장음표시 사용
291쪽
INterea dum Poliarchus rex victricia arma triumphabundias per Galliam circumfert, fictorum eius magnitudo & gloria nominis per omnes populos atque gentes dii lenii natur, A Sole exorientesiupra Maeotι paludem. Et hactenus filii dem obiectum victoriarum eius fuerat Iberia : deinceps eadem materiem praebuit illustrandi thronum eius pacis artibus, uti in sequentibus patebit. Fusis hostibus,aliis occisis,aliis captis, quam primum Poliarchus praedam inii ii concessit: nihil antiquius religione aut placandis habuit Numinis aris. Ingressiis ergo Ruscinonense oppidum,cum sacra fecisset dis Galliae tutelaribus, supplicationes ad omnia templa indixit, quibus caelitibus redderentur pro concessa victoria gratiae. Extemplo valvae aditusque templorum corollis floreisque sertis, arae vero verbenis cinctae visae sunt, interiora cum ipsis adytis spoliis hostium trophaeorum in
morem orna a, illustrem nec incruentam sint locuta victoriam: postremo facto sitam tu, cum rite adoleui sient, omnia mira fragrantia renidebant. In compitis triuiisque ciuitatis excitati ignes publicam testabantur laetitiam : ut & pueri puellaeque pallina choreas agitantes Sclaetum pete ana cantanteS.
Huic hilaritati commodum interuenit Gelanor, usus
sub hoc ipsum tempus incredibili fortunae indulgentia. Digrestus enim ab urbe Hispali, quo ipsum Poliarchus ablegauerat, eo ipso die, quo Galli in Iberos secundo fa-
o praelio feliciter depugnauerant, ad Ruscinonensis ψph idi portas opportunus adfuit. Auxit Poli archigaudiu0η ipii una quantum huius viri aduentus, utique post RV δ ς ς' tauit quanta prosperitate usus fuerit per totauri illud sua . ii, lentiae tempus. Nec minus ipse delibutus gJudio Q H em bene Poliarcho gestam, ubi conuenit sent
292쪽
sent cum Rege & Archombroto praecipua militiae aulaeque capita Hinc in modum eos adolauit. Scire debes, 5 rex, vosque viri Principes, vos in omnibus regnis Prouinciisque tanti fieri, ut sola nominis vestri recordatio formidini sit plerisque populis, quos non dubito sponte sub leges imperiumque vestrum venturos, si vos velitis. Quod ad Iberorum reginam attinet, fuerat illa quidem inclusa castro firmissimo, paulo antequam rex maritus cum copiis egrederetur regno. Caeterum captiuitas eius diuturna non fuit. Principes enim ciuitatis, cum parum probarent expeditionem Argantonii aduersiis Poli arcnum & Siculos, illo vix cum copiis digresso,excitata seditione, populum ad arma vocauerunt. Hinc perfracto carcere,eductam reginam libertati restituerunt: cui & gubernacula reipublicae communi consensu crediderunt: ut eodem prope momento&captiua, & libera, &ab luta Iberiae Domina fuerit. Nec leuis populum mouit ratio, cum prudentiam mulieris & incredibile publici boni studium aperte & multis indiciis animaduertillent. Cum primum de aduentu meo intellexit, postquam a vobis me missum audiuit, nihil omnino intermisit, quod ad comiter & opipare habendum Legatum tanti regis facere poterat. Hispalim Vrbem nobis in gressis, tota aula regia obuiam processit, exceptosque multis honoribus ad diuer rium, quod nobis assignatum fuerat, deduxit: ubi cum non nisi diem unum quieti refectioni corporum dedissem, postera luce significa- Ut conuenturum me reginam. Expectauit illa accestum. meum regio plane cultu, quo magnificentior vix cogitari potest, ut ostenderet, tantum se ab Iberiae populis in honore & precio haberi, quantum a marito coni mneretur. Gaudebat restitutam se libertati, non tam suo nomine, quam ut posset vobis gratiam referre probe neficiis,
293쪽
nesciis, quae a vobis expectabat, dum adhuc captiua a tinere tutagnara, Principem non debere vllam praeter mittere occasionem, ostentandi gloriam & magnificentiam suam exteris,ut eos in admirationem rapiat, populum vero in subiectione& ob eruantia contineat. Vi- 'domus reges non semper coronas suas capite sustinere, sceptra ferre manibus, regale gestare pallium. Quid enim attinet , ad hunc ornatum modum semper constadere in Throno regio, de ad nutum seruitiumque habere proceres regni Z Cum autem ossi cia exercet regia, aut ea tractat, quae Diadematis regnique sui honorem tangunt atque amplitudinem,ibi recte faciet, si omnia conquirat, quae ipsum Magnum, Gloriosiam,Formidabilem, Potentem sine pari ostendant. Obseruauerat hoc Iberorum regina,circa qUam omnia ad exquisitum & vere regium sipiendorem erant composita, accedente comi tate, qua nos prolixe & dapsiliter habebat, ut ne ipsi quidem optare plura potuerimus. Cum ei debitam exhibuissem reuerentiam, ipsa vicissim me honoribus donisque regiis cumulauit. Nihil autem adeo in toto Iberiae regno nobis admiratione dignius visit ira fuit,ipsa mulieris oratione. Non multa faciebat verba, sed talia omnia , quae regiam Maiestatem sapiebant .Primum agebat vobis gratias, pro insigni beneuolentia. qua in eam captiuam largiter usi fuissetis. Addebat his, nihil sibi unquam per omnem vitam suauius accidisse, seque in eam potissimum spem vivere, ut vobis vicissim grata praestaret ossicia. Praedicabat actiones vestras omnes non immortalitate duntaxat,sed&diuinitate dignas, negabatque satis se scire , magisncideberet Inuidere fortunae vestrae, an potius exosculari Virtutes,admirari egregia merita, praedicare beneficia. Aiebat se non eo nomine beatam,quod regina esset, sed quod tu, o Rex, ei etiam ignotus,animi tui ostendisses magnia
294쪽
magnitudinem,ctim in medio cursit felicitatis tuae non abieceris memoriam calamitatum eius, inque sium mailla,qua utebaris,libertate, recordatus fueris captiuitatis illiuS. Quod supererat diei, venatione ferarum confiamtum est in coni iguis Regiae amoenissimis nemoribus, in quibus potissimae consistebant delitiae aulae Ibericae. Noctis plurimum datum est choreis &saltationi, sine qhia per egrinis debitum honorem imperfectum esse vulgo aestimant. Conuiuiorum epulorumque publicorum frequentia modum prope excedebat, si excedere modum est,facere Omnia , quae regina potest ad ostendendam summam animi sui laetitiam. Videns illi in integrum restitutae omnia cedere ex animi sententia, superuacaneam
operam meam in Iberia esse existimavi; accedens igitur eam,petii,ut bona cum illius pace mihi domum reuerti
liceret. Contra illa multis verbis asseuerabat,neminem exterum unquam in regnum eis venisse, cuius aeque delectata fuerit prae sientia; neminem unquam ab regia siua digressiun, cuius discessum molestius tulerit. Dolero secum primis,quod me non pro dignitate exquisitiori-bns potuisset colere honoribus. Petebat interim a me pauculorum dierum moram: quod incredibili desiderio teneretur videndi hominis, cui tot beneficiorum nomine esset obligata. Vnde facilis esset coniectura, quantopere discruciaretur animo , cum sibi carendum esset adspectu nobilissimi Poliarchi. Cuius rationes & negotiasium non ferrent,ut ipse, quemadmodum stiperiori tempore fecerat,in Iberiam veniret: se non parsiiram
Iabori itineris, sed ultro ad ipsum profecturam in Galliae
Conabar ego mulierem, si possem, ab hac sententia deducere,allatis quibusdam in medium de dissicultate itineris : sed omnia pericula omnes difficultates con-
295쪽
temnebat foemina generosi spiritus, ut frusti a me esse intelligens, postremo suasitim, uteretur saltem in hoc
negotio consilio procerum ordinumque regni vel aulae. Promisit se facturam: cumque videret eos aegrius consentire in prosectionem, tam commode eis locuta est, ut persuaseiit,se iter id cum totius Iberiae emolumento facturam. Reducturam enim se in gratiam Maritu iri suum cum Poliarcho rege,&euersiiram pestiferos Ambiodorigis conatus,qui caecus cupiditate alienarum rerum auderet sperare,alienis sumtibus & armis se occupaturum regnum. Has quidem illa prosectionis sitae in
Galliam Consiliatiis suis proponebat rationes: caeterum praecipuam itineris causam intra pectus suum Occultabat, quae erat, ut satiaretur tuo, o Poliarche rex, adspectu.
Certa igitur inuisere te, dedit se in viam, cui ego me socium adiunxi,vsque ad oppidum Rhodopen, situm in littore Maris vicini haud procul Gerundia,estque id oppidum praecipui inter ciuitates Gotha lanicas nominis. Ibi constitit regina, ut intelligeret,quis fuisset snis expeditionis Ibericae in Galliam, & quid ageretur circa maritum eius: ut edocta de his, maiore facilitate &securitate porro ad te proficisci posset. Ad haec verba imis penetralibus pecto iis sui motus est Poliarchus, ut vix sibi temperaret, quin madentibus Iachrymarum imbre luminibus publice testatum face- retastechum,utiq; postquam intellexit, quantum laboris de periculi amore sui suscepisset regina potentissima,
dolebatque non parum ac miserabatur vicem eius, cuius auribus paulo possi tam tristis caesi ad internecionem exercitus & trucidati mariti esset allapsurus nuncius. 'r Archombrotus asperior minus assciebatur, qui iure capsum pronunciabat Argantonium, etsi publicus hostis non fuisset: vel eo duntaxat nomine,quod tam crudeliter
296쪽
ter habitam Elisam tot modis excruciasset.Non est hoc, inquit, tempus lacrymandi, Poliarche frater. quintumulieribus relinquis ploratus istos gemitusque.mollis animi indices,& hoc agis. Caret Iberia rege, caeri Argantonio destituitur praesidio armatorum, tot interemtis captisque hoc praelio militibus: effudit omnes in hanc expeditionem vires opesque. Istud igitur regnum cum Gallia tua uti coniungas,tibique subiicias labora: quod
si nactus fueris, patebit tibi libera & compendiosa in
Mauritaniam via, nec ullus per omnem Europam futi rus est Princeps,qui non tuam revereatur auctoritatem& potentiam. At mitiora agitabat intra animum suum Poliarchus consilia . cuius ad clementiam & aequitatem omnes tendebant cogitationes : cumque regis Siculi suasiones ad ambitionem& vim vergerent,animus contra Poliarchi condolebat etiam hosti victo prostratoque,cuius non affectauerat regnum, sed victoriam cum gloria coniunctam.
Cum igstur receptui cani iustillet, maximamque copiarum partem dimisisset,rogauit Archombrotum, ut ipse cum turmis equitum selectioribus maneret apud Ruscinonem oppidum, tantisper donec ipse profectus cum Iberiae regina collocutus fui Ilet.
PERI OCHE. P0liarchu prosiciscitur in Iberia ut inuisieret Ro
ginam, qua in occursum eius progressa fuerat. Regina petit pacem marito suo , veniamque. Victum hunc acie caesimque narrat Poliarchus. uontincto perculsa regina, multis cum lacry-S 2
297쪽
α 5 Io. BARC LAII ARGE N. mis piancnbmque delet miseram interemti
CItius omnium opinione Rhodopen peruenit Po-liarchus,cum celeribus usus fuisset iumentis. Nee regina quicquam magis mirata est, obstupefacta nobialissimi iuuenis virtutibus, cuius non statis depraedicare poterat diligentiam de bonitatem. Non satis assequebatur animo quid hoc esset: videre regem hostem cundemque benefactorem suum intra hostile regnum;quicum armata manu Iberiam inuasisset, & illius reginam tanto studio conseruatam vellet. His cogitationibus dum se totam impendit, nescia, quid primum quid postremum diceret: nunciatur, adesse Poliarchum,Gallorum regem .Et intrabat ipse iam non facta mora longiore, in conclaue reginae : quae stupefacta, cum aliquando in illius haesisset defixa vultu oculisque: postremo vix verba inueniens, cum admirationis magnitudine prope elinguis facta fuisset; Potui ne ego Vnquam, ait, potuin ego de te, Domine, vel suspicari fore, ut tu, regum illustrissime tantum laboris in te sustiperes ad inuisendam me,quae tibi hostis loco sum,si v statas Iberorum Gallorumque spectes inimicitias ; amica vero & debitrix pro tot effuse in me beneuolentiae signis p Itane parum tibi videtur,asseruisse me liberali manu e vinculis Piratarum nisi me etiam e carceris squalore, in quem me parum consideratus mariti rigor compegerat, vendicatam puticrae restitueres libertatii Si qua fides, Rex, per me non sterit, quin sentires e vestigio, te non ingratae mulieri praestitisse beneficium: sed magnitudo nominis felicita- tisq; tuς omnem refere dς tibi gratiae ademit mihi occasionem. Cave credas, Domine, mea culpa faetiam fuisse, ut Elisa soror tua tam inclementer habita fuerit in meo
regn*.Per me enim si stetissex effecissem, ut dicere poti
298쪽
iet, nullam unquam virginem maiore comitate & exisquisitioribus cultam fuisse honoribus. Persydera iura. perque hoc deuotum tibi caput, nunquam me consensisse in bellum illud, quo maritus meus in iustissima ratione vestram oppugnatum ivit Galliam. Qisin potius, cum meas opposuissem rationes male sanis eius consilia is,& dissuasissem damnosam illam profugitiuo Ambiodorige expeditionem, mota cum primis ciuium perpetuis querelis lamentisque, qui indignissimis modis ferebant hominem exterum tantum posse per Iberiam, quam sine dubio iret perditum : id fuit consiliorum meorum praemium, ut priuata libertate, ex regina captuua fierem,quod nec ipse ignoras. Adeo non distiteor, quod iam libera sum , quod in regio solio constituta, quod tibi referre possum grates , quod te honoribus possum dignisque ρxcolere obsequiis r id tuo potissimum me debere bono Genio,cuius beneficio illa omi iasum adepta; non aurem Fortunae meae, quam semper dissicilem & morosam in me experta sum , dc quae non discedet ab isto ingenio, donec Iberia Gallos habitura est inimicoS. Excepit Poliarchus reginae dicta, opposita oratione tam blanda,iam docta&suaui,ut nesciret ipsa, mirareturnς in Iuuene plus animi magnitudinem, an vero linguae dulcedinem eloquentiamque. Et ut verbo dicam, nihil hic utrimque ad summam Vrbanitatem, comitatem, beneuolenti im omissum est. Cum finitum fuisset prandium , deduxit regina hospitem in iunctos Regiae hortos, ubi habitis,ut fit, mutuis colloquiis , plurimum temporis datum est scaphae, in qua ipsa a Piratis capta, a Poliarcho liberata fuerat. Caeteri sermones fere erant de captiuitate Elisse, de ratione illius liberatae, de fortitudine militum, de copiis Iberi regis. Ibi regina capta suauitate sermonis & amoenitate morum, simulque qui 3 ex cu
299쪽
ex oculis Poliarchi spirabat,miro vigore, nactam se credens tempus tu occasionem faciendi id, quod tam diu
animo agitauerat; decubuit in genua ante Iuuenem,amplexaque eius poplites utroque brachio, inhaesit ei pertinaciter,donec Poliarchus, qui in stuporem raptus fuerat inusitata illae reginae humilitate,conspicatus facti indignitatem, eam subleuauit, negans eam decori ratio- Rem conuenientem habere , quae regina cum esset, in
suo regno ad hunc modum coleret hominem peregrinum , qui in magna felicitatis sitne parte poneret, quod tam nobilis & potentis Dominae flueretur beneuolentia. Surgeret igitur, nec se tam humilem ostenderet abiectamque,erga eum, qui tale nihil sit promeritus, quique multis nominibus ipsi deuinctus esset ob egregia in Elisam sororem suam merita. Non audiuit suadentem talia Poliarchum regina, sed in eodem haesit vestigio, cumque deosculata fuisset manum Iuvenis: ne mi-xeris, inquit,obsecro,regum eminentisti me,me tibi eundem habere honorem , quem statuis altaribusque Di num alias exhibere consueui.Si enim animi tui propensio & aequitas id me facere prohibet, multo magIS cogit regni mei salus,&tot Iberarum gentium a te dependens incolumitas,quarum lacrymis negare hoc ossicium
Imperti, quaesb te tam immanis erroris marito meo
veniam fac ei delusti gratia ,qui excantatus Ambiodorigis fascino arma in te mota it. Vtinam digneris discere ex me, quibus ille causis ad hoc bellum impulsus fuerit; scio te potius ad ignoscendum procliuem fore, quam ad exigendam vindictam. Quicquid autem sit,si nulla Mlia errori eius irrogetur multa id satis sepplicii erit quod tuam irritavit iracundiam , quod populi innocentiam ad lachrymas & iustos clamores adesit, quod me miseram maximis affecit dolotibus,quae simul omnia,ut spe-
300쪽
ro,talia sunt,ut lenita tua excandescentia,ad veniam gratiamque delictorum tam mitem possint prouocare animum. Ita semper videas sub pedibus tuis tuos prostra tos hostes;ita semper triumphet manus tua de omnibus, qui ausi fuerint insano impetu tuis se opponere armis viribusque. Faxint superi, ut flexo ad misericordiam Scindulgentiam mitissimo tuo pectore, in gratiam te cum marito meo possi in reducere, firmamque conciliare pacem inter utrumque regnum populumque. Quod si obtinuero, in coclum isse mihi videbor. Agnouit facile ex his verbis Poliarchus, nondum ac cepisse reginam de successii praelii ad Ruscinonem,mulisto minus de caede mariti regis, quanquam non omnino fugiebant ista populum. Diu igitur cum secum cogit hundus deliberallet, non inueniebat quid diceret, redactus ad omnium consiliorum angustiam illis reginae verbis & commiseratione digna ignorantia. Postremo, cum ingenue fassas esset, non inuenire se verba,quibus orationi mulieris pro dignitate responderet, subleuatam a terra reginam commodis solatus est verbis, negans se impedimento fore, quo minus pax construeretur, redactis ad concordiam & foedus virisque populis, Gallis Iberisque, interque ipsem &Poli
Contremuit ad ultima verba regina, praesagiente ne scio quid infortunii animo eius: & iam pallore, iterum rubore suffusa genas, eccur inter me &se dicit fore pacem,non inter maritum meum &Poliarchum pati.Quς-
renti de marito, respondit rex Gallus : se ideo locutum, quod malus ipsius Genius & acerba fortuna eum priuauerit vita , antequam ipse suppctias ei ferre potuerit. Nullum unquam tonitru tam essicax fuit ad perterrefa- Ciendas ceruas capreasque in Sylvis, quam illa Poliarchi Verba, ad prosternandas omnes mulieris tam corporis