Caelii Apitii, ... De re culinaria libri decem. B. Platinae Cremonensis De tuenda ualetudine, natura rerum, & popinae scientia libri 10. Pauli Aeginetae De facultatibus alimentorum tractatus, Albano Torino interprete

발행: 1541년

분량: 346페이지

출처: archive.org

분류: 약학

171쪽

, P. PLATINAE c REMON. Felicis mali quo non praestititius ullum, Pocula si quando saevae injicere nouercae, Miscueruntq; herbas,er non innoxia uerba. N emo enim dubitat hoc de citro dictu ,cutis uaria habentur genera. Alia enim sunt,quae silua consen Mauritaniae producit. Alia quae in Italia,Cr Media nascuntur. Umnium tamen magnitudine potius, quum genere dictarentium eademstre ui est. Odorati ima enim sunt, cruestibum interiectas tineis necant. Unde Cr odorata uerasus citrosa a Neuio uocatur. Generuntur autem in Persia de omni tempore:alia enim praecarpuntur, alia interim maturescunt. Putatur etiam in uenemo contraeri qu)d usta cum vino purgatione virium suarum bibentes seruanti Non tamen una eadems virtus in omnibws citri partibvie .Putamina enim calida fiunt:quod inim est se acidum,ue per hoc stiplicam uim habere manifestum est. His erealida obsoni s adhibentur omni tempore ,6tite tamen praecipue, quod bilem reprimunt,sitim extinguunt, σdesiderium edendi inducunt. Multis aevritudinibws citreauu medetiar:nam Cr praegnantes mulieres a nausea uenis dicunt: er tritum iri potione uini datum,lieni ac quereis Iu corporis medetur Sunt qui citrum te bellatim concissum ex de , olao, Cr aceto comedant. De malis clatreis uel Nedicis, quae uulas narantia vocarum, e dem stre dici possint. Verum quia quaedam dulcia, quaedam acida sunt, uescendi ratio ex superioribws praeceptis repetatur. Dulcia ante cibum quouis temporure sumpta stomacho conueniunt. Necnon acida, si face ro fuerint remo ita, quodsit Ablato corio, detractus

membranuus. De Palmis.

illa

Palma

172쪽

L I B E R II ussalina multis in locis nascitur,ut hodie in I ditis,in in Hiiiiii Ithbanis locis, in Africa licet cernere. Subulosa ac nitrosa terra gaude unde in Iudaea percommode nariscitur,fructis que haberiorem Cr suauiorem reddit: cui

a forma oblonga Cr in medio dorsi quendum quasi noritam albonente,du i ii nomen impositum arbitror, quod digito sit per misi . in aluo media fljura est, quam nona

nussi umbilicum appellant. Inde Dargi radicem, ciam plantantur, asserunt. Sine mare, qui haud longe plant ri dobet, infacunda habetur. Vnde exciso mare statim sterilescunt. Nascuntur autem palmariam fructius non inriter bondessedinter urgentes ramos. Palmae uis calida est ex hisida: melior alba, quam aut nigra, t rubens: depilandae membranula fiunt, quae carnem ab osse diis uidunt , deuoratae enim grauiorem concoctionem fisciunt. Ossa item auferenda, ne Alexandri milites, qui duidius uirides palmis comedentes D angulati fiunt, imitatentur. Dulciores enim ante cibum sumpti, etsi scilios concoquuntur, Cralaam mouent,si lani tamen, dentiabus atque hepati aduersantur. Palma ut ait Gellius di tae genero sinus est,ut ponderi non cedat,sed ursem uoraesem nitituri. π ob eam rem uictoriae signo m habentiquorinium huiusce naturae est, ut urgentibus opprimentibia ue

non cedat.

De Mespilo. Non fuit Mestilus in inlia catonιs aeuo. Radices Dearbor pro unde Cy late agere dicitur. Hunc ob rem sire inextirpabilta habetur. Gastica me ita caeteris praestinistiorasunt,quor i semeti auferum quidem ac folia proaprietate non carent. Ante cibum sumpta mel ita uia menter dissolutum stomachum astringunt, fluxias sui k I immodie

173쪽

ntem,dentium doloribus medentur, klia quoque eius σcortex,item que radices iube er impositae struori actinori subueniunt, sicca Cy trita caena mella ad cicatricem vul ira adducunt. E oraem succus cum uino hausius, ueneficu potionibuK repugnat. De Sorbis. sorbis triplex diserentia inest. Asia enim ut mula maturita sunt. Alia turbinatiora,ut pira. Alia ovora m fguurum obtinent. Laudantur a medicis sorba medicament riam potius quam cibi gratia. Et ut alba adhue er semio cruda stomacrum praegrauant, in matura fastidium pGlunt: uulnera intraneia in nata desinunt. Aqua uero in qua decocta fiunt sorba,potui data, cum vini auderi stre cum sapore naturam tauetur, D cntericis medetur. Sorba sole macerata ac in sapa condisint cotonea er pira,fecundu mcutonem diu durant. De Cornis. corna quae Uergilius Iapidosa uocat,quod fris parum evirtus,er intus plurimam σια habeant,inter acina numera sumpta in cibum param alunt, inde concoquuntur,er aluum astringunt. De Persico. Persica tori Asia nascuntur, maxime vero in perifide, unde ad nos translata nomen habent sero id quidem Actu est,cr eum disticultate. Veri in postea ubique fre stonte proueniunt Fabulas mihi narrare uidentur, qui scribunt

venenata cum cruciatu apud Persas gigni, Cr ob eam rema caro inde ad Aegγptios translam,ut quos armen vincerare non potera ueneno saltem necaret. confingunt item,

quo rei inisimilior videatur, Aegγptio sola er coela mistigata

s ui

e lut

trist

174쪽

LIBER II. Ustigata sciscit e dulcia opinionem innuis columella bis

carminibus:

-Et pomis quae barbara Persis Niberat ut fama est patrijs armata venonis. At nunc expositi paruo discrinune lati, Ambrosios praebent succos oblita nocendi. Addit tamen ut fama est ne omnino rem sabulosam pro hinoria credidise videretum. GaIica er Asiaticu Fero

sic quae nationum cognomina haben autumno matur scunt, aestite praecocia habentur. Dγrrachina in precis te alia fiunt. Recentia seruari huc ratione poterunt:Optima eligito,σ mitte in retruriam,ponera die exime,Cr pumgabis diligente ac collocabis in vas, fundens salem, ac tu ,satureiam. Persicorum ciuens propter brumiditatem ersi licitatem stomacho inutilis habetur: cito enim inacerisci atque in phlegmaticos vertitur humores. Eorum Um quo negant Medici membra nutriri ad ephiseras iter facit. Natura tamen ante cibum sumpta appetentiam inaeducunt, urinam movent, aluam lubricant, foetorem oris medentur . sicca post cibum manducata, etsi nihil nua

triuii stomachi tamen sigilla habentur, quod astringunt. sunt qui dicant, stitim post persica ante cibum fiampriuinum optimum bibendum esse, ne continuo putrefiant. Non improbatur etiam eorum opinio, qui asserunt, post cibum comedenda perficu tessellatim concisa, er in optiamo mero remollit quod os 1lomachi er superiora orifcia restigerant. Hoc autem feri debet,libi ex Vis coena praeocefit. Folia perfici tricier imposita uentri, Imbricoravi exposlunt,aut perimunt. Eadem siccam in pulueremissa recentes plagus cruentorum vulnerum claudunt. Ni dem perscorum c oleo tritus capitis dolori medetur. De

175쪽

rio P. PLATINAE c REMO M. De Olea. Exigeret nunc mensarum ordo, ut de conficiendis decoquendu pulmentis ratio praeberetur. Verum cum omnia stre obsonia mixta sint,de quibus dum simplicibus ad hane rem pertinentibus priim dicendum est, ac primum de olea atque oleo. Olearnm genera sunt plura: conditiva, pauocta,radius,orchites, quae de olivitate optime conditur cutuit Varro sulentina,terimcia. conditiva grandior est,σectui optima, ut nunc Bononiensis, Cr Picentina acerba scinditur utrinque gladiolo,Cr in frigida aqua tandiu maceratur onec amaritudo cin pinguedine evanuerit. in .seriam deinde aut in ligneum uas reposita, superfusa aqua eum sale er 'nicuitis decocta,ud tempus seruatur. Comeri ditur cum piscibus er carnibus Uu,ut vel 'nidiu lavet, uel desiderium inducat .Difcilis concoctionis est, ac purisui alimenti humores generat crases Cr glutinosios. Sumis pia externa mensa exhalationes ad caput reprimi.De reis

liquis remmodius fiet oleum, trapcto ut a quibusdam so let,uel mola quod utilius est, vel solea quod docilius. I ii sprqs reponitur oliua: praeliis subqcitur,exprimitu quemidiu,donec' sampse aridae nil amplius praemiit. id olei, quod primu exiis non ex fracescentibus oliis Cr nimium maturis ac concalefictis fueriouauius esui est. Hoe Plianius omphacinum vocat. ομφω enim ullam immaturam

Graeci appellant , quod genus olei ad frigidit rem σsiccitatem tendit. Seruare olivus uirides, ut quouis temapore oleum facias , hoc modo poteris: Olivas de arbore sublatis,in mel demerges,auferes que tales quouis temporre, quasi mox de arbore redempns, de quibus si uoles pleum uiride Iacies. At quod ex maturis exprimitur, es pinguu

176쪽

LIBER II. pinguis Cr grauioris odoris est, tamen utilius omphacino propter temperatas qu alitates habetur. Ad euliaritem enim er humiditatem tendit. Venticari tamen a nimia

pinguedine oleum sale iditum potest, gratiu3s fet subistracta e Ando DI amurca.Omnes enim stres olei de uini ad*ndum tendunt,ut mellis ad summam: unde CT oleum melius in summo, quia exhalationes amat:uint in mea

dis,mel in 'ndo est procul omnifice. olei uis est corpus

tepeficere. Quare cognita Hannibal in Romanos duis rus acies,ad Trebiam. stigida Deme corpora mistum ad lenitatem Cr robur inunxit CT vicit. contra aliores oleum mirifice iuuat. Potum ieiuno stomacho,aut limbriis cos interficit,aut e uentre pellit. Praeterea vero contra veis nenum pro antidoto habetur. Ex aqua enim culida potatum,uomitu uenena μνt. Sunt Cr alia plura genera focist olei, quae consulto praetermittuntur, quia nihil ad

rem no gram Ariunt.

De melle. Magna apibus cura Cr solicitudo conficiendi nerulis, Cr certe maior inest construandi. Vnde Maro recte eas parcus appellat. Non enim liguriunt ut mustae. cdaestifimae praeterea habentur. Inquinatis enim locis, aut qui male oleant, nulla apum Videt. Tam qui olat unae guenta,qui vinolenta, Cy recenti concubitu foetet, quam

qui allium redolentia sapit, pungitur, Cr ab alvearibus quae ab aluo secundum Varronem sunt dim fcto agmine matur. Legem habent ad si litudinem optiami principis, ad quem omnia deseruntur. Hoc praecea dente aut delatos nequit uolare,de loco ad locum proasciscuntur. castra,hoc est,cluearia, ponunt. Apibus naritu rese

177쪽

ris P. PLATINAE c REMO M. turge pabulum est rosa, simi , aptusem, paprum

Dd,lens,pisum,oomum,otbisus. Exta enim rorem matutinum,unde mei: er florem,unde cera conficitur,cotiligunt. Optimum tamen mellificium est, quod ex thγmost,Gr ob hanc rem Siculum mel er Atticum palmam stri, propter tisnu abundantiam Cr suauitatem. De melle Pontico Cr Histuno, in quo ueneni uim inesse quidam aut res scribunt,non attinet dicere. Id enim quaerimus, quod ad uoluptatem Acit. Mes solum est,quod in summo feces expuit:hoc quo grauius,eo melius est. Mel contra iunum laudaturiboc, quod uetus Cr haemectum, illud quod reo cens Cr calidum, in precio est. Decoctum crudo melius habeturrineque enim adeo inflat, aut praecordiorum doloures de bilem auget. Aestiuum autumnali melius est. Coraporibus figidis er humidis cρnuenit: multu aegritudianibus medeturicorpora putre cere an pn;t In tanditura malorum, cucurbita η, citrorum, Cr nucum optimum habetur. Oris desiderijs m in multis obsonijs scit satis. Ex hoe oomel er bγdromet, quam eandem uel aquam mulsum licet appellare, conficitur,quae t ientibu3 pcra commode datur. Musura ego feri etiam ex uino σ me Grecte Plinio,crediderim. De Sacribo. Sucarum stri non Arabia solum er India, sita cretaer Sicilia, quod Plinius mel ex arundinibus collectum uocat. Fragile id quidem, dum teritur aut subqcitur dentibus : hoc certe quanto eradidius , tanto melius . Quod profecto ex longa depuratione feri confiueuit, unde probabilius ter, aut eo amplius incoctim diciamus. calida est eius us er bumida: hoe fit, ut bene nua

triat , i inacho pro fit, eius ex crationes cs quae inosunt

178쪽

dirit modo Vtebantur. Et obse m nulla in obsitan s eorum de luccaro ut mentio. III iidem virigna uoluptate cum nihil ex is quae esui dans y lam infiis pidumsit,quod saccarum non condiat . Husenatum est ita Iud crebra usirpatione prouerbium,' Nustum genvi edulii addito faecaera insipidius redditiquesecto hoe an gduus

remossituε aqua mundus,nucleos pineos auellanus,corianis

dram,anesum,cinnama, atque alia plura in bellaria rediis gimus. Transit tum saccaram fre in eorum qualitates, quibus in confictione adhaesierit. De Lacte. Lae ego ἴπο πις γαλακτο dcriuatum puto . Prinum quod ex fatis animalibus mulgetur, colontam appetilatur. I d autem ideo ab citur, quia lactentibus nocet. Sunt qui uim lactis temperaram putent, quod ad frigiis diruem cr haemia tem parumper declinet. Et ob hanerem lac bene nutrire, rartatum sanguinta generare , cum sanguis fit ex uberibus Cr mammis expressus: cerebrum fouere , stomacho Cr pulmoni prodeIe, genituram auaerere,inter omnes medicos constit. Non idem lamen ex omnibus animalibus mutetur Iae . Omitto muliebre. quo in medicina diritum utimur. Talem prope vim laehabet, qualem animal unde muletur. Optimam capris num habetur, quod stomachum adiuuet, hepatis oppiis lationes tota aluum lubricet. I n fecundo Ioco erit oui Lisii in tertio bubulam. Nelius uere quam aestite, rarusum aestite quam autumno aut is e. stomacho iei no ut exit ab ubere, vel tepidaem bibendam est, er una diu a reliquo cibo abstinendum, donec in stomacho rea sederiti coagulatum ac prima mensa haustam, vere Cr

179쪽

Ete minus nocet iam post cibum sumptum ut stia

solemus) aut istim putrescit,aut secum adterum cibum incoctum ad ima trahit. Quiescendum ei item postquam desumptum est,ne in stomacho,quod ex agitationes cooacescat. I inbibitum aut cum saccaro,aut melle, a putrescentia prohibetur:repurgato Cr ieiuno stomacho bibendum dixi,quia in eos humores,quos principes in cibi receptataculo deprehedent/cile conuerti solet. A' nimio lactis usu

cauendum tamen est nam CT aciem ocularum hebetiorem reddit, T calculos in renibus er uesica generat sero cara

prino quod ex lacte sublato casto fit, pro medicina utio mur,quod hepar CT sanguinem refrigerat, quia pharmaucia uiam ad purgandum corpus faciat. De Caseo. Etsi casto in tertia mensa uescimur, dimen hoc locoetum uia explicanda fuit, cum ex lacte,de quo nunc dictumni, fat. In multu etiam edulijs conficiendu hoc crebro qui utantur. coagulatum lac non multo coagulo, ne cocus ut fere semper contingit acorem concipiat matanu actoris,CI quidem non macilenta Cr calida, sed subis pingui Cr temperata in pilam reductum,ex abeno in oris mas uel calathos uel f cellas reponatur , exprimatur quelandiu, donec serum penitus exierit. Susitus caseus in Ioacum fumo aliquantulum obnoxium reponatur . Vbi salem conceperit, CT aemulas aliquid adeptus erit,esui non incongrue dabitur. custo dignitas a Iocis Cr pecoribus aec it,ut de Iacte dictu in est. Duo sunt hodie casti geonera in Italia, quae de principatu contendunt, ut Maroceolinus, ita enim Hetrusci uocant, quod mense Martij fctus siit in Hetruria: Cr Parmensis in cisalpinis,quem eundem natalem a mense Maio licet appellare. aliotas

180쪽

i so

orna

sLIBER II. his casti ex erue deprehenditur. Recens algidus est crhumectus, alitus er durus,calidus σ1 lacus. Recens crassius bene ac multum nutrit, calorem stomachi reprimit, sanguinem excreantes adiuuat,phlegmaticis omnino notacet.Uetus disticile concoquitur, parum nutrit, stomacho ac uentri aduersatur, bilem iacit, podagram, dolorem laterum,barenulus Cr calculos generat. Sumptum post cibum quantumuis purum,cum os stomachi sigillet cir istidium pinguium eduliorum tollere, er coitioni ac caripiti prodesse aiunt. De Recocta. sublato ex Aeno castoserum tandiu lento igne conis calefacimus, donec ad summum id pinguedinis numuerit,quod reliquum coei fuit. Recodum id rustici uoiscunt. quod ex lacte secundo concalefacto colligatur. cais dida est, nec gustui insuauis, insalubrior recenti ac meae diis aemus calleo habetur: melior tamen habetur veterem nimium salito. Comm,siue eundem recomm libet appellare, multis pulmentarijs herbaciis praecipue coqui admuscent.

. De Butyro.

Butγrum ex lacte hoc modo fit:Emulctum Ide ex mulctralibus in uas aeneum, quod ab imo coarctatum surrisum uorsum in latitudinem campanae surgit, diligenter percolatur. Ex quiete CT humiditate nocturna in superis ficie pinguitudo laetis natat, hanc rustici pannum uocant. Quamen ter cochleari satis magno in uas oblonis gum invergunt , tabulos dindiu miscent, donec in inussam redegerint, qua ablata Cr in serijs reposita, ad tempus adipis aut olei uice in quibusdam obstoniis utunatur fere omnes qui septentrionalem Er occidentalem pla

SEARCH

MENU NAVIGATION