장음표시 사용
41쪽
ε Da πη ΜIT ΑΡΗYste Aseriptis reeomlitioribus aperte intelligi possent, exstitit , ut post Stratonem Lampsacenum , Theophrasti auditorem , usque ad Andronicum Rhodium, per annos circiter CCXII. Γ his temporibus
Aristotelica scripta , quae tamdiu latuerant , uti diis Nimus , lucem viderunt 3 germana Aristotelis senistentia cognita non fuerit. Cumque Andronici , id est Ciceronis , aetate plurima inepte ac inperite vitiatis codicibus fuerint adiecta, alia mutilata , Iibrorumque ordo metap fieorum turbatus; tum
denique deessent aliqui Aristotelis libri Metaphysici;
nec aliquis reperiretur , qui medicaa manus ad hiis
here posset: evenit ut Aristotelis studiosi non verum praeceptoris systema , quod ex Platone desumis serat, sed Movam ex ejus scriptis disciplinam eli euerint, quam Metaposcam appellarunt. Qim in hoc tota erat, ut de Ente, ejusque proprietatibus in universum disereret, quae erat Ontologia et cui parum admodum de Spiritibus , seu de Pneumata tigia , S de Deo , seu de Theologia NataraII adhibuerunt . Cum e contrario Aristotelas iis libris de Theologia illa sua Naturali potissimum disputare sibi proponat et ontologiam vero quasi praeparationem quamdam, seu pedisequam adiungat. Di J At eum Aristoteli ea philosophia in Occidente paullo post, i J De metaph ea oristotelis apud PP. priο-rum Ecclesiae saeculorum vestigia non tenuimus : si exeipiar Noethium, qui saeculo librum edidit de Unitate , S uno : ct yoannem Philoponum , qui libros Metaphys Arist. Devia eodem Iahente , vel
sub initium ML exposuit: qui ex abusu praediiῖα
42쪽
De Metaph,ea Arabum , Seboia'eorum. EAΜ tamen Arabes, ct Seholastiet alii alio te mispore perfecerunt, mirandumque in modum amplificarunt, sed eadem ratione, ac primi. ad Nam cum in eamdem disciplinam inciderent , Se Graecae linguae, ac veteris Philosophiae rudes, atque ignari, Metapbs eorum libros subtilius , quam Par erat, interpretarentur; id est , non ad praeceptoris germanum systema exigerent, sed secundum interpretum, qui eos depravaverant, opinio.
nes Metaph. in graves errores ineidit. Ceteri Aristotelem odio habebaist e nec nisi ejus Dirierucam , ut oeeurrerent Haereticis, qui es delectabantuν , adhibuerunt eoacti.
3J Ab Ais dronteo ad Ammonium misas deprava ta exstitit philosophia Peripatetica . Verum ab Ammonii s dimersi ab Ammonio Saeea J atate, qui eir iter Neronis imperatoris tempora floruit, depra
43쪽
s Dr RI MgTApΠYSIC Anes explanarent; novam illam Metaphystam in iustum disciplinae habitum reduxerunt et eamque ita
exposuerunt , ut fere omnis Metaphysica eorumoniologia, id estscientia de Ente, absolveretur: cui admiscuere unum & aliud de aeeo , S Spiritibus appendiculae loco . Quod idem ad integrum usque saeculum XVI. obtinuit in Occidente , ut eorumdem li-hri , qui nihil , nisi de ente vel vero, vel , cou tinent, testantur. Scholasticorum itaque Metaphystea , etiamsi Ariastotelica nominetur , nihil minus est quam Aristote lica , nec nisi rerum nomina cum Aristotelica commune habet: quod vel ex sola opinionum Aristotelis cum Scholasticorum sententiis comparatione mani sestum fit. Haec tamen vulgares negant Seholastici: negent: sed iis, qui historiam Philosophicam vel primoribus labris degustarunt, & quihus de ta. libus rebus iudicandi ius est , minime dubium est . De Pneumatologia vero, S Naturali Theoti glavatior esse eoepit: nam plurim3 Aripotelem cum Zenone, , Platone in eoneordiam inepto syncretismo reducere conatisunt. Immo Alexandri Aphrodisiensis hie sub Antonino Caraealia Φixit inito IILa Gripo saeculo J Iehua, quae pressius Aristotelem
sequebatur , multa Arisseti suo per errorem triabuit . Sed multo deterius id fecere paullo post Ecle- mei, seu Platonis sectatores, ut Porphyrius , Pam-δliebus, Simplieius , ceteri, qui ita simpula miscuerunt,ineopuIarunt, ut in eorum seriptis , quid Platonἐ, quid EAristoteli lindieari debeat, dignosci non possita ex quo occasio fuerunt multorum er
44쪽
LI BIR PRIMUs. 9 1s vix unus & alter eorum seorsiam disputavit. Laudem tamen, ut iis temporibus, habuit Ray- mundus quidam de Sad unde in Theolagia Naturali , siJ quae tamen non omnibus placuit: & Theophilus Raynaudus Iesulta , qui ineunte saeculo XUII. ad edidit Theolog. NaturaIem et in qua tamen plu rima subtilia, S ad rem non pertinentia disputavit, s3J parum aut nihil recedens consuetudine saeculi sui, ct Metaphysica vulgariis CAPUT III. De Metaphalae emendatione tentata. IAM saeculo XVII. ineunte cum animadverterent Philosophi non nulli, ex illa Metaphysicam traetandi ratione, quam Scholastici amplexabantur, parum aut nihil utilitatis adferri severioribus distiplinis recte tradendis , perpoliendis , amplificandisique , de emendanda eiusmodi disciplina serio cogitarunt. Quos inter referri dehent, praeter Nicolaum Taurelium, & Thomam Campanellam, qui aliquid tentarunt potius , quam persecerunt; acutissimi Philosophi, Henricus Morus , Ioannes Clau- bergius, Petrus Sylvanus Registus , Nicolaus Malebranchius , aliique S eodem , S praesenti saeculo . Id tamen non omnes eadem ratione praestiterunt. B Namsi J Vide Neοι. Antonium in Bibl. Hisp. veteri
anus is Apparatu nostro. Part.I. l. a. cap. s. P. za I.
45쪽
sti icte acceptam L haec ex ejus, sententia de mente humana, idea , forma rerum, naturalium , atque fine explicat J partem Postea esse voluerunt, & ad Physicam retulerunt. Tractationem de Deo , uno , vero , bono, spiritibus, ad Theologiam Naturalem. Partem Vero illam, quae de principiis, axiomatibusque generasthus, quibus omnis scientia nititur,
disserit, a Metaphysica , S Theologia Naturali separandam esse iudicarunt, S philosophiam Primam
Alii doctrina de Deo, & spiritibus, & communibus scientiarum principiis metapbdimam definiverunt e ut Cartesius a J IJamelius, Rudigerus , Syrbius , itemque Christianus Olfius e quibus addi possunt Peripatetici haud pauci. Sed alii alio,
modo . Nam quidam Metaphysicum argumentum in partes diviserunt, atque disputationem de Deo Theologiam Naturalem , de animo humano Iogiam appellarunt : Metaphysicam autem stricte acceptam eamdem philosophiam Primam seu Ouιοἰο- esse dixerunt , quae generalia Principia omnis humanae cognitionis suppeditet : cui addiderunt GDologiam , quae de mundo generatim disputet: veluti Che. Wolfius, eiusque adsectae , & praeter ceteros Baum ei sterus . His adiungi potest Syrbius, ct Holim annus, qui de pbilosophia Prima copiosissime disputarunt: diverso tamen modo , ille maiori apparatu eam cum reliquiS eAponens, hic pressius.
Itemque Ioannes Cla ubergius, ct Joan. Clercius, qui siJ De Augment. Scient. L. III. c. 4. In Meditation. de Prima Philosoph.
46쪽
Liar i DRINU . qui ontologiam a reliquis partibus seorsum exposuerunt . Non nulli Metaphysicae partem in Logici disputandam esse iudicabant, ut Auctor Arars cogitandi , mousatius , Malebram chias , Se reliqui
immo & Henricus Morus , qui ologram ad L gicam refert: Metap sicam vero in sola rerum spis ritualium , nempe Dei, Angelorum , Sc. Humana. Tum mentium , an vestigatione oecupandam esse defendit . s i J Alii autem strictius accipiunt, ct in Metaphisica sua de Deo agunt , ut Geu lingius, Cornet. Bontehoe , ct alii Recentiores , qui nomine Metaph ea mihil aliud significant nisi Neologiam Naturalem . Contra quidam , S: is quidem recentissimus , nomini Metaphysica non modo Theologiam Naturalem , & PDchologiam , verum etiam PD- 'am generalem supponi debere ait. Ontologiam vero e disciplinarum numero delendam e sse plurimis
Fuere qui omnem ex Philosophia Metaphysicam eiiciendam esse putarent, ut sectatores Danie lis Hosta anni, veluti Schillingius , Amesius , alii. Fuere qui dicerent , non alio nomine retinendam esse Metaphysicam , nisi veluti Lexicon , ex quo Philosophorum lingua , seu peculiares voces , ac dicendi formulae intelligi possent. In quam sententiam disputavit superiori saeculo Jacobus Thomasius, sala quo non omnino dissentit Christianus filius rhoc vero nostro , Joannes Franciscus Buddeus , s JB a alii-si J In Enchiridio Metaphysico. a J In Histor. Metaphysicae q. t 6. 3J Cautelae circa praecogn. Juris' d. c. I 2.
47쪽
ia D s xx MITA 'ΠYsICA aliique non infimi ordinis . Aliis supersedendum
- Inficiandum non est tam varIas tamque diser pantes Philosophorum sen tenti as hoc boni adtulisse
emendationi Metaphysicae , ut expensis in utram' que partem rationum momentis , quaenam anteponenda esset sententia , facilius cognosceretur. Aeerrarunt plurimi, ineptissimeque delirarunt. Fateor et sed ejusmodi errores caussa suere cur alii vel verum invenerint, vel ad veritatem quam proxime accesserint. Ouod profecto usu venit: nam ab eo tempore multo accuratius de Metaphysica nobiles Philosophi disseruerunt , inutilia praeciderunt; atque , omissa obscura illa , ct AEgyptiaca , ut ita dicam, disputandi ratione, quam Peripatetici sequebantur , intelligebantque ipsi soli, non alii, Metaphysicum argumentum late acceptum , satis se ipso obscurum , quam planissime atque apertissime exposuerunt, politeque scriptum ediderunt in vulgus , ut infra suo loco demonstrahimus o CAPUT IIII.
Disputat de progressu Met basica emendata , maxime Deuis XVIILOUamquam vero Scholastici sua aetate in Meta.
physico argumento dies, noctesque versarentur , nec aliquid ultra sapere viderentur, nuim quam tamen acrius & vehementius , quam sine saeculi vicini, &hoc octavo decimo in Metaphysicar. studium incubuerunt Philosophi: nam ct Metaphyacam
48쪽
x IhgR PRIMυν. rseam disti plinam in partes accuratissime diviserunt. ct singulas suis nominibus insigniverunt , & eas
seorsum, idque acerrimo ingenio, explanarunt.
Quidquid igitur Metaphysicum Antiquiores appeI-Jarunt, diviserunt Recentiores philosophi in partes duas , Ontologiam , S Pnes atologiam . Hanc rursum in PBehologiam , ct Theologiam Naturalem
partiti sunt. Ontologia de ente , ejusque proprietatibus generatim disserit. PDebologia de anima hominis , ae illius adsectionibus , S: complexione, seu, ut Physici vocant, unione eius & corporis. Iseologia vero Naturalis de Deo, S Angelis et quae vitima pars Damon ologia a non nullis appellari claxitatis gratia solet. Quam disputandi viam Ioannes Clercius , ct maxime Chr. Wolfius ante alios secutus est, qui molfius aliquot partes iterum in alias dispertivit. In singulis autem partibus explanandis quanto sudio S accuratione Reeentiores versati sint, ii solum iudicare poterunt. qui Litterariam hist
xiam , praesertim λ eociditis Academiis Regiis , paene cognitam habeant & exploratam . Illud pro certo adfirmare possumus , tanto in lumine a quinquaginta ante annis argumentum Metaphysicum positum esse, quanto Antiquiores metaphysici vix suspicari potuerunt. Quod eorumdem Recentiorum scripta declarant: in quibus, singulae Metaphysicae partes intricatiores accurate , ct iudicio explanantur. Quae hoc loco breviter perstringere non alienum videtur a consilio operis . Saltim vestri gratia, Adolescentes optimi, qui in recentioribus istis S disputationibus, ct libris plane hospites estis . Praecipua argumenta , inlustrioresque auctores per
49쪽
DgRIMIT Apuus re censere inopportunum non erit. Habebitisque n his gratiam , quod sontes, unde haurire possitis, cum per aetatem , & ooctrinam licuerit, sine ulla ambiguitate vobis aperiamus . Quidquid di eant scioli quidam, qui notitiam auctorum , quasi ad faciendum bonum Philosophum importuisnam , irrident, cachinnisque excipiunt et quos in tantis an ignorantiae, an dementiae, tenebris versari, patimur aquo animo. Revertor ad propositum
I. Quod ad Ontologiam spectat, de prine'ῖο
rationis sincientis accuratissime disputatum est a philosophis Recentioribus . Leibniatus , ac mollius
eam omni studio defendunt, eorumque sectatores, Straehlerus , Carpo vius , Bylfingerus , Ludovicius , Haigmaterus , Se reliqui. Contra vero Philosophi gravissimi , qui Leibnietium , & Wolfium magni faciunt , eam confutant , vel ut Holi mannus , Langius, Gottschedius , Mulierus , ceterique , qui Harmoniam praelubilitam resieiunt: S, quod mirabilius, eorum aliquis , qui Harmoniam non omnino emplodit , ut Reinbeckius Comment. de Harmon. Pr
Nec minus vehementer iidem Recentiores de existentia vaeui contenderunt. Negant Cartesus, ualebranchius, Lethnigius, Hart eherus , mol-sus , aliique viri gravissimi. Exstare vero magna rationum copia efficiunt Gassendus Newtonus , Gravessandius , Musschenbroekius , Lockius, S alii nimis multi. Item de natura spatii laeui acerrime decerta. cunti liter se philosophi Moderni. Cartesius secundum
50쪽
ratem ponendorum corporum esse putat: a quo non Ionge abit eigellus , Stair, aliique. At Morus, Newtonus , eiusque adsectae aliqui ,. veluti Raphsonus , Clarchius, huiusque Apologista, saJ contendunt, spatium esse ipsum Deum . Contra Apo- Iphistae adversarius IJ aliique contrariam sententiam defendunt. Sed haec, aliaque Cosmologica ad Physicam magis , quam ad Ontologiam , perti
Praeterea de indyeernibilibus seu iudimiduis: itidem disputarunt Moderni magno acumine ingemnii Leibnigius individua solo numero diversa acriter negabat, itemque molfius, ejusque sectatores . At Clarchius eum Lethniato disputans pro iis pugnabat. Ex quibus ceteri qui post fuere , Sc argumen
c. II. Si & ra. ubi postquam probavit penetrationem tesseror inanis esse mam : non secus ae tef-
ferae , tessera , ita quaerit: is διοι - τὸ τοῦ
σαοῦν ἰν τιν αwM DO . id est Quid ergo differet ratione dimensissis corpus tesserae ab aequali inani Seloeo 7 ct si duo ejusmodi , cur non etiam quotcumque in eodem erunt λ