장음표시 사용
81쪽
De suprema potestite ecclesiastica.
rum priusquam libere consentiat dc iurauerit. Jc ista est dupleκ disticultas. Prima, Vtrum papa possit dispensare in obligatione quς oritur ex voto simplici. Secunda, An in obligatione quae oritur ex Volo solent. et Quantum ad piimum, conueniunt doctores omnes in hoc cy papa potest dispensare seu soluere hominem ab obligatione quae ori tur m consensu proprio per votum simpleκ. Sanctus Tho mas secuda secundἴ q.lκκViri. articulo.κ.dicit quod dispe satio υoti intelligenda est admodu dispensationis quae fit in obseruantia alicuius legis. Nam leκ fertur vel ponitura legissatoribus respiciendo ad id quod est ut in plurihus ho/num. sed cum contingit in aliquo casu non esse bonum: oportuit per aliquem determinatim illo particulari casu legem non esse is uandam.& hoc proprie est dispensare in lege. Similiter qui vovet,quodammodo sta tuit sibi lege
obligans se ad aliquid quod est secundum se fc ut in pluri-hus bonum potest tamen contingere u in aliquo casu sit vel simpliciter malum,uel inutile,vel maioris honi impedimentum:quod est contra rationem eius quod cadit sub voto.&ideo necesse est. determinetur in tali casu votum non esse seruandum.&si quidem absolute determinetur votum aliquod non esse seruandum dicitur esse dispensa tio Voti.si autem pro hoc quod seruandum erat,aliquid a liud imponatur: tunc dicitur commutatio voti. Vnde mi nus est votum commutare,quam in Moto dissipensare:vina que tamen in potestate ecclesiae consistit. Hsc Thomas. 5tra hoc est difficultas totius materiar. nam re deductione
sancti Thomae sequitur cν papa non potest dispensare in voto, capiendo dispesare pro relaXare ius,id est soluere ab obliqatione: sed solum videtur potest dispensare id enius declarare.Patet consequentia m illo discursu papa nodispensat nisi pro casu in quo illud de quo est votum, en malum,Vel maioris honi impedimentum t sed in tali casu . votum prius eminum non obligat amplius: ergo in tali casu non dispensat,id est non relaxat, sed ius declarat. Pa tet minor. nullum Votum periculosum est obligatorium. re hoc conceditur ab omnibus) sed in casu illud est perni ciosum, quia vovere aliquid malum, est perniciosum. Si militer vovere aliquid non malum, sed maioris honi imin
82쪽
De suprema potes iste ecclesias . 3
istud est nunc malum vel saltem maioris boni impedimε
tum .ergo Motum de illo es: incautum vel perniciosum re Per consequens non obligatorium . Dicesui nunc emit&retur votum de illo,Vςrum eIi quod eiTet malum & in cautum; sed pro tempore quo fuit emissum,non erat ma lum,nec maioris honi impedimentum. ergo. Contra,est
maxima doctoris δc hanc ponit Bonaventura in tertio circa finem talis: Quandocunque est votum de aliquo q0 in casu obseruare vergit in peiorem mittam,vel impectitrrofectum maioris honi, re in casu nomsuperueniente ca v in quo vergit,non obligat pro tune. Propterea dicit sanctus Thomas in quarto: Illud quod si pragens esset impediret votum ne fieret: si post votum superueniat,aufers obligationem.erso quantiis in casu in quo emitichatur,votum xale non fuisset incautum: si tamen superueniat ca/sus in quo de nouo emittere esset incautum G incaute V uere,Votum prius eminiim non obligat. 6c sic videtur Φpapa no dispensat, id est relaxat,sed declarat. st icit Bonaventura quod in nullo voto potest papa dispensare, id
est ius relaxare; sed tantummoὸo declarare. Ratio eius est,
Postquam votum et emissum , non est a iure positi uoloriatur obligatio,sed a iure naturali vel diuino quod rema neat talis obligatio. sed papa nihil potest super dispositio ne iuris naturalis aut cliuini, quia inferior nihil potest su/pex dispositione iuris superioris. ergo quanuis emittere votum sit quid liberale dc supererogationis,postquam tale emissum est,oritur obligatio a iure diuino & naturali de obseruatione illius qui vovit. Nam obligatio voti ex duo hus quς sunt de iure naturali,consurgit. Primum,quM ho mo sit veraκ in promissis. Secundum, quoci non possit im Pedixi per suam obligationem liberam a profectu maioris honi, vel ab aliquo quod cedit in diuinae maiestatis hono/rem.ideo postquam emissum est,& non accidit casus in quo &c. nec est maioris boni impeditiuum, a iure nat rali oritur 6c continuatur obligatio:& sic nullo modo potest papa pro tunc dispensare. Sed si accidat casus P ob seruare sit malum,uel maioris honi impedimentu: ad po tificem spe stat declarare tale non esse obligatu in tali cas'.
WAliter dicunt sanctus Thomas in quarto Cc istichardus,
quod papa potest ipsam obligationem soluere, re non 'in
83쪽
De suprema potestate ecclesiasticet.
Ium declarare,sed etiam ius relaxare. CRatio sanctii Thom ,quq apparens est,sic ponitur. Votum non potest esse de illicito .er go per votu non potest auferri ab aliquo illud quod suum eli quia illud esset illicitum, incautum, & peraniciosum.& cum quilibet Christianus teneatur ad obediΘtiam respectu summi pontificis,sequitur quod per votum non potest fieri quin superuenienti causa rationabili teneatur Uouens summo pontifici praecipienti oppositum illius de quo emissum est votum, obedire. Ohedientia enim pertinet ad summum pontificem, & in casu potest aliquid mihi praecipere, & teneor illud adimplere.ergo quan uis pris emisissem votum de tali ipsi pontifici teneor obedire prae e lenti oppositum : alias auferrem pontifici quod suum
est. Nam in tali casu si alteri precepitiet, isset alter ohibgatus parere. ergo re ego qui votum emisi. ergo summus pontifo non tantum ius declarat,sed etiam relaxat, id est per suam operationem facitquM no sum amplius obliga- tus,& seclusa sua operatiae manerem obligatus. CRatio Richardi est talis,Papa hahet potestatem tantam vel maiorem super fideles, sicut prauatus religiosus super religio lassihi subiectos.sed praelatus religiosus dispensat in vo tis extrinsecis,hoc est quae non sunt deessentia religionis. ergo papa in Voto extrinseco potest dispensare. dicuntur
enim Mota extrinseca respectu votorum quae emittuntur
in haptismate. Sc ista opinio videtur securior, quod papa non solum potest ius declarare,sed etia relaxare. nam post quam votum emissum est quavis illud obseruare esset v uenti honum, Bd non impedimentum maioris honi ,& sienondum cassata esset obligatio voti: si tamen sit vehemea
probabilitas Sc suspicio quod talis infringet Votum pro Pter causam apparentem, ita cistest valde difficile eum seruare quin frangat illud,nisi papa dispenset cum tali:
in tali casu non solum potest ius declarare, sed etiam rela xare. Illud enim Quod est institutu pro charitate,no debet militare contra cnaritate. de recta ratio naturalis dictatunicuit qd in ecclesia debet esse aliquis Ioco Dei qui in spectis periculis Oc personis& comoditatibus eam possit prouidere utilitatibus, infirmitatibus, re damnis. dc se adueniente casu quo obseruatio voti verget in malu 6c de
trimentum voventis,potest papa cu tali dispensare,ut cub
84쪽
. De suprema potestate ecclesiastica. 3 s
eetur malum quod alias magnum accideret comunitati sine tali dispensatione. Vnde disserentia est inter opinionem sancti Thoms fc Bonaventurς,quia Bonaventura diceret papa non potest dispensare de voto simplici nisi in casa in quo de facio votu emcitur perniciosum,&non amplius chligans.& hoc est tantummodo declarare ius, hoc est declarare is tunc Votum non obligat. Sanctus Thomas ultrahoe diceret non solum in illo casu,sed adueniente causa rationabili cum qua tamen de facto adhuc votum tenet et
obligat, papa potest dispensare pro illa causa rationali. Ochoe est ius relaxare,quia ibi non declarat,sed cassat Gliga tionem. si Ad rationes alterius opinionis Φ postquam votum emistam est,oritur obligatio no iure positivo sed diuino naturali: quia de iure naturali est quod homo sit verax in promissis: Oc super ius diuinum aut naturale nihil potest papa. Dicut aliquid in omni voto intelligitur conditio ex plicite vel implicite:puta si laniori placeat. Sed ut dicit sanct9 Thomas,talis solutio nillil valet: quia si postea pari nGPlaceret o obseruarem,no essem amplius obligatus:quod est falsum. Et ratio sancti Thoms est, sunt aliqua in quibus
seruare,possum oppositum facere. di ipso prohibente popsum vovere,ec illa seruare.Et ad argumetum,m iure naturali oritur obligatio voti.ergo de iura: naturali in P obser uetur. erum est quousqr obligatio a superiore gerente UDces des pro causa rationabili sit ablata,et nsi alias. Ad almarsi sortes promittat aliquid quod potest facere,& non facit:
mendo est. Similiter si iurat,periurus est.sed papa non potest dispensare nec in periurio nec in mendacio. Verum euremanente obligatione:sed quado est ablata vel soluta Ohligatio,nec est mendo nec periurus.CResolutio est ergo. apa potest soluere aliquem ab obligatione voti simplicis: r sic ius relaxare, & non tantum declarare.
Capitulum.xWan papa possit dispensare in
85쪽
De silprema potestate ecclesiastica.
TVM ad secundam partem de qua est difficultas, an videlicet papa possit sol l Iuere ab obligatione voti solennis, hoc est dispe. sare in votosolenni,dicit. r. Tho. quod non, re hoc non ratione obiecti seu materi ς de qua est votum,is non possit recompesari in melius,sed ratione so. lenitatis:quia quod semel deo sanctificatum es , amplius ad humanos usus trahi non debet. Alia est opinio aliorum coinmuniter tenentium oppositum' videlicet Durandi, Richar di, 6c aliorum, quod quando emittitur votum de alio quo,& postea superuenit casus in quo esset incautu &per
niciosum vovere de novo,Votum prius emissum non am
plius obligat. Et hoc fatetur etiam sanctus Tho. Sed potest accidere talis casus sorti in voto castitatis ppetus .ergo vo tum prius emissum a sorte de castitate perpetua, non amplius obligat. 6c sic in tali casu papa potest dispensare, admin9 Ius declarare,ut patet in casu quo regnum adueniret
filio regis vilico religioso,& est verisimile quod regnu ex poneretur minimis bellis & discriminibus nisi capiat illud. ec videtur . plus tenetur ad seruandum bonum commu/n quam ad castitatem.&hoc argumentum videtur mihi apparentissimum P non possit emitti votum solenne de quocunq; hono de consilio,ut de castitate,quantucunm so lenne,quin possit accidere casus in quo papa possit dispem sare,id est ius relinare. Et arguitur contra Tho. sie. lennseras voti est solum ex institutione ecclesiae,6c non ex iure diuino aut naturali. sed in casu aliquo in omni iure positivo humano potest papa dispensare, vel saltem ius declarare: ergo in voto solenni castitatis: cum votum solenne nihil importet ultra simplex nisi aliquid pure positiuum m institutione ecclesiastica. sed in omni positivo iure Oc humano potesit dispensare, salte epihaizare. ergo si potest in voto sim/plici castitatis,potest in solenni. Votum duplici tantu modo solennizatur, scilicet per professionem religionis,& pee sacri ordinis susceptionem. Sed contra hoc est arsumentufortissimum pro parte sancti Thom . Arguitur sic. Votum solenne saltem religionis dirimit matrimonium contractaratum 6c non consummatum. κ no dirimit iure humano, ergo diuino. dc ultra:ergo a sortiori iure diuino impediet
matrimonium futurum. erilo iure divino illegitimat hanc
86쪽
De suprema potestate ecclesiastici . s
personam ad contrahendum. sed papa in personis ἱllegi Mmis iure diuino dispensare non potet bergo papa in volo solenni non potest dispensare. Q uod autem non dirimat matrimonium ratum iure humano sed diuino, patet per illud Quos deus colunxit homo non separet. ergo papa non ha/het potestatem separandi matrimonialiter coniunctos. re matrimonium per ius humanum non dirimetur si sit contractum prius. ninc dicunt communiter doct. quod getile in tertio gradu contrahentes, & qui contraxerunt, si couextantur ad fidem,dehent manere in tali matrimonio, quia illud est verum matrimonium,& non potest solui iure positiuo humano. ergo minor satis prohata quod tale votum nodirimit matrimonium iure humano,sed diuino. UQuantum ad hoc argumetum in diuersitas inter doct. nam dicit depalude in quarto duo quae non videntur colis' vere dc stare simul. primum,P ista mors ciuilis quae fit per votum sol me religionis,dirimit iure diuino matrimonium ratum non consummatum. Secundum est, quod ista mors impedit contrahendum, dicit solum esse iure humano, α istum m illegitimatione humana. Sed arguitur cotra hoc. ex diciis sui sitia simul staret: matrimonium ratum dirimistur,& tamen si postea attentet contrahere sine causa legit,ma,contrahet de facto. Patet.illa simul stabant antequam esset talis mors, putas esset abrogatu illud ius illegitima tionis. tunc si tentet contrahere, te factocontrahet.ergo sta/do pcise in lege diuina posset desp6sare duas inuetes absomorte. Item poli quam contraXit eum secunda,virum acidirimendum illud matrimonium sit necessarium aliud vo/tum solenne de nouin Non est apparentia quod sic. ergo dissicile est dicere quod votum solenne diuino iure dirimat matrimonium ratum,& tamen iure positivo solum impe
LUicunt iurissς aliter, quod papa potest dispensare in matrimonio rato . Item quod potest statuere quod per se cundum matrimonium rumpatur primum . Utra, Vt ha
hetur in quadam glosa, quidam princeps quaesiuit dis pensarionem a papa, ct allegauit papae unam glosam dicentem quod potest. Respondit ilii papa: Maledictus Qui te docuit illam glosam . quasi dicat: Possum qui dem, sed non possum nisi pro magna neces nitate . ita
87쪽
De suprema potestate redegastica.
quod illa glosa dicit Φ papa potest relaxare obligationem
mutuam quae oritur eκ mutuo consensu ante consumma tionem matrimonii. Et ad audioritatem, Quos deus colunxit &c. verum est quando est coniunctio comorum 6c animorum simul. Istud tamen videtur mirabile P papa possit cli luere matrimonium ex beneplacito eius,& Φ possit statuere quod per secundum matrimonium rumpatur pri mum: quia tunc aliquis posset omnes mulieres desponsare. Videtur milii dicendum P tale votum solenne religionis iure diuino dirimat matrimonium ratum: fc impedit eo dem iure matrimonium contrahendum. si Soluit doctorio libro argumeta Innocentii quibus nitebatur probare ple nitudinem potestatis in temporalibus competere summolsontifici ex vectis Christi: uodcunt lisaueris &c Dicitnnocentius Ply quodcuque, nihil excipit. Soluit austori tatem Innocentii P non solum est falsa, sed haereticalis,&quod multa verba Innocentii sapiunt Ii resim. Postea mitius agendo cum Innocentio diceretur m nihil excepit, sed postea excipienda docuit. Vel aliter:nihil excepit quod sit necinarium ad confeci uutionem foeticitatis aetern . Alia auctoritas Hieremis .i. Constitui te super omnes gentes,& regna.Ostendit docitor quatuor rationibus illam esse sophisucam. Primo quia Hieremias non erat summus sacerdos: et
hoc dato Q fuisset, dicium fuit illi tantummodo sicut pro
phet .Doct.non multum curans de auctoritate Innocentia dicit illam auctoritatem qua fundat se in Hieremia,no esse multum curandam. nam Innocentius in eodem capi. dicit w mira ecclesiam nullum estverum dominium, feci tantu modo perniciosum. sed dicit doct.. hoc est ii reticale.&circa hoc mouebunt duae qugstiones. Cla doct.in. Xh.c.sol uit rationem positam in. u. c. cum arguitur Obando P pa pa habeat supremam potestatem & plenitudinem in temporalibus. Ille qui habet teporalia seu secularia iudicare sine ceptione,habet plenam potestate in illis. sed papa est huiusmodi.ergo consequentia est certa cu maiore, sed minor probatur.i.ad Corin. vi. Angelos iudicabim':quato magia secularia Hoc dicit sine exceptione.emo. Respondet do t. negando minorem.& ad auctoritate Pauli dicitur Q. Paulus non dicit hoc in sua .ppria persona,quia loquitur in plii Du,neque erat papa, si loquebMur in persona potiscis,
88쪽
De suprema potestate ecclesiastica. 3
ted dicit hoc loquens de toto coetu fidelium,Volens dicere, quod inter fideles esset aliquis constituendus a fidelibus siue laicus siue clericus,& adhuc magis laicus qua clericus, ut haberet causas temporales Sc seculares inter ipsos diiu/icare,saluo tamen iure iudicis infidelis. Vltra dicit doctor quod no vult dicere Paulus quod sit constituedus iudex insecularibus qui in rebus temporalibus habeat omnimoda
plenitudine potestatis in ipsis: quia hoc esset perniciosum
reipublicae. posset enim me priuare honis meis sine culpa.sed est aliquis constituendus in rebus temporalibus qui na heat dicere ius, ta hoc est iustu,vel non. hoc est tuum,Vesalterius .non quod habeat omnimodam plenitudinem po testatis,neque omnium dominium. Dicitur tamen saluo iure infidelium.nam tempore Pauli Cc apostolom erant multi conuersi Christiani qui nullam habebant iurisdictionem:
quorum iurisdictio temporalis erat apud infideles. neque prohibuit Paulus fidelibus Φ non agerent causas coram in fidelibus superioribus, sed lacit Paulus ut quilibet bonus iudex debet facere. primo incitauit partes ut cocordarent in ter se sine sirepitu iudiciali:&si non, caperent arbitrum:ne eoru malitia cognosceretur ab infidelibus. ltra dicit doct. quod fidelis potest in quibusdam causis litigare coram infideli. re Paulus noluit omnino prscipere Q, nullo modo liti sarent coram infideli, sed prius componerent sipossent.qclin aliquibus casibus est licitum .Primus casus, quado infidelis conuocat fidelem ad infidelem iudicem habentem ordi nariam potestatem super eum.Vt sortes fidelis habitat in regno infidelium. conuocatur ab infideli eorum iudice infideli.tenetur parere. Secundus casus,si alter fidelis quanuis malitiose trahat ad iudicem infidelem habentem potestate iurisdic tionis inter eos, oportet quod se defendat. Tertius casus,si sortes fidelis est actor, Bc tenetur rem propriam re cuperarepro tunc,&non potest nisi coram iudice infideli:
in hoc calu tenetur partem conuocare coram iudice infide
ii. Paulus ergo n6 vult dicere P sit illicitum litigare coram infideli iudice: sed dicit Q, in primitiua ecclesia debebat potius contumeliam aliquam pati quam litigare coram illo. Q Vimiedum est nunc ad solutionem quaris rationis quaeransitur in secundo capitulo: quae solutio tangitur in . πη
tapitulo ibi ad quartana allegationem. Arguitur quod pν
89쪽
De suprem a potestate ecclesiastica.
pa habeat supremam potestatem laicam in temporalibus ιNam in antiquo testamento sacerdotes semper fuerunt suo periores regibus,ergo habebant maiorem potestatem qua ipsi reges. patet de Samuele qui Unxit Saulem in regem, Cc decit ei potestatem regalem. 6c cum nullus dat quod non habet,sequitur quod Inahebat potestatem resalem ad minus eminenter. Sirr.u Regum .Xi.costituit Ioiada Ioas regem. idem patet de Carolo magno Sc Constantino im/peratorib',qui exhibuerut semper reuerentia su nimis po/tificibus. Et sic patet quod tam in veteri testamento qua apud gentiles oc Chriitianos sacerdotes Unxerui reges, re deposuerut eos a regno:Vt dictum est de Samuele qui unxit Saulem, re eum deposuit. Quutum ad hoc est solii dise
suevit fili4 Israel a Samuele qui erat eorum iudex ,regem: Cc consuriit dominum. Uiκiti ei dominus: Constitue supeos regem. Respondet doctor quod Samuel non constituit
super eos regem tanquam habens authoritatem consti
tuendi,sed fuit promulgator constitutionis dei. Jc hoc est satis conforme illis textibus.nam SamueI nors hahebat potestatem regia.Tenet de Aliaco quod deus erat immedia tus reX filiorum Israel antequam esset colliturus rex Saul: Ec Samuel erat sicut sunt domini de partamento sub rege, ita quod Samuel erat ininister regis exercendo actus po
tentiae regiae tanqua minister. Patet.Viii. m. i. Retu. Ipsi note spreuerunt feci me,ne regnem super eos.ergo Samuel
erat solus minister, ec des verus reκ eorum. Vitra dicit doctor quod Samuel non habebat potestatem instituendi re gem, sed solum habuit ministratione illius qui habuit po testatem instituendi regem,scilicet dei. ec ratio hon enim constituit Samuel Saulem regem authoritate sua, sed a
thoritate illus cuius mandato tenebatur parere tanquam
minit ter. Nem Samuel eum deposuit, sed deus. nam dici/tur in textu: aia abiecisti sermone domini abiecit te diis ne regnes amplius.ideo fuit sotu se tetie deponetis insinu tor ec Omulgatori ideo quantu ad primu argumetu negocν Samuel rege instituerit Sc depol verit,sed fuit minister, sicut domini Ue pari ameto proserunt sententiam de deponendo aliquem a ducam, non authoritate quam haheat irase,sed regia. No pcicit hoc etiam dato quod Samuel iussi
90쪽
De suprema potestare ecclesiastica. 3 8
set sumimus sacerdos.nam no omnes de genere Leui erant sacerdotes,licet bene essent Leuiis: sed soli de domo Aaron erat sacerdotes. uatu ad aliud ubi dicitur quod Ioiada fecit Ioas rege, hoc negatur: immo erat Ioas filius regis qui remansit, sc erat Ioiada tutor & custos Ioas Veri regis, postea madauit Athalia occidi. sed ex hoc nihil pol inferri. Quod aut Alexader magnus exhiliuit reuerentia summis sacerdotibus: dico quod etiam reges dehent hoc facere. napotestas ecclesiastica est pr ferenda regali non in temporalibus. ideo Alexander non e ibuit reuerentiam Ioiads su premo sacerdoti laquam supremus in temporalibus esset, sed tanquam maiori eo in altero genere potestatis. Pariter dicendum est de Carolo magno. Ex dictis patet quomodo Samuel non contulit potestate regina Sauli,eo quod pote fias regia fuerit collata a sacerdotibus: immo Samuel non erat sacerdos,quia non erat de domo Aaron. Na do ores attrihuentes paps plenitudine potestatis in temporalibus, in hoc se fundabant quod in pntiquo testametotuit collata
potestas regia regibus per ipsos sacerdotes, sed hoc solutuest. CDoctoriam in duodecimo capitulo ibi quod vero praedicti Jcc. nititur probare quod ilis allegariones sunt coua allegantes, sic quod Iustinianus Constantinus 6c Caio
Ius magnus non recognouerut sacerdotes tanqua superio
res in temporalibus.Primo patet de Constan tino qui dedit temporalia summo potifici, eigo illa non erant summi potificissed ipsius Costatini ante donatione. Ite no legitur PCostatinus resignauerit potestate imperiale tanquam non tuam, & postea habuerit eam re dono pontificis. legitur tamen quod ipse temporalia dedit, ex capitulo Conitam
tinus. diltin.xcvi.ergo hoc erat suum .igitur non recogno
uit papam suum superiorem in temporalibus. Non est
difficultas apud opinionem communiore cy ante Constari tinum magnum papa nori trahebat authoritatem imporialem. 6c sic eam non habuit authoutate do,Vel ex insti
tutione Christi. Dissicultas est inter dociores an post illam collationem faciam Sylvestro papae habuerit papa illam authoritate imperialem. Videtur is sic per illa duo capitula
Rantinus. 'hi dicitur P Costantinus corona ct authori tate imperiale dedit apol tolicis. eigo ex resignatione faciata supremus pinifex habet suprema potestate in t porali