Tractatus aliquot insigniores, De grauissimis theologiae Christianae controuersiis. Opus nouum, doctum et elaboratum, in quo, quae de peccato originis, gratia, libero arbitrio, iustificatione, alijsque hoc tempore disputantur, ... Auctore reuerendiss

281쪽

DE CHARIT A TE. 23a diligit, sed quoniam ex consortio diuinae

naturae, quo Deus nos regenerando vel r

suscitando re ipsa patrem se nobis efficit, Sc bonitatis suo: participation ς nos in ipso, si- cut ipse est bonos facit & filios, quaedam Velut in meum connaturalitas & filialis a mor nascitur, neque ex sola summi boni, vel diuinae amicitiae aestimatione procedit

fieri enim facile potest, ut quis Pharisaeus vel haereticus Deum sibi patrem & amicum praesumat) sed aliud est, quod ex phanta-

sa&: hominis aestimatione procedit, aliud quod ut in omni animante licet experiri) ex veritate nascitum: tametsi enim probabilis exigatur cognitio,& confidentia amor enim non fertur in incognitum quod nos gratia Dei sumus illi reconciliati , veritas tamen & ipsa. connaturalitas filialis amoris, non ex sola aestimatione, sed ex ipsa diuinitus nobis communicata deifica bonitate naturae diuinae parties-

patione coelestis hic amor et rogignitur quo filialiter in Deum , & ut membra in Christum caput r pimur & afficimur. Po- ρφὰ

test itaque fieri ut ante reconciliatio em quidam amor reperiatur in homine, quo eZὶ

Deum ut fontem iustitiae diligere incipi' lia tonstat, sicut & Iudaeus & paganus natura- reperir. . lem , quendam Dei amorem generatim habere potest , sed nequaquam , inquit Di- D. Beriauus Beria ardus , talibus .acule s incita- nardintur amoris , quales Ecclesia experitur , de dilige qu* do De .

282쪽

quae ait; vulnerata charitate ego sum, illum ratio urget & iustitia naturalis,totum se tr

dere illi, a quo se totum habet, mihi pros

cto fides tanto plus indicit amandum, quan 'to & eum me ipso pluris aestimandum intelligo, infidelis siue paganus ipse totum ei se debere non ignorat quem sui totius non ip norat authorem: Quid ergo ego qui Deu in meum teneo Vitae meae no solum gratuitum largitorem Iargissimum administratorem, pium consolatorem, solicitum gubernat rem, sed insuper etiam copiosissimum redemptorem,aeter num conseruatorem,Dit torem, glorificatorem: Vbi Beria ardus p Iam amores distinguit, quib. Dominus Deus

varie diligi potest, es pecularem quendam. 1latuit quo ipsum tenemus glorificato em, fides enim ostendit, spes concupiscit, quem

charitas nunc amicum tenet, nam & Paulus de excellentia charitatis differens,etiam ex- imium Dei & proximi amorem admittit, quem tamen non concedit esse charitatem: si facultates meas, inquit,oes distribuero in cir cρ δῖ bos pauperum, & tradidero corpus mera, ita V tardea, charitatem aut non habuero nihil

mihi prodest, siquide inhaeresi vel schismate vel alio aliquo mortali peccato fieri po-RAur test, ut homo vitium suum non aduertens

patieur. tam eximium dilectionis & pietatis opus p λβ sine charitate praestet Charitas enim fru-

tus est inhabitantis spiritus, qui non habitat in corpore sub Sito peccatis, &de corde LOpim. i. puro fide non ficta, di conscieritia bona pro-

283쪽

CHARITATE. 2 3eedit. Nemo interim cogitet, nos hic amorem aliquem velle introducere, qui viribus humanis erga Deum possit acquiri: nullus nim qui equidem verus & syncerus sit huiusmodi in corrupta natura sine Dei dono reperiri potest, sed distinctionis ergo modum aliquem amandi Deum proposuimus,qui posset etiam in peccatoribus & infidelibus no . tame sine Dei munere inueniri, de quo propterea pie D. Bernardus addit: verum, in

quiens, id difficile, in ab impossibile est suis scilicet quempiam liberiue arbitri; virubus semel acceptis a Deo, ad Dei ex toto se conuertere volutatem, & non magis ad propriam retorquere, sicut scriptum est, omnes Phil ρ. M quae sua sunt quaerunt. Vnde rectissime a Pa- tribus dictum est: prorsus donum Dei est diligere Deum. Verum ut persancte & circum c , ,

specte tradit B. Augustinus ) fatendum est A, os .

quod Spiritus sanctus aliter adiuuat nodum cisis

inhabitans , aliter inhabitans : qax enim Aguruta. reconciliationem praecedunt& n os ad eam epis. io. praeparant, procu dubio spiritussancti qui dem sunt munera, impulsus, & inspirationes,at non inhabitantis, sed vel ut foris mouentis, quo viam nobis ad iustitiam in Chri- chis Dis sto paremus. Charitas vero proprium est i n- θΘοὰ habitantis spiritus donum opus amor fi--at, se amis lialis, qui proinde non solum perfectione di modo l ab alterius generis amore di scernitur', quia di gui videlicet vivacior, plenior &efficacior a-

mor est, sed etiam propria & formali diligendi ratione, utque ex modo quo per spiri-

284쪽

as CVNER. PETR. EPIS C. tum filialiter in Deum, sicut erga patre filii movemur. Quicquid enim illud sit quod doctor subtilis quodlibeto suo de charitate

concludit,perspicuum tamen est aliam esse dilectionis speciem seu formam quae in filia ait amicitia posita est, quam cuiusque in alium vulgaris amor: siςut enim hominum diuersae sunt inter se species amicitiae propter diuersas amandi rationes; sic longe a1-terius generis amor est quo Deus diligitur ut pater, amicus & summum hominis bo

num,cui ut templum & membrum,& ut domesticus ac filius,per spiritum homo iam senitus &coniunctus est: alterius vero rationis dilectio,qua homo generatinx&sub con fila boni ratione Deum diligit, a quo ut hos

pes & peregrinus adhuc alienus est,cui nondum sors vel pars in illo est: cum enim amor iuxta B.Thomam quaedam sit amantis ad amabile connaturali tas, sane per gratiam gratificantem ubi alia quadam natura caelitus per diuinae boni tatis consortium induimur, consequeps efficitur, ut alia quoque dilectionis connaturalitas comitetur, qua conuenienter secundum naturam illam Deum diligamus & in summum illud bonuni, quomodo tali naturae iam deificatae amabile est, . filial anio referamur. Quemadmodum igitur alius est amor h6spitum & aduenarum, ut supra d ictum est, alius vero domesticorii, filiorum, coiiciuium : sic longe alia est ratio charitatis qua Deum summum bonum ea societates & amicitia diligimus, ut eius filii,

ciues

285쪽

cIIARITATE. xssciues & domestici reputemur, rursus alius est amor,sicut & alia est con naturalitas in brorum in proprium eiusdem corporis caput, alius erga caput alterius alienum S seia paratum, sic postquam spiri tu in unum cor pus cuius caput Christus est chaptati sumus, longe alius ex hoc spiri tu in Deum S Christia in affectus & amor nascitur, quam antea fuisse concipi potest. Ideoque vult Apostolus Vt nos inuicem sicut unius in Christo corporis membra diligamus, loquin sini Ve' u G. ritatem, inquit unusquisque cum proximo

suo,qupniam sui nus inuicem membra: sicut enim in uno corpo e multa menafra habe mus, omnia autem mem si a non euia se a- habent; ita multi unum corpus furnus in Christo, singuli autem alter alterius me bra. Et alibi; vos aute est is corpus Chi isti&membra de membro . Et ad progressum vel ' 'λῆ augmentum in charitate nos exho tans, v ', ritatem, inquit, facientes in charitate, cresca

mus in illo per omnia qui est caput Christus, ex quo totu corpus compactum S connexu, peroem iuncturam subministrationis secundum operationes C mensuram uniuscuiusq; membri augmentum coi poris facit in a dilicatio se sui in charitate significas chai i tatem esse dilecitione, qua Christu ut caput mos sicut inebra in Christo couenietor diligimus: non sicut is qui adhuc seris est, &per aliet fidei cognitione potest Christia sub confusa capitis ratio e diligere, sancte desidera eius inebris incorporari, sed sicut is diligit

286쪽

diues CVNER. PETR. ΕPIs C. qui nunc actu membrum est cuius est alius&Connaturalior amor erga coniunctum sibi caput, quam si foris adhuc & separatus esset; constat equidem quod ut Cornelius Centurio priusquam spiritum sanctum acciperet&ecclesiae membris insereretur,ita catechum ni ac poenitentes priusquam reconciliationem consecu ti sunt, quodam modo diligunt de colunt Deum, sed tali discrimine ut eius amoris & cultus , qui ex inhabitante spiritus equitur comparatione, quasi nihil reputetur, ideoq; scripturar&sancti, ut antea quoque dictum est,uolun t nos templa &organa spiritus fieri, quo digite Deum amo- re&alijs pietatis exercitijs colamus: tem- . plum enim Dei, inquit , sanctum est quod N. et sis VOS. Et an nescitis, quia membra vestrat. Cona. sunt i empla Spiritussan Oi.Et:si quist plui. cu . 6. Dei violauerit disperdet illum Deus. Tem

plum vero propter cultum &orationem Deii. Cor. 3. dedicatur, de quo pulchre in haec verba dii a usu. - serit Augustinus, hoc templum est, id est,ipsi praefario. homines, ubi rogatur Deus & exaudit; quis P a J3 o. quis enim praeter templum Dei orauerit Deum, non exauditur ad illam pacem supe hae Ierusalem, &si exauditur ad quaedam temporalia quae Deus & paganis donauit: exau-. diri ad vitam aeternam aliud est ; n ec conceditur ni si ei qui in templo Dei orat: ipse enim orat in spiri tu & veritate. Cuni igitur praecipuus Dei cultus, cui diuitii eiusmodi templi sanctitas consecratur in charitate consistat, vides non queni uis diligetidi ves

colendi

287쪽

.colendi in odii sufficere, sed pro cosequendo regno Dei specialem quanda diligendi seu epi .ib. colendi rationem exigi, quam spiritus sanctus nobis ad hi, quando sua inhabitatione nos templa sua consecrat, ubi pi oculdubio Av. b. ii gratia dilectionis intelligitur&sola chari- de Trini. tas est, perquam nos Spiritu si anctus adeoq; .is. salictissima ipsa tota trinitas nos inhabitat.' His adde regnum c lorum non quibusvis operibus vel quocumque modo laborantibus Matriro. esse propostum, sed ijs duntaxat quae fiunt in vinea &ecclesia Domini, idque pro membris &filijs Dei, est enim gloria illa proprie filiorii in Dei, sicut ait Apostolus; stamus & . . gloriamur in spe gloriar filiorum Dei, S ipsa ' .

creatura liberabitur a seruitute corrupti O-nis in libertatem gloriar filiorum Dei; hanc pater velut haereditatem si iij, promerendam proposuit. Quamobrem non quae uis O- peia a quibuscunque praestita sufficiunt, sed peculiaris quaedam virtus necessaria est, quar

propria sit biijs,quaque filialiter di sciit mem

bra & domestici operetur; ut regnum coelOxum promereri queant . &haec est charitas nobilis illa Margarita quam qua rimus, pr tiosa vestis illa nuptialis, stola filiorum candida, sanctorum byssus&ardens virginum Prudetum oleum, amor scilicet filialis, Charisa Deus in corpore Ecclesiae ut pater summu ' ρ ρ'

bonum a filijs & membris Christi diligitur, ρ. ta proximus propter ipsum, De qua Paulus, in Christo Iesu neque circuncisio aliquid valet, neque praeputium, sed fides quae per cha-R ritatefit

288쪽

CUNER PETR. Epis C. ritatem operatur. licet enim varia & multiplicia sint virtutum officia quibus iussi se

exercent & partem in regno coelorum' pr merentur , quia tamen regnum illud velut haereditas filijs promerenda proponitur, nulla opera id promerentur , nisi quae ex ea virtute quae propria filijs est, id est, exiliaritate procedunt. Ex quibus concludendo certissime collige quod Ethnici, haeretici, schismatici quicumque ndri sunt viva

Christi in corpore ecclesiae membra , charitatem non habent, sicut nec spiritum Christi, cuius proprius fructus charitas est, siquidem infideles& haeretici Deo non credunt& schismatici in unitatem corporis no consenti urit, alij vero diuinae naturae consor tium quo sicut si iij viii ant & operentur in corpore Christi non habent. Haec charitas ipsa est gratia noui testamenti, qua per spiritum lex Dei scribitur in tabulis cordis cata 2. S nalibus&renouamur spiritu mentis nostr ,

'' qua tamquam si iij non ancillae sed liberae, domino&patri liberaliter seruimus, quia&hoc accepimus; dedit enim potestatem fi-zo. 3a feri his credunt in nomine e- ius. Quod autem de membris Christi saepius

refricauimus, ea ratione necessariu in erat,

quia nihil post lapsum patri gratum esse po- test, nisi quod Christum redemptorem no-' ' strum redolet, neq; aliis quam qui in Christo sunt gloria illa coelestis parata est; siquidem non est aliud nomen datum hominibus in quo oporteat nos saluos fieri, &qui sp i ritum

289쪽

DE CHARITATE. tum Christi non habet, hic non est eius, ideoque charitas, qua Deum praecipimur diligere, in tali di lectione uti supra quoque diximus, posita debet iiitelligi, qua in spiritu filialiter aevi membra Christi summum illud bonum qiiod Deus est in unitate corporis Christi super omnia diligimus, qu, dilectio antonomatice charitas dicitur, cum I DAEV nomen alioqui generalius est, de qua Ioan σε nes: videte qualem charitatem dedit nobis pater, ut filij Dei nominemur & sinus. 3 terum: Deus chari tas est,&qui manet in chiritate, in Deo manet & Deus in illo. i De secundo articulo.

mulcum reatu damnationis in homine . . .i reperiri queat, de quo Diuus Bernardus ad Lugdunenses sub nonia ne spiritus haesit re videtur. Caeterum quando bene perpen duntur, quae superiori articulo allata sunt, clarissimum euadit, ita rem,qui proprio eliaritas est, non posse simul cum eiusmodi reatu conssiere: praesupponit enim haec charitas iam filios es e &amicos qui charitate velut quadam filiali amicitia Deum amicunt diligunt. Atque proinde necesse est iam reconciliatos esse qui charitatem habent. Est anima mor ut diximus filialis, quod si fit ij, ait Apostolus, & haeredes, haeredes quidem Gisia . Dei,cohaeredes aut Christi. Idem ex dignita te spiritus inhabitantis certissimilest,qui cu s i sit pignus haereditatis nostrae, fieri no potesta. Cor i.

290쪽

diso CVNER. PETR. EPIs C. ut habitet in corpore subdito reatui damni. A rist. tionis.Vnde B.Augustinus: fatendum est,ait, o a . Vbique esse De im per diu in itatis p sentia, sed non ubique per inhabitationis gratiam: propter hac enim inhabitationem ubi proculdubuo gratia dilectionis eius agi oscitur non dicimus pater noster qui es ubique, cum hoc verum sit, sed pater noster

qui es in coelis,ut templum eius potius in oratione commemoremus,quod & nos ipsi esse debemus,& in quantum sumus,in tantum, ad eius societatem,&adoptionis familiam pertinemus. Et rursus in eis tantum habitat quos efficit beatissimum templum vel beatissima templa sua, erues eos de potestate tenebrarum, transferens in regnum filii Cha1itatis suae, quod incipit a regeneratione. Et paulo post: D exis igitur ubique praesens, nec ubique habitans, sed in templo suo cui per gratiam benignus est &propitius, porro charitas sola donum est, cuius ratione spiris Aristi. tus anct VS in nobis velut teptis suis habitat,tii. i,. spiritus enim,ait B. Augustinus, non proprie Tirini aer. dicitur donum, nisi propter dilectionem per

cap. i8, quam nos tota inhabitat Trinitas. unde sub-ijcit: nullum est isto dono Dei excellentius, Desi lis solum est quod diuidit inter filios regni ar-

terni,&filios perditionis aeternae. Pulcher- c. p. 9. rimus quoque locus est de fide & symbolo: non reconciliamur, ait Deo, nisi per dilecti-i.Dan. 3. Onem qkla etiam filii Dei appellamur. Vnde claris inae Ioannes Apostolus; nos scimus quoniam traflati sumus de morte ad vitam,