장음표시 사용
261쪽
manuque munirent, cum in iis inclusis aut vincendum aut moriendum esse intelligerent. Sentiebant alii GaIlos contemto tam lento belli genere, euestigio praelium commisi os aut loco aliquo importuno superuenturos Iberis, antequam parare se pugnae possent. Nondum in cicatricem coaluisse, quae nupera memoria ab hac gento accepta fuissent vulnera. rem fore plenam extremi periculi,velitaria pugna, sparsisque signis cum hoste tam callido dc versuto congredi. Postremo in eam pedibus itum est sententiam, ut vinniuerso coacto exercit ri totisque legionibus ac magno agmine ingrederentur Ibcri, nec praeconsumerent excursionibus ac velitariis conflictibus vires. Sic perrexerunt superatis pyreneti montis iugis Iberorum copiae,d nec seruatis ordinibus peruenerunt ad Ruscinonense
oppidum, haud procul ab ea urbe, quae posterioribus
seculis Perpenniani nomine notior fuit. Sumebant a tem sibi Iberorum milites ingentes animos ex absentia Poliarchi, ut magna alacritate omnique calcata mora exostras, ambucas, scalas,caeteraque ad conscendendos muros instrumenta fabricarent ad mollerentque. Reperti sunt inter eos, qui non ita diu e Gallia domum reuersi , etsi infelicis pugnae adhuc stigmata facie ac co pore circumferrent,ausi tamen sunt, velut obliti priorum vulnerum , ad ipsas usque portas oppidi accedere, easque partim arietibus musculisque aggredi, partim dolabris asciisque pul sere,aut vectibus moliri, si qua ratione aditum sibi conficere possent.
At obselli, etsi non omnino extra periculum essent. minus tamen formidabant, quod muniti loci firmitati multum confiderent. Quod si vel locus vel res manus posceret,valide se dcfendebant, multa virtutum edentes specimina, ostendebantque, nec vires sibi, nec antimum, neque postremo artem deesto ad tuendum op-
262쪽
pidum. muis autem satis arcte obsiderentur Rusci nonenses, in Menit tamen Gobriae sedulitas viam , qua is angrederetur oppidum, laetumque ciuibi s de Poliarcho cum copiis aduentante afferret nuncium , deque Siciliae rege in auxilium eorum properante. Hic vir ubi in oppidum venit, facile animaduertit fraudulentos hostis conatus, qui non satis celare poterat, quam versutiain agitaret animo. Cum enim subterraneis f siis moeniorum fundamenta subruere niterentur Iberi, hac ratione cuniculos eoru deprehendit,ciuibusq; detexit. Magnum numerum pelvium aenearu ac tintinnabulor u hinc inde
disposuit,quae impulis fodienti uictias redderent, eo'. accusarent,quo loco potissimu foderent. Detecta hostiumachinatione, placuit praesidiariis,contrariis euniculis eorum suffossiones destruere.Successit haec res obsessis ex sententia,ut priusquam videri aut audri possent, omnia hostilia opera euerterent, dissiparent, ac sursum versem agerent, redditisque inutilibus obsidentium instrumentis atque toto conatu, trucidaris insuper nonnullis, in urbem reuerterentur.
Videns Iberus detecta sua consilia, elusa machinamenta, oppidanos se summa vi defendere & oppidum
per omnia extrema conseruare constituisse : alia via eos aggrediendos existimauit, quamuis consilio non minus inutili conatuque irrito. id auic erat,tentare, an praesidiarios auro corrumpere, utque sibi dederent oppidum 'donis muneribus perpellero posset.Et erant qui illi suggerebant Philippeum illud
Nee fugiebat hominem, plura oppida atque arces auro quam Krro expugnatas. Sic igitur ipse secum : vires truas
Gontemnunt,artes eludunt, minas rident:
263쪽
Et perrumpere amat saxapotentimulusulminest Hoc igitur utemur, gnari quanta sames auri mortalium obsideat animos. Tentatis igitur militum populique ad
proditionem animis, repentino percellitur nuncio, aduentare magnis itineribus Poliarchum, & iam non longe cum Gallorum exercitu ab suis abesie copiis. Tempestiue quidem hoc, nec sine exquisito numinis fauore. Parum enim deerat adhuc Ibero regi, quin ad consiliorum suorum summam peruenisset. Quidam enim primo loco inter cives , cum turpibus desideriis frena laxasser,
venalem Argentonio praestare decreuerat operam, Victus magnitudine munerum . quae ab eo offerebantur ita miser lucrum priuatum totius pari lar saluti turpissima ratione praeferre non dubitabat. Vt autem pernitio is illae sponsiones quam occultissime inter eos intercede rent, delecto ad colloquondum loco secretissimo, iam de proditionis precio aurique sitim ma,ciui illi ab Iber
rum rege persoluenda agitabatur. Iam conuenerat inter
eos, videbaturque nihil nisi consiliorum effectus desiderari: cum Fortuna, quae toties Gallorum rebus fauerat, diu dubitauit,probaretne facinus an secusὶ Non tam facile expediuntur proditiones caeteraque flagitia, quam concipiuntur. Sceleris cogitationem ingens formido comitata est,metuente nundinat ore illo, ne detecto proditionis ac conspirationis cum hoste consilio, ipse primus omnium interiret, grauissimasque tanti criminis pro populo paenas lueret. Rumpere seras portarum, seangere obiices, amoliri vectes, egredi urbe, dare hostibus locum aditumque, res tales videbantur, quae non solum dissicili me perfici, sed absque euidentissimo vitae periculo ne tentari qui
dem possent. Maior erat omnium rerum harum firmi- , ,tas, intensior Vigilum cura, excubitorum militumque saga
264쪽
sagacitas, quam ut sibi tale quid certo polliceri potiet.
Inuenire sceleris tanti socios,fidem silentio praestituros, difficile eradiperpellere eosdem, ut excitata seditione populari,concitatoque nocturno tumultu, principibus ciuitatis iugulu praeciderent, omnem spem hominis superabat. Notum quippe erat ei, quid tantopere d praedicata Gallorum fides admitteret,quid non: nec in ter eos quenquam tam vilis & abiecti fore ingenii, qui in tam scedi flagitii cietatem consenserus est l. Contra vero in omnium vultibus lucere videbat mirum defendendae patriae ardorem, cui, si eam in auita libertate conseruare non possent, ne superuicturos quidem, sed
gloriosam pugnando in hostem oppetituros mor
Oppidum ipsum situ erat inaequali & montoso, e tructum ad radices Pyrenaei montis, super rupem satis editam,quae res faciebat, ut fontibus & commoditate proximo fluuio aquandi prope destituerentur incolae. Neque sane in toto oppido erat nisi unus puteus, modium illius fere obtinens, magna maiorum diligentia& artificio saxo incisus. Non tam promi scuis hic seruiebat populi usibus,quam belli necessitatibus .: qua cogutatione compulsi veteres eum foderant, prouidi fore,ut aliquando ciuitas obsidione pressa, aquatione ab hoste prohiberetur. Erat in oppido praeter ciuium numerum satis mamgnum,prqsidium militum ex iis hominibus,quiCauares appellantur,estque eorum patria siue natale solum paulo supra Carpentoractenses. Genus hominum hoc seis
tum est, asperum, bellicosium, unde non parum am bantur a Poliarcho,qui multum tribuebat eorum in ammis usibus fideique, quarum rerum iam antea perceperat experimenta. Istud saltim in ea gente improbabatur.
quod magis dedita esset peregrinis ritibus superstitioni 3 busques
265쪽
busque, quam Gallorum natim simplicitas & candotrermittebat.
Certis enim anni diebus ab omni carnium esu in uni uersum abstinebant, id honori habentes Dianx, quam
cullam 'au Iatamque asseuerabant, cum eum in se stotelo sequeretur. Erant autem tam pertinaciter addicti
huic superstitioni,ut non tantum esum carnium eo tem
pore damnarent, sed & abhorrerent penitus ab omni re,quae vel minimam carnis particulam contigisset. Atiliorum hominum errore causam sibi sumsit proditor ille, exequendi perniciosum suum consilium, nihil dubitans , Cuares,si cadauer in puteo conspexissent sucibi extinctum sitisset siue non,quamuis potius pacifican di conditionem admisit iros,otiam turpem M perni orisam,quam e puteo illo aquam bibituros. Nec fefelliequente,obseruata solitudine captam iugulat mque se lem in puteum proiecit. Quanquam autem secrete id faceret, cauere tamen non potuit, quin sisnus e lapsin animantis in aqua excitatus,ad Vicinorum aures perueriniret: qui vix expectata posterae diei luce accurrerunt, ut quid factum fuisset, contemplarentur. Visa autem rei foeditate, continuo per totum Oppi dum diuulgata fama, magnam populi consternationem excitauit, indignantibus omnibus, & tam turpis facino ris authorem perquiri adque supplicium dedi clamitan tibus. Qui cum non appareret,res minimum quantum aberat a seditione populari, frendentibus uniuersis, ta tum maleficium dimitti impunitum. Cauares autem inprimis, cum initio ingenti excanduissent iracundia, deseruescente illa in moerorem & taedium soluebantur,
olim ab Apro immanis magnitudinis per perfidum opinio, quam conceperat. Nocte enim sede se potissimum actum esse dicentes;citius moriendum
siti, quam seluendam religionis patriae consuetudinem
266쪽
Inde cum ad signa concurri s Ierit , proditos venditosque se a ciuibus clamarc,minari Gallis, quibus fatis nota fuerit eorum a carnibus & cruentatis aquis, siue lomentis potius,abstinentia. Iam nihil restare, quam ut velut pecudes Africanae aut iumenta AEtlliopica siti crudelati-
An non hoc videtur tibi monstro simile, Lector, inter tot milites ne unum quidem repertum, qui pluris sece- rit,seruatae ciuitatis decus,quam haustum aquae immundioris ξ vel qui magis horruerit externum iugum turpemque seruitutem, quam leuem exsuperstitione natam labrorum pollutionem ' Hi homines, qui omnem religionis suae proram puppimque in . abstinentia carnis collocant, de ventre tamen citisque faristura pertinacillime disputant: maluntque Vitam cum mor- tu mutare, quam pocillum aquae purae cum impura. Odementiam ' Quidam vero inrex eos ferociores eo insaniae deuenerunt, ut alta voce clamarent, incendendum Oppidum , ardentibusque tectis eruptionem validissi- main faciendam, & vel euadcndum per medios hostilis aciei cuneos vel si id fortuna neget,armatis honeste occumbendurn quicquid sit, siti interire minime placere. Horum tamen malorum omnium leuissimum vis inaestiis, agere cum hoste de deditione oppidi: quod consilium cum plerisque placuisset, paulatim acquievit in Rata illis ferocia, mitius in omnia deinceps ab iis acta sunt.
P ERIO CHE. Gobriae oratio ad tumultuantes Cavares. Cogune, cum seditios vi, vse dedat. impetrat tria ui
267쪽
Ιo. BARC LAII ARGEN dilationem. Interim euadit, oria Poliochum
pro ciscitur. Rex assumto sibi i Archombroto accedit ad oppidum. Eius ingeniosum arti cium , quo deprehenditproditore supplicisque in it. EXeusserat tantillae rei superstitiosa formido iam
prope omnem e militum animis vigorem,qui in cae-εeris ad quemvis impetum & periculum videbantur feroces & intrepidi; deserueratque iam fides corda illo-1um , qui tam eleganter consulere se conscientiae suae a bitrabantur, inclinantibus iis ad Iberorum partes, quibus non adeo irati habebantur, ut silerioribus diebus, quorumque non surdis auribus videbantur admishri colloquium. Et legebantur iam ex omni eorum num xo tam foedae rei interpretes, qui irent ad Argantonium, ut de conditionihus dedendi oppidi cum eo agerent, quas ut iniquas & ignominiosas paulo ante magno cum contemtu & arrogantia repudiauerant. Longe autem inferiores numero erant ciues, quam lut tam male sentientibus praesidiariis se opponere, eo
rumque conatus retundere possent, cum nec eos truci
dare,ne oppido ex pellere promtum foret: quod postremum , si vel maxime ex sentcivia succederet, videbant tamen fore , ut destitutis pr.idiario milite ciuibus, redactisque ad eam imbecillitatem, impossibile esset,lueri ab hostium validis insultibus ciuitatem. Tantum in compitis triuiisque conuenientes, non tam quisq; suamquam uniuersorum lamentabantur conditionem, acerbitatem peregrini iugi abominantes. Hinc reuersi ad milites,eorum nunc accusabant perfidiam ac leuitatem, nunc detestabantur stultitiae plenam superstitionem, Osr m tamen votum in uno erat Poliarcho , cuius tan
268쪽
eam diuturnam lugebant absentiam, increpitantes subinde eum,quod&Iitam suorum ciuiuni& oppidi salutem huiusimodi hominum credidisset fidei & patrocinio, qui per stoliditatem omnia pessundare niterentur. Ilum igitur adesse cum suspiriis optabant, ut habita ratione tam fidi oppidi praesidiariorum compesceret insolentiam. Gobriae autem in primis acutis stimulis pungebaturpe etias, cum rem communem in tanto versari cerneret periculo. Nec enim dubitabat, quin illa aquae putealis corruptio minime fuisset fortuita, sed studio procurata a nonnullis,qui in hostiles partes inclinarent: clamabat igitur aperte Proditionem se animaduertere esseque qui cum inimicis de oppido dedendo clandestinas agitarent conspirationes. Huic rei ut mature occurreret, primum omnium prohibuit, ne quis de caetero vel ageret vel loqueretur quicquam cum Argantonio, nisi se praesente,conscio atque arbitro colloquii. Hac lata lege, cum conuocasset concionem militum, iusti quoque in foro conuenire caetera multitudine, conuersus ad Prae insidiarios, indictoque silentio, ad hunc modum eos est allocutus.
DE VM immortalem, insilites s adeone infirmis vesrain Regem nostrum des nititur fundamen is, discelerati imus illa proditor, eodem labore ac facilitate dissipare potuerit vesram animositatem, abolere vigorem mentis, infringer ortitudinem, Abefactare constantiam in toto prope orbe terrarum decantatam, qua corrupit aquas illiinputei Pos quae intemperies
aut furia abs iis latebris perueriit vestros 'stu ,
hau equidem scis,cur vosperditum ire debeatis. Huc
269쪽
omnem 'rationem se necessitatem vetimus esse plus
tu o obseruantiores niscio quorum rituum ac ceremoniarum , i Hi, soperstitiosi; abiicienda sit ex animis nostris omnis honestatis cura os destietas, virtus: cum videamur, made a toto mundo appetiari ignaui, persia Heroditores, quam parum sirupulosi. Praestens sicculumniabit nos,futurum mirabitur vostes ipsi detestabuntur ham si dei lubricitatem es leuitatem animorum, ridebuntque stoliditatem,qui tam leuι de causea a virtute desiluer mus.
Suidperro deincepssanctum erit, quid securum, quid integrum,quid inuiolabile inter mortales ,si vos hac omma pessimo ad posteritatem exemplo ignauia vestra se tuleratis' uis unquam tam rudis aut ἔπαritus rerum futurus est hosis,qui non possit velitque omnibus modis nocere aduersario suidem fraudibus ac corruptelis uis tam elegantes respondere successu 3 diomum vos putatis, Milites,matores nos os tanta diligentia manibus clausisse oppida, vado a Usa cinxissῖ, munimentu nouissirmasse, obstruxisse aditus,
r sui epraesidia, comportasse arma, disposuisse ad
defensione ui in maris machinin: si cum leui mut ιione temporum etiam mutandi sunt animI3abiicien
dastris λ uidigitu acturifuissetis δῖinusitatus or
seruentior aliquis Solis calor velcorrupisset velexsiccasse utei illius aquassiquapars turris illim vicinae fortuita ruina in eundem puteum colu a, eum ruderibus axis, camento, terra oppleuisseri quid enimbis sit differentia i equi em non video. O siversitio- nem
270쪽
os. V. neve dia plenam,ia uuitatem animorasmio eaerta rem noxiami Hos quidem de hiaraate, id est, salute Mim emitato contemtimctialem loquimur quasererfit exigui momenti. in vos O generosa Gasiorum pectora, nonne conis ueniebat, ad ultimam quesanguinis guttam in hos pugnarς nonnes ιμν, nnegloriose fuerat,co sectos vulneri ου exsangues imortuoseiadus a reptos abissee extra vesra trala mama, quam mi
gras, validos,obeses, ad arbitris verbi Iberi ponis mire, dedititios victosque t Vultis ut verum dicam Nos nos Vsi inuitamm ad posses ionem huius totainimico . s eum inse uimud, quopacto nos inposerum miscere debeat: nos libertatem nosram imin pervi, um,obconcha putealis aquameue debeata nostra labra hauseu aquae non satis pura proluam. arsiputamuη si omnia iura diuina es humana pol amin. 4e aute e gitetis . nilues,aut vobis ipsispersuadeatis, non hoc esse vesrum oppidum, non vestrum domicilium, non
patriam, Imo Vestrum s Rusinonense oppidum, ρομ quam ves concreditum est custodiae. Vesram elegis Posiarchusedem, cuti deret, de vesra i eo - ai constantia. Scitis quid depositumfalleret Oppi-ἀum, quod vobis Rex in manus tradidit, hoc ei vicis
due ciues, non is i. Aburite igitur, miri fortes,infe siremisam es noxiam opinionem, furiosum istum simmoderatum impetum,ex defectu rationis o cons