장음표시 사용
171쪽
apte&recte dicitur, id eos non facere non quoniam Deus eis non tribuit ut faciant,sed Iob. a . quia nolunt recipere,vel admittere quod ex scitor. . parte Dei paratum illis adest, de quibus scria. Cor. o. plura conqueritur, quod sunt rebelles lumi-Hebr. 1a. ni, & spiritui sancto resistunt, & in vacuum gratiam Dei relinquunt: contra quos nos
monet Apostolus, nequis desit gratiae Dei; IDeus enim cordis ostium pulsando & stimulis pietatis conscientiam agitando spiritu suo praesens adest, ut ex hoc dono iam possint ipso cooperante se erigere & de somno peccati surgere, sed non ita quin homi peniin manu sui consilij Scarbitrij libertate relinquat, ut diuinam inspiration ςm ab ijciat &cooperationem impediat,siquide ia,ut antea diximus, cooperatio spiritus persimilis est generali concursui,qui simul est cum actu,&actui velut superior causa praeeminet, aqua in lib. arbit. sic dependet, ut semper in huius arbitrij libertate & facultate maneat illum impedire vel ab illo aliud vulendo reced re. Cum igitur duo praedicationem audiunt,
S intus aequaliter ambo pulsantur, fit Vt nus acquiescat, alter reijciat, ille tamen n0n habet unde in se contra alterum glorietur,
'quoniam Deo iuuante& cooperante id faci t,al ter vero non habet etiam quod conqueratur,quoniam id ipsum, sicut ille,Deo simi-D. N.. liter iuuante&cooperante potuit, sed libe cone. gen tate sua noluit,&haec est regularis Dei assi- olei ob. s stentia, quam omnibus quos statuit aliqua
9, do secum adducere in iudiciu, sua bonitate Per
172쪽
per mortem Christi largitur, quam,sicut an- Aug. 6. alea attigimus, apparet positam esse in diui bono no quodam intelligentiae seu conscienticem si est lumine, simul&instinctu,quo Deo cooperante moueantur ad fidem. Caeterum ut D. I homas contra gentiles tradit, abudatioris
est bonitatis & gratiae hoc ipstim praestare, Tm
ne quis ex libero arbitrio defectus vel rebel lio contingat, Deo cor hominis & rerum euentus&occasiones sic dirigente & disponente,via fui fiat quod libertate arbitrij nos eri poterat,quq gratia illorum est,quos singulari & speciali prouidentiae ordine Deus simpliciter perire non Vultiquae tamen saepe in homine sic directo nihil ponit a plius, quam in altero, quo liber voluntatis actus praeueniatur & magis in uno quam in altero excitetur, cur autem hunc sic dirigit dominus, aliter illum , inscrutabile iudicium est
Da, maiestatis, sicut enim non omnes caecos illuminat, nec omnes languidos sanat, ut&in illis, quos curat,opus Virtutis eius appareat in alijs ordo naturae seruetur; ita non omnes tata abundantia gratiae iuuat, ut actu conuertantur & in bono maneant, in quibus suam vult eminentem misericordiam apparere, sicut in alijs communis rerum cursus& ordo iustitiae manifestetur; qua de re Iatius, volente domi no, quando de lib. arbitrio tractabitur. Quando igitur B. Augustinus diri icit, gratiam a nullo duro corde respui, de illa loquitur quae ex Dei praedestinatione&se icundum propositum datur, qua singulari Dei ε
173쪽
ui CVNER. PETR. EpIs C. Dei directione&dispositione efficitur, ut i ictus pietatis noni inpediantur, sed efficaci- . ter id fiat, quod voluntatis libertate omitti, & impediri potest,quae etiam gratia est qua G2 ' pro conuersione impiorum S perseuerantia
itia ad a. bonorum non perfunctorie neque inaniter sDoc precibus suis postulat ecclesia, quae etiam multis deest, quoniam non sufficienter illa petiuerunt, quantu res tanta petenda est, licet enim homo multa Deo cooperatopossit, libertate tamen arbitrij efficitur,ut non omnia faciat,aut velit quae possit. Argumentum vero S. Augustini rei ste contra Pelagianos militat, qui ipsos actus negabant a Deo esse, sed tantu ex libero arbitrio dependere: Nos autem omnes Se singulos, sicut antea professi sumus, dicimus cum S. Augustin. ex Deo esse,
Deumq; singula nobiscutia ac in nobis operari,ita tame ut in nobis sit, sanctissimam eius operationem impedire. duplici igitur necessitate conuersonem d perseuerantia ab illo petimus,quoniam utrumq; ab illo est, quod videlicet & possumus&facimus,lic tame ut donum quo possimus abijcere eiq; resistere,& donum quo facimus impedire valeamuS, quod ne fiat semper & sine cessatione oran
QVae hactenus dicta sunt, ad explicatio
nem gratis potissimum pertinent, quae' decla-
174쪽
DE GRATIA CHRIsTI ' 1 3ὁeclarauimus in munere & dono gratificate
posita esse quo natura sanatur,&ad fine beatificum eleuatur. Deinde in donis quibusdaquae D. Bona uentura gratias gratis datas appellat, quae naturae superadduntur, quibusq; iuuatur, illuminatur,dirigitur& excitatur,&praeparatur volutas ad Deum, siue per modum habitus animae inhaereat, sicut inspirat' timor poenae vel pietas aliquoru visceribus inserta, siue diu in iis sit aetus,vocatio vel locutio, quo De' excitat animii hominis, ut se requirat. Deniq; in spiritus S. cooperatione
quae similis concursui generali omnia & singula pietatis studia nobiscu ex praedictis gratijs&donis operatur, nunc strictim Se breuiter dissoluendae sunt quaestiones quid homo sine gratia & an aliquid sine ea praestare queat. Certu est enim quod opera iustitiae qui b.
coronam promereatur nemo sine gratia gratificante praestare potest,quae gloria est filiorum Dei & merces filiorum duntaxat laboribus proposita,adeo ut nec in parao iso vltu Enchiri. sine hac gratia meritu esse potuisset. Deinde scio. nemo quoq; sine posterioris generis interna gratia,qua illuminetur, dirigatur & excitetur ad statum huius gratiae se prsparare potest, de qua scriptum est: volutas praeparatura domino,&simpliciter sine Christi gratia nullum potest homo pietatis opus praestare quo ad Deu vel salute tenditur. Nam per pee icatu originale cor hominis a Deo auersu est,
ct tenebris infidelitatis & concupiscetis vitio obcscatu,ut ad Deu&salutem suam sine
175쪽
1 ι CUNER. PETR. EPIs C. Christi gratia assurgere nequeat, qui ob id quoq; saluator noster est, Vt quidquid ad salutem pertinet, non nisi per illii accipiamus: Cum igitur operum quae salutis & pietatis sunt,asa ad gratiam gratificantem pi sparet,
alia ut in ea homo custodiatur & conseruitur valeant, alia corons coelestis vere meri
toria sint, nihil horum sine Christi gratia imeri posse manifestum est, & huiuimodi om-
nia illa simpliciter credimus que sincero corde pro Deo vel salute sant. Copterum grauior& difficilior quaestio est: an sine eadem gratia possit homo tentationi alicui resistexe vel actum aliquem exercere in ilia 6 non vel ex genere operis, vel ex intentione pe
Mai, Ei ςct Nam de quibusdam Dominus pala pronunciat, quod omnia opera sua faciut vi via deantur ab hominibus, & Concilium Arau-scanum manifeste confitetur, quod nena o habet de suo nisi mendacium &peccatum: ade quam quaestionem respondens D. Bona uen-
, AEU ς- tura,dicit hoc valde durum videri quod lia η ' berum.arbitrium in hoc statu nulli possitis, 2 totationi resistere,vel actum aliquetia in quo, dist it 4 Ginquat exercere, quonia naturale ha- .is. i. OA bet iudicatorium, & quendam naturalem v eonscientiae instinctum, qui contra malum murmurat & ad bonum inclinat: unde sola
Dei cooperatione absque munere gratiar na-
turalibus additae licet difficulter, inquit, in
opus aliquod, qnod non sit peccatum, exire potest.Duo sunt enim, ut prius ex Augustino dictum est, unde peccare contingit, vel quia igno-
176쪽
DE GRATIA CHRIsTI. 1 signoratur quod bonum est, vel quia non delecitat, unde a contrahio si adsit scientia & noabest delectatio, sufficit S potens est homo vi bonu aliquod sine peccato praestet, atqui
natura neque ita excaecata est, neq, tam obdura ta,ut non satis ad quaedam bona afficiatur, neque satis ab apertis & manifestis quia busdam sceleribus abhorreat, unde de quibusdam naturalibus loquens Apostolus, ad i. ' u.
ipsam naturam remittit: vos ipsi, inquiens, iudicate decet mulierem Won velatam orare Deum: nec ipsa natura docet vos, sicut eo si . . . dem obiurgat,quod apud eos talia perpetra- lentur, quae nec apud gentes inueniuntur; &B. Augustinus: neque enim,ait, usq; adeo in anima humana imago Dei terrenorum asse-ctuum labe detrita est,ut nulla in ea velut luneamenta extrema remanserint, unde qua
dam etiam in imp ijs facta, vellegimus, vel
nouimus; vel audimus, quae secundum iustitiae regulam, hora solum vituperare non possumus, verum etiam merito recteq; laudamus,quamquam si discutiatur quo fine fi- iant, vix inueniuntur, quae iustitiae debitam laudem defensionemve mereantur. Quem titera cinadmodum igitur potest homo sine speciali 1 χναῖ gratia pro uti tu comparando laborare,& in hoc non peccare, sic etiam absq; simili gratia potest honesta ratione ductus nolle furari vel latrocinari. Haec est enim lex naturaliter Aug.l . r. scripta in cordibus hominii ni quam ne ipsa co essquidem delet iniquitas, quae furtum impro-ωρ ε bat. quis enim aequo animo furem patitur
177쪽
quamuis autem in singulis actibus homo L. Bem aliquem ultimum habeat in quo quiescit,& imp ij non in Deo finem hunc consti
tuant, non est tamen is rigor sententiae Dei, vi omnia&singula in verum ultimum finem qui Deus est referre teneamur, neque necesse est ut determinate in hoc vel illud bo num pro ultimo fine relarantur, sed uniue salis&confusa ratio boni sufficit, unde v
luntas sine ulteriori fi ne actus aliquos exe ceat,ut quamuis inueniantur,quorum,profi . I dolor,Deus venter est, non tamen hecesse est
ut omnes &singulos suos cogitatus & actus ad ventrem reserant, sed a quibusdam sceleribus abstinere possunt, non alia ducti ratione, quam quia nimis turpia & abominanda videntur: sicut& quaedam virtutum officia praestare,quoniam honesta &aequa videnturi quemadmodum & in iustis, quibus Deo adhaerere summum bonum est, ineque necessbest neq; lege aliqua pr cipitur, ut omnia &singula in hunc fi ne referant,sed iuxta Christi verba sufficit ut praecipuum amorem di principale studium in hoc constituant. Primum, inquit, quaerite regnum Dei & iustitia eius. Nam nimis angusta, dura &absurda reputatur sententia, quod omnia iusti hominis opera vel peccata sunt vel vitae aeternae meritoria, utpote qui multa ex naturae necessitate vel ciuili, ac politica ratione facit, in quibus hoc studium & haec intentio sufficit, ne quid admittat quo vel offendatur Deus,
vel scadalizetur proximus. Cum igitur quD 'dam in
178쪽
stam in natura honestatis semina&rectae rationis lineamenta remanserint, & non ne ce ise sit ut singula in determinatum aliquo finem reserantur, non recte statuitur quod homo nullum opus sine gratiae adiutorio praestare potest in quo non dulinquat . ad obiectiones verb congrue dicitur, nihil his obstare quin quidam sicut tunc Scribae &Phari stet ad eam mali tiam perueniant, ut omnia opera ua malo & prauo fine faciant, & ad verba concilij dicendum est, aliud esse quippiam habere de suo, aliud sine gratia Christi: Nam quicquid ex naturae t lentis sine peccatis facimus, Dei cooperatione ex naturalibus eius donis praestamus; Vnde vere in nullo gloriandum est, quia nostrum nihil est, sed quod naturae est, & non obstati te peccato in natura relictum, non proprie ad gratiam Christi pertinet, qui venit instaurare, salini facere,quod de natura periera curare quod languidum & semimortuum iacebat, tametsi non improbandi. ratione etiam haec ipsa gratia nuncupatur ;quonia gratis diuina bonitate, sicut ianitas vigor &acumen ingς iiij per Christum langiuntur,qua signiscatione recte ab B. Augustino dictum est: Gratiae tuae deputq; qtiae-xunque holi feci mala , quid enim facere nobpotui , qui etiam gratuitum facinus a ma-ui3 Et rursus: Nullum est peccatum quod se kit homo,quod no possit facere alter homo,
i, desit rectora quo factus est homo,&iterii:
179쪽
cautius & verius virgo sancta cogitabit,oinania peccata sic habenda, tamquam dimittantur, a quibus Deus custodit mentem ne committantur. Hoc interim contra quosdam qui nimium naturae tribuunt,confidenter statuendum est,quod in tanta hominis corruptione, sub tanta potestate Sathanae, nemo po . test ex solis naturq dotibus o m n ia vitare crumina, quae legi naturae repugnant, vel mutitas daemonis aut mundi tentationes sustine- re, vel etiam habitus aliquos moraliter bo- nos acquirere, quoniam omnes nascimus sub peccato, quibus dominatur iniqui tas & concupiscentia peccati,qua 1 t ut non secun- β γ dii in Deum, vel rectar rationis dictamen,sed Vqμ ' sectandum nosipsos vivere delectet, cum Mnimam,priusquam a medico notitia sua ca-i lamitatis accipiat, in profundo miseriae suae iacere delectat amantem errores suos & implectentem falsa pro veris, cuius etiam voluntas priusqua spiritu Dei agatur, vaga est, α Pros'. incerta, instabilis, imperita, infirma ad facio. . o- endum, facilis ad audendum, in cupiditati
eat one bus caeca, in honoribus tumida, curis anxia, gerat . λ suspicionibus inquieta, gloriae quam virtutum auidior, famae quam conscientiae diligentior, parid enim ciues terrenae ciuitatis,' Augi i quam facit amor sui usque ad contemptum de c/ is, Dei peccato vitiata natura, caelestis vero cia De ς uitatis ciues quam coridit amor Dei usque contemptum sui) parit a peccato naturam
180쪽
berari, quia non est iustus quisquam, non est intelligens, non est requirens Deum, omnes declinauerunt,simul inutiles facti sunt, non est, qui faciat bonii, non est usq; ad Vnum,sepulchris pates est guttur eorum, linguis suis dolose agebant, venenum aspidum sub l bijs eorum,quorii os maledictione&amaritudine plenum est, veloces pedeS eorum, ad effundendum sanguinem,co tritio & infelicitas in viis eorum, & viam pacis non cognouerunt, non est timor Dei ante oculos eorum. In quo studio& peruersitate fieri non potest ut licet aliquando praeter haec naturali instinctu bonum aliquod morale pra
stent, habitus etiam virtutum comparentum,quia principalis in eis viis scopus prauus est, & praecipuus operum finis malus, tu quia dominio iniquitatis tam multa immiscentur &interseruntur mala,ut habitus qui ex frequentia & continuatione bonorum actuum fiunt, inter tot scelera consurgere non possint, ex quibus rectissime D. Augustinus&Prosper statuunt, nullas in infidelibus philosophis fuisse virtutes, quantumuis magnifica virtutum officia gloriar vel commodi temporalis amore vel aliquo alio vano & inutili ac stulto fine praestit rint. De qRibus pererudite hoc contra Iulianum agit Augustin. ut etiam si in ipsis v xae virtutes extitissent, non nisi diuinae gratiae tribui deberent, Deinde opera malo fine praestita quatumuis sint excellentia, vere