장음표시 사용
221쪽
ubiq; datur gloria Deo &tollitur ingrata siti perbia, ex altero ubi in singulis libertas arbitrij agnoscitur, culpa soli tribuitur libere volutati, laus&meritu homini quidem; sed ita ut in Domino gloriari debeat,& quando
peccat se ipsum tantummodo accusare, quoniam ex sua libertate est quod non stetit,qui sicut alius ex gratia Dei stare pol lit. Caet rum quoniam magna in nobis etiam iustificatis remanet infirmitas,ut per presentes vires sine alio auxilio neq; in bono perseuerare neq; ubiq; malu declinare possimus, hinem E. i,. nas stur Vigilandi & orandi studium, seu tam riz6. ait Dominus, videte, vigilate & orate ut non intretis in tentationem , spiritus quidem promptus est,caro autem infirma: Nam etias quaedam possimus, non tamen omnia semper volumus quae possumus, hinc continenter orandus est Domi nus ut diuina sua gratia indeclinabiliter&inseparabiliternos custodiat,& vias nostras dirigat, ut qua uis infirma non tamen deficiat nostra voluntas, tametsi enim iustus varijs potest ex praesenti gratia tentationibus resistere, si tamen Dominus in ijs,quae potest,ipsum suo a imittat arbitrio Senon ex proposito cosilia ipsius dirigat, vias e ius custodiat,&cor protegat, volutas libertate sua deficiet, non quia stare potu
222쪽
Discrimen inter electos ct reprobos ex nThom. libr. 3. coni. gentiles cap. Ib I. Et an Delmele tis aliquam det gratiam, quam re probis non dat.
Tque hoc est quod iuxta D. ilioma
electis pr reprobis additur, quod Diis. reprobis sustinet Sepermittit secunduco munem rerum ordinem suo arbitrio cum sufficienti gratia procedere, electos vero ex abundanti &inaestimabili bonitate, secundum consilium voluntatis suae singulariter custodit, protegit, defendit & praeter communem rerum ordinem efficit,ut finis eoru bonus st: non quod semper in electo maior
sit gratia, tua perseueret, quam fuit in reprbbo qui cecidit, imo fieri potest, quod minor in electo fuerit & difficilius stare potuerit, maior vero in reprobo & is facilius persistere valuerit, sed alterum pro arbitrij liberata te Deus sinit peccare; & in eo permanere
sustinet: seruans in eo naturar&rerum ordinem,qui habet, ut quae deficere possunt pro sua permittantur conditione deficere,&d fectus ijs asseribatur qui causae defectus inueniuntur obijcias: Dominus in electis en Obiectis. fici t ne tentationi succumbant, & si aliquando cedant, rursus facit ut conuertantur& persistant, hoc vero non efficit in reprobis : quaedam igitur datur gratia electi quae non datur reprobis, quae si eadem his
223쪽
quoque concederetur, aeque ut illi persisterent. Minor igitur in reprobis qua in electis est gratia. Respondeo quando maiorem diximus subinde gratiam esse in reprobo, de gratia locuti sumus,quae interha sit,&actum
voluntatis praecedat,actus vero ipse quo cle
et is vi nci t, vel finaliter conuerti tur, licet ex gratia procedat, ex duobus tamen dependena gratia videlicet & libero arbitrio, Deo homini pro liberi arbitri) conditione cooperante. Ideoq; Dominus bonum hunc actum in electo quidem operatur, sed i tripedibili- ter;& sic ut ab ipso electo operate omitti potuerit, sicut I reprobo omissus est,qui tamen ex interna &assistente Dei gratia sicut fecit electus eundem actum praestare & exercere potuit: quemadmodurn actus nostri natura les vel politici , seu ciuiles ex voluntate &spiritu nostro humano depedent; quos qua-do exercemus, no nisi spiritu voluntarie fa- ei mus,quando Vero non facimus ex libertate omittimus,&sc spiritus non opera tui haud multo aliter spiritus Domini, qui ropleuit orbem terrarum,cordi bus nostras ad haeret, ut ex eo bene quidem, sed libere sic operari valeamus, ubi si non operamur, nobis,
non illi imputandu est,quib.ex ipso facultas est, ut in ipso bene, & per nos male operari possimus,atque adeo opus bonum quod nonisi Deo cooperante pelagitur in nostra exi stit potestate, ut id Dei gratia praestare vel nobis omittere liceat. Sicut ergo quod adactus humanos attinet, plus in uno spiritus noster
224쪽
hoster operatur quana in altero, ubi tanaen fieri potest, quod is qui minus operatur fortior & robustior est, eo qui plus operatur, sic inter reprobos & electos contingit quod maiori in reprobo gratia qua fortior est existente hic libere tentationi cedat, &electus qui imbecillior est persistat, ubi verum quidem est Deum aliquid operari in Glecto,quod non in reprobo, sed hoc ex eo co- tingit, quoniam reprobus cum ex Deo posset velle & operari , pro sua tamen libertate non vult opus admittere: sic enim, ut dixi mus,diuinae cooperationis gratia, quς gratia est ad singulos actus; hominem comitatur, Mei praesens est ut velut homini subiecta sit, cimirabili Dei beneficio in eius sit pq testate,
ut ex ea possit quidem bene operari, sic tamen, v ccessare & non operari queat; sicut de spiritu Prophetarum proniaciat Apostolus, cista quod spiritus Prophetarum Prophetis subiectus est, ut ex eo mysteria quide loqui pos
sint, ita tamen ut pro sua discretione&arbitrio possenta loquendo cessare, ubi quando Ioquuntur, ex spiritu quidem loquuntur; quando vero tacent ex libertatis dominio a loquendo abstinent: Quomodo rectissime
.uoque intelligitur; quod Moyses Propheta
Domini populum Iudaicum reprehendit, quod non dederit illis Dominus cor intelligens,&oculos vi etes; & aures quae possenta' dire: cum enim Domini opus est, mirum videri potest, quomodo homini improperatur quod Deus illi non fecit, quia videlicet. N Deus
225쪽
Deus sic dat & facit ista, ut in hominis relinc quat potestate, ut ex ipso faciant, vel per se negligat,qui propterea ipsi sunt in culpa,citi'D --L no Deo dante habeat. Ideo non aliena est abis eam hoc proposito D. An scimi responsio quaerendiaboli. tis de casu diaboli, Utrum non perseuerauirit, quia Deus perseuerantiam illi nodedit, an quia noluit accipere, recte enim ideo diabolum non perseuerasse res podet, quoniam perseuerat iam habere noluit, atq; adeo ipse in causa fuit quo minus illi data sit, unde reprobi dicuntur resistere spiritui sanet Qquoniam ex eius inspiratione&gratia cum possint bene facere, eandem abijciunt,& cordis Eua BO. concupiscentiam sequuntur.' Quaeres, an igitur sit ex libertate electi, quod spiritui sancto acquiescat & similiter ex libertate re-- n probi quod reluctatur: respodendum quod Rutque hoe in sensu, quia cosensus ille in electo exertis est libertate, sed in Deo, qui illi sic adest, ut per eum po sit & ex suo libero arbitrio in ipso faciat, in reprobo vero quod resistat,ex eius quoq; est libertate, ita tamen, ut per gratiam domini Dei sui consentire
potuerit. forsitan ulterius interrogabis: vn-
de prius bonus actus procedat, a Deo ne, an ex libero arbitrio λ Et: virum prius liberum
arbitrium, an Deus actum bonum exerceat, ut perspici possit, utrum ex Deo, an ex libero arbitrio discrimen istud inter electum& reprobum proueniat, quibus sine praeiudicio diligentioris inquisitionis respondendum videtur, quod licet per praeuenientes gratias
226쪽
alias Dominus Deus sua misericordia pri iis bonum incipiat, quod tamen ad gratiam cooperationis attinet , quae simul in actu cum libero arbitrio concurrit, s mul ab utroque pro hominis conaitione libeY actus procedit, neque Deo liberum arbitrium, neque libero arbitrio Deum praeueniente, quoniam eundem actum ut sub ordinatae caua sae proferunt, homo videlicet sit b Deo, & in Deo, facultatem interim retingias, ut queri actum hunc exercet, eundem potuerit non exercere, &sta tirn ab eodem cessare, unde cooperatio Dei, quae amplius sine dubio est in electo quam in reprobo, tam bene potuit in reprobo fuisse quam fuit in electo ideoque recte dici potest discrimen istud quo alter reluctatur, alter vero acquiescit proxime tribuendum esse libero arbitrio: quoniam uterqtie quod facit cum libertate facit, ut diuersum vel contrarium facere potuerit : ita tamen , ut actus bonus libero arbitrio non nisi in Deo & cum gratia Dei tribui debeat, actus veris malus liberae voluntati ; simul enim haec diuina cooperatio cum actu concurrit, ut neque ante incipiat , neque postea duret, sed simul cum homine gratia Dei velut eum comia E latur, sic ei praesens, ut ex ea semper operari & pro sua libertate cessare queat, ita enim afficit gratia voluntatem , & in actu Deus voluntati cooperatur, ut in po8
testate voluntatis remaneat Deo non coo
perari, Dei enim cooperatores ab Ap0
227쪽
146 CUNER. PETR. Eras c. solo dicimur, non quod aliquam parseni
operis nos praestamus, quam non Deus, vel Deus aliquam, quam non homo: totum enim utriusque est & gratiae & libςri arbitrij; sed quoniam Dominus sic facit nos op rari, ut in ipso relinquat arbitrio, ut antea ctum potuerit cessare, & Deo non cooperari,&post actum statim ab actu abstinere. iadeoque ut saepe repetendum est, damnatio ex ipso solo homine prouenit, salus quoque ex homine est, sed ex Deo, in quo aeque potuit reprobus salutem sua operari, non quia parem omnes gratiam accipiunt, sed quoniam, ut dictum est, multi electi ex minori vel saltem non abundantiori interna gratia saluantur quam reprobi habuerunt. hoc tamen, ut etiam diximus, discrimen, quod Dominus ut haberet populum in quo ostenderet diuitias gloriae suar& nomen eius benediceretur in saecula) electos cum possint similiter cadere ut reprobi custodit; protogit,& ea quae ipsos concernunt sic sua abun-idanti misericordia dirigit; ut eos finaliter cadere non permittat.
De gratia aeri cooperanis, ct quomodo differat a concursu generali e adduntur es quing, propositiones huc b Elantes.
H. AEC omnia ut adhuc planius intellia
gantur, licet multa qu ead hanc rem 'pertinent in tractatu de gratia attigia
228쪽
DE LIBERO ARBIT. I97mus, nonnihil tamen de gratia diuinae comperationis quam diximus libero arbitrio co mitari addendum est, quae licet concursui
illi generali de quo illic diximus persimilis
si, in hoc tamen differt, quod iuxta D. Tho-o 'mam Deus generali concursu mouet volun- 'tatem hominis, sicut uniuersalis motor ad L ..ad
uniuersale obiectum voluntatis, quod est bonum: sine qua uniuersali motione homo non potest aliquid velle, sed somo, inquit, per rationem determinat se ad volendum hoc vel illud, quod est vere bonum Vel appa- . ens bonum, quae motio generatim est adivelle& operari, velut potentiam ipsam Metuans,unde quisque pro su et voluntatis assi ctione in hanc vel illam partem inclinatur,
haud multo alite quam si quis praesentibus; diuersis animantium generibus facto aliquo signo eadem ad motum excitaret ubi non nisormiter, sed pro suis singilla naturis mouerentur si quis imperator exercitum in , i quo Varij sunt ordines ad pugnandum, dato aliquo signo prouocet, singuli non similiter, sed pro sua quisque conditione & ordine di- Minicabit , sic inquam se habet generalis Dei
concursus in actibus voluntatis, ideoq; pe Cata, quae propria sunt malae voluntatis op xa, nequaquam ex hoc capite Deo tribuenda sunt, qui generali hae motione no nisi genea 'ratim ad volendum, & operandum homini μς cooperatur, non determinate ad ea quae mala sunt inclinando. Cieterum quod ad piet tia actus attinet Deus specialiter, inquit ido
229쪽
193 CUNER. PETR. EPIstam . vir sanctus,monet aliquod ad aliquid dete
minate volendum quod est bonum, sicut in his quos monet per gratiam, que quidem est , specialis motio iuxta cundem authore qumdam est spiritus sancti aspiratio, qua praeta nil quidem voluntatem excitando, sed eandem in opere comitatur sicut ex nostro spiritu humana opera incipimus & eodem comia tantico tinuamus,quemadmodum igitur in potestate est liberi arbitrij hanc inspiratio nem quatenus assensum voluntatis preti nil repellere, ita in eiusdem potestate est,
andem spiri tu sancto per suum sanctissim'
afflatu comitante S cooperan te sequi. quod quia non faciunt reprobi mςrito corripi u tur,&in iudicio condemnatitur. Quibus ita constitutis placet unam vel alteram proposi tionem subijcere,quibus non ulli in his tam arduis arguitientis scrupuli tollantur & v ritas melius elucescat. Prima Ost, tali et si quamlibet gratiam siue internam siue extere . nam, quaeliberae volRntatis actum praecedit, 'homo sua libertate posset reijcere, eandς tamen potest spiritussancti aspiratione comitante sinuli libertate amplecti, &in ea dem acquiescere. Secunda, verium quidem est, quod polita efficaci Dei operatione quδbonum in nobi4 opus operatur, certo sequi- . tur nos hoc ipsum bonum opus operari , sed non ob id consequitur nos illud necessario praestare, quoniam in arbitrij libertate posi-xum est Deo operanti non cooperari: influit; ,
cnim nobis, sua gratia pro liberae volu n latis conditio-
230쪽
conditione, quae generali Dei concursu ad agendum excitata per specialem Spiritus sancit aspirationem ad bonii libere se deflectit.' Tertia fit quidem ut positis ijsdem fidei &conuersionis principijs, similibus Spiritus sancti i lustrationibus,suasionibus& inspirationibu unus sua libera voluntate eas reiiciat& non credat, alter sequatur& credat. Caeterum qui conuertitur non ex sola volutatis virtu te hos instinctus sequi tur, sed Deo, generaliter ut patre misericordiarum coo- ,perante, &spiritus sancti aspiratione comi-.tante. Histamen non obstantibus potuit is cui credidit facere,quod is fecit qui in infidelitate permanet is idem potuit id ipsum facere quod fecit is qui acquievit: quo niam positis huiusmodi praeuenientibusata tutorijs, ipsa diuina dc Spiritus sancti cooperatio ex Dei benignitate in ipso hominist arbitrio quoque posita est ut ex Deo operari possit,&ex secessare. Quo casu verissimum esse cernimus, quod inter hos diuersitas ex libero nascitur arbitrio, quoniam qui
restitit ex ijsdem gratiis acquiescere potuit, & qui locum dedit spiritui sancto similiter
resistere potuit: bonus tamen ille voluntatis assenius debet pariter gratiar & humanae Voluntati attribui. Quemadmodum D. Prosper D. Pross. testatur: quod, inquiens, diuina excitatio a multis refutatur ac dispernitur ipsorum gῆ.
est nequitiae, quod autem a multis susci- v 9- pitur, est diuinae gratiar pariter & humanae voluntatis, unde verissima est propositio e-