장음표시 사용
71쪽
De suprema potitate ecclesiastita
tenetur susserre. Hinc dicit. s. Tho. quod iuste condenatus ad mortem,etiam si pateat ei loc9 fugς, tenetur Ohedire il/li sentetia . et si aufugiat peccabit sed sic est quod iste sacer/dos est ordinarius quantum ad forum poenitentiale et secretum,& alter subditus quantu ad illum forum et sussicieter conuidius re accusatus, quia sua confessio est sussiciens co- uictio: cum in tali foro ide sit reus, testis,&accusator ergo potest illi indicere dc imponere poenam qua tenetur trierare. SI seciuso tali pr cepto de illa poena susserenda,quanuis fuisset confessus, non fuisset obligatus sub poena peccati.verutamen apud Tho. 6c Capparentia est superueniente talipncepto sacerdotis cui se lubiecit, tenetur illam scire,et nopotest renuere, dummodo ipsa poena sit rationalis: immo, tenetur sub poena peccati adimplere illam poenam. si de auctoritas illa,quodcunque solueris,intelligitur a. peccato. re ligaueris supple ad poenam, i ligatu &c.vi/detur hoc sonare.ergo eX Ui praecepti sacerdotis ordinarii poenitens sub poena peccati tenetur illa implere.& he. opi, nio videtur probabilior quam opposita.Scotus dicit quod si subqciat se,ad utrunque tenetur. KSecunda; positio. cilium generale quantu ad forum exterius quia per se non habet potestatem super actus in teriores. nam non potest audire c6fessones potest aliquidpcipere sub poena mortalis qd seciuso pcepto no foret ne catum stando prςcise in lege diuina.& communiter doct. satis concordant in hoc. Patet. concilium generale est tante potestatis sicut erat in primitiua ecclesia. sed in primitiua ecclesia poterat condere legem & naturum cuius tra ressio erat mortale peccatum, ergo Sc nunc. Patet maior re tempore apostolorumActuum .X. Visum est spirituisancto G nohis nillil vobis imponere priterquam haec necessaria, vi abstineatis ab immolato & suffocato sanguine, 6c forni catione. Licitum erat gentibus ante fc post conuersionem sustocatum sanguinem, id est occisum sine emissione san/guinis,comedere.& la c prohibebantur in lege Movsi que non obligabat gentiles, & abrogata iam est quatum ad corimonialia.nihilominus in tali concilio fuit eis prohibitum sub poena peccativi abstinerent ab immolato G suffocato:
et erat eis necestarium pro mutua conuersatione.Similiteriornicatio erat simpliciterprohibita: 6c sic transaresso erat.
72쪽
De suprema potestate ecclesiastica. t o
llaceatum. ergo potest concilium aliquid prohibere sub paena peccati. CPreterea est prξceptum sub poena erecommurucationis quς no potest fieri nisi pro peccato sumere se mel in anno eucharistiam. Similiter potest concilium generale iptam ecclesiam oblisare ad aliquid ad quod prius noerat obligata:quia concilium gerit vices ecclesiς, 6c reprae/sentat tota ecclesiam,ideo potest ipsam ecclesia oblisare. WTertia propositio quam pono secudum hanci opinione. ἰSummus pontifex in foro exteriori potvi aliquid prscipe re ratione cuius transgressio erat mortalis,quς non esset tali praecepto seciuso. Pro cuius suasione dicit Gerson quod si medicus eκpertus & scientificus diceret mihi,iste essius est pestifer.si ex illo comedas,morieris. teneor non comedere, non vi pNcepti medici,sed vi huius pricepti, non occides. quia teneor non me occidere. Similiter quaclo praelatus dat adnuod praeceptum mihi: teneor illud adimplere non vi
praecepti pr lati,sed vi praecepti diuini &superioris. Dico ultra quod potest pontifex virtute potestatis sibi datς con/dere prsceptum cuius actio contraria erit peccatu,& adς quate contra tale prsceptu summi pontificis, ita quod non erit contra pWceptum diuinu directe,neque contra aliqua alteram legem priterquam contra legem summi p timcis.Patet sic,summus pontifo obligat ex vi praecepti eius consanguineos in quarto gradu non contrahere, ita quod illegitimi reputatur in gradu vel statu prohibito geniti, is habetur extra de clandestina desponsatione,cap. cum inlii hitio. Sint ergo sortes δc heria consanguinei in quarto.tunc obligantur no contrahere adinvice,ita quod si cotrahant, pecc ut mortaliter,& no erit matrimoniu. 8c ad hoc no ligantur virtute praecepti diuini,quod notificetur nobis P praeceptu sumi p6tificis. ergo ex praecepto summi possicis oblisantur. 8cvltra:eκ prςcepto summi pontificis ora gatur igitur talis tragressio est peccatu ex hoc solu quia cotrari ceptu summi potirici Oc non solu diuinu.similiter si post istam obligationem factam a summo pontifice in quarto re tertio gradibus sortes cognosceret heriam car/naliter,grauius peccaret qua faceret seclusa tali illegitima tione,quia committeret incestum .ergo illud peccatum ei scitur notabiliter grauius in esse peccati mortalis quam saxet sine tali constitutione summi pontificisagitur talis co
73쪽
De suprema potestate ecclesiasticiu
s itutio ligat ad mortale. CIte possunt adduci ad hoe sua/dendum mulis rationes, dc authoritates varioru authorua
Nam ponit Ocham in sine primς partis dialogorum, recirca tertia,quod summus poti lex ratione delicii prius co/missa in foro exteriori,potest aliquem detrudere in mona nerium,&ligare eum viseruet perpetuam castitatem, ita quod si attetet cotrairere,peccabiti re secluso praecepto potificis posset contrahere. ergo potest aliquem ligare ad ali quid cuius transgressio inducit peccatum mortale. Praeter
ea ante praeceptum de non participando cum excommu nicato,nullus peccabat communicando cum illo. ergo po/tin pontism in foro publico dc exteriori ratione clauis sthidati a Christo aliquem ligare ad mortale. Similiter ratio ne delicti potest praecipere poenam in foro exteriori. 8c ille
cui praecipit,illam tenetur adimplere. Ideo quatum ad poenam soluedam potest ligare sub poena peccati. Ite in sacra metis,ut in matrimonio,potest alique ligare sub poena peccati mortali rutvisum est de non contrahendo in tertio requarto gradibus. Similiter quantum ad specificationem praeceptorum Dei potest ad aliquid ligare sub poena peccati mortalis.nam eri iure diuino teneor cofiteri, re suscipere eucharistiam. sed non est ex iure diuino specificatum tem-Pus quando teneor,nisi ex vehementi prohahilitate quMDUqua postea daretur opportunitas. 6c summo potifici da/ta est authoritas a Christo certum tempus determinare in quo quilibet fidelis christianus rationis compos sub poena peccati mortalis teneretur: ut dictum est in Iedlione quartim allegatione Sc dela ratione illius capituli omnis utriusq; smus. de poenitentqs 8c remiszonibus. fc sic in istis tribuucasibus se extendit potestas summi pontificis ad arctandusideles ad aliqd sub poena peccati mortalis. Primus ratione culpς,quia habet potestatem punitivam. Secudus in sacra/metis, praecipue matrimonii quia potest materiam illegi timare. retus,praecepta diuina ad certu i us limi rado. WAd rationes domini de Gersono.ad primam quae prae Opua est inter alias. nullus legistator potest condere legem cum adiectione Sc appositione alicuius poeni quam non potest in si io foro infligere, Ut argutu est de laico Q no potest statuere aliquod titatutum obseruandum sub poena m
comunicationis. Distinguo:vel si talia legistator no habeat
74쪽
De suprema potestare ecclesiastica. 3 3
authoritatem ab aliquo qui possit ea innisere in suo foro .
Verum est:sed ubi habet autboritatem ab illo qui potest eognoscere discrime,& poenam condignam illi infligere,neingatur. Vnde dico quod summus potiso quia est vicariue Christi, habet authoritatem ab illo cognoscendi in suo foro de crimine,& aliquid prscipere sub obligatione ad poenam sterna.Et no cit simile de praelato ciuili puta de rege vel alio temporali iurisdictionem habete in temporalibus: cum talis non habeat potestatem aliquem obligare ad aliquid cuius transgressio inducat poena n sternam:quia noti est immediate vicarius Christi sicut summus pontifex cui potestas immediate ab ipso Christo commlila re collata est.igitur.
Capitulum indecimum, An papa polli dupensare in praeceptis.
modo papa potest unumquemque ligare, pu
ta ligamine excommunicationis pro peccato.
Secundo ligare potest,id est ad poenam obligare pro culpa precedente. Item ligare potest ibgamine praecepti ad aliquid faciendum vel omittendum. Iam indendum est de secundo minin authoritatis,utra Iummus pontifex authoritate a christo sibi eollata immediate possit uquenil fidelem soluere. Et non loquor aritum mus potis possit via uecti fidele soluere a ligaminem municationis, quia notum est quod sic. Similiter non
quaerimus an papa possit soluere a ligamine peccati,quia certum est quod sic,si sit presbiter. non presbyter in papa electus,hahet authoritatem in foro exteriori nec est dissi cultas an papa possit soluere a poena post remissionem culpae,puta per indulgetiarum largitionem.Dissicultas erso Praecipua est utrum papa possit Unumquemque christia num ligatum ligamine prscepti,id est obligatum solverei id est deobligare. & hoc est quaerere an lpossit dispensarea pCaecepto. . Secundo supponitur quod inter praece pia, aliqua sunt pure naturalia,turis pure naturalis: re illa lunt quae unicuique utenti ratione nota sunt, vel saltem
75쪽
De suprema potestate ecclesiassio. r
es eis deducibilia immediate. prima vocantur princ*Ia,ec secunda coclusiones. si Alia sunt praecepta positiva sugunicuique Utenti ratione non sunt nota, neque deducibiliari eis in consequentia euidenti: sed forte multum eis cono
formia,S propter illam conformitatem ab ipso superiore praecepta: δc ilia sunt duplicia.nam quaedam sunt diuina, altera Uero humana. EXemptu primi, ut praecepta a Clussio data pro lege euangelica,puta quod Unusquis* hapimetetur, conteatur &c. uauis em sint'diuina,sunt tame positiva, quia non sunt de lege naturali,sed G tepore positarct non sunt nece ario Vnumquemque obligantia . Exem plum secundi,ut sunt multa praecepta humana.
Tertio supponitur quod dupliciter homo obligari po
test. Nam eii quaeda obligatio qua obligatur homo abs ori ini cosensu ei' etia ipso inuito.& ista obligatione obligatur homo ad ola praecepta quae a deo sunt data.Eκ quo se quitur quod quilibet homo obligatur ad susceptione bapti. smi.& talis obligatio no depedet a cosensu libero hominis. Alia eli Ohligatio quae ortu habet a cosensu obligati: Sc se/.cluso tali cosensu nunqua oriretur talis obligatio ut obliga tio qua obligatur religiosus seruare obedietia 6c castitatLNa per liberum consensum suu ad hoc se obligauit,& pee. .rmissione libera. Similiter sit sortes maritus heri :obliga tur illi qua tu ad actus matrimoniales o libero cosensu,&promimoe illius. Illis suppositis quς itur an papa possit aliquem soluere a prima obligatione vel secunda.Tertio sup 'ponitur quod isti sex termini disserunt,scilicet reuocatio te gis, re abrogatio eiusdem dispelatio in lege & derogatio. illius, interpretatio legis,& epikaizatio. Na reuocatio re abrogatio in hoc conueniunt quod leκ totaliter aufertur. quantum ad omnes, & quatum ad conditione legis, etiam . in ordine ad quodlibet tempus: utim Moysi est reuocata& abrogata quantum ad cerimonialia 6c iudicialia, quia nullus mansit obligatus ad illa. Sed disserunt, quia reuo catio fit a legislatore vel sciperiori, & abrogatio a consue ludine,&in hoc solum disseruui. Reuocatur lex quando cassatur obligatio illius ab ipso qui illam condidit vel a su periore : sed abrogatur quando cassatur epus obligatio Omni modo per consuetudinem oppositam. CEx quo se
quitur quod iure diuina nullo modo potest abrogari,quan
76쪽
De suprema potestate ecclesiastica. 3x
uis possit reuocari: sed lex humana potest 6c abrogar, Rreuocari. Item dispensatio sc abrogatio in hoc conueniunt, quia dispelatio 8c abrogatio non auferunt totaliter legem, sed solum in ordine ad quandam certam personam, Vel in ordine ad certum tempus: Vt data est sorti potestas copulandi in tertio gradu cum heria. cum tali est facta dispensa tio in t e, quia non nisi ad certam vel certas personas. Sed
disserui sa dispelatio fit a legissatore, & abrogatio a cosuetudine. Ite interpretatio & epikaia disserunt,quia interpretatio fit a legislatore, & praecipue ubi lex hahet duos senis.
Sed epikaia est quando occurrit casus particularis in quo seruare legem esset contra rationem legis: δc iudicare in tali casu legem non es obseruandam, est uti epikaia. si istis suppositis est nunc quaestio terminanda qua quaeri tur Vtrum summus pontifex ex authoritate a Christo sibi collata habeat potestatem Unuquecu oblisatum tam prae ter consensum v m cosensu suo ab illa Ohligatione soluedi. si uantum ad illud sit prima .ppositio.Papa non potest in lege pure naturali aut diuina dii pensare aut reuocare.et sic neminem nec totam comunitatem a dehito illius legis potest ipse soluere. Patet sic. uadocu sunt duo sup o res,& inter illos est ordo,quia Unus lapioris talis superior .ergo cum ceus sit supericomnes praecipiens aliquid vel prohibens, contra illud non potest papa nec dispensare nec reuocare nec oppositu prae
cipere vel prohibere. Na si ita est inter homines,puta si in perator aliquid praecipiat,& duκ oppositum,ch ohedieduin Ueratori:a fortiori ita erit inter deu dc homines. ista ID positio patet manifeste re vigesimosecudo cap. Apoca. Ocvltimo: Si quis apposuerit ad haec, apponet dest super eum plasas scriptas in libro isto. ec si quis diminuerit de vestis libri prophetis huius,auferet deus parte eius de libro vitae, ec eluitate sancta. et de his qus scripta sui in libro isto,dicit qui testimonium perhibet illorum. Ergo summus potis nullo modo potest ditensare in his quae sunt de lege euanglica. dc ilia propolitio ponitur in multis capit. XXV. q.i.mne quod actum est contra legem naturae aut euanS
Ecam,irritum habeatur. Ideo ferme conceditur ab omnib'
77쪽
Desipit a potest ala ecclesiam
subd non potest papa obligationem ortam a iure diuino vel naturali enam in inuitum aliquo modo reuocare, nec in ea dispensare. Aliqui tamen iurisis tenet oppositum isti us Opositionis.Panormitanus in capitulo licet.de fern s. di .ςit Φ papa potest dispesare in lege diuina ,in praeceptis a 'matiuis saltem.Patet de sanctificatioe sabbati: fc hoc est contra praeceptum druinum. Similiter hoc tenet Angelus in lumina.Nam Martinus quintus consilio maturo habito clipem auit aliquosi,secundo gradu cosanguinitatis qui eit lege diuina prohibitus. Similiter temporibus nostris papa dispensavit cum aliquo quod haberet duas sorores unam post alteram contra legem det,quia habetur: Non reueIabis turpitudinem υvotis fratris tui. Vt patet in rem Portiagalliae: qui succciriue du s habuit sorores,imo nunc net icciam. α de rege angliς qui cepit uxore is defun/cti.ergo potest papa dispensare in illis qui sunt lege diuina
pronibita. Item contra legem naturae est non malaficos pram . non patiaris maleficum vivere. sed princeps laicua Iaepe condonat vitam malefactoribus. ergo dispensat con tra lege non solum diuinam, sed naturata uatum adpri
mum nego QqM papa dispeset in praeceptis diutius. 6c ci 'E'litur dispoisatione sabbati, dico quM non dispensat Iea ceclarat. Aliquando capitur dispensatio pro iuris deciarauone:et sic potest:sed no pol dispensare, id est ius diuinurelaxare. α cu dicitur,de iure diuino est nullum opus serus te mercere: dico quod in antiquo testamento erat in nulla ops feruile die sabbato merceret: sed illud erat cerimoniain te: cc non est de iure diuino euangelico, multum tamen coIorme iuri diuino euangelico: sed non est simpliciter dei re diuino, sed prsesse humano. Item in antiquo testamento quanuise et prohibitum nullum opus seruile exercere: tamen si fumet necessarium,erat eis licitum,puta mirahere
bouem de puteo.& hoc ostendit Christus Iud is reprehendentibus discipulos euellentes spicas die subbati. dc non i ruitur hic de seruitute peccati quia talis ot tempore iure sumo est prohibita Ece. Item fuit licitum Maccabsis pu gnare. ideo dispensare in lup,en solum ius declarare,& noreuocare siue relaxare. Vnde papa permittit piscari 6c cap. e Mela sie sto, 6c in hoc ius declarat, & non relaxat.
Μὶ Aliud de affinitate in secundo gradu amitatis, diuo
78쪽
D e suprem a potestate ecclesiastica 3 s
o no habetur P sit rhibitu iure diuino. &si de facto ita esset,dico Φ non erat dispelatio,sed disssipatio.&ad authoritate: Non reuelahis turpitudine uxoris fratris tui. dico Pillud in veteri testameto erat cerimoniale: ideo no manet in lege euagelica.Sed in statur,qa eccria tenet esse de iure diuino n5 cotrahere in illis gradib9 assinitatis. 6c licet hoc noreperiatur in sacra scriptura, in dicit hoc tenere verbo tens ab apris,sicut tenet forma sacramεtom,quq n5 repitur i ta cra scriptura et est de iure diuino.Solutionsi quςrat reX Portugallie qui successive duxit duas sorores. CAd alid de laico praecipue a multis malefactoribus dat gras et codonatidico primo P de lege naturς est maleficii punire. Scdo di/co in nulla determinata paena de lege naturae determinae isti malefacto.Tertio dico qn no punire no cedit i detrimetu reipublic ,nsi in cotra ius naturale no punire:0 Vbi pii nire est necessariu ad tra quilla couersatione reipublicae, scno punire cedit in detrimetu reipublics 8c in uditione: tueeli de iure naturali punire.et tuc neq; reX ne P priceps Pollegitime malefactori dare venia. Ex dictis resinatur prima oppositio manifesta. si Sessa a positio. Papa authoritate a risto sibi i mediate collata pol obligatu obligatione pure humana soluere etiam Quis non habeat ortum a suo colemla ,scilicet obligati .Patet per illud commune,Cuius est lege condere, illius est reuocare. sed summi pontificis est legem condere obligantem Christianos habet enim a Christo auuroritatem constituendi canones & praecepta ergo i pse habet authoritatem solutat ab illo ligamine obligatio nis. Vnde papa non est sub iure,sed supra ius, supple cano nicum. Illud quod est institutum pro maritate 8c commu ni utilitate, non debet contrat charitatem militaret: sed leges humanae sunt tales quod in aliquo casu obserua tio illa rum esset in detrimentum charitatis aut communis utili tatis t ergo in tali casu apud lesistatorem est authoritas re mouendi talem legem. EDifficultas prima. tru sine causa quacunque, seno sola voluntate sua papa possit legem canonica reuocare vel dispensare/Exempli gratia, Vt nulla est causa neque Utilitas magna qubd sortes capiat consanguineam in tertio gradu. an papa pro suo beneplacito possit dispensare quod illam ducat: &quod uteri ta papauriteri cum quibus dispensavit, sint securi in suacosciential
79쪽
. De suprema potestate ecclesiastica.
. cockam in dialo. ponit decem 6c noueria casus in quib'
papa non potest. Oc eiusdem sententiae est Durandus de origine iuris. Et Bonauetura affert ratione, quia no potest licite Sc sine causa irationabili lex obseruata reuocari vel cassari a quocunq; legissatore vel succetare eius,& praeci pue quando affert detrimentum reipublicς eius reuocatio vel casTatio. ergo non potest reuocari vel cassari nisi tantu. utilitatis vel plus asseratur reipublic ,quantum ex revoca tione vel cassatione eius auferatur. Patet antecedex. consuetudo multum Valet ad obseruatione legis hiana angi re quae
contra consuetudinem fiunt, quavis minus mala,grauiora
Amen sitimantur. Nam cosuetudo mala peritertit intellectu quod facit iudicare illud quod est peccatum, non esse
peccatum. Ideo lex quae diu obseruata fuit lc ccosueta ob seruara in aliquo populo: si reuocetur vel auferatur, aliquid detrimenti reipublicς illius asseret. cosuetudo enim multu confert ad obseruatioem legis. CAlia dissicultas, an papabo it soluere ab obligatione ortum habente a statuto coci h generalis. Nam comuniter dicitur in concilium genera e est supra papam. Gerson decima consideratione de poteiate eccisiastica,dicit resolutorie quod si occurrat casus in suo seruando est contra intentionem concilij,ita in si cocilium esset congregatum tiam rarissime congrega tur dippesaret in tali ita tuto,concilium is tali casu relinquit authotitatem papae dispensandi. ideo pol dispensare,non tamen regulariter, quavis concilium sit supra ipsum.
E contra apostolorum statuta possit papa
dispensare. Cap.YIm. ONSEQUENTER quaeritur utrum dispen
sare possit contra statutu alicuius apostoli. 6cia ictu tur hoc. Vij.q. iin, an possit dispen sare de higa naia. Nam statuit Paulus in nullus bigata mus esset presbyter scepiscopus. Et apparetur Papa non poteli in tali casu: quia postu illud est in sacroeanone, est de iure diuino,&quicquid in illo continetur.α- Ro papa non potest super illo dispesare. Sed oppositum ar/puitur. nam qua tu ad ea quae sunt iurisdictiois, Paulus erat interior Petro . ergo papa in illis statutis Pauli &constitu
Vombus Apostolicis potest dispensare immo ena in consil
80쪽
De si ipsema potestite ecclesiastica. 3 3
tutionibus Petri.Iurista' dicunt quod sic. In capit. aut hori tatem.V.q. Vi. in glos habetur is potest dispensare contra apostolum. Similiter & pleriq; theolosi: Vt.κκυη .distinc. quarti Durandus,sanctus Thomas,de Palude: qui multas rationes adducut. CRatio Durandi.in omibus poenis quae non sunt de iure diuino vel naturali,potest dispensare,quia est supra omne ius positiuum non diuinu: sed irregularitas quae sequitur ad bigamiam,est una poena quς no est de tu xe diuino nec naturali. Patet. nihil est de iure diuino positi/uo nisi quod est de veritate fidei,vel necessitate sacramen torum .sed quod sacerdos non sit bigamus,non est de verbiate articulorum,nec de necessitate sacramentorum. erRO
non est de iure diuino. uantum ad hoc dicit quod apos ioli fuerunt reuelatores multarum constitutionum quae fue
runt statuis a Christo,quantas non sint scriptae in euange ito,sed scriptae in apoliolo. 6c verisimile est quod nuna re tulit Paulus aliquid sub prξcepto quin habuerit a Christo. e bigamia, apparet mihi quod non potest consequenter dispensare: quia Paulus posuit per modum praecepti, α habuit authoritatem praecipiendi toti ecclesiae,ideo re ferebat praeceptum illud tanqua acceptum a Christo. Contra, Lucius papa dispensavit cum Panormitano qui erat higamus. Dico P si dispensaverit cum vero bigamo qui de facto habuit duas uxores,non fuit vera dispensatio,sed dinsipatio:quia eadem authoritate qua Paulus dicit de episcopo oportere ipsos esse pudicos, no Vinolentos &c. eadem authoritate dicit, re unius oris virum .sed illa cocedunt omnes dixisse tanquam tradita a Christo. igitur illud est de iure diuino. CHahetur igitur ex resolutione quod pa pa potest in statutis a puro nomine dispensare: sed non sine causa rationabili. Item non potest soluere aliquem obli gatum obligatione ortum habente a iure diuinovel natu rati. De obligatione autem quae oritur ex iure positivo ettia
sine consensu obligati,potest dispensare 6c soluere ab illa
Ressat difficultas de illa obligatione quae oritur m con sensu obligati: qua scilicet non potest obligari inuitus, is
obligatione quae oritur m iuramento, voto, promissione, matrimonio &cmam nullus obligatur ad castitatem an