verbadn astris Hieronymus interpretatur , de illa afferit a Deo visitanda, uti a Medico visitatur AEgrotus. V. Ecclic. I. In verbis Sancti stabunt ad juietum; subdit Estius, scilicet ut judicandi. VI. Baruch
3. stella latura sunt, vocat 4 dιxerunt tristi mus , o luxerunt ei cum jucunsitate ,
qui fecit eas. Ut LII. Machab. ult. Omnes coeli benedixerunt Dominum. VIII. ilia Praefatione Canonis ad Miffam , & itia
Cantica Te Deum laudamus , eodem
prorsus modo dicitur, quod cinii Deum laudent, ac dicitur de Angelis omnibus. IX. In ossicio S. Arnetis recitat Ecclesia. Cujus pulcritudinem sol , ct luna mιra Mae .X. S. Hieronymus sup . Ecci. I. assierit, solem vocari spiritum I & hoc vel quia animet, inspiret, ac vegetet ἰ vel quia ipse spiritu alatur. X l. Augustinus prefat. su p. psal. 9 I. asseritve putat , tu. minaria coelestia esse animata. xli. S.Cyia prianus in lib. de bono Patientiae asserit,iolem oculos clausisse , ne Iudaeorum facimus videret. XIII. S. Thomas lib. 2. coat. Gemes c. 69. & TO. , de in Quaestionibus disputati q. de anima ar. 8. , ficia opustulo de Angelis G a. multas asia
seri rationes, quibus pro b t, coelos esse
anima intellectiva animatos. XIV. Idem Doector Angelicus Quod lib. I 2. a r. p. de hac quaesticine , stribit, Ecclesiae Doeto. res varie sensisse, sicut varie opinati sunt Philosophi. Subdit deinde e Ego autem dico fecundam Augustinum lib. 2. de Genes ad lit., quod non referx ad fidem, utrum sic, υρι aliteν sit. XV. Idem S. Do tor cit. Ioc. de Augustino addit Oude hoc nou
389쪽
dueν mirat in Gebiridis , addens , quod si
ponamus e Fara caelestia animata, non ideo erant in susιcio tres ordines iusseandorum , scitiset Angelorum . Hominum i s Amma rum; qMa illa anima computabxatur eum
eit Praefationem,eum dιcit: Coeli Coeiorumque virtutes. Haec omnia apud Eslium .
Respondemus ad I. Si argumetatum galeret, etiam igni ,grando,oα,pluvia &c. essent anima praedita, quia cum caelis , de alitas pariter adducuntur ad Deum laudandum, de psal. I 8., IOI., I 8. 6c praecιpue Daniel. ι. in Hymn. trium puerorum . 1 ine in verbis illis litura loeum habet, quae dicitur prosopope a. Dicuntur autem laudare Deum, qui Deum faciunt a nobis laudari. Nec refert, quod con ungantur cum Angelis ad Deum laudandum, per verba illa ; subitarent omnes filii Dei iquia etiam ignis, grando , pisces&c. in hymno illo ad Deum laudandum Lua Angelis,cum Hominibus conjunguntur.
Ad H. Uerba illa non sunt Scripturae . sed Eliphaz , qui erat amicus Iob. Verum si dmitti volunt, dicitur , significari per coelos Spiritus coelestes; de hoc rationab liter, quia de iis proxime ante scripserati
Eece inter Sanctos Mus nemo immutabilis .
Vel si de elis intelligi cupiunt, dicitur, quod coeli non sunt omnino persecti c ram Deo ἔ quatenus Omnis creatura est defectibilis.
Ad III. Adorare Deum in loeo illo idem estac obedire Deo , de ejus exequi voluntatem, de imperium. Hoc patet,quia ib emimmediate ante dicitur i Et tu taυificas hac σmsia r Inter haec omnia adnumeran. eur coelum, terra , de omnia , quae in eis sunt. Si igitur haec adorant Deum, de non per hoc sunt animata; neque animatierunt coeli, quia Deum adorant.
Ad IU. verba illa Isaiae sic exponuntur ab Ellior visitabit Dominus super militiam coeli disperdendo de terra idola, de culinium eurumr Unde sequuntur haec verbat Et erubescet tuna,s confundetur fol.Cult res igitur astrorum, vel ccelorum dicitur per Iiguram esse visitandos, ac conian de udos, & dest tuendos . Hieronymus loquutu est ex sententia Origenis, non ex propria; ex propria autem scripsit in misdem Commentario ad c. 43. ubi se clarius expressit.
Ad V. Idem Ellius si e verba illa interpretatur et o Luminaria Coeli in verbis Sanis et i, ideli ad imperium Dei,stabunt secun- ,, dum iudicium t sic enim est i a Graeco idest in ordine suo consistent, quem cer-
ia Iudicio, ac ratisne Deua illis praetcri. D pittis . Unde ait .esse metaphoram ab O aine , de disciplicia militari desumptam; vel maxime, quia si qui tutur haec veIbao: Et non desierent in Dicitus; hoc eli in exiscubiis suis; quoa idem eli ac dicere ila ricinus suas perpetua lege servabunt; cui simile ait illud Habacuc 2. Sol, ct Luna st/terunt in habitaenio suo .
Ad UI. Propheta Baruch loquitur etiλm per figuram; quemadmodum loquutus ea Davia in psal. Io Vocavit famem super emam ; de Mattit. 8. mare , s venti ob
Ad UIL In Graeeo leti turr Omaes in inlumbenedixerunt Damanum . Vel dicitur , ut die tum est ad I. Ad UIII. Per coelos significantur Spiritus , seu Intelligentiae coeteiles per tropum Per quem continens aliquando accipitur Pro contento ἔ ut terra etiam non semel pro hominibus sumitur,qui sunt in terra. Ad IX. Sensus loquutionis impropri e quidem , non Priapriae, est, quod tauta , de talis in Christo est pulcritudo, ut si h berent mentem sol, de luna, eam adama. rene , quia propria illorum pulcritudine ipsam comperiunt pulcriorem. Ad X. dieit etiam Ellius, quod Hieronymus duas assignat rationes, propter quas sol diisci potest spiritus; quarum si una sit vera, sumetens est Commentatori. Ueram' a lem dicit illam , quam priori loco p
Ad XI. diei mus , Augustinum aliquando de hoc loquutum fuisse figurate , ut etiam loquutae sunt Scripturae; de praecipue hoe fuit in loeo in objectione etiatato et aliquando dubitando scripsisso squanquam, ut ait Natalis Alexander, t . . sec. s. his .eccl. nov. tes . c. . ar. 3. 9.I . in eam magis propenderet sententiam , quae syderibus animam negat. Quod ex ipsius verbis lib. I 3. declU. Dei c. I 6. Platonis sententiam reserentis, innotescit. ΑΗ enim. Et boe quidem utrum Plato verum de Horibus dicat, alia quastio est. Neque enim coutinuo concedendum est glabos istos iaminum , sive orbiculos lace corporea super terras fea die , seu nocte se remer , suis quibusdam propriis animis vi vere i iisque intellectuatibus , o beatis . Et lib. a. Retraetationum c. 7. libros contra Faustum scriptos recensens,ait: In dem limoquar ιo de sole,s luna talia dicta sunt, tanquam sentiant, ct ideo tolerenι Danos adormores suos; quarems verba ibi accipi
390쪽
sat ab animali ad inanimale trastita m do loeutioir, quι vocatur grace metaphora.
Idem Augustinus de damnata Origenis opinione haec asserit in lib. contra erris res Priscillianis arum c. s. apud Nori si uincitatum t De sole , ct luna, eatensque oderibur, quod eaelestia sint eorpora, lude mus ; quod animata sist, non videmur. Da divinis boe libris legatur . π rre imus. Apud eundem Norisium Fromondus lib.
nimam vegetativam , aut etiam sensit iis vam , astris concederet, in Synodum V. non peccare, quae animas tantum intelis lectivas a coelestibus corporibus exclusit.
Afferit quoque idem Norisius et t. loe. An vero modo defendi misit anima cinis is lorum post damnatam illam Origenis ri opinionem, nolo disputares posset enimis quis reponere , damnatam solummodori illam sententiam juxta mentem origeri nis intellectam,de quo haec scribit s. Hie
,, ronymus ep. 6 I. contra Ioannem Hierori solymitanum: Origenes Gera solam ipsum, ., o lunam, o omnium astrorum cbarum esses, animas rationalium quorundam, ct incorpo ,, ralium creaturarum , qua uuae vanitatiri subjecta , ignitis viderιcet corporibus , quas, uos imperiti, o rudes luminaria mundi a , , pellamas, liberabuatur a servitute carmis ri ytionis in libertatem filiorum Dei . ,,
rumaminentissimi, utque doctissimi, Carisdinalis pace , quod ipse non vult dispuistare , nos indubitanter asserimus, post damnatam inigenis opinionem , nullo modo defendi posse animam caelorum λut in probationibus exhibuimus.
Ad XII. dieitur quoque S. Cyprianum reis thori eis figuris usum fuisse , dum illa de sole, & astris scriberet; quod pariter de
Elementis dixit, scribensi in execνationem judaici sceleris omnia elementa unam protuistis sententiam i & non per hoc quis di.
Ad XIlI. Admisso , quod S. Thomas illa seripserit in recensitis locis, attamen in
Summa I. p. q. To. ar. I. controversiam hanc praecipue pertractans, ex inesse a cuit, coelestia corpora non esse animata. Sua verba sunt i Similiter etiam apud D ctores fidei fait cirea bes divosa opinio . Origenes enim posuit corpora ealestia annmata . Heronymus etiam idem sentire via detin ere. Basilius vero , o Damascenus asserunt corpora caelestia uoa esse animata Augustinus υero in dubio dereliquit in neu ream partem deesinant. Post quae, rationes
affert, quibus probet, corpora coelestia , OR. II.
nec rationali, ne a sen fitiva, nee vetera tiva anima esse praedita ; de rati es tria contrarium solvit. Ad xlv. s. Thomas loquebatur de tem p tibus Augustini, quibus adhue V. SP nodus habita non fuerat. At post illam. nodum , in qua probatus est anathe marismua contra Origenem, de receptia per vigilium epistola Iustiniani Imper istoris ad Mennam,Constantinopolitanum Patriarcham , dici non potest, quod ad Blem non referat, utrum se , vel aliter
sit sΑd x . eadem est responsio ; dc additur , quod pro Augustino recolenda sunt, quae seripsit in Retractationum libro , de praS. Thoma , quae exaravit in summa; ut diximus ad XI. de ad Xli I.
Altera Dissertationis pars complectitur be- 'stias, de herbas noxias . Bestiae noxiae diis euntur serpentes, accipitres, leones, ursi, lupi, aliaeque, vel veneno, vel seritate snocentes homi albus. putarunt aliqui, eas fui sse post hominis transgressionen a Deo creatas; verum communior es sententia , Deum creasse illas cum cael ris ejusdem generis animalibus; non suisse tamen noxias hominibus ante meis
catum, sed post peccatum ν idemque 1udicium de herbis , quae pariter dicuntur
noxiae, proferunt. Cum quibus Dicimus Deum creasse cum caeteris anima
libus , de eum aliis herbis, illa, de illas , quae noxiae dicuntur Isuisse tamen inno. xias ante peccatum hominis, post pecea.
um vero fuisse noxias. I. Probatur Exod. 2o. I sex enim diebus f eit Dominus caelum, ct terram , cr mare ,σr omnia , qua in eis sunt; sed inter haec omnia numerantur, de comprehenduntur etiam animalia noxia , de herbae noxiae t ergo illae pariter a Deo eum aliis animalibus, de cum aliis herbis, creatae
II. Genes. 12. I p. voluit Deus , ut Adam cunetis animalibus nomina imponeret rFormatu igitur Dominus Deus de humo cunctis animantibus terra , o uniwrsis v Iutilitas eaeli, adduxit ea ad alam , ut via deret quid inearet ea . Et num. 2 . spe tiυitque Adam nominibus suis Oincta ania mantia , er universa volatilia coeli ,σ omisnes bestias terra ; sed inter haec universalia comprehenduntur etiam bestiae noxiae r ergo dcc. III. Genes. I. intcr animalia die quint a creata numerantur quae noxia sunt hominibus; videlicet cete grandia dec. t ergo