장음표시 사용
141쪽
ii. CVNER. PETR. Ε'Is Ci dum, sperandum, poenitendum &alia piestatis ac iustitiae opera praestanda disponum ii copiis habet si gulari eoque diuitio spuritu, quo per eas in hunc finem, praeter naturam contra concupiscentias & diaboli insidias feratur, dirigatur, deducatur, iuxta ii
lud Apostoli: Qui spiritu Dei agiitur, hi filij
Dei sunt,&in P al. dicitur: Spiritus tuus bo-' nus deducet me in terram rectam . Si enimi' res in homine naturales sine spiritu hu mano nihil omnino valet, sed mortuae sunt; & spiritu per aliquam rationem impedito nihil omnino homo praestare potest: multo minus aliquid verae virtutis aut iustitiae per internas illas spirituales viri 'tes potest operari, nisi per instinctum &aspiratione ire Spiritus sancti continuo iuuetur & agitetur, scut scriptum est: nemo potest dicere Do A. minus sesus nisi in spiritu sancto. Id quod ikact giis pereleganter tradit D. Augustinus iii Ioad OG. Io nem scribens, Vbi multis recitatis virtuti b us: Semper, i n qu i t, haec te n en da su n t; qu ii
intus sunt omnes istae virtutes quas nomina-ui. Quis autem sufficit omnes nomina repstu si exercitus est imperatoris , qui sedet intus in mente tua. Quomodo enim imperator per exercitum suum agit, quod ei placet: sic Dominus Iesus Christus incipiens habitare in interiore homine nostro, id est, In quo in mente per fidem, utitur istis virtutibus gra chri- quasi ministris suis . Gratia itaque Christist ρosita saluatoris nostri, propter quam in hunc mu-. dum venit,posita est, tum in internis donis
142쪽
dg GR ATI A CHRISTI. Dix virtutibus quibus habitualiter seu virtualiter ad opera virtutum afficimur, dispo- himur S praeparamur: tum in aspiratione&cooperatione spiritus sancti, qua singulis
operibus nos adiuuando cooperatur, cum
protectione&custodia contra insidias in iniici : atque ad hunc modum gratia datur ad si gulos actus: Non quod in singulis actibus notiae virtutes necessariae sint absit sed quia sngulis actibus dignatur Dominus Iesus spiritus loco operari hominem etiam prot γ gendo custodiendὀac dirigendo iuuare ne . adusim pediantur; qua ratione pro singulis cu pr stiti su nt,gratias agere seu gratum pei petuo animii habere,&ut dignetur in omnibus& sngulis nos adiuuare, Dei benignit tem per Christum orare debemus. Vnde Di- 'i us Aligustinus modum trydens, quo salubriter de hoc argumento in Ecclesia loquamur, dicit peccatores hoc modo ad ionen dos esse: Apprehendite saluberrimam disciplinam. Quod tamen cum feceritiis, olueextolli quasi de operibus vestris aut gloriari quasi hoc non acceperitis: Deus est lenim qui operatur in vobis& velle S operari pro bona voluntate:&a Domino gressus vestri diriguntur, ut eius viam velitis. Et haec de
gratia quae proprie Christi est, dicta sint qua videlicet ex damnatione seu morte in Malutem dirigia
143쪽
CVN ER. PETR. EpIs C. C A F VT IX. Rursus de concursι Deuenerali, auctor agi usius. λ - 1 1 Eterum ut ea plenius intelligatu , ti natura eius propius apprς hendatur,no inutile fuerit paulo funus disserere,
quo Deus vi causa uniuersalis omnibus actionibus& motibus etiam naturalibus, ut
supra attigimus,concurrit. Licet enim cotra Pelagiti proprie de gratia Christi quae Chri stianis propria est, lisputatum sit: serie tan e& ordine disputationis; prout unum ex alio: deduci vel manifestari sole affectu est ut et iam de hoc concursu contra eos de ageretur o nisis N in apud Hieronymum Crytobulus M i ad se nomine sic obijcit: Si in si mulis re o. fmpὰ bus quas gerimus Dei viedum est adiut rio;
Let,uam ergo & calamum temperare ad scribendum&temperatii in pumice terere, manumque . aptare literis, tacere, loqui, sedere,stare, arn- bulare,currere, comeders, ieiunare, flere, rudere&caetera huiuscemodi, nisi Deus tuu rit, non poterimus. Respondet Atticus C tholicus: Iuxta meum sensurii non posse perspiculi est. Et ad Ctesiphonten: Audite quγso ait Hieronymus, audite .sacrilegum. Si inquit voluero curuare digitum, mouere manum, sedere, stare, ambulare, discurrere, sputa iacere, duobus digitulis narium pii gamenta decutere, releuare aluum, urinani
dirigere, semper mihi auxilium Dei hece L
144쪽
sartu erit A udi ingrate imo sacrilege A post. i γ' io praedicantem : Siue manducatis, siue bibitis, 'el aliud quid facitis,omnia in gloriam Dei facite. Et illud Iacobi: ecce nunc qui dicitis F. 4.sodie aut crastino ibimus in illam ciuitate& faciemus ibi quidem annum & mercabi Huri&lucrum faciemus qui ignoratis, quid Erit crastin d; quae est enim vita vestra λ vapor Est ad modicum parens,&dein peps Extermi- habitu6Pro eo quod dicatis,si Dominus voluerit ι ω si vixerimus; faciemus hoc aut illud. Addit Hiel onymus: Iniuriam tibi fieri puta,&destrui arbitrij libertatem, si ad Deum semper au thorem recurras, si ex illius pe- deas voluntate,&dicas oculi mei semper d G ,--- dominum &ctet. Agnoscit ergo vir sanctus
& vult nos etiam in naturalibus operibus ne ab auxilium Dei confiteri: de quo tamen non Dei comexigua inter Doctores controuersia est. Du- cursu.
andus enim non aliud hic auxilium nece L curaenrisarium coiistituit, quam quia Dominus rcs i- εν z. HIRhsas cum potentijs& viribu* suis naturalia 3. 47-- s. bus conseruat, naturam & qualitatem ipsa una ; prout ab ipso conditae sunt, continua-do &custodiendo: Quoniam, inquit, actio
quae non excedit virtutem agentis; sufficietiter ab eadem virtute producitur. Frustra igitus aliud principium eiusdem acti Ohis requiritur. Na frustra at i o qu i videbitur Deus reb iis ab initio sua quibusq; thdidi illa semi- i. ha, unde sibi similia secundum genus &spe- Gm .ciem suam producerent. Deinde absurdum vide tur, quod diuina maiestas malis & pra-
145쪽
uis actibus peccatorum, qui etiam motus diactiones sunt,aliter concurreret, qua quod potentias& vires naturales,quibus illa perpetrantur , non obstante illorum malitia, ΒΘriari . tua bonitate conseruet. D.Thomas vero, Π.
rique. et ores, praeter hanc virtutem naturalium c5
seruationem, volunt ipsas vires & potentias d iuini tus ad opera &actus applicare ab Lpso Deo, tamquam primo immobili motore, motus omnes & actiones procedere; qui sententia scripturis & rationibus est con Gmior. Nam ad patris nos imitationem Dominus exhortans: Qui so'em suum, inquit, oriri facit super bonos & malos,&pluit su-αμι x 7 per iustos & iniustos. Et Propheta: Qui dat niuem sicut lanam,&nebulam sicut cinerem spargit. Et iterum Dominus de volatilibus Maiis. 6. coeli &liiijs agri, loquens: Pater, i nquit, coelestis pascit illa : Et si foenum quod hodie est&cras in clibanum mittitur, eus sic vestir, Iob.io. quanto magis vos modicae fidei Rursus Propheta: manus tuae Domine fecerunt me, de plasmauerunt me totum in circuitu: nonne' sicut lac mulsisti me,&sicut caseum me coagulasti γ pelle & carnibus vestisti me, ossibus& neruis copegisti me. Et psalmo io2.totum naturae cursum & ordinem, omnes'; rerum naturalium motus&actiones, in Deum au-
. thorem Dauid manifeste refert: Qui emisy, . tis fonteS in convallibus, de fructu operunt' ' φλ tuorum fatiabitur terra, producens Denum iumentis , re herbam seruituti hominum,
146쪽
Srcaei. Paulus vero Apostolus: neqtie qui i. Cori , . plantat , inquit, est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus. Quibus scripturis satis luculenter ostenditur, non tantum potentias & vires naturales, sed actus ipsos&motus a Deo prouenire. QVDd D cis etiam D. Cyprianus pulcherrime testatur bis 'his verbis: Hic spiritus lanctus omnium vi- dioruuentium an inia; ita largitate sua se omni bus abundanter infundit, ut habeant ratio-mabilia, & irrationabilia, secundum genus suam, ex eo quod sunt & quod in suo ordine, suae naturae competentia agunt. Non
uod ipse sit substantialis anima singulis;
d in se singulariter manens de plenitudine sua distributor magnificus , proprias effici entias singulis diuidit & largitur,& quasi Sol omnia calefaciens, subicina omnia nutrit, & quod fatis est & sufficit omnibus, commodat & impartit. Cuius rei necessitatena, Diuus Bona uetatura recte consti tuit in exeminentia & perfectione ae suta μ' perioritate diuina potentis seu primae cauta ty'. '' se, sine qua fieri non potest ut effectus aliquis cogitetur: Tum ex indigentia, defectu; & debit ita te creatura quae quoniam ex nihilo est, per se velut podere quodam in nihil utendit. unde omnis creata pototia seu virtus; qtiantu est de se,deseetiua est nec pure actiaua,utpote abactu&operatione sua distincta. cuius proinde sicut esse, sic & operari ab il- , Io dependet, qui purus est actus. Quia en iniereatura per se vana est, & vapor ut ex Iacia
147쪽
bo audiuimus) ad modicum parens, necesse est,ut & in se ipsa & in suo opere per praesentiam virtutis diuinae fulciatur & susteteturi Constituendus est igitur certus causarum oledo, quo superioribus inferiores sub ordin die sunt&sub illis ex earum virtute agunt. Quemadmodum de finibus bonorum diciatur,qubd proximus finis virtute primi &vLtimi finis agentem mouet, ita secundum Mi gens primi agentis virtute operatur r. non quia propriam virtutem &activas vires in-GasAbs h beat, sed quod sic rerum natura po-Bμι dist. stulet, Ut secunda & inferior creata causa, G1 . di s. i. ne superioris concursu & influentia propriar st. a. am Virtutem exercere nequeat . In quo quiadem ordine id perdocte quidam annotant, quod sic accipiendus sit,ut neq; prima causa secundam, neq; secunda primam in opere secundς causae prquentat, sed sim ut hic sub illa operetur. Summus enim rerum opifex Deus causas secundas instituens, ijsdem praesens adhaeret,& velut quaedam anima earum vel essentiai sicut ex Cypriano dictum est, illis adest, easq; concomitatur,ut ex eo in suo es-
se, & opere suo fusciantur & sustententur, seu in esse & fieri contineantur, ne Vidii A licet vel nihil sint, vel nihilo- perentur : quoniam sine . eo factum est nihil. r
148쪽
uuid i concursus Teigeneralis: ct quod
Dem non sit auctor mali culpae I ct quomodo in macis, quomodo, in bonis naturalibus actibus operetur.
Iraque, si concursum istum generalem
paucis concipere velis, recte dixeris eum' positum esse in praesentia & adhaesione virtutis diuinae, unde actus in suo fieri d pendet. Cum enim agere praesupponat esse,& aliquid perfectionis adijciat, creatura nominus a Deo in suo agere, qua in suo esse d Pendet. Coeterum non parum discriminis inter effectus naturales & liberam volunta- tis actionem constituendum videtur. Nam naturales causas Dominus sic constituit, vellis naturaliter ad effectus suos sint determinatae, & effectus illi, causis suis positis, naturaliter consequantur. Voluntatem Veroseu liberum arbitrium ad certum aliquem Metum non determinauit, sed liberum relinquens,adhqret tame illi, ut ex eo posset velle. Quamobrem aliter quoque de motib's di effectibus naturalibus statuendu est, quod ad Dei concursum attinet, qua de prauiS nOstrae voluntatis actibus. In his enim, ut recte a Gregorio Ariminesi &D.Bonaventura notatum legimus, non sic concurrit Deus, ut hominem praeueniendo excitet, vel faciat vehomo malum agat id enim ab ipso fieri nopotest, qui omnia ad se, qui est ipsa bonitas,
149쪽
iis si v NER. PETR. EPIS C. sonuertit sed hactenus tantum concurriti quonia in amplitudine suae virtutis v
luntatem hominis comitatur ut actus O-Iuntatis per ipsum possint subsistere, sine quo , qui est summum & primum ens actusque vrimus & supremus, nullum enanullulque actus subsistere potest: sic, i quam, concurrit, quoniam actus ab ipso de pendent & in suo esse seu fieri ab ipso fulciuntur & sustinentur, non quod volunt tem ad eos inclinando moueat, aut illos per Voluntatem producat vel efficiat absit enim hoc ab illo , qui intentator In forum est , & neminem tentit sed quoniam sine eius beneficio actus nullus sub silere au t ex istere potest. Et si quaeras: QR modo ab illo dependent, si ab illo pervoluntatem non producantur Respondeo, quoniam sua virtute ipsos in suo fieri sustinet ut sint; sine quo, etiam posta voluntatis potentia, esient nihil. Producit enim. voluntas prauum suum velle seu nolle. Deo voluntatem & actum eius sua bonitate sustentante, ut est commune rebus &actibus fundam tum , cui in suo fieri vel esse innituntur ; quemadmodum quis graue aliquod corpus volubile in aere, sicut ait Diuus Bona uentura , tenet & sustentat, ita Deus, qui est velut ipsum uniuers Ie esse, rebus & actibus omnibus, ut fiat, manum subiectam habet, quae omnia copii-net Verbo virtutis sitae. V0 de facile po-
est intelligi quod prauum velle & nolle,
150쪽
quamquam eis Dominus concurrat, non
possint tamen suae bonitati imputari: quo-n am non facit ipse, ut homo sic velit, sed maximae suae - bonitatis & patientiae est, quod illos in tuo esse iustineat, & volun tas malis actibus tuae virtutis praesentia abutatun dum non nisi ab ipso fulta & iuitenta, nihil omnium operari queat. Cana igitur sine huiusmodi Dei cooperatione nihil omnino esse vel fieri possit, & ordo re rum postulet ut S bona& mala fiant ; non male diuina proui8entia non subtrahit hoc virtutis suae iubsidium, sine quo nemo potest simpliciter actum aliquem expetere: siquidem non ob id rebus hoc uniuersalo
subsidium posuit, ut quando factum est homo peccet, sed ut aliquid fieri possit, de
quo pro sua qualitate diuina prouiden-xia disponat & ordinet. Ex quibus liathie quod non, sicut recte dicitur, quod Deus facit Solem suum oriri: ita recte quoque dicatur quod Deus facit Iudam tradere: quoniam illud Dominus facit, quia naturam solis ad motum illum determinauit, & ia illo eundem conseruat & retinet; prodi-
tione in vero Iudae non operatus est, nec
voluntatem eius ad actum illum inclinauit, sed tantum eam influentiam suae vi tutis non subtraxit, si ne qua motus ille subsistere non poteri . secundo quoq, confidenter dicere potes, quod actus voluntatis in