Tractatus aliquot insigniores, De grauissimis theologiae Christianae controuersiis. Opus nouum, doctum et elaboratum, in quo, quae de peccato originis, gratia, libero arbitrio, iustificatione, alijsque hoc tempore disputantur, ... Auctore reuerendiss

331쪽

pho veraciter deleto, peccata prorsus tollu-tur, ut nulla iam iustitia vel aequitate ad pP R-. r. nam ab aliquo reposci, vel saltem imprope

qui est qui co demnet &quis accusabit ad R. Aulis. uersus electos, ei λ Vnde pulcherrime B. Au ripereis. gustin ostendit, Dominum Iesum Christum meri . non aliam ob causam in carne vcnisse,ac for- rem F. F. ma serui accepta factum obedientem usque iaca'a6. ad mortem crucis, nisi ut hac dispensatione misericordissimae gratiar omnes,quibus tanquam membris in suo corpore constitutis caput est ad capescendum regnum coelorumi vivificaret, salvos faceret, liberaret,redim r , illuminaret, qui prius fuissent in peccatorum morte, languoribus, seruitute, captiuitate, tenebris constituti sub potestate di iα boli principis peccatorum. Quibus verbis haud obscure vir doctissim ignificat, quod in iustificatione prius natura homo velut membrum sub capite Christo eius corpori inseritur,atque meritis Christi sibi nunc applicatis Deus illi propter Christia placatur,

ut mortem iam inferre non velit, eundem vivificans, salvans, lauans, & liberans, ut iam is,

non imputa sive, sed vere ac reipsa iustus sit& reputari debeat. Quam uis enim invia si- iis dei pro non peccantibus h bentur sicut loquitur Augystinus) quibus peccata non im- putantur, quoniam tamen membris Christi propter Christum peccata iuste non impu- tantur, vera est&non imputaratia iustitia; quoniam vera est in ipsis animae rectitudo,

α quod

332쪽

& quod ad peccata perti net, ius ea pamen alper Christurn tollitur&extingitatur, &per expurgationem macular reatus ips e 3 dignis :ώ --fiimili lex in Christo aboletur. Vn-γώι, i de pulcherrime Augustinus: Beati quorum

remissae iiiiit iniquitates, & quorum tecta sunt peccata: Cooperta sun inquit peccata, tecta sunt. obolita sunt, nec sic intelligatis, quod dixit peccata cooperta sunt, quasi sint& vivant: Christus enim Dominus ρμ' ' Τ venit ut dissoluat opera diaboli,&apparuit ut peccata tolleret. Sicut scriptum est, ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccat mundi. De M - Porro quae sit macula, haec quae in homine mi iam boni voluntaris ac poenitente per sacra

menta diuina illa potestate deIetur ac mini reν - - - sterio sacerdotum purgatur, perplex quidε ' σὲ apud Doctotas disputatur.sed paucis dicen- , dum existimo, eam esse defectum ac priuati o em nitoris G splendoris gratiar gratifi

cantis, quatenus ex voluntario peccato pro

uenit. Sicut enim illa gratia hominis est ve- ra pulchritudo, qua imago Des ta homine, digne Deo resplendet,& sicut oportet Deo, , summo bono filialiter ad horret, sic culpabi- lis eius absentia magna est anim e turpitudo, qua facies re vultus animae foedissi me coinquinatur,&no' nisi tenebris, & foetoribus inferni digia iudicatur: S sic t per gratiae pulchritudinem homo Deo gratus est& a spectu Dei dignus iudicatur: Sic eius priuatio veracite ac formaliter Deo velut turpi

333쪽

DE IUSTIFICAT io, mis & immundus sicut is qui vestem nupti

leni non hab*bat eijcitur, quae transeunte i impietatis actu , etiam homine ad cor v cumque redeunte subinde permanet, quoniam a Deo qui recessit, non statim eidem ordini &statu i in quo fit it coram Deo restitui rur, neque mox ut bonae voluntatis est apud Deum, sicut oportet ornatus est, qua de re pluribu in tram tu de gratia ex B. Cyxit lo ac scripturis egimus.

uualis anima rectitudo in obseruistis, mandatorum Tei cis i debeat Christiana . institia. QV pdoquidem regnum coelorum,Vtalibi quoque dictum est, non nisi Dei fi- .lijs praeparatum est,& corona seu me ces illius gloria: p ijs duntaxat filiorum laboribus diuina aequitate proposita est, fit vino quiuis prςcepta seruandi modus ad vera tutastitiam sufficiat, ted palam est necessariu esse ut ii 'moRer adoptione & eommunicatione spiritu sancti in statu filiorum assumatur, re tali quada forma diuinitus induatur,ut scut

patri filius Domino Deo. suo iii spiritu se uiat,& m pdata eius custodiat. Nam ut ex

Dionysio quod alibi dictum est, breuiter hic D,.,

repetatur, manifestum est, qui per regenera- revisistionem vel reconciliationem diuinii gratis prino tostatum no estassecutus,quod cora Deo velut ae e Q. Qui non est reput tur, cui nec motum nec bier o statum

334쪽

Gaia . , σοι CVNER. PETR. EΡISC. statum tribuere possumus,non quoniam hi-hil bene & studiose extra huc operari queat,

sed quia vitae aeterna respectu nullum po0dus vel mometum coram Deo habent. Cuni

igitur iustum id sit, quod legi & regulae stiae

in ordine ad finem bene correspondet, neces se est, ut praeter substantiam operis homo in eo statu sit, qui proportionem ad fit tura gloriani habeat, cuique gloria illa pro laboribus& sanctis operibus praeparata sit. Sicut enim homo no nil uouis labore & conflictu etiani bono fine ac recta intentione suscepto promium militiae meretur ed eo duntaxat, que in authoratus de in militia ascriptus exercet. sic non quibusvis operibus, stipendium illud coeleste paratu ni est, sed eorum tantiaru- modo qui in odio filiorum currunt &.decertant, unde volentibus ad gloriam illam peruenire& sanctis laboribus eam in vinei Domini promereri primum praeceptum da tur, oportet vos nasci denuo. Sicut id eleganter explicat Augustinus verbis sup ius. ex

quaestionibus ad Simplicianti licitatis de Paulus Apostolus in operosa illa disputatione, qua de Christiana iustitia disseri t,docens no per legem, sed ex fide nos iustificari, id ipsum per spiritum sanctum quem accipia uni credentes ostendit. hoc solum ait a vobis volo discere , ex operibus legis spiritu ni cepistis an ex auditu fidei γ & qui vobis tribuit spiritum & operatur viitutes in VO-bis,ex operibus legis an exauditu fidei pQus ratiocinatio locum non baberet, nisi idem reipsa

335쪽

ieipsa esset iustificari&spiritum sanctum in habitantem accipere, quae tum in hac epistola , tum ad Romanos velut eadem accipit Quemadmodum etiam postea in eodem capite insinuat, idem esse iustificari, fili uin Dei seri ac Christum induere:Itaq; lex inquies p dagogus noster suit iri Christo, ut ex fide iustificemur: At ubi venit fides, iam non sumus sub paedagogo Omnes enim iiiij Dei e-dlisper fidem quae est in Christo Iesu. Qui , .cunque enim in Christo baptizati estis, Clari istum induistis, quod capite sequenteno mi nus euidenter declarat. Ubi venit plenitudo temporis, ita sit Deus filium suum,facitiam ex muliere,factum sub lege, ut eosqtri lub lege

erat redimeret, ut adoptionem filiorum TC- .ei pereram s. Quoniam autem estis iiiij Dei, qmisit Deus spiritum iiiij iiii in corda vestra; clamantem Abba pater: Itaque iam non se viis sed fi lius, quod si fili iis& ha res por Dcu Qv o loco argus entum Pa li tale est, adoptionem filiorum Eoi, ex e e sed per Chri siti in ex ficie recepistis, igitur no ex lege, sedi et Christ i ii ex fide iustificati estici Quod Qx ctiam ex veteris de noui testamenti dii

: ' Christum non ex lege estis esse consecutos iAc proinde non ere lege, ted per Christum hos iust in Cari . Sicuti capit: quirio subij t. Nos spiritis ex fide spe iustitiae expectramus. Ei Nam in Christo Iesu, neque circuncilio ali- Cap. .

336쪽

b0 CUNER. PETR. Epis C. quid valet, neq; praeputium, sed fides quae pes

charitatem operatur. Significans iustitia, qua futuram gloriam speramus, posita esse in spiritu ex fide per charitatem operante. JUapostea nouam creaturam appellat, In Christo Iesu inquiens)neque circunso aliquid valet neqtae praeputium, sed noua creatura: &ad Romanos, Quod impossibile erat legi, in

qn' infirmabatur per carnem, Deus fili uim Rom. . duum mittens in similitudinem carnis peccati, & de peccato damnarit peccatum in carne, it tuitificatio legis impi cretur in nobis, qui non se indum carnem ambulamus, scd secundum spiritum: Aperte lignificans non quamlibet legis obseruatia aestimari iu-i si in cationem, sed quae per spiritum fit in habitanter H qiiod & Christus Diis palam signisi ca v b i ve ros ad ora i ores descri bi t. V en i tD hola in qu iens &nunc est,qualido veri adoratores adorat, ut patre in spiritu &veritate, arti de pater tales quaerit qui adorent eu, ritus cst Deus, S eos qui adorat eum,in spiritu εἴ veritate oportet adorare. Ad hanc iustitiam & in ea perseuerantia hortatur Paul. i h . . Renovamini inquiens spiritu metis vestra ,& induite nouum homine, qui secundu Deucreatus est in iustitia&sanctitate veritatis.& paulo post Nolite cotristare S. sanctu Dei, in quo signati estis in die redeptionis. Et iterum. Eratis aliquando tenebrae, nunc autena

lux in Domino, ut filij lucis ambulate, si tacit enim lucis est in omni bonitate,&iustitia, re

veritate. Vnde B. August. de spiritu de lite

337쪽

DEI VsTIFICAT. o, de mandatis Dei loquens, uuae ut possit A M.A a i 0 hona o facere, Deus o per a tur i ta h o in i n e y ritu per fiden, Iesu Christisiqui finis est ad iustitia et omni credenti, id est, per spiritum incorporatus factuique membrum eius, potest quisq;

illo incrementum intrinsecus dante operari iustitiam, in eius de libelli principio: Nos Cisp. in autem dicimus, humanam volutatem, sic diuinitus adiuuari ad faciendam iustitiam: ut praeter quod creatus est homo cum lib.arbit voluntatis, praeter j, do et rinam, qua ei prae

. cipitur quemadmodii vivere debeat,accipit spiritum sanctum, quo fiat iii animo eius d lectatio,dilectioq; summi illius atq; ita commutabilis boni quod Deus est, ut hac sibi v

Llt arra data, gratuiti muneris, inardescat anhaerere creatori. Et contra z. epist. Pelagi j Lb. l. ca P. 2. Homines non bene vivunt m si

effecti filij Dei. Et iteria lib . cap. 6. Arbitriuad faciendam iustitiam libelrum non erit, ni si o u is su eris. Et co n tra Faustii in t i b. 1raea. 6.

gratiam Christi explicas: gratia inquit) per Iesum Christum faeta est gratia scilicet, Ut

data indulgctia peccatorum, quod praeceptu - . . erat ex dono Dei custodiretur. Ex quibus tu scripturae, tum Augustini sentent ijs constat poenitent ibi is quando per Christi sacra menta iustificantu amplius accedere quana sicil l . - . quidam aliquando comenti sunt quod in eis virtus augetur poeria peccati remittitur. Absit. Sed ut mani festum, di omnium una

sentcntia vcrissimum est, nouum pC nitentes diuinumque statum, ut ait B. Dionysius V α accipi

338쪽

Dan. i.

gos CVNER. PETR. EPIS C. accipiunt, veterem hominem exuunt, atque nouum induunt, quo sunt filia noui testame-ti, in adoptione, & sorte sanctorum Dei, tui in spiritu pollunt dicere Abba pater. Quemadmodum Sc Ioannes in Evangelio testatur, quotquot receperunt eum, dedit eis potest tem filios Dei fieri S c. Et in epistola i. capta. Si scitis quoniam iustus est, scitote quoniam omnis qui facit iustitiam, ex ipso natus est. vinde praeci ara illa sententia Chry los o in i i iis ei mone ad Neophytos. Ecce ait libertatis

serenitate perfrii unius, qui tenebantur pau- V captiui, S ciues ecclesiae sunt,qui suo

peccati, non enim tantum sunt liberi, sed Sciancti, non tantum sancti, sed & iusti, non so

lum iusti, sed S si iij, non solum fit ij, sed &

haeredes, non solum haeredes, sed & fratres Christi, hec tantum fratres Christi, sed sc coheredes, non solum cohaeredes, sed & membra, non tantiim membra, sed& templum, non latum templum, sed& organa spiritus. Vides quot sunt baptismatis largitates,& non ulli deputant coelestem gratiam in pecca- Ii, torum remissione consistere. Non interim fis G, imaginandum est, quod nonnulli aliquando oluerunt, quas iustitia ex rectitudine anim te & peccator si nn re m i ssio n e, x et u i dii a bus partibus c'mposita cosistat. nequaquam, sed ut ex Octis facile patet, est post tua & simplex quaedam gratiae forma,&diuina quaeda: qualitas, unde quales nempe iusti nuncupa-

339쪽

DE IVsTIFICAT. 3C mur,&sumus. Quod aperte declarat A postolus quando peccatum originale,cum gra -

xia Christi comparat. Sed non inquit) sicut delicium, ita S don una Si enim unius d licto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei,&donum ingratia unius huminis Iesu Christi in plures abundauit. Si enim unius delicto mors regnauit per unum, multo magis abundantiam gratiae Sr donat i onis, S iustitiar c ipientes in vita regnabunt, per Vnu Iesam Christum: Quibus iustitiam positiuu β' S simplex donum esse significatur. Quemadmodum e postea gentes, quae non sectabantur iustitiam,apprehendentiat iustitiam . ita stitiam autem quae ex fide est. Clarius vero Gaiae. squando per nouum homin*m, nouamq; e aturam ea n i esignat, atque in s de per charitatem operant constituit Sicut d Philis'. Propter quem inquit oriania detrimentum feci,' arbitror ut stercora, t Christum lucrifaciam, Si vidit ueniar in illo non habens

meam iust tiaque cx lege est, sed illi qua ex fide est Christi, tu ex Deo est i ultitia in fide. γλύ,

Queam ad modum enim impietas G pecca tum, cui iustitia opponitur, neq; est debitum vel reatus pConae cui propter pecc tum ob-n o x ij l u m v s, sed i psa per se a n te xi a q u arda mest malicia, quam reatus velut umbra suum. corpus comitator.Sic etiam iustitia neq; hu- pius modi est poenae remi si , neque haec remissio pars est aliqua iustitiae. Sed ut dixi)c estis quaedam qualitas est, quam mortis aeternae remissio non aliter comitatur,quam

V 3 lucem

340쪽

yio CV NER. PETR. EPIs C. lucem ipsae tenebrae diffugiunt, hoc ipso fi.

quidem,quo Deus homine per donii iussiti qadoptat & dignificat ad vita, sequitur quod ei morte nolit imputare Quod igitur Chry- - δε sos'. habet,coelestem gratia no in sola remis,nit. Dei sone peccatorii posita esse: Quodq; August. p. a . ait, iustitia nostra quanti iis vera sic inqui- eos propter veri boni sine ad quem refertur, tamen tanta est in hac vita ut potius peccat O- , o. 'εὸ rum rumi Sion e constet qua persectione vir 7 tutum. Et patres in Concilio Tridenti banc d i spoli fio n em, seu praepa ra i i o n e in , ita st i ii catio ipsa consequitur quae tibi est sola peccatorum remissio, sed & fas ctificatio & rci nouatio interioris hominis G car. . Haec inquam &similia non eo referenda sunt, quasi bi a emi essio illa tuae elidi tari isto popias, si pars Mi qua iustitiae, cu illa externa sit eu homine, si cu i iustitia denominare lao pol st. Sedoxtrinsecus vel ut umbra uti diximus corpus suum comitatu . Sed Patros i cci Concilij cu

-ΠeJant patres, sed non astro ut remissionem partem esse iustitiae, sed eam cum iustitia di-

cma t ac c ip i .si q u idem v n icant i uisitic t ion is causam sormalem tradiat esse iustitiam Dei, non qua ipse iustus est, sed qua nos i ustos facit, qua videlicet ab eo donati renonamur. spiritu mentis nostrae, iustitiam in nobis re-

ipioiites. Et paulo post, unde in ipsa iustia scitione cum remissi0ne peccatorum, ii yc