장음표시 사용
151쪽
sa esse cognouerit et Ex quo intelligi potest quam acuti natura sint,qui haresine doctrina credituri fuerint. P raeciarum aute nestio quid adepti sunt, qui didicerunt se quum tepus mortis uenisset, totos esse perituros. Quod ut ita
sit milhil enim pugno9quid habet ista res aut laetabile aut gloriosium' nec in mihi sane quida occurrit,cur no Pythagors sit,& Platonis uera sinia. Vt.n. ronem nullam PIato asterret iide quid homini tribua ipsa auctoritate me
frangeret: tot aut rationes attulit, ut uelle ceteris,sibi certe persuasisse uideat. Sed plurimi cotra nitu tur,animost quasi capite damnatos morte mulctat:
ne* aliud est quida,cur incredibilis his animoire uideatur eternitas, nisi qS
nequeut qualis animus sit uacans corpore intelligere,& cogitatione coprehedere.QIasi uero intelligant quatis sit in ipso corpore,quae cosermatio, quae magnitudo, qui locus : ut si iam possent in homine uno cerni omnia, quae nuc tecta sensicasurus 'ne in co spectum uideatur animus,an tata sit eius tenuitas,ut fugiat aciem. Haec reputent isti,qui negant animum sine corpore se inotelligere posse,uidebunt quem in ipse corpore intelligant. Mihi quidem ira turam animi intuenti multo difficilior occurrit cogitatio,multo* obseurior, qualis animus in corpore sit,ianu alienae domui, qualis quii exierit, & in liberum coetu quasi in domu suam uenerit.Si enim quod nua uidimus,id qua te sit,intelligere no possumus,certe 8c deu ipsum & diuinu animu corpore Iiberatu,cogitatione coplecti no possumus. Dicaearchus quidem Sc Aristoxenus,quia dissicilis erat animi quid aut qualis esset intelligetia, nullu omnino animii esse dixerui.Est illud quide uel maximu,animo ipso animu uidere: nimirui hanc habet uim praeceptu Apollinis,quo moner, ut se quisl noseat.
No enim credo id praecipit,ut mebra nostra aut staturam, figura naue nosea mus: ne*ΠΟS corpora sumus,nel ego haec dicens corpori tuo dico. Quum igitur nolae te dicit,hoc dicit,nosce animum tuum. Nacorpus quidem quasi uas est,aut aliquod animi receptaculu. Ab animo tuo quidquid agitur,id agitur a te. Hunc igitur nosse,nisi diuinum esse rio esset hoc acrioris cuiusdam
animi precet tum,sic ut tributu deo sit, hoc est seipsum posse cognostere. Sed si qualis sit animus ipse animus nestiat,dic quaeis,ne esse quide se sciet ne ino ueri quide se Ex quo illa ro nata est Platonis,quae a Socrate est in Phaedro expli cata,a me autem posita est in sexto libro de Rep. Quod semper mouet, Mid aeternum est: quod aut motum affert alicui,quod in ipsum agitatur aliude, in quando finem habet motus,uiuendi quoq; finem habeat necesse est: tu igi tur quod seipsum mouet, quia nunu deseritura se,nuna ne moueri quide desim nitiauin etiam ceteris quae mouentur, hic sons, hoc principium est mouena di. Principii autem nulla est origo,na ex principio oriuntur omnia. Ipsum N autem nulla ex re alia nasti potest.Nec enim esset id principium,quod gignevretur aliunde. uod si nuna oritur,ne occiditqitidem una. Nam principiuru extinctium,nec ipsum ab alio renaseetur,nec a se aliud creabit. Siquide necesse Mest a principio oriri omnia. Ita fit ut motus principiu ex eo sit, quod ipsum ati se mouetur. I d aut nec nasei potest,nec mori: uel cocidat omne coelu,omnis laenatura cosistat,necesse est,nec uim ullam nancistatur,qua primo impulis movueatur . auum pateat igitur aeternum id esse, quod seipsum moueat, quis vest qui hanc natura animis esse tributa neget I nanimu est enim Oe qae pulsis v agitatur externo. Quod autem animal est,id motu cietur interiore Sc suo: na
152쪽
ΤVSCVLANARV Μ Q V ΑΕ ST. haec cst propria natura animi ato uis .iniae si cst una ex omnibus quae se ,
sam semper moueat, neq; nata certe est,& aeterna est. Licet cocurrant plebeii
omnes philosophi sic enim η,qui a Platone 5c Socrate Sc ab ea similia dissi. dent appellandi uidentur)non modo nihil unquam tam eleganter explicaobunt,sed ne hoc quidem ipsum it subtiliter conclusum sit intelliget. Sentit igitur animus se moucri: quod quia lentit, illud una sentit,se ui sua non aliena moueri,nec accidere poste ut ipse unquam a se desseratur. Ex quo emcitur aeterni tas,nisi quid habes ad haec. A. Ego uero facile sum pastus,ne in mente qui dem mihi aliquid contra uenire,ita isti faveo sententiae. M. ini id iIIa tan dem,num leuiora censes,quae dcclarant inesse in animis hominu diuina que dant' quae si cernerem quemadmodum nasci possent, etiam quemadmodum
interirent uiderem. Nam sanguinem,bilcm,Pituitam, Ossa, neruoS,Uenas, omnem deniq; membrorum Sc totius corporis figura uideor posse dicere, unde concreta,& quomodo facta sint. Per animum ipsum, si nihil cetineo nisi id, ut per eum uiueremuS,tam natura putarc in hominis uitam sustetari, q uitis, si arboris. Haec enim etiam dicimus uiuere. Ite si nihil haberet animus homi nis, nisi ut appeteret aut sugeret,id quot emet et comune cum bestris. Habet primum memoriam,& eam infinitam rerum innumerabilium. Quam quiodem Plato recordationem esse uult uitae superioris. Nam in illo libro qui in scribitur Memno, pusionem quendam SocrateS interrogat quaedam geometrica de dimensione quadrati. Ad ea sic ille respondet ut puer: S tamen ita faciles interrogationes sunt,ut gradatim respodens eo perueniar, quasi geometrica didicisset.Ex quo cssici uult Socrates,ut discere nihil aliud sit, a recordari. Quem locum multo etiam accuratius explicat in eo sermone, quem habuit eo ipso dic,quo excessit e vita. Docci cnim quemvis, qui omnium reru rudis csse uideatur,bene intcrroganti respondenteiri,declarare te n5 tum illa disce, re,scd reminiscendo recognoscere: nccuero fieri ullo modo poste,ut d pueris tot rerum atqet tantarum insitas,& quasi co signatas in animis notiones, quas ἐmi r uocant, haberemus, nili animus anteu in corpus intraui isti, in reru cognitione uiguisset. Quirini nihil ect,ut omnibus locis a Platone disseritur: nihil enim ille putat elie, quod oriatur,& intercat,idi Blum ess e,quod semo per tale sit,qualem ideam appellat ille,nos speci :n6 potuit animus hoc in
corpore inclusius agnoscere,cognita attulit. Ex quo tam multarum rerum coognitionis admiratio tollitur. Nel ea planc uidet animus,quum repente in ta
insolitum tamq; perturbatum domicilium immigrauit, sed quum se collegit
atq; recreauit,tum agnoscit illa reminiscendo. Ita nihil aliud est discere nisi recordari.Ego autem maiore etiam quodam modo memoria admiror. ini id est enim illud quo meminimus,aut quam habet uim aut unde naturam No quaero quanta memoria Simonides sitisse dicatur,quanta Theodecti es,quanta is qui a Pyrrho legatus ad Senatum est mistis Cyneas,quanta nuper Carneades,quanta qui modo fuit Sceptius Metrodorus, quanta noster Hortenosius: de cominum omnium memoria loquor,& eorum maxime qui in aliquo maiore studio& arteucriantur,quoru quanta mens sit,dissicile est existima Te,ita multa meminerunt. Qtiorsum igitur haec spectat oratio que sit illa uis,& unde sit,intelligendum puto. Non est certe nec cordis, nec tanguinis, nec cerebri,iaec atomoru. Anima sit animus,ignis ue nescio,nec me pudet ut istos
153쪽
sateri nescire quod nescia. Illud si ulla alia de re obscura assirmare possem siue
anima,sive ignis sit animus,cum iurarem ce diuinum. uid enim obsecro te, terra ne tibi aut hoc nebuloso Sc caliginoso coelo,aut fata aut cocreta uideturtata uis memoris i Si quid sit hoc no uides,at quale sit uides: si ne id quide atquatum sit,prosedio uides. Quid igitur utrum capacitatem aliqua in animo Putamus esse quo tanquam in aliquod uas ea quae meminimus,infundantur
Absurdum id quidem: qui enim fundus,aut quartalis animi figura intelligi
Potest aut quae tanta omnino capacitas An imprimi. quasi ceram animum Putamus, memoriam esse signatarum rerum in mente uestiolar Quae poseiunt uerborum, quae rerum ipsarum esse uestigiar auar porro tam immensa magnitudo,quae illa tam multa possit eiungere Quid illa uis quae tandem est,quae inuestigat occulta,quae inuentio atq; excogitatio dicitur e Ex hac ne tibi lcrrena mortali* natura caduca concreta ea uideture aut qui primus, quod summae sapientiae Pythagorae uisum est,Omnibus rebus imposuit nosemina aut qui dissipatos homines congregauit,& ad societatem uitae conuost cauic Aut qui sonos uocis, qui infiniti uidebantur,paucis literarum notis terminauitet Aut qui errantium stellarum motus,progressiones institutiones notauit Umnes magni,etiam superiores,qui fruges,qui uestitum,qui ted a, qui cultum uitae,qui praesid ia contra seras inuenerunt, a quibus mansuefacti& exculti,a necessari is artificηs ad elegantiora defluximus. Nam S auribus oblectatio magna ex parte est inuenta,& temperata uarietate & natura sonorum,S astra suspeximus,lum ea que sunt infixa certis locis,tum illa no re,sed iocabulo errantia: quorurn c5uersiones, Omnis P motus qui animus uidit is docuit similem animum suum es se eius,qui ei fabricatus in coelo esset . Nam
quum Archimedes lune,Blis,quino errantium motus in spheram illigauit, effecit idem quod ille qui in Timaeo inudum aedificauit Platonis deus, ut tarditate Sc celeritate dissimillimos motus una regeret couersio. Quod si in hoc mundo fieri sine deo non potest,ne in sphaera quide eosdem motus Archimedes sine diuino ingenio potuisset imitari. Mihi uero ne haec notiora quidem& illustriora carere ui diuina uidctur,ut ego aut poetam graue plenum iu carmen sine coelelti aliquo mentis instinetu putem standere: aut eloquentia sine maiore quadam ui fluere abundantem sonantibus uerbis,uberibusqr senten ius. Philosophia uero omnium mater artium,quid est aliud ,ni si,ut Plato ait,
donum,ut ego,inuentum deorum Haec nos primum ad illorum cultum,deo
inde ad ius hominum,quod situm est in generis humani societate,tum ad modestiam magnitudinem l animi erudiuit:eademst: ab animo tansi ab oculis caliginem dispulit,ut omnia supera,insera,Prima,ultima,media uideremus. Prorsus haec diuina mihi uidetur uis,quae tot res cssiciat & tantas. Quid est enim memoria rerum & uerborum s quid porro inuentio profecto id quo nec in deo quidquam maius intelligi potest. No enim ambrosia deos,aut neo stare,aut Iuventate pocula ministrante laetari arbitror: nec Homeru audio, qui Ganimedem a disss raptum ait propter sermam,ut Ioui pocula ministra ret: non iusta causa,cur Laomedonti tanta fieret iniuria. Fingebat haec Ho merus,& humana ad deos transerebat diuina mallem ad nos. Quae autem diuina uigere,sapere,inuenire,meminisse .Ergo animus,qui ut ego dico, dio
uinus est,ut Euripides audet dicere,deus. Et quidem si deus aut aia, aut ignis
154쪽
est,idem est animus hominis. Nam ut illa natura coelestis et terra uacat Sc humore,sic utriuscpharum rerum humanus animus est expers. Sin aut est quinta quaedam natura ab Aristotele inducta,primum haec & deorum est & animorum. Hanc nos sententiffsecuti,his ipsis uerbis in consistatione haec expresnsimus. Animorum nulla in terris origo inueniri potest. Nihil enim est in ani miS mixtum aloe concretum,aut quod ex terra natum ait fustum esse uideao tur,nihil ne aut humidum quidem,aut flabile,aut igneum. His enim in natiMnris nihil inest,quod uim memoriae,mentis,cogitationis habeat, quod Sc prso terita teneat,& sutura prouideat,& complecti possit praesentia,quae sola diuiuna sunt: nec inuenietur unci unde ad hominem uenire possint nisi ideo. Sin v gularis est igitur quaedam natura at uis animi seiucta ab his usitatis notis naturis. Ita quidquid est illud quod sentit,quod lapit,quod uult,quod uiget, coeleste S diuinum est: ob ea mi rem aeternum sit necesse est. Nec uero deus ipse qui intelligitur a nobis,alio modo intelligi potest,nisi mens soluta quaestdam 8c libera legregata ab omni concretione mortali,omnia sentiens Sc mouens, ipse praedita motu sempiterno. Hoc e genere,at eadem e natura est humana mens. Vbi igitur aut qualis e ista mense ubi tua, aut qualis, potiasne diceree An si omnia ad intelligendum no habeo quae habere uelle, ne his quidem quae habeo mihi per te uti licebit Non ualet tantum animus, ut seipsum ipse uideat: at ut oculus, sic animus sese no uidens alia cernit. No uidet autem, quod minimum est,sormam sua fortasse, qu id quoq3,sed relinquamus, uim certe, sagacitatem,memoriam,motum,celeritatem uidet. Haec magna,i,sc distuina ,haec sempiterna sunt. Qua facie quidem sit,aut ubi habitet,ne quaeren dum quidem est ut quum videmus speciem primum candorem coeli,deino de coversionis celeritatem latam,quantam cogitare no possumus, tum uicisi situdines dierum ait no stium,co mutationesi temporii quadripartitas ad maturitatem frugum,& ad teperationem corporum aptas, eorum P omniumoderatorem & ducem solem, lunam cp accretione Sc diminutione luminis quasi fastorum notantem Sc significantem dies. Tum in eodem orbe in XII partes distributo quinq; stellas serri, eosdem cursus constantissime seruates disparibus inter se motibus,nocturnam y cocti formam undi* syderibus ornatam.Tum globum terrae eminetem e mari, fixum in medio mundi uniuer si loco,duabus oris distantibus habitabilem & cultum, Irarum altera, quanos incolimus,sub axe posita ad stellas septem,unde Horrifer aquilonis stridor gelidas molitur nives :Altera australis ignota nobis,quam uocant Graeci οσταζονα. Ceteras partes incultas, aut stigore rigeant,aut urantur calore. Hic autem ubi habitamus non intermittit suo tempore Coelum nitescere,arbores frondescere Vites laetificae pampinis pubescere, Ramos baccarum ubertate incurvescere, 'Segetes largiri fruges, florere omnia, Fontes scatere, herbis prata conuestirier. Tum multitudinem pecudum partim ad uescendum,partim ad cultus agrorum,partim ad uehendum,partim ad corpora uestienda: hominem p ipsum quasi contemplatorem coeli ac deorum,ssorumi cultorem,atque hominis
155쪽
LIBER I . I 4 rutilitati agros omnes S maria parentia. Hec igitur Sc aIta inumerabilia quit cernimus,pos imus 'ne dubitare quin his praesit aliquis coditor uel estector, si haec nata sunt,ut Platoni uidetur: uel si temper fuerint,ut Aristoteli pIacet,
moderator tanti operis Sc mulacris Sic mentem hominis quamuis eam non uideas,ut deum non uides, tamen ut deu agnoscis ex operibus eius : sic ex memoria rerum & inuentione celeritate motus omniss Pulchritudine uirtutis,uim diuinam mentis agnoscito. In quo igitur loco est Credo equidem in capite:& cur credam afferre possum, sed alias: nunc ubiubi sit animus, certe quidem in te est Quae est ei natura propria,puto &sua. Sed fac igneam, fac spirabilem,nihil ad id de quo agimus: illud modo uideto, ut deum noris, si eius ignores & locum & faciem,sic animum tibi tuum notum csse oporteo re,etiam si ignores & locum Sc formam. I n animi autem cognitione dubita,
re non possumus,nisi plane in physicis plumbei sumus, quin nihil sit animis
admixtum,nihiI concretum,nihil copulatum,nihil coagmentatum, nihil duplex: quod quuita sit,certe nec secerni,nec diuidi,nec discerpi, nec distrahi potest,nec interire igit. Est enim interitus quasi discessus & sccretio ac direptus earum partium,quae ante interitum itinctione aliqua tenebantur. His S ta, libus rationibus adductus Socrates,nec patronum quaesiuit ad iudicium ca pilis,nec iudicibus supplex suit: adhibuitqχ liberam contumaciam a magni tudine animi inductam,non a stiperbia. Et supremo uitae die de hoc ipso multa disseruit,& paucis ante diebus quum facile possiet educi e custodia, noluit. Et quum pene in manu iam mortiferum illud teneret poculum, loquutus ita
est,ut non ad mortem trudi,uerum in coelum uideretur ascendere. I ta enim censebat,ita disseruit,duas esse uias,duplices P cursus animorum c corpo
re excedentium. Nam qui te humanis uitiis contaminassent,& se totos libidin ibus ded id istent,ubus caeca ti uelut domesiticis uitris atm flagitiis se inquinauissent uel in Rep. uiolada fraudes inexpiabiles cocepissent, iis deuiu quododam iter esse seclusum a concilio deorum. at autem se integros castos pseruauissent,quibuscii suismet minima cum corporibus contagio,sesel ab his semper seuocassent,ellenti in corporibus humanis uitam imitati deoru, his ad illos a quibus essent pro sedit,reditum facilem patere. Iracp commemorat,
ut cygni,qui non sine causa Apollini dicati sunt,sed quod ab eo diuinatione
habere uideantur, qua prouidentes quid in morte boni sit,cum cantu & uost Iuptate moriantur,sic omnibus 8c bonis Sc doetis esse faciendum. Nec uero de hoc quisquam dubitare posset,nisi idem nobis accideret diligenter de animo cogitantibus,quod iis siope usu uenit,qui quum acriter oculis descietem
solem intuerentur,ut aspecto una omnino amitterent, sic mctis acies seipsam instuens,nonnunquam hebescit. Ob eam cycausam contemplandi diligentiam v amittimus. I taq; dubitans,circum spe stans,haesitans,inulta aduersa reuertes, tanquam ratis in mari immenso nostrauehitur oratio Sed haec uetera, a Graecis.Cato autem sic abhte uita,ut causam moriendi nactum se esse gau
deret. Vetat enim dominans ille in nobis deus iniussu hinc nos Ilio demigraν Te. auum uero causam iustam deus ipse dederit,ut tunc Socrati,nunc Catost ni,saepe multis,nae ille mediusfidius uir sapiens laetus ex his tenebris in lucem illam excesserit. nec in illa uincula carceris ruperit,iRes enim uetant, sed tacin a magistratu,aut ab aliqua potestate legitima,sic adeo euocatus atque emis ius
156쪽
LIBER I. Is senim ignorantis,quum de aeternitate animorum dicatur,de mente dici, quae omni turbido motu semper uacet,non de partibus his, in qbus aegritudines, ire libidinescis uersentur: quas is contra quem hec dicantur, semotaS a mente,&disclusas putat. Nam similitudo magis apparet in bestiis, quarum animi
sunt rationis expertes,hominum autem similitudo in corporu figura magis extat:&ipsi animi, magni refert quati icorpore locati sint. Multa enim e corpore existunt,quae acuant mentem,multa quae obtundant. Aristoteles qui, dem ait,omnes ingeniosos melancholicos esse,ut ego me tardiorem esse non moleste seram :enumerat multos,idq3 quasi conster,rationem cur ita fiat, asestri. Quod si tanta uis est ad habitum mentis in his quae gignuntur in corpore,ea sinat autem quaecun y sunt quae similitudinem faciant, nihil necesssitatis
affert cur nascatur animi similitudo. Omitto similitudines: uellem adesse posset Panaetius,uixit cum Aphricano: quaererem ex eo,cuius suorum similis suisset Aphricani statris nepos,facie patris,uita,omnium pcrditorum ita similis,ut esset facile teterrimus.Cuius etiam similis P. Crassi sapientis 3c eloquetis,S primi hominis nepos,multorum aliorum clarorum Uirorum, quos nihil attinet nominare,nepotes et fit 3. Sed quid agimus oblitore sumus hoc nunc nobis esse propositum, quum fatis de aeternitate dixerimus,lae,si interiorent quidem animi,quid a mali esse in morter A. Ego uero meminera: sed te de aeternitate dicentem aberrare proposito facile patiebar. M. Video te alta spe stare,& uelle in coelum migrare. A. Spero fore ut contingat id no his:sed fac,ut isti uolunt,animos no remanere post mortem: uideo nos si itast,priuari spe beatioris uitae. M. Mali uero quid affert ista sententia et Fae enim animum sic interire ut corpus :nu igitur aliquis dolor aut omnino post mortem sensus in corpore est Nemo id quidem dicit,& si Democritum insimulat Epicurus,Democritici negant:ne in animo quidem igitur sensus remanet,ipse enim nusquam est. Vbi igitur malum est quoniam nihil tertiit. An quoniam ipse animi discessus a corpore non sit sine dolore Vt creda ita esse,
est id exiguum:&sal sitim esse arbitror,& fit plerunq; sine sensu, non nunci
etiam cum uoluptate. Totumq; hoc leue est qualecunq; est. Fit enim ad punoctu temporis. Illud angit,uel potius excruciat,discessus ab omnibus his quae sunt bona in uita .Vide ne a malis dici uerius possit. id cgo nunc Iugeauio tam hominum uere dc iure possum. Sed quid necesse est quum id agam ne post mortem miseros nos putemus fore,uitam etiam efficere deplorando miseriorent Fecimus hoc in eo libro,in quo nosmetipsos quantum potuimus, consolati sumus. A malis agitur mors abducit,non a bonis. Verum si quaerismus,hoc quidem a Cyrenaico Hegesia sic copiose disputat,utis a Rege Plostlamaeo prohibitus ce dicatur illa in scholis dicere,quo multi his auditis morotem sibiipsi consciscerent.Callimachi quidem epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,quem ait,quum nihil ei accidisset aduersi,e muro se in maore abiecisse lecto P latonis libro.Eius autem quem dixi Hegesiae liber est αποκαρτκων,quod a uita quida per inediam discedes,reuocatur ab amicis,quibus respondens uitae humanae enumerat incomoda. Possem id facere,& si minusu ille,qui omnino uiuere expedire nemini putat. Mitto alios,etiam ne nobis expedit,qui 3c domesticis & sorensibus solatiis ornamentiscn priuati, certe si ante occidissemus,mors nos a malis non a bonis abstraxisset.Sit igitur alio
157쪽
isc TV S CVLANARV Μ Q VA EST. quis,qui nihil mali habeat,nullii a fortuna uulnus accepcrit. MeteIIiis iIIe honoratus quatuor filiis,at quinquaginta Priamus,quibus decem SI septem iusta uxore natis: in utrol eandcm habuit fortuna potestatem, sed usa in alteoro est. Metellum enim multi filia,filiae,nepotes,neptes in rogu imposuerunt. Priamum tanta progenie orbatum quum in ara confugisset,liostilis manus interemit. Hic si uiuis fili js,incolumi regno occidisset, ω Astante ope barbarica, o Tectis caelatis,laqueatis, utrum tandem a bonis an a malis discessisset Tum prosecto uideretur a bonis. At certe ei melius euenisset, nec tam flebiliter illa canerentur. ω Haec omnia uidi inflammari,
ω Priamo in uitam euitari, o Iouis aram sanguine turpari.
Quasi uero ista uel quidquam tum potuerit ei melius accidere: quod si ante
occidisset,lamen euentum omnino amisisset,hoc autem tempore sensum ma
lorum amisit. Pompeio nostro familiari quum grauiter aegrotaret Neapoli, melius est factum. Coronati Neapolitani Herut,nimirum etiam Puteolani, uulgo ex oppidis publice gratulabantur: ineptum sane negocium & graecise lum,sed tamen sortunatum.Vtrum igitur si tum eet extinctus,a bonis rebus, an a malis discessisset Certe a miseris. No enim cum socero bellum gessisset, non imparatus arma siumpsisiat,non domum reliquisset,non eκ Italia stigis set,non exercitu amista nudus in seruorum serrum 8c manus incidisset: non liberi defeti,no fortunae oes a uictoribus possiderentur. Qui si morte tu obisset,in amplisssimis sortunis occidisset.is propagatione uite quot,quatas, η iris credibiles hausit calamitates Haec morte essiigiuntur,etiam si no euenerint, tamen quia possunt euenire. Sed homines ea sibi accidere posse non cogitat.
Metelli sperat sibi quisci' sortunam proinde quasi aut plures sortunati sint,ci infelices,aut certi quid si sit in rebus humanis,aut sperare sit prudelius a timere. Sed hoc ipsum concedatur,bonis rebus homines morte priuari: ergo etiacarere mortuos uitae commodis,idi esse miserum,certe ita dicat necesse est.
An potestis,qui non est,re ulla carere Triste enim est nomen ipsum caredi. quia subricitur haec uis,habuit,no habet,desiderat,requirit, indiget. Opinor haec incomoda sent carentis: caret Oculis,odiosa caecitas, liberis,orbitas, ualet hoc in uiuis. Mortuorum autem non uitae modo commodis sed ne uita quideipsa quisquam caret:de mortuis loquor qui nulli sunt. Nos qui sumus, nu aut si cornibus caremus,aut pennis,sit qui id dixerit Certe nemo. Quid ita quia quum id non habes,quod tibi nec usu nec natura aptum fit,non careas, etiam si sentias te non habere. Hoc premendum,etiam ato etiam est arguendu,confirmato illo de quo si mortales animi sunt,dubitare non possumus quin tanstius interitus in morte sit,ut ne minima id quidem stispicio senses relinquatur.
Hoc igitur probe stabilito & fixo illud excutiendum est, ut sciatur ad sit ca
Tere,ne relinquatur aliquid erroris in uerbo.Carere igitur hoc significati egere eo quod habere uelis. I nest enim uelle in carendo, nisi quum sic laquam in febri,dicitur alia quadam notione uerbi.Dicitur enim alio modo etiam carestre,quum aliquid non habeas,& non habere te sentias,etiam si id iacile patiaρxe.Carere enim in morte non dicitur,no enim esset dolendum. Dicitur illud
158쪽
honoearere,quod est matu: sed ne uiuus quide bono caret,si eo non indiget, sed in uiuo intelligi tamen non potest regno carere.Dici autem hoc in te latis subtiliter non potest,post et in Tarquinio quu regno ect expulsus: at in mortuo ne intclligi quide potest.Carere enim sentientis est,nec sen si is in mortuo est,ne carere quidem igitur in mortuo est. Quanqua quid opus est in hoc philosophari,quum rem non magnopere egere philosophia uideamus uoti
cs non modo ducitores nostri, sed uniuersi etiam exercitus ad non dubia mortem concurrerunt inrae quidem si timeretur,non L. Brutus arcens eu reditu tyrannum,quem ipse expulerat,in praelio concidisset. Non cu Latinis de
certans pater Decius,cum Hetrustis filius,etiam cum Pyrrho nepos se hosti,um telis obiecissent. Non uno bello pro Patria cadentes Scipiones Hispania uidisset,Paulum& Geminum Canne,Venusia Marcellum, Latini Albinu, Lucani Gracchum.Num quis horum miser hodie ne tum quidem post spis ritum extremum.Nec enim potest esse miser quisquam sensu perepto. A. At id ipsum odiosum est,sine sensu ee. M. Odioliam si id esset carere, auii uero perspicuu sit,nihil posse in eo esse,qui ipse non sit,quid potest esse in eo odiosum, qui nec careat nec sentiate Quanil hoc quidem nimis saepe,sed eo quod in hoc inest omnis animi contractio ex nactu mortis. inai enim satis uiderit, id qSest luce clarius,animo & corpore consumpto,tolossi animante deleto,& facto interitu uniuerso,illud animal quod fuerit faetum esse nihil,is plane perspiciet inter Hippocentaurum,qui nunquam fuerit, SI Regem Agameomnoncm,nihil interesse: nec pluris nunc iacere. V.Camillum hoc ciuile bel Ium,u illo uiuo ego secerim Romam captam.Cur igitur et Camillus doleret, si haec post trecentos & quinquaginta sere annos euctura putaret: S ego doleam si ad decem millia annorum gentem aliquam urbem nostram potitura putem inita tanta charitas patriae est,ut eam no sensu nostro,sed salute ipsi,us metiamur. Itaq3 no deterret sapientem mors,quae propter incertos casus cotidie imminet,&propter breuitatem uitae nunci longe potest abesse, quominus in omne tempus reip. sitis p cosulat, S posteritate ipsam,cuius sensium habiturus no sit,ad se putet pertinere. iniare licet etia mortalem ec animum iudicantem,aeterna moliri no gloriae cupiditate,quam sensurus no sit, sed uirtutis, quam necessario gloria,etiam si tu id no agra,cosequatur. Natura uero se sic habet,ut quomodo initium nobis rerum omnium ortus noster asterat, sic exitum mors:&ut nihil pertinuit ad nos ante ortum,sic nihil post morte pertinebit. In quo quid potest esse mali,quum mors nec ad uiuos pertineat nec ad mortuos alteri nulli sunt,alteros non attingit. QNam qui leuiorem saciunt,somni simillimam uolunt esse,quasi uero quisquam ita nonaginta anos uelit uiuere,ut quum sexaginta consecerit,reliquos dormiat. Ne sues quidem id uelint,non modo ipse.Endymion uero, si fabulas audire uolumus, Destio quando in Latmo obdormiuit,qui est mons Cariae,nondum opinor est exoperrectus. Num igitur eum curare censes,quum luna laboret,a qua consopiotus putatur,ut eum dormientem ostularetur aid curet autem qui ne sentit quidem Habes somnum imaginem mortis,eami cotidie induis,& dubitas quin sensus in morte nullus sit,quum in eius simulacro uideas esse nullu sen sum Pellantur ergo istae ineptiae pene aniles,ante tempus mori miserum ce.
159쪽
m TVs CVLANARV Μ Q VA EST. pecuniar,nulla praestituta die. Quid est igitur quod querare si repctit quia inutillic ea enim coditionc accepcras. Iidem si puer paruus Occidit,aequo animo sic rendum putantas uero in cunis,ne querendum quidem: atqui ab hoc accrobius exegit natura quod dcderat. Nondum gustaucrat,inquiunt,. uitae suauis ratem. Hic autem iam sperabat magna,quibus stui coeperat. At id quide ip. sum in ceteris rebus melius puratur,aliquam partem si nullam attingere: curn in uita secus Quanquam non male ait Callimachus,multo saepius lacrimauis se Priamum si Troilum .Eorum autem,qui exaeta aetate moriuntur, sortuna laudatur.Cur Nanaocoonuit is,si uita longior daretur, posset es e iucudi or,nihil est enim profecto homini prudctia dulcius,quam, ut cetera auserat, affert certe senectus. Quae uero clas longa est aut quid omnino homini lon, gum nonne modo pueros,modo adolescentes in cursu a tergo inseques, necopinantis assequuta est senectus Sed quia ultra nihil habemus, hoc logum ducimus. Omnia ista perindc ut cuil data sunt pro rata parte a uita, loga authreuia dicuntur. Apud Hypanin fluuium,qui ab Europae parte in Pontum influit, Aristotcles ait belliolas quasdam nasci,quae unum die uiuant. Ex his igitur hora. Vill .quae mortua est,prouessita aetate mortua est : quae uero occidente sole,decrepita,eo magis si etiam solstitiali die. Conser nostram longissimam aetatem cum aeternitate, in eadem propemodum breuitate, qua illae bestioleturcperiemur. Contemnamus igitur omnes ineptias, quod enim leuius. huic leuitati nomen imponam totaingiuina bene uiuedi in animi robore ac magnitudine,ut in omnium rerum humanarum contemptione ac despicienotia,& in omni uirtute ponamus. Nam nunc quidem cogitationibus molestissimis effoeminamur,ut si ante mors aduentet,' Chaldaeorum promissa cono sequuti sumus, spoliati magnis quibusdam bonis,illusi destitutiqet uideamur. Quod si expc stando S dcliderando pedemus animis,cruciamur, angimur. Pro dii immortales u illud iter iucundum esse debet,quo consecto, nulla reliqua cura, nulla solicitudo sutura sit si me delectat Theramenes,quaint elaoto animo est Et si enim flemus quum legimus,tamen no milerabiliter uir clarus emoritur,qui quum conicetiis in carcerem,triginta iussu tyrannorum uenenum ut sitiens obduxisset,reliquu sic e poculo ciccit,ut id resonaret. Quo sonitu reddito arridens, P ropino,inquit,hoc pulchro Critiae, qui in eum suerat teterrimus, Graeci enim in conuiuris solent nominare,cui poculum tradio turi sunt. Lusit uir egregius extremo spiritu,quum iam praecordi js concepta mortem contineret. Ucreq; ei qui uenenum praebuerat, mortem est eam auo guratus,quae breui consequuta est. Quis hanc animi maximi aequitate in ipsela morte laudaret,si mortem malum iudicarete Vadit in eundem carcerc,at in eundem paucis post annis scy phum Socrates eodem scelere iudicum, quon tyrannorum Theramenes. Quae est igitur eius oratio, qua facit eum Platon usum apud iudices iam morte multatum Magna me,inquit,spes tenet iudi υ ces,bene mihi euenire,quod mittat ad mortem. Necesse est enim sit alterum B de duobus,ut aut sensus omnino mors omnes auferat,aut in alium quendam is locum ex his locis morte migretur. Quamobre siue sensus extinguit, morsivei somno similis est,qui non una etia sine uisis somniore placatissimam quieteri affert,dii boni quid lucri est emori aut ci multi dies reperiri possint, qui talio nociti anteponantur. Cui similis sutura est perpetuitas Ois consequentis tῖiS.
160쪽
L I B E R I. I ' ' quss me beatior Sin uera sunt que dicuntur,migrationem esse mortem in eas oras,quas quieuita excesserint, incolur,id multo iam beatius est,te quum ab M 16s qui se iudicum numero haberi uolunt,euaseris,ad eos uenire,qui uere iudi v ces appellentur, Minoem, Rhadamanthum, Aeacum,Triptolemum: conueυ niret eos qui iuste 8c cum fide uixerint. Haec peregrinatio mediocris uobis in uideri poteste ut uero colloqui cum Orpheo, Musaeo,Homcro, Hesiodo Iste at,quanti tandem aestimatis Equidem sepe emori,si fieri posset,uellem ut ea v quae dico mihi liceret inuenire. auanta delectatione autem assicerer, quum ain Palamedem,quum Aiacem,quum alios iudicio iniquorum circumiactos coom uenirem.Tentarem etiam summi Regis,qui maximas copias duxit ad Tro rutam,& Vlyssis Sisyphi prudentiam. Nec ob eam rem,quum haec exquireat rem,sicut hic faciebam,capite damnarer. Ne uos quidem iudices ii qui me aba, soluistis mortem timueritis. Nec enim cuisi bono mali quida evenire potest,m nec uiuo,nec mortuo,nec unquam eius res a dissS immortalibus negligentur, , nec mihi ipsi hoc accidit fortuito. Nec uero ego iis a quibus accusatus sum,aueat a quibus condemnatus,habeo quod succenseam,nisi quod mihi nocere se crem diderunt.Et hoc quidem hoc modo,nihil autem melius aestimo. Sed tempusa, est,inquit,iam hinc abire me ut moriar, uos ut uitam agatis. Vtrum autem x, si melius,di j immortales sciunt,hominem quidem scire arbitror neminem. a, Ne ego haud paulo huc animum malim,u eorum omnium sertunas, qui de hoc iudicauere.Et si quod praeter deos negat scire quenquam,id scit ipse utrumetius sit,inam dixit ante, sed suum illud, aihil ut assirmet,tenet ad extremu. Nos autem teneamus,ut nihil cescamus esse malum,quod sit a natura datum omnibus,intelligamus si mors malum sit, esse sempiternum malum. Naim uitae miserae mors finis esse uidetur,mors si eli misera, finis esse nullus potest . Sed quid ego Socratem aut Theramenem, praestatis uiros uirtutis S sapientiae gloria commemoro quum Lacedaemonius quidam,cuius ne nomen quidem proditum est,mortem tantopere contempserit,ut quum ad eam duceretur damnatus ab Ephoris,& esset uultu hilari atq; laeto,dixissetq; ei quidam inimicus,Contemni ne leges Lycurgi respoderit,Ego uero illi maximam gratiam habeo,quod me ea poena mulct auerit,quam sine mutuatione & sine uersiira possem ditatuere.O uirum Sparta dignum,ut mihi quidem qui tam magno animo seerit,innocens damnatus esse uideatur. Taleis innumerabi, Ieis nostra ciuitas tulit.Sed quid duces Sc principes nominem quum legioones scribat Cato saepe alacreis in eu locu prosectas,unde redituras se no arbiatraretur. Pariato Lacedsmoni j iTermopylis occideriit. In quo Simonides Dic hospes Spartae,nos te hic uidisse iacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur.
Quid ille dux Leonidas dicita Pergite animo serti Lacedaemonii, hodis apud inferos sertasse coenabimus. Fuit haec gens sertis,dum Lycurgi leges uigebant.E quibus unus,quum Perses hostis in colloquio dixisset glorians,
Solem praeiaculorum multitudine &sagittarum nouidebitis: In umbra igitur, inquit,pugnabimus.Viros commemoro. Qualis tandem Lacaena,quae quum filium in prsi tu misisset,& intersectium audisset, Idcirco inquit,genuestram,ut esset qui pro patria mortem non dubitaret occumbere.Esto series 8c