Aloysii Antonii Verneii ... De re metaphysica ad usum Lusitanorum adolescentium libri quatuor

31쪽

XXVIII

LIBER QUARTUS

In quo de Altera Ontologiae parte , nempe de Generalibus propositionibus, quae ad omnes scientias pertinent, disseritur. P. I. De partitione, ct consilio hujus Lia

bri . P. I I I.

CAp. II. De Ente , O nos te. P. II . CAp. III. De Gyentia. p. 27. CAp. IIII. De Substantia, edi modis ejus, ubi de Relationibus , Ex stentia , Subsistentia. p. 37. Cap. V. De Finito , ct Infinito . p. 1sa. CAp. VI. De Possibili , Inpusbili . p. is 9. CAp. VII. De Simplici , ese Composito: Toto, O Parte . p. 1 64. CAp. VIII. De Perfecto, ct Inperfecto. p. 169. CAp. VIIII. De Bono , O Malo . P. I s. CAp. X. De ordine, O non ordine. P. I 9. CAp. XI. De Pulero, O Deformi . P. I 82. C Ap. XII. De Meessario , ct Contingenti. p. I 88. CAp. XIII. De Naturali, est non Naturali. p. 393. CAp. XIIII. De Duratiοπe seu Tempore . P. 198. CΑν. XU. De Caussa, ct Elfectu. p. go . CAp. XVI. De Fine, O Exemplari . P. et et . ' CAp. XVII. De Disciplinarum omnium , quibus On-tologia inservire potest, ordine , atque nexu . . P. 224

32쪽

APPROBATIONES

CL. V. Aloysius Antonius Uern eius in suis De Re M taphas ea Libris , quos de mandato Revere ii dissimi Patris Iosephi Augustini Orsi Sae. Pal. Apost. Magistri accurate legi , meo quidem judicio nihil habet , quod cum Orthodoxae Fidei Dogmatis

ad amussi in non congruat , nihil quod a bonis moribus vel hilum abhorreat. Immo vero plura hae illac interserit piissimus aeque , ac doctissimus Auctor, Quae & virtutis amorem redolent, S Religio nes obsequium testantur . Tanta insuper Iuce peris fundit dissicillimam Philosophiae partem, ut tardioribus quoque ingeniis plana ct aperta reddatur. Quocirca e re esse censeo nedum Lusitanorum Ado. Iescentium, sed totius Litterati orbis, ut publiei juris quantocyus fiat hoc praegrandis operis teristium volumen , eosdem sibi, si recte auguror , conciliaturum plausus , quibus priora duo ubique exincepta suere. Dabam Romae in Collegio S. Mariae in Porticu in Campitello Prid. Non. Iul. An. ΜDCCLIII.

Curtἰut It*ἰna Idus Boni e Congregatione Gerἰ- eorum Regularium matris Dei S. T. L. Μ Andato Reverendissimi Patris Iosephi Augustini orsi S. P. A. Magistri accurate legi Me

taphysicam Illustrissimi ae doctissimi Equitis Aloysii

33쪽

Antonii verneil . villissimum opus hon Iuventuti

modo , culus in gratiam conscriptum est , sed etiam viris inter optima studia aetatem agentibus . Nihil eo , in hoc quidem argumento , ad eruditionem c piosius , ad iudicium limatius , ad rationem quod attinet disserendi elegantius , aut clarius facile invenies . Itaque dignum quod edatur existimo , cum ea de causa , tum quod pietatem Auctoris erga Ecelesiam Romanam , ad haec Fidem Catholicam , atque morum doctrinam ubique spiret. Romae ad Aram Caeli XII. Cal. Augusti an

minator .

si videbitur Reverendisis. Pati ing. Sac. Pal. Apost.

F. M. de Rubeis Patriareba constant. Vicest.

H. Ioseph. Augustinus Orsi Sac. Pal. Most. Mag. Ord. Praed.

34쪽

P. 24. nota g. l. . P. as. I. 2 p. 64. l. 23. P. 76. l. 24. P. 1 4. l. penuit. P. Ios. I. ante penP. 3 l. I. 18. P. 72. l. I S.

P. t 8o. I. 46. menda presertim

Origiises Habemus nulla nullus

Proptera in te rosa

praesertim Origenes Immeis habemarnullo ullus Benerictis Origenes tetistest7am

Propterea interro-

Litteras quasdam, paveas numero, ver U. versas, vel distractas, facile Lector animadum tet, ct emendabit.

35쪽

xxxII simul atque editi in lucem , O , fuscepti fumus , in omni continuo pravitate , oe in fumma opinionum perversitate versemur et ut paene eum lacte nutricis errores suxisse videamur . Cum vero parentibus redis diti , demum magistris traditi fumus, tum ita variis imbuimur erroribus , ut vanitati Ceritas, O cpinioni confirmata natura ipsa cedat. Cicero Tuscula

nar. L. m. c. I.

Est profecto animi medicina Philosopbia , eujus auxilium non , ut in corporis morbis, petendum esὶ foris. Omnibusque opibus . viribus, ut nosmet ipsi nobis mederi possimus , elaborandum est. Idem ibid.

Primum igitur perspieuitas magnam habet vim,s t ipsa per sese ea, quae sint, nobis ita , ut sint, indicet . Sed tamen ut maneamus firmius o consantius in perspicuis, majore quadam opus est vel arte , vel diligentia , ne ab iis, quae elara sunt ipsa per sese, quasi praestigiis. quibusdam, oe caption hus , depellamur . . . . Oportet igitur O ea , qu pro perspicuitate responderi possunt , in promtu habere ἔ esse armatos ut occurrere possimus interrogationibus eorum , captionesque discutere, quod deinceps facere constitui . Idem Academicarum L.FLa .iq. II.

36쪽

ALOYSII ANTONII UERNEII

EQUITIS TORQUATI , ARCHIDIACONI EBORENSIs D E

L UsITANORUM A DOLES CEN TIUM LIBER PRIMUS

HIsTORIA METAPHYSICAE EXPONITUR Προοιμ. . PER As pretium est, Adolescentes. antequam de Metaphysicae usu , Sutilitate dicere aggredior , hujusce disciplinae naturam , originem , Scvicissitudines summatim persequi ;ne in ipso operis vestibulo vobis ne

gotium exhibeamus . Nam cum tot tantaque de

Netaphysica Philosophi non nulli maxime Scholasti- A ei di-

37쪽

u DgRIMIT λ psusIe Aci disputent , eamque tot laudibus extollant, nihil ut, si eos audimus , ingeniosius excogitari possit, nihil ad disciplinas graviores pro rei dignitate disputandas accommodatius; rem totam exponere vobis non modo utile, sed etiam necessarium esse existimamus et ut vos ipsi hisce mysteriis initiati , via nemine monente , dijudicetis , an tantum eidem tribuendum sit, quantum a non nullis tribui solet; an contra longe ipsa infra elogia illa amplissima & exquisita iacere videatur . Nam si tanta ei inesset utilitas , tantaque ad res singulas penitus percipiendas facilitas, quantam de ea praedicant Metaphysici vulgares, quis neget Metaphysicam disciplinam ceteris, quae a quibusdam utiles praedicantur, longe esse anteponendam; beneque ac diligenter ante ceteras addiscendam λ Sin autem ad ea consequenda nihil, aut parum in Metaphysica illa vulgata habeatur subsidii, nemo nisi ineptus dubitabit, quin ejunni odi doctrina tantum sit adtingenda , vel leviter degustanda e ne, dum in ea aliquid esse sani, & exquisiti boni judicamus , tempus Sc operam inutiliter consumamus. Sed de his infra copiosius disseremus et nunc ad id, quod erat propositum , veniamus .

ac progressu.MEtopbfieae vocabnium non nisi Cati Iulii Cae

saris aetate inventum videtur . Nam cum Tyrannio Amissetius grammaticus , & Andronicus Rho.

38쪽

Rhodius, siJ facta sibi a Lucio Sulla dictatore potestate , Aristotelis libros in certas classes digererent, ct alios ad Logicam, alios ad Physicam , alios ad Ethicam revocarent: aliqui superessent, qui ad nullam classem referri posse viderentur; hos post Physicam posuerunt, ct τα od ταφυσικα , quasi dicas a P sieis libris adjecta, nominarunt. Cumque in iis libris Aristoteles de Ente , eiusque adfectionibus , ct eaussis , itemque de Primo Motore ,&. Istelligenistiis , quae ex eo emanant, confuse & nullo ordine agat: faJ hinc Aristotelici, qui post fuere, quidquid de Exte, & Intelligentiis genera tim dicitur, Metapbseam appellandam esse censuerunt. Alii autem , presertim Arabes , horumque sucineetares Scholastici , nodum qiinerentes in scirpo ,

mum , dein MIeo relicta fuere, ab ejus heredibus permultos annos humi abyeoudita sunt . Inde eum

extraberentur humore penitus eorrupta , vendita

fuere Apellieoni Tejo , qui depravata loca superite supplewit. Subactis Athenis a L. Saua , Apellieonis bibliotheca ejus jussu Romam delata est: ubi Drannio primum , deinde Andronteus Rhodius ristotelis opera recensuerunt , ct ordine posuerunt. Vide quae disputavimus in Logica L. I. c. I. itemque Franeiseum Patricium Discussion. Peripatet. Tom. I. l. s. p. m. 62.s aJ Praesertim L.XI. ct XIII. Ebanto autem eou- fusi sint vitio Metaphysicorum Iibri , eorum eo pe- ius deelarat. Nam eum explieandae substantiae Diritali praesertim natura Dei , seu priωi motorir

39쪽

II. DgRIM ET A pn sie Ain ipso Metaphysicae vocabulo mysterium videre allinquod sibi visi sunt. Nam cum animadverterent trans , sitasupra Ph eam interpretari posse; sine ulla dubitatione iudicarunt , eo vocabulo designari scientiam quamdam supra corporum in

vestigationem positam . quam proinde veluti aliquid reconditum & exquisitum ceteris obtrusere . . Ut ut est de nomine Metap sica , certum e X

historia est, Platonem , fi J qui primus de Meta physico argumento in Philosophia disputavit , Diatis fleam id nominasse e statuit enim praecipuum Diadecticae obiectum esse ideas illas suas universales, Saeternas . Quod argumentum Aristoteles largius, exponens Libris XIIII. Metapbsicorum, quili supersunt, Sapientiam primam , Philosophiam primam , Ne logiam , alio ct alio nomine appellavit.

s is enim signi at Arist. eum ait . ens quatenus ens est 3 eonse erati fuerint , O CXLI. eapitibus absolvantur,tamen sola quinque posteriora Libri XII. capita aliquid habent de substantia spiritali. .are ut aliquem in iis nexum invenirent mutarunt

vulgatum ordinem Sam. Petitus Miscet Ian. L. IIII. c. 9. edi Iae. TV,omasti s Hist. Metaphys. q. X. p. 71. alii. 1J Ante Platonem Pythagoras de prima Sapientia , O de rebus ineorporeis paullo subtilius , quam reliqui , disputavit. Ex quo ad Eleaticor philosophos , ex iis vero ad Platonem eadem ratio er consuetudo pervenit. Sed eum nihil scriptum reliquerit Dibagoras; Elealieorum non nisi fragmenta super i merito suo Plato , Uusque auditor Aristo-εeIes , Metapostea conditores habentur .

40쪽

ex Platone praeceptore desumta est. Uerum cum Aristoteles de more suo aliquid novum , & inauditum proferre conaretur, quo sibi facilius ingenii

Iaudem compararet, totam disciplinam hanc tam perturbate contorteque tractavie, ut alia , ac illa

erat Platonis, hominibus non callide cogitantibus videretur: nam tam multa de notionibus abstractis S universalibus ante disputat, ut eo modo, quo ab eo tractatur, nihil ante eum scriptum reperiatur . Reapse vero de Platonis ιdeis , seu substantiis snmutabilibus in illis lihris disputat Aristoteles : id quae substantiae ct per se subsistant; ct materiae fluxae

ac aeternum tempus iuutabili adjectae, certam eidem naturam ct formam dent; ct ex quibus , ceu caunia prima se ac idearum fonte, cetera per emanatio-ues quasdam, uti vocant, proficiscantur.

Quare quidquid Aristoteles de Ente genera tim , ejusque caussis , Se principiis disputat, nisi ad principia illa Platonica idearum reseratur , intelligi nullo modo potest. Quod qui non faciunt, ut Scho. Iastici plerique omnes non faciunt; atque nulla hahita ratione Mathematicarum notionum, & hyp thesium Graecae philosophiae, quas saepe adfert Seconsulat ς tum etiam obscurissimae philosophandi viae, qua praedictis in libris utitur Aristoteles , ad eum interpretandum animum adiungunt, ne illi pa-Iam Aristotelicarum hypothesium inscitiam suam

patefaciunt . Haec cum non nisi ex Aristotelis ore, ejusquestriis