장음표시 사용
61쪽
eurrit cum titulo canonum Poenitentialium, cuius Inre ius est auctor, quaeque tametsi illam praeseserat inscriptionem, tamen rem totam ecclesiasticam complectitur I Sunt etiam memoratu dignae collectiones Reginonis Μ
nachi Benedictini, qui opus edidit de Ecclesiastica Disciplina et Religione Christiana ta); Burchardi Vormatiensis, cujus In manibus 'hominum versatur Magnum decretorum volumen S); Anselmi Lucensis, cui tribuitur a rhentica et compendiosa collectio Regularum, et sententiarum M. Patrum, et authorabilium conciIiorum, aCpraeterea opusculum ex pluribus SS. Patrum operibus ex oerptum ) ; denique Ivonis Carnotensis, qui et Eaecerptiones EccIesiasticarum regularum, et Panormiam vel Panno iam evulgavit s5 . Sunt et alii, qui suam in coIligendis canonibus operam, studiumque posuerunt; sed dae omnibus dicere Iongum esset, et jam nos ad se vocant co lectiones, quibus nunc, antiquatis vetustioribus, corpus j ris canonici conficitur.
Joannes Morinus, primus in lucem emisit Lucasia Dacherius, Θμcit. Volo. Scripι. 5Io es rem. edit. Tripis. I729. Est autem divisus in libros tres, quorum primo agitur de Laenitentibur et do Auitontiis, altero de Iudici t. tertio de ordinationibuς , ενadibur , officiit Cloiso um utque 'ircoporum . Sunt di aliae collaesiones, quae Canonum Paenitentialiam titulo inscribuntur , ac de quibus agunt Fratres Ballerinii, qui integro, r. 5 , Apponae ais ope . S. Leonis M. vetustas collectiones omnium diligentissime
rensis Archiepiscopi anno, ut creditur, sin suam collectionem absolvit tributam in libros duos, quorum primus G penonis agit, inburque ecclesiastic7s, alter de Iairis . In ea conficienda usus est collectione Dionysiana, Hispaniea, & sorte etiam Isidori Mercatoris, decretis Summorum Ponti fieum , eanonibus eonciliorum &sententiis Sanctorum Patrum, quibus etiam civiles leges adiunxit petitas tum ex eodiee Theodosiano, tum ex capitularibus Regum Francorum. Collectionem hanc an . i67i primus Parisiis edidit , notisque illustravit Stephanus Balutius.
5 Prodiit hae eollectio initio saeeuli XI, divisaque est in libros viginti, di vulgo decretum appellatur. ΜuIta ex Reginonae desumpsit mrehardus, neque ejus tamen mentionem fecit, ut O servat Balutius in D f. ad Regio. Reginonis autem erratis suRetiam addidit, praesertim ex salsia Isidoris deeretalibus, quaedam etiam ex veteri novoque Tertamento, atque ex libri poenitentiali
Primum illud opus AnseIino tribuendum non esse s Pican
62쪽
tur antonius Augustinus, Natalis Alexander, Ba Iulius ecteri, qui
alterum eidem opus adscribunt.
O Utraque haec collectio pertinet ad exitum saeculi XI, aut
ad initium saeeuli XII. Exco Nionor MeIeriauicarum regularum nunc vulgus appellat decνσιυμ, quod divisum est in Libros septemdecim 3 Panoνmia, quae dividitur in libros octo, veluti eius compendium est, atque ita dicitur quasi omnes comprehendat normas vitae ac disciplinae ecclesiasticae. Bellarminus, de se ist. eccών. r. η, ope . p. 55l, edit. Venet. an. ITAE, Antonius Augustinus δερυibusae collector. can. cap. 5o, p. 24 I is 242, t. 5 edit. Luc. Natal. Alex. Hirro . cI. saec. I, appenae ad dissere. 2O, π. 9, p. 2OI, t. 5, eae Venet. an. I 776, Io. Baptista Bartolus, Arrisui. jur. can. c. 5a , Joannes Molinaeus, qui primum Lovanti an. Ima decretum edidit, in praefat. , aliique complures disputant, num Ivo Hanormivi auctor revera sit. Burchardi S Ivonis fidem sequutus Gratian
in iisdem erratis haesit, in quae ipsi pridem inciderant.
De recentioribus Iuris Canonici collectionibus.
' . Gratiani detretum. 4. Eius methodus. s. Deereti laudes. νε. Vitia. τ'. Eorum emendati . s. De nomine Paleae. τ'. Decreti auctoritas.
go. collectio Bernardi ciretivi. Colleetiones Gilberti Alani , Ioannis Galensis. 8a. ColIeetione Deeretalium Innoeentii m. 8 I. Decretales Honorii III. 84. Colleet. Gregorii IX. vi. cur Deere talium nomine appes Ietur p86. Eius fontesag . Divitio. 88. Colleetio Bonifatii VIII.
89. Clementinae. m. Extra agantes.sis Glo e.
q. I. I ransgredimur nunc ad recentiores Iuris canonici collectiones; et primum quidem occurrit Gratianus M nachus Benedictinus Clusii natus, qui medio saeculo XII scripsit Concordantiam discordantium canonum, quam nunc decretum vocamus i). Tota haec collectio conflata est ex locis S. Scripturae, ex canonibus quinquaginta Apostolorum, ex conciliis generalibus ac particularibus, ex operibus Patrum, Scriptorumque Ecclesiasticorum, ex libris Iuris Civilis Romanorum. Capitularibus Regum Francorum, et rescriptis aliquot Imperatorum, denique ex historia ecclesiastica, gestisque Summorum Pontificum plerumque desumptis ex libro diurno, atque ex ordine Romano. 39 Deereti nomen, quod nune Gratianeam collectionem appell3mus, in eam quadrare nulla ratione poma , cum non in plura decreta referantur, jamdium observarunt viri do
63쪽
Hi, prie sartim Antonius Demochares, Antonius August nug, Romani eorrectores. Sed usus seri, & scholarum iacit . ut nunc ab omnibus eo nomine Gratiani eollectio appelletur. Vide Antonium Augustinum, de emend. G alian. i. i, Hai. I, & notas in eumdem loeum. lit B, pag. II, t. 5. edis. Luc. an. 1767.
g. rs. Dividitur autem universa collectio in partes ueg, quorum prima de personis praesertim agit, continet distinctiones ior, et Sub qualibet distinctione plures canones, qui ita at Iegantur ex. gr. Dan. omnes, disto I, hoe est can. qui incipit onmes, dist. i, vel per numerum canonis ex. gr. can. 5, dist. I. Pars altera iudicia persequitur, eaque divisa est in causas, quaa sunt numeroe 56, sub una quaque cau a sunt plures quaestiones, et sub questionibus plures canones. Ita altera hac parte laudantur numerus,
causas et quaestiones, praeterea numerus, vel priora canonis verba, eae. gr. cau. 2, catas. 8, quaeSt. a, vel cian.
nemo caus- M, quaeSt. 5. Extat in hac decreti parte, boeost in caur. 55, quaest. 5, tractatus de poenitentia in septem distinctiones tributus. Cum indicatur canones, qui in
hoc tractatu rpseruntur, ne cum canonibus primas partis
confundantur eodem enim modo procedunt), additur de
poenitentia et Cama nequaquam citatur ex. gr. Can. quem poenitet- dist. I, de poenitent. DeniquΘ ad res pertinet tertia pars, eaque complectitur tractatum, de consecratione tributum in quinque distinctiones, quarum canones laudantur hoc modo cano tabernaculum dist. I, de comecr. VEIcan. r de consecro dist. r. Additur de consecratione, ut noscatur, canonem ad partem tertiam pertinere.
g. 75. Dici vix potest, quantis plausibus, et quanta hominum approbation Gratiani collectio suerit excepta, adeo ut in scholis publice Iegeretur, et in sero tamquam pars communis juris habereturo Magna sane, et illustri laude mExito celebratus est Gratianus, tum quia non ordinem sequutus temporum, ut plerique fecerant, sed sub certis titulis distribuit materiam universam, tum quia multo Ce
xis uberiorem , atquΘ ampliorem dedit collectionem, qua complexus est quidquid sere pertinet ad rem ecclesiasticam, tum quia magno ingenii acumine, et diligentia, aptaquae non Scholis tantum, sed etiam forensi exercitationi methcido omnia ad concordiam vocare conatus est, inter quais pugna esse videbatur.
64쪽
g. 6. Verumtamen illud accidit perincommode, quod
tanta vir sedulitate, tamen, quae illius temporis condicito erat, neque satis suit antiquitatum gnarus et rivos sectatus pleraque in opus suum derivavit non ipsis ex fontibus, sed ex mendosis collectionibus Burchardi, Ivonis, ceterorum. Factum hinc on, ut saepe falsa pro veris usurpet; fidem adjungat decretalibus Pontificum Siricio antiquiorum; Confundat canones quinisexta es in Trullo synodi cum canonibus sextae synodi oecumenicae, SententIas Patrum cum decretis Pontificum Romanorum aut conciliorum, et Patrem ianum, aut unum Concilium, alque Pontiscem cumialio Pontifice, Concilio, Patre corrumpat auctorum nomina &Ioca, atque iis sententiam adscribat, quam numquam animo conceperunt si . 1 Uerissimum hoe est de Gratiano iud Ieium, quod tradiadit Antonius Augustinus, Id. Hal. I, de emend. Gratian. t. 5, p. Dai, edit. Lucem
7. Cum hare animadvertissent Antonius Contius, de Antonius Demochares, de Gratiani emendatIone sedulo e
gitain coeperunt. Primum itaque canones Omnes per numeros distinxerunt, ut facilius inveniri, laudarique possent, deinde plures decreto notas, atque emendationes addiderunt. Sed cum multa adhuc eqsent omendanda; Ρius Iu et S. Pius V selectis quibusdam viris, quos Romanos Corr etores vocamus, Decreti emendationem commiserunt, quae demum Gregorio XHI Pont. fuit absoluta. Antonius et Iam Augustinus Tarraconensis Archiepisc. eruditum vulgavit
opus de Gratiani emendatione si .
ci9 Quod eomprehenditur duobus dia Ioeorum libris, qui eritant, r. 2 Hur opertim, edit. Ge. I 67. Novi si me de Gratiani emenis datione summo studio ae diligentia laboravit Sebastianus Berardus, qui rem totam absoluit quatuor voluminibus, quorum est titulus: Gratiani eianonor genuinὰ as apsteri obir ae scroi I. ων νυpti ad emendatiorum coaeeum fidem e rarii; dis eirio et eommoda ἐnterpretationo litaurati. Suam in Gratiani decreto emendando aut explicando oneram, & industriam posuerunt Pithoeus, Van-Kspen tu , Diomedes Brava, Boebemerus, Paulus, S I. A. de Rieester. Paucis ab hine annis Le Platius disputatione Lovanti edita plane commentitios, ae nullius auctoritatis e ,se inquit c Dones, quos Gratianus ex Concilio Carthaginensi tu descripsit. Certe huius Coneilii nulla mentio est in i odire Cancinum Gelesiae Africanae, nulla item apud Ferrandum Diaconum, Diony-
65쪽
tum Exiguum, retem que antἔγω eollectores. Πἰne Iustellulμ po f. ad cod. Ge. A Don. r. 1, Bibliorb. I. . Can. p. 5i7. Cone. hoe Carthaginense Iv repudiandum putat. Verum muli ex eo canones laudantur Eb berto Eboracenai, Reginone, Bur ehardo, Anselmo Lucensi, atque alii di ritus, qui ad ordina tiones pertinent, totidem verbis exhibet Sacramentarium Mamanum, quod ex Bibliotheca Restinat Christianae edidit Thoamasius, qui illud in Gallia saee. vlI seriptum putat. Emmanuel Seheleuet ratius. dissest. 5 do Ecclet. Africam priores canonea de ritu ordinationum agentes in Sunodo Carthaginensi an. 398 eonstitutos putat, ceteros autem canones non ea synodo conditos.
sed a privato homine partim ex orientalibus, partim ex Oeeiα dentalibus Canonibus collectos fuisse arbitratur. Tillemontius. an. Iaueri not. 29 in At pustini Dis. t. II. p. 5a I n a, edit. Von. i Sa. Synodum hanc delendere, atque objectis dimeultatibus satisfacere eonatur. Late etiam, & graviter de huius Carthaginentia Coneilii auctoritate disputat Ceillierus, murire a Daler aeri an Dura sacri et Ecclen etc. r. Io, p. 686 S 687. Sed utut vera habeatur sententia eorum, qui ad Concilium Carthasinense lU, an . Smpertinete negant Canones illos Io4. qui eidem Goncilio adseribuntur; equidem valde dissentio ab iis, qui eosdem canones plane repudiandos ae despiciendos existimant. Constat enim hos e nones ante VI saeeulum laudari consuevisse, suisseque agnέtam eorum auinctoritatem, uti ostendat Fratres Ballerinii, in append. ad inst. S. Leonir M. t. 3, p. a, r. 5, β. 4, p. LXXVIII re . Quare omnia siqui est Gratiani error consistit in titulo, sive inscriptione, quia nimirum Coneillo Carthaginensi IV eanones adscripsit, qui eius revera non sunt ἡ sed tamen hos eanones tamquam comment tios, ae nullius auctoritatis despici ex repudiari posse, vehemen
. 3. In inscriptionibus eapitum, quae in Decreto maseruntur, Saepe occurrIt nomen hoc PaIea, quod unde sit desumptum, certo statui non potest. Quidam ea capita hoc nomine designari putant, quod sub ἱllis incerta, ac nullius pretii, vel antiquata aut ellam repetita contineantur ; sed horum opinio vera esse non potest, cum non semper his capitibus vilia, antiqua, iterata comprehendantur. SImilior sorte veri est opinio illorum, qui statuunt, Paream nometa esse auctoris, a quo canones utilitate atque auctoritat praestantes adjecti sint, qui canones, initio in margins appositi, deinceps in libri contextum irrepserint si . si Obse vant Romani Correctores, In vetustissimἱs codicibus
paucassima esse capita, quae Rullae nomen praeseserunt; atque ea dem in uno codice valde emendato in margine reperiri, in F eentioribus autem Decreti exemplaribua plura numero eS-squam in antiquis codieibus reperiantur. Ex quo conficiunt, ae 'dem capita deinceps addita suisse, eum antea in deeret no haberentur. Von tamen unus fuisse videtur eorum omnium L
66쪽
pltum auctor, h,que omnἰa eodem tempote seripta sunt i di Dum vetustiores codices minorem habent capitum illorum nume rum, quam habeant recentiores. Si Paleam auctoris nomen esse volumus, cum ipse primus haec capita addere coeperit, mi rum non est, quod ceteri, qui eum .equenti sunt, suis quoque additionibus nomen ipsum inscripserint. Neque despicienda raeconiectura eorum, qui putant, decreti studios si illas In mam sine scripsisse additiones cum verbis mst alia, sive P. alia, ut signifiearent, ea capita esse e liceanda post ea, quae gratianus seripserat; errore autem librariorum ex iis verbis deineem factum esse paleae nomen. Vide Anton. Aug. de emenaeat. Gratiam I. I, diaI. I, p. 26, di notas in eumdem locum, ubi lis. a. Romanorum correctorum ea de te judietum deseribituri q. Des auctoAtate Deereti sie habendum est omnia, quae in eo referuntur, vim eamdem habere, ac si seorsim a Decreto spectentur. Itaque loea Saera Scriptura decreta Summorum Pontificum & generalium Conciliorum, quam sua indole & natura vim habent, eamdem in D
creto retinent: cetera vero auctoritatem, qua per se carent. in Decretum translata non consequuntur. Sunt qui Decreatum ab Eugenio III probatum, & publica auctoritata do. natum putant; sed haec opinio nullum habet idoneum senadamentum, quo nisi posse videantur si . Neque enim umoquam a Sede Apostolica Decretum approbatum est sa): quia etiam Gregorium XII huic operi emendando licet primum a Pio IU & V praepositus fuisset, ei tamen Pontificiam auctoritatem tribuere noluit, cum illud su Pontifice absolutum in manus hominum pervenisset. η Dedit quidem Uueenius III facultatem, ut Gratianἱ eoIIectio ptiblico potira teri ae explicaνi, uti habet Kalendarium Gu
mnasii Bononiensis ad an. I52, Kalend. Novembr. apud Alexandrum Machiavellium, in not. ad Sixonium Histoν. Bonon. segneque id fieri praecepit, neque auctoritate sua decretum confir
f. 8o. Post editum Gratiani decretum plures prod; erunt Summorum Pontificum Decretalps, quibus magnus Canonicae durisprudentiae cumulus accedebat. Itaque Bernargus Circa Praepositus Papiensis, ac postsea Faventinus EpiscopuS, M. Il9o evulgavit Breviarium Faetraongantium, hnc est decretorum, quae extra Gratiani decretum vagabantur. Nam haec collectio non tantum continet antiquiorum ponistis cum decretales, canonesque Conciliorum & Patrum
67쪽
sententias, quae Gratiani diligent Iam effugerant, sed & inprimis constitutiones Summorum Pontificum post Gratianum editas, nimirum Alexandri III, Lucii III, Urbani III, Clemontis III, praeterea canones Concilii Lateranensis III; Collectio haec Prima Couectio appellatur. . 8 i. Bernardum Papiensem sequuti sunt Gilbertus Abbas, & Alanus Episcopus Antissiodorensis, qui omissas a Ber
nardo constitutiones collegerunt sed horum collectiones brevi interciderunt. Quare ex iis novam consecit an. laoa. Joannes Galensis, seu Vallensis, qui ea complexus est tum eorumdem Pontificum, de quibus diximus, tum Coelestini III constitutiones. Atque haec Secunda collectio dicitur. I. 8a. Tum Bernardus Major Compost lianus Archidiaconus ex decretalibus, quas prioribus annis duodecim Innocentius III ediderat, aliam collectionem absolvit, quae
tamen uqu recepta non est. Νam ipse Innocentius opera Patri Diaconi Beneventani decr tales suas unum in corpus redigendas curavit. Atque haec collectio, quae prima ab ipso Innocentio publica auctoritat s donata est, Tertia collectio suit appellata. Hanc vero brevi consequuta est collectio, quae Ouarta dicitur, quaeque incertum habet auctorem, Ac comprehendit posteriores Innocentii li I decret Ies, & canones Concilii Lateranensis IU, quod eo Pontifice habitum est. β. 85. Honorius etiam III, qui post Innocentium Ponti xcreatus est, suas decretales colligendas curavit, atque haec Ouinta decretalium eolloctio vocata est. Utraquct illa Innocentii, & haec Honorii collectio Sedis Apostolicae auctoritate evulgata est. Atque haec sunt quinque Neteres Do- cretalium collectiones, quarum priψres quatuor Antonius Augustinus, postremam Innocentius Cironius ediderunt, notisque illustrarunt ti). 1 Dua etiam ΑIexandri III eollecti,nes post Mehemerum memorat philippus Hedderichius, elem. Dr. cam par. 3, tu. Τ, β. 9z.
. 84. Denique Gregorius IX, qui post Honorium Pontificatum obtinuit, suam consecit collectionem, per quam absolverunt quinque illae vetustiores, quarum nunc facta mentio est. Prodiit haec collectio, quam De retales diCimus, an. Ia 34 si , studio, atque opera Sanai Raymunia de Pennasori ex ordine Praedicasorum. Quod Iustinianus
68쪽
in Iure Civili praestiterat, ut ex Codicibus Gregoriano,
Hermogeniano, Theodosiano, atque ex Novellis Constitutio nibas, quae deinceps prodierant, illis etiam . additis, quavipses emiserat, novum Codicem absolveret, id in Iure Canonico Gregorius praestitit. Iustiniani rationem in eo quoque ipse est imitatus, quod ex decretalibus superiorum Pontificum ea sustulit, quae inutilia erant, quaeque inter sΘpugnare videbantur. Oὶ Romam venit Raymundus an. Iaao, in eaque Urbe, iussus a Summo Pontifice, trium annorum spatio operam dediteolligendis deeretalibus ; atque hanc collectionem in manus hominum pervenisse an. Iari ostendit exemplum a Bremondici e .ditum epistolae Gregorii I , quae ante ipsas decretales rescripta est, dataque nonis Septembris an. I 254. Vide Praefationom 5 nia, p. in is no as 8 er 9 in visam M. Radimundi, p. XXXII, quae a
85. Decretatium nomine collectio haec appellatur, quod decretales epistolas Summorum Pontificum praeser tim complectitur. Sunt autem Decretales epistolae, quae etiam absolut Decretales dc Decretalia responsa vocantur, Pontificiat literae, quibus consulenti rescribitur ; dc quas Decretales dicuntur, propterea quod iis aliquid generatim vim habiturum, re diligenter expensa, decernitur. g. 86. Dopromptae sunt Gregorianae Decretales non tam ex constitutionibus Pontificum Romanorum a S. Gregorio I. usque ad Gregorium IX, quam etiam ex locis quibusdam Sacrae Scripturae, canonibus Apostolorum, decretis conciliorum ab Antiocheno usque ad Lateranense IV, denique ex Patrum, aliorumque Auctorum operibus. Ex quo conficiet fortasse aliquis, huic collectioni minus recte adscriptum fuisse nomen Decretialium, cum in ea non tanium Pontificiae constitutiones, sed ge alia permulta re rantur. Verum cum maxima pars ejusdem collectionis constata sit ex Pontificum decretalibus, additis praeterea canonibus generalium conciliorum Lateranensium ΙΙΙ dc IV, quorum auctores Alexander Ec Innocentius III, facito intelligitur, quam apte in eam quadret Decretalium nomen.
g. 8 . Dividitur Gregoriana collectio in quinque libros,
quorum ordinem, dc res, de quibus agitur in unoquoquo eorum, exhibet hic versiculus :Iudeae, Iudicium, clerus, Connubia, Crimen. Deocti. Τom. I. I
69쪽
Libri autem divisi sunt in plures titulos, quorum singuli plura capita continent; dc capita, cum longiora sint, inparagraphos distribuuntur. Ex his quoties aliquid laudandum est, indicantur prima verba capituli, vel numerus, vel utrumque simul, hoc modo, ex. gr. cap. Venerabilem de eleci. c. 3, de cleric. COMM. cap. tua nos a6, SE sponsal. et matrim. s). i In allegandis huius eollectionis expitibux interliel aliquibus
suIet verbum ori a hoc modo, C. 7 exiμa ae o A., ut mirum pateat, eaput illud extra Gratiani deeretum repcriri. sed haec minus frequens est allegandi ratio.
g. 88. GregorIanae collectioia deesse aliquid videbatur, cum
novae deinceps prodiissent Summorum Pontificum constitutiones, dignae sane, quae in unum corpus redigerentur, partemque communis juris constituerent. Itaque Bonifacius v III anno quarto, postquam Ponti sex creatus fuerat, usus
opera Guillelmi Archiepiscopi Ebredunensis, Berengarii Episcopi Bitterensis, dc Riccardi de Senis, qui omnes postea cardinalis facti sunt, collegit canones duorum genera lium Conciliorum Lugdunensium, dc Decrotales Pontificum Romanorum, quae post editam Gregorii ΙX collectionem
fuerant evulgatae, atque ex iis, suis etiam comprehensis constitutionibus, confecit sextum Decretalium. Quare haec collectio Gregorianae est supplo menti loco, ac totidem, quo ea, libris constat. Eius capita cum laudantur, In fine ad divir in sexto, ut a capitibus Gregorianae collectionis distinguantur, hoc modo ex. gr. cap. concertationi de appellat. in 6. I. D. Paulo post Bonifacium VIII, Clemens V, qui Pontifex renunciatus est initio saec. XIV, collectionem fiori jussit quamplurium constitutionum, quas ipse emiserat in Concilio Viennensi. Sud cum morte occupatus eam in Vulgus edere non potuisset, id persecti Joannes XXII, qui illam in quinque libros divisam sexto Decretalium adjecit. Clementina haec collectio appellatur ab auctore suo clemente V, de constitutiones ea comprehengae citantur hoc modo, ex. gr. Gement. si furiosi de relig. mib. m. Post Clementinas prodiere Eaetraoagantes, quae hoc nomine appellatae sunt, quia vagabantur extra corpus
70쪽
Iuris Canonici, atque extra collectiones , quibus tunc Jus ipsum constabat si . Duplex earum genus est. Aliae nimirum sunt Ioannis XXII pilae communes dicuntur, quod non unius Pontificis, quemadmodum Extravagantes Joannis
XXII, sed complurium continept decretales ab Urbano IV sa usque ad Sixtum I v, quo Pontificε haec collectio privato studio persecta est S . Ea vero dividitur m libros V, sicut
Gregoriana, et ejus loca Sic laudantur, EaetraD. rem non Dam de doI. D contumac. inter commvn. At vero Extravagantes Ioannis XXII omnes uno comprehensae sunt libro, atque. ita ejus loca indicantur , Eaetraυ. cum inter nonnullos Dan. XXII de Derb. signis. ib Pontificiae omnes constitutiones post meretum editae oIim
Extravagantes dicebantur,' quod extra volumen illud vagarentur, di ideo primam earum tollectionem Bernardus Papiensis Breuiaγtam Extravagantium appellavit. Sed posteaquam in manus hominum pervenit collectio Gregoria IX. cum Deeretales
in ea comprehensae non amplius vagarentur, & tamen extra primum Iuris corpus consisterent, Doctores eius temporis hane conectionem indicantes solum voeabulum extro retinuerunt.
ab Antiquissima decretalis, quae occurrit in Extra vagantibus, est Urbani IV si vera est in seriptio in cap. I, de Simon. 5 Decretalis omnium novissima est, ξn Cap. 2, Est resqm et venerat. Sandi. eaque a Sixto IV, an. I 5 vulgata suit.
si . Atque hi sunt libri illi, videlicet Decretum, Decretales , Sextus Decretalium, Clementinae , ExtraLὰ-gantes, quibus in scholis, atque in foro utimur, dc quibus corpus Iuris Canonici conflatum ost. Sunt in libris singulis Glossae, hoc est commentarii, qui multorum quidem opera exarati sunt, & qui non majorem habent auctoritatem, quam privati Doctoris opinio habers potest in legibus explanandis. Corpus inisgrum Iuris Canonici Grs-gor. XIII Pontifice editum Romae est, diligenterque