장음표시 사용
271쪽
Sed estosine ite ad Argantonium. at quo vestro bono id feι' qui Wis vos resuat a tractationepacis'quid si in deditionem recipere nolit i quid F receptis ne vita quid praesare incolumitatem dignetur ' Δ i ta biodorix, cuius sis sequuturi partes se imperium,.ic vos in prasio manere iubeat ' quo abo aut timidiore fonte proluetis curasa vepra guttura, quam eadem illaputeal 'zon possum mihi t imperare, milites,aut persuadere flensibus, cum video vos violata fractaefidei crimen inter minora delicta computare. 2Yon possum temperare a lacrymis. um cogito, qua vos assatus fuerit Rex noser oratione, tunc, cum vobis urbis huius defensionem concredidit. Deum immortalem, Niliaten. isne vos tam cito oblisi ea omnia ' audebitisne tanti Principis contemnere preces, aspernari manda
ta ' Vbi nunc sunt magnificae illepromissiones ' Ῥbi iactantia plena voces ubi contemtrices hosium mina Vbi est et stata vesra genti animae prodigalitas ξ ubi
pectora deuotapatriae ' ubi contemtus mortis quid vos transuess rapit' eadem nos tuentur manra, tu dem utimur armis, isdem viris, omniasunt integra, nihil vaciliat,nihil nutat aetfr vos. Hac ns me ani- mu algit,breui tempore mutabuntur omnIa. GMura si receptaculum erunt hostium no rorum : homines praemianis1 delitatis iuramentum violento Tyranno: arma istaseruient ad exornanda eorum, qua nobis d uictis erigent hostes, tropham adcondecorandos Iberorum triumphos,qui tam olim in nosram turauerunt perni.
272쪽
LIB. U. PAR s III. 263 pernitiem. 'ui Fforte Poliarchus haud oeul hine absit, accepto iam de proditione vestra tam deusabili nuncio quid cogitabit ipse quid dicti uniuersus eius
exercitust Vosaccusabit uniuersa prouincia: vos primi
eritis,qui sidem falletis Gasiorum Regi: vobis acceptum ferent omnes Psiquid acceperit in poserum regnum istud detrimenti Ponite vobis ob oculos huiu agitis rurpitudinem, dum licet, dum vesri iuris sis, se conseruate vos vobis i s. Defendite vitam ae lde ratem eorumero quibus arma sumsistis, praestate int grum vesrum honorem se exsimationem. Videre
cιurum oculos lacr7mis manantes , nam corda eortim
indignatione or irasitisplena videre non potestis. In
namque adpedes vestros permissuri estis, τι ciuibus
a vobis exorem veniam, mo potisu vobis ipsis error que mino. quotquot hic videris,stneseuert,matronae, omnes inquam,puberes,impuberes,nuda vobis, si deliquerunt, erunt guttura,vi vos in eos potius stricto animaduertatis ferro,quam Ibera. Euge,mιθι ,euge mirifortes,en mobis apertum pectus meum,m 8raco dia da , in hoc recondite mucrones gladiorum v sborum, vel me macharis vestris Ens latis o ponderosi rufugatim concidite. Expelgite,si merui, hanc animam,veleriam non merui,ne videam duntaxat tam obscaenam proditionem.Haurite huncsanguinem,
A forte voris vel his liquor usiui esse possit, siquidem alia ratione vestra fides, sud oppidum, hac moenia, gloriΙPoliarcia, fama Gallisam nominis construari
273쪽
Haec &: alia quae ad rem facere videbantur, Gobrias in medium asserebat, ut erat non conremnenda hominis facundi si qua ratione stolidos ad sobrietatem pocset reuocare militum animos. Utque experimentum caperet an verba sua in eorum penetrassent pectora; posmquam peroraverat, recto gradu ad puteum contendit, hausitque primus omnium inquinatam aquam, bibi que: post iussit idem facere ciues.paruerunt plerique omnes,etiam qui nulla siti urgebantur, eo saltem fine, ut exemplo allicerent Cauares. At tantum abfuit, ut hi eos sequerentur,ut ne unuS quidem ex omni eorum numero repertus fuerit, qui Ducem Praefectumque suum imitaretur. Ergo accedens Gobrias singulos prensavit, Obsecrauit, muneribus donisque deliniuit; frustra omnia. Tanta enim erat horum hominum obstinatio, ea superstitionis vis , ut nec minis nec blanditiis vel Iatum unguem a proposito atque consuetudine dimoueri possent. Videns ergo omnem situm lab9rem esse irritum, c actus simulauit se succumbere tempori & necessitati. Iussis igitur adesse ad praetorium primis Ciuium, ordinumque ductoribus, cum res longioris morae esset impatiens, proposita breui deliberatione, iussit eos ipsissconcipere leges & certa quaedam deditionis capita, quae ipsi pi, tissimum e re sua sutura arbitrarentur: addita hac moderatione, ne offensi istis Iberi, velut iniqua aut noxia sibi adspernandi haberent occasionem. His factis, missis'; ad Argantonium M Ambiodorigem pacis conditionibus,pacti sunt,ut si eas approbarent,triduum largirentur obsessis, quo elapso ipsis tradituri essent oppidum.Nuncius istemirifice utrius, placuitanimo,ut iam se dominos ciuitatis Ruscinonensis non dubiae possessi nis arbitrarentur. . Gobrias interea, cui praefectitra oppidi a rege com-
274쪽
missa fuerat non cunctandum ratus,nihil ad omnem diligentiam libi fecit reliqui. Certus enim ad Poliarchum
proficisci, excubitorum numerum c ciuibus duplicauit, ut validiores facti cauerciat, ne per suam absentiam,quid tumultus oriretur. Discedens igitur ab oppido,cum vix
unius diei itinere progressus fuisset, ostendit Poliarchum. Auditis hic ex Goliria iis, quae in obsessa ciuitate agitabantur consilia vix ipse prae admiratione satis compos fuit mentis. Rem igitur statim ad Archombrotum detulit,eiusque se ostendit usiarum consilio.Sed hic,cum ad tam formidabilem nucium non minus obstupuisset, quid facto opus foret, nec ipse expediebat. Obsessiim
ingredi oppidum, ut necessarium videbant, ita nequaquam tutum arbitrabantur, ob euidentissimum, quod adituri essent,vitae periculum. At Poliarchi animus, maior omnibus dissicultatibus, statuit omnes perrumpere obiices, nec audire tutiora suadentes,expedire ratus,seipsium vitamque suam exponere periculo, quam rerum ante gestarum gloriam, &Gallici nominis dignitatem, amisso tanti momenti oppido. Igitur sub noctem assumto sibi Poliarchus A chombroto, Gobria,& quibusdam ex aulae Proceribus. cum celeribus usi fuissentiumentis, tam promte iter fecerunt, ut sub ortum diei ad ipsas oppidi portas conspi-
Nunquam Sol post hybernas noctes mane oriens, tantum splendoris iubare suo infert terris,quantum P harchi praesentia miserorum ciuium animis attulit laetitiae. Ingressus oppidum rex, iussis e vestigio conuenire in Campo Martio tam ciuibus quam militibus, cinctus
corona ex utrisque constante, oratione affatus est eos, quae nil nisi regium, graue, plenum auctoritatis & Maiestatis sonabar, estque tam commode allocutus viros
que, ut euestigio illos quidem ingent i spe repleret atque
275쪽
consolatione, hos vero terrore & formidirie. Vbi dixis.set, quae visis fuerant, iussi taliae mora quendam e seruis in puteum descendere,& extrahere animal, quod hactenus nemo attingere voluerat .Quo facto, adfuere domestici ciuium, noscitabundi, an vel e colore pelli vel aliis notis animaduerti posset,cuiusham illa feles fuisset. P, tentibus quibusdam indiciis, quaesitum est, in quibusnam domibus alerentur similes ρFuerant autem tales viis in quinque familiis : &quatuor quidem suas adhuc exhibuere uiuas: quintae domus paterfamilias primo negauit,se talem unquam habuisse. Conuictus calculo vicino rude mendacio,respondit, habuisse se, verum eam
villico suo dedisse: quod responsum hominem magis suspectum reddidit. Regis familiaribus adhuc cum hoc
sermones altercantibus, imperauit Poliarchus, ut domestici eius vocarentur. Et filiola quidem ac ancilla minor, cum felem enectam Vix conspicatae suissent, &agnouerunt,&tristem animantis casum defleuerunt, quae se tam bonam in capiendis muribus praestitisset famulam. Deprehensus in aperto crimine,iam perfrictae frontis fuit veterator iste,ut nihil reuei itus, nec sauciatς conscientiae morsus, nec regis praesentiam, aliis mendaciis palliare scelus conaretur: donec filiolus eius, trium annorum puerulus, interrogatus diceret ; vidissse se proximo biduo patrem laboriose persequentem felem, quam ubi nactus fuissct, proripuisIecum ea se ex aedibus, nec eam sibi ab eo tempore vitam. Docet hoc ,eos qui res illicitas patraturi sunt, sium mostudio vitare debere domesticorum praesentiam in primis libcrorum, quibus tenerior aetas nondum indulsit iudicii usuram. Nam si iis silentium imponas, nitentur in vetitum: si non prohibeas dicere, maius periculum est, ne ultro dicant: &sic nulla ratione tibi consultum erit. Vnde non iniuria de his talibus poeta monet:
276쪽
. ne tu pueri contempsieris annos. postremo proditor ille , videns omnia conspirare in suam perniciem, coelum, terram, vicinos , propriosque liberos , conuictum se de mendacio agnouit, crimen cuius nomine accusabatur, confessus minime est. Fremente autem populo, illumque ad supplicium deposcente, deductus est in carcerem: cumque ad frangendam eius obstinationem tormentis subiiciendus estet, territus atrocitate tortoris,fassus est omnia. Poliarchus
illum in crucem sublatum necari iussit, simulque duobus Iberis exploratoribus, qui in urbe latitantes deprehensi fuerant, gulas laqueo stangi, ut desinerent imposterum nundinari atque licitari ciuitates. Incredibile memoratu cst, quantopere populo placuerit haec in proditorem animaduersio , quantis qua conuiciorum plaustris eundem prosciderint ad supplicium , quod merito subluit in patria, quam hosti precio
At Caua res his omnibus nihil omnino moti, a coniscepta semel opinione latum pilum non discedebant.Ne autem nihil egisse viderentur,discessuros se uno agmine profitebantur sub noctis silentio ab urbe, si per Poliarchum liceret: neque dubitare, quin alio loco bon m 8c fidelem regi sint praestituri operam , etsi id extra Ruscinonem esset, ubi sine aqua vivere impossibile esset Constituisse enim se firmiter apud animum suum, mori
potius,si possint,centies, quam calcata religione patria bibere aquam cadauere inquinatam. Auditis his Poliarchus totus animo pendebat, cum non inueniret quid faceret. Archombrotus quidem &Cum eo non pauci e proceribus,acerbam in obstinatos illos pronunciabant sententiam:puniendos paucos esse, ut exemplo horum territi caeteri imperata facerent. E
277쪽
consolatione, hos vero terrore & formidine. Vbi dixi set, quae visa fuerant, iussit sine mora quendam e seruis in puteum descendere,&extrahere animal, quod hactenus nemo attingere voluerat .Quo facto, adfuere domestici ciuium, nolcitabundi, an vel e colore pelli et vel aliis notis animaduerti posset,cuiusham illa feles fuisset. P, tentibus quibusdam indiciis, quaesitum est, in quibusnam domibus alerentur similesρFuerant autem tales visae in quinque familiis e &quatuor quidem suas adhuc exhibuere uiuas: quintae domus paterfamilias primo ne gauit e talem unquam habuisse. Conuictus calculo vicinoru demendacio,respondit, habuisse se, verum eam
villico suo dedisse: quod responsiim hominem magis si spectum reddidit. Regis familiaribus adhuc cum hoc
sermones altercantibus, imperauit Poliarchus, ut domestici eius vocarentur. Et filiola quidem ac ancilla minor, cum felem enectam Vix conspicatae fuissent, &agnouerunt,&tristem animantis casilin defleuerunt, quae se tam bonam in capiendis muribus praestitisset famulam. Deprehensus in aperto crimine,iam perfrictie frontis fuit veterator iste,ut nihil reuei itus, nec sauciatet conscientiae morsus, nec regis praesentiam, aliis mendaciis palliare scelus conaretur: donec filiolus eius, trium annorum pucrulus, interrogatus diceret; vidisse se proximo biduo patiem laboriose persequentem felem, quam ubi nactus fuissct, proripuisse cum ea se ex aedibus, nec eam sibi ab eo temporC Vllam. Docet hoc ,eos qui res illicitas patraturi sunt, sium mostudio vitare debere domesticorum praesentiam in primis liberorum, quibus tenerior aetas nondum indulsit iudicii usuram. Nam si iis silentium imponas, nitentur in vetitum: si non prohibeas dicere, maius periculum est, ne ultro dicant: &sic nulla ratione tibi consultum erit. Vnde non iniuria de his talibus poeta monet:
278쪽
-- ne tu pueri contempseris annos. postremo proditor ille, videns omnia conspirare in suam perniciem, coelum, terram, vicinos, propriosque liberos, conuictum se de mendacio agnouit, crimen cuius nomine accusabatur, confessus minime est. Fremente autem populo , illumque ad supplicium deposcente, deductus est in carcerem: cumque ad frangendam eius obstinationem tormentis subiiciendus esset, rerritus atrocitate tortoris,fassus est omnia. Poliarchus
illum in crucem sublatum necari iussit, simulque duobus Iberis exploratoribus, qui in urbe latitantes deprehensi fuerant, gulas laqueo frangi, ut desinerent imposterum nundinari atque licitari ciuitates. Incredibile memoratu est, quantopere populo placuerit haec in proditorem animaduersio , quantis uuconuiciorum plaustris eundem prosciderint ad supplicium , quod merito subluit in patria, quam hosti precio
vendiderat,& tradituruS erat. At Cauares his omnibus nihil omnino moti, a concepta semel opinione latum pilum non discedebant. Ne autem nihil egisse viderentur,discessuros se uno agmine profitebantur siub noctis silentio ab urbe, si per Poliarchum liceret: neque dubitare, quin alio loco bon m Sc fidelem regi sint praestituri operam, etsi id extra Ruscinonem esset, ubi sine aqua vivere impossibile esses. Constitutisse enim se firmiter apud animum suum, mori
potius,si possint,centies, quam calcata religione patria bibere aquam cadauere inquinatam. Auditis his Poliarchus totus animo pendebat, cum non inueniret quid faceret. Archombrotus quidem Sc Cum eo non pauci e proceribus,acerbam in obstinatos illos pronunciabant sententiam: puniendos paucos esse, ut exemplo horum territi caeteri imperata facerent. Exant qui ad disciplinam militare Romanoru rem totam R reuoca-
279쪽
re uocabant, decimandos esse pra fractos & obcdire nescios,ad reliquorum terrorem. Non dissilebatur Poliar- tchus,eg sua & rci mili aris dignitate COS censete, DE JUC . se grauate accessurum corum sententiae, qui nihil aeque odister ouam crimen illud violatae si dei. Caeterum tam charam esse sibi vitam militum suorum, ut ad natis temiis irrogandam aegerrime, nec nisi praegnantibus co istus causis , suum mittere posset sum agium. Accedere, quod suppliciis eorum res nihilo futura sit me hor. Cum . enim non parendi causam praeteXant religionem, mortem non alio excepturos animo, quam su au e pieta tis suae praemium. Qui vera se colendi Dei religione imbutos firmiter credant, externa vi aut violentia ab opi- illos tollere velle, nione dimoueri non posse. Suppliciis frustianeum esse, cum constet, illos inde vires atque incrementa su mere:non secus ac vitem, quae eo densiores protrudat palmites, quo plures falce putatoria auferantur, unde nouo Vere gemmarum, foliorum, postremo fructuum tanta abundantia. Accedebat, quod illos dimittere &exauctorare nihil erat aliud, quam oppidum destitutum propugnatoribus hosti occupandum, ciues vero manifestae lanienae prostituere , quibus hostis ex veteri ingenio nequaquam sit parsi rus. Magni animi, ut Omnia, haec erant in Poliarcho indicia,qui iracundiam, suumque ipsius animum vincere,
gloriosillimam existimabat victoriam. Conuocatos igitur milites istud duntaxat recordari iussit, quod Gobriae polliciti fuerant ante diem tertium finitum, nihil tentaturos. hoc igitur tempus placidi expectarent, nec praecipiti insania , tantum ciuitati conciliarent detrimenti. Quod si fecissent,se quoque condonaturum illis,facturumque gratiam eorum,quae in se zzgnumque suum admisis.sent.
280쪽
POliarchus e refus Rusicinone oppido, Iberorum hostium copias aggredi statuit partim a I, par
timpriisto aperto. Hostes, quopacto attestructa
inuadendI. t Archombrotingrauiter increpat ignavos milites, pedem ex acie referre . lentes. Doliaichus,cum tumultuantes suos sedauisset, statuit hostibus uicissim aliquid negotii creare , quo & ipsi intra sua castra molestiis terroribusque distinerentur. Igitur cum partim sua praesentia,partim orationis viva- .citate ciuium in spem erexisset animos , postquam Sol diurna fatigatione sessos in Oceano abluere coepit equos, assumto sibi Siculorum rege oppido exivit, non1ine manifesto vitae periculo. Die o citius coniunxit secum suo exercitu,qui validis passibus magnoque itinere interea ad oppidum properauerat, ut non nisi quatuor passuum millibus ab hoste abesset. Suis igitur redditus copiis, conuocatis tribunis ordinumque ductoribus, quid illos facere vellet silccincta oratione exponit. Dimistas ab sese, primani noctis partem quieti somnoque tradi iubet,circa medium eiusdem surgere corpora cu rare,unius diei cibaria milites assumere imperat. His peractis , expectare signum prosectionis struendaeque aciei. Et illi quidem dormiebant; nequaquam autem Poliarchus& Archombrotus, qui milio cum sussiciente foliorum numero Galaetione iubebant, ut campum mille passus a castris hostilibus distantem, issLvallo itie munirent,quo se exercitus recipere posset: Q is qui-R a , mem