Caelii Apitii, ... De re culinaria libri decem. B. Platinae Cremonensis De tuenda ualetudine, natura rerum, & popinae scientia libri 10. Pauli Aeginetae De facultatibus alimentorum tractatus, Albano Torino interprete

발행: 1541년

분량: 346페이지

출처: archive.org

분류: 약학

201쪽

tsα P. PLAT I NAE cREHON. quoque uigoris significatio deprehenditur. In Arabia mirae amplitudinμ gigni dicitur. Hoe ut peculiari cibo EPerse illi utebantur ut ait Xenophon qui sub crro mis inlitarunt. . Nacturiij rus ignea est, usum tamen uenerem suidetur inbibere. Nimiri eius Uus, ut erucie, nocet, ii moderatus prodest. Nam Cr animum exacuit, Cr aluum ea purgat ac bilem detrahit.Valet item ad plurimos medicia innarum usius. b. De Thymbra. ei

Tismis Plinio teste,apud nos satureia dicitur. hera hiba est aromatic er grauiter stirans,quod cr Virgilius ncamine explicat: E t grauiter stirantis copia tismbrae. I Seritur haec herba,or ano aemula,mensa Ianuario.so sttureia urinam mouet,Er ex uino pota Iethargicos in moru lte dormientes excitat.contra animalia quoq; quae acustis ulseuiunt,no inutiliter adhibetur. Venerem scit haec beo , Ut unde bene a saturitate,in qua libido ines nomen accepit. Et De Nepetae clNepetam Graeci,calmiten nostri uulgo dici alfirmant. lia

magnae virtutis est, ac vehemens in calore. Vnde etiam ei

nobili 'inus antidotis meruit asseribi. stomacho enim ας iapraecordiis utilis habetur,pituitas rapitis thoracis stoluit ac purgat. I ecori me tum uritiem lienis resoluit, calam irium perit,mnam cis Tam simplex quam eum alijs hera trbis,ad haec quae diximius scientibus,tusa,cribrata, pins multum prodest.

De Anetho. Seritur Anethum non innus coquorum Ruam σε Mdicorum gratia. Hula calida uis inesse traditur, nec ρη id

maino austera. In se enim habet aliquam molliendi pote istum

202쪽

vaai

lact

ssis

LIBER III. 173 Iatem :σβ a Graecis autoribus credimus,lta nutrit, ut athletarum cibum sine anetho ludorum muginri esse nutilo modo paterentur. Aegrotantibus prodest cum oleo teripefactum, ac cerebro in usum. creditur etiam dure trulis aliquas ex sibre inducias . Dolores capitis mitigat, neruorum tracturas relaxat,non dornmentes adstem quisis ita inuitu. coctum in aqua ediathis tribus ac potui datum, stomachi querelas miro modo releuat. Ructuε praeterea movet,quia concoctionem adiuuat. Tormina sedat,aluum sistit, semen eius strue actuam er admotum naribus singuiarum sedat. De Thymo. Thγmus herba dulcifima est,apibus ut ait Maro dis ista ut

Nerine Galatea Jγmo mihi dulcior ΗγbD. Sumptam hoc nomen a redolentia uidetur. Florem epitismum haec verba generat,qui collectus in umbra siccatur. sunt autem eius duo genera,candidim radice lignosa, in collibus nascens, quod etiam praestriar. Alterum nigrius forius nigri,utrunq; cibo Cr medicamento conuenit. Ep. calidae Diud austeraes uirtutis. Tismus semptus in cira , bum,caliginem discutit, umbricos interimit, urinam ima pellit,menstrua foeminis prouocat,partus emortuos extrainbit. Tritus cum melle ex in cibo datus,pituitus soluit. Nia . xtus polentae Cr in uino maceratus, coxendicis struens

suppositus schiadicis salutaris est.

De Origano. Sunt qui Graece Origanum dictum putent, quod vim num coloret: uerum si sic esset, origenum pronunciari deberet. Facta est in nomine huius herbae magna mutatio, cum ex eradum Er enden Graeci uocauerint. Ese, . m 4 Max

203쪽

ra P. PL AT I N AE CREMON.fcax est origanum in medicina magis quam in cibo. Nee minus satiuam quum s diluestre. Tritum ex uino albo ac potui sumptum, scorpionum ac arachneorum uenetus resiaessit, Guditates discutit,morsius stomachi ex aqua calida da, tum lenit. De Ceresesio. ceresilio ignea vis Cr acerrima inest, tritum ex bruastam cum uino lateris dolores mitigat, ex aqua mulosa pituitam resoluit. E x aceto umbricos Cr tineas perisnat, urinam ciet, menstrua pellit. Tritum cum ceracr axungia parotidas soluit. Est enim parotida morbus sinalis glandulta quae circa aurem nasci solant,unde Cr parotida dicitur,quod iuxta aurem,quam Graecius uocant, nascatur . De Amaraco. Quod Aegγptus er Ssia Sampsucum appellans re,Diocles Cr Sicula gens Amaracum uocauit. Narratur

in Abula hunc suille puerum regiam, qui dum preciosa

serret unguen ri,casus prolapsius , fracto uast,uehementi illo de udusimo odore a1 retur, in odoriferum herbari conuersus est. Hanc Dioscorides dicit a Romanis Perasam appellari Seritur utroque modo, femine Cr furculo, sed haec uiuacior Cr odore melior. Calidus est amaracusCr sicca narium meatus aperit,hamores futinosos a cupite dei cit. Tritus ex aceto ac ictui scorpionis superpolli

tus aegroto medetur.

De Enula. E nuta calida vis cr sicca est Radice rivi in quibus mpulmentis utimur , Deme praesertim qitie salubrior hojetur. cor enim ii rifice iuuat, pulmonem a malis bu moribus defendi is hiaricis er uniculorum dolore Iabo rantibus

, i ,

204쪽

L1BER III. Issratibus,ac ritudinibus a frigiditate natis prodest. E ius succus potin fuga re lumbricos putatur, Cr uenenatorum morsius abigcre. g ieiuno sumpta dentes confirmat. De Sisymbrio. sunt qui siHmbrium tDmbraeum appellet. Surgit baee herba pedali altitudine. Quod in irriguta lacu nascitur, siniae nasturtio est,sativum CT HIuestre reperitur. Vtrunque aduersus aculeata animalia,ut crabrones, vestas, CrJimilia,esticax est,capitis dolores sedat, uomitus,singui tm,ac tornmna reprinlit. Stomachi disolationes cohibet, siue in cibo fumpi siue in succo potum. De Marrubio.. Marrubiuem est, quod Graeci propter amaritudinem ita vocantia quibus CT inter primas herbas connumeratur, cuius femina Iosias trita contra fierpentes profuti pectoaris CT Iateris dolores, tomue sedant. castor marrubi duo genera tradi nigrum,quod mays probat, Cr candiadi . Ex utros narilitatis cocisio,er farina subacto iura offossae,quibus ex oleo in patella fictis in prima mensa ad salubritatem uescimur, lumbricos fugare creduntur, Crob hanerem pueris apponi solent. De Abrotario. Abrotanum iucundi odoris de grauis herba est, dicunthoe nome ab Abrotonio femina in herbam couersu fumaptura. Flos eius aurei coloris iactonte proueni Cr in eae ine suo stipsin propagat. Seritur autem semine merilius quam radice aut sum culo. Et semine non sine negocio

plantaria transferuntur. Laeditur abrotanum nimio μαle. Verum ubi ex temporie conualuit, uitium ritu stolicat.

205쪽

P. PLATINAE c REMON. Opaea cir humida loca amat stopus. sunt qui er gopum neutro genere pronunciant. Haeret Cy saxis radice,ac caule. G titu ruens est. In oleo contritum phthiriasi,hoc est morbo pericular resistit,et capitis pruriginem todi Optimum est cilicium e Tauro monte, dea inde Pamphalium,Sumptum cum scofrina,melle, sale, Cr cumino,pectus Et stomachium iuuat,simplex omnino contrarium est. De Petroselino.Quod Graeci Petrosilinum, nos petrapiam pos Mappellare. Hoc Cr columelia bolus atrum uocat, fiunt tamen Cr qui dicant holus atrum idem esse quod bγp selinon. Ad macerius seri gaudet: umbra enim fuetur. Si non radictim euellitur,aeuo durat,Cr caules ad usum obasoniorum subministrat. Macedonicum a gustu, suauitate, Cr odore aromatico mirifice laudatur. Num improbautur etiam Alexandrinum, CT Smγrnae . Aduersatur haec herba scorpionibus, poto se ne torminibus inir neu medetur. I dem semen decoctum, CT mulcto potura dficultates urinae tollit,Radix eius in vino cori, caltasios pellit umborum ac lateris dolores,cunps rabiosi mosesbus pota cir illita medetur. Est CT aliud genus quod or*stobelinon uocatur,boc siurgit recto fulice, semen habet cumino sin Isimenstruis Cr urinae sicax. Addidere qui, dum opobelinon,dferens ab alijs generibus breuitare,caule sativo, π.radicis colore ruso:eiusdem tamen virtutis est,cuius CT prιmum illud genus. N am Cr scorpionum ictibus,Cr morsui canis semen huius,quod et holus atriam licet appellare,ex uino datum occurrit. In mulso decoractum ac potui datum, difficultatibus urinae medetur. Tormina ventris, ex caeteras intestinor querela eode mo

206쪽

. L I B E R I ID. rardo sanat. Radix in uino com ealculo, lateris ae limbo. rum doloribus eadem potione succurrit. Succm algenti propinatus,exoptatum calorem per membra dispundit. De Absynthio. AUFnibium siccae ac caliti virtutis est,ob amaritudiis nem eius: sumptrum in cibum ualetudinis causa,er stoma ebum ualentiorem scit, Cr hepatis fibra aperit. Febres quoque longus,utpote quartanas,minuit. Est Crabis thium Roman ,qiwd magis ectui accommodatiam erediderinti Ex hoc enim conditrum Acit Apitias.

LIBER IIII. c RIB E R E quaedam prius necessc fui necu de obsonijs loquerem eorum de uim Cr natura explicare longu,Cr 4 re ipsa βrrisse alienwm videretur. Dicendis erit deinceps de his herbis ex MIeribus,quibis uel crumsupradictis,uelseorsin conditis in prima me asstuctus absint,vescimur. Nes enim conselirum esse post cerasa,pruna,ac caetera poma ad quae apa petentia ferimur,lactucas, inrubrum, ac reliquam holaruberbarum ue conditiuum esse. Facissime enim ob frigiditatem cr brumidintem tot simul diuersarwm rerum inges rium omnis concoctio tolleretur, quo nihil potest esse hontani perniciosius. Si ergo poma affuerint,non iniucutam erit,aestite cinae magis quam hγem et mna magis quam prandio actucas hoc modo edere.

207쪽

iss P. PLATINAE cRE 'NON. De Lactiicis conditis. Lactucam a lactis, id est humoris abundantia, vel quod lacte nutrientes foeminas implet, dictam putat Apuleius . Huius holeris plura sunt genera . Verum ante omnia lacticaulas, si ilis, er crista laudantur. Sciruntur toto anno Letis et irrigua stercoratis que locis, legitimum tamen est a brama semen iacere. Plantam fuοαnio transferre, aut semen Allonio, plantam aequinoctionerno. Albae in primis Demem tolerant. Est quidcin nat*ra omnibus restigeratrix: frigidae enim cir humidae Habentura ab hanc rem aestate ab stomacho 'sudium a frunt,cibis appetentiam inducunt. Ferm. Di Augustura

in aegritudine usu Iaemicae confiersutam. Nec nar sc Cr concoctionem adiuuent, Cr meliorem quam caetera holera sanguinem generent. Coctar Cr crudae eduntur. Las

discus crudus,si lotione no indigebunt, sic condies. Stilitenim salubriores quam quae aqua lauantur) In palin4m impones,salem contritum insperges,olei parum, plabin iura aceti in undes,ac stitim deuorabis. Sunt qui huic condito parum mente Cr petroselini addunt, ne omnino inus idum uideatur, ne ue nimia lactucae si iditas soni cho noceat. coctas expressa aqua in patinam indes, sale, oleo Cr aceto conditas conuiuu appones. Sunt qui huic instergant modicum cinnami uel piperis bene triti er cribruti. Somnum hic cibus induci tufim ex ealido humore

generatam mitigat,urinam ciet,uenerem retardat, alassim mouet.E ius tamen sequens Uri, maxime uero recentium

oculorum aciem hebetit. Est cr aliud genus Iactucae, qua caprinam uocant,huc tu a Cr in mare delem, pifices qui sunt in proximo Hrim nerantur, idem sciunt cr furis ses.Serrulium lactucam, Cr eum quidem agrestem qui Q

208쪽

LIBER IDI. 1pellavere,a serra,quam in dorso habet,dissim putarunt. Haec fortasu endiuia est.

Conditura Endiuiae. Endiuiam ego inter Iacturas connumeraverim, quam in de hoe nomine nussa apud ueteres meruis fiat. Satiua

extat Cr agrestis , Cr utras salubris. Amarior Blaestris, iucundior sulla Cr ea maxime, quae caule siurgit cristo.

conditur Cr haec eodem modo quo lactuca, tam crinda quam elixa. Endiuia in cibum sumpta, aestuanti praeaeordia refigerat,bepatis fibras Cr venarum meatus aperirit.Habet hoc peculiare enctula,quod aestuantia refrigearat,CT algntia calefacit. Trita haec herba cara propria radice, crabron ac scorpion , Cr reliquorum ania massium quae aculeo nocent, ictui imposita, laboranti

subuenit.Eiu dem quoque succus potui datus in eiu modihenena agit.

Conditura Bu ossi Q nam Graeci buglossum uocant,nos, quod idem Lonat,linguam bubulam ab asteritate appellabimus. calida

est bugillus er binida,im satiua quum Blaestris. Sumis

pia in cibum quouis modo, anguinem purgat,bilarint inducit,cardiacum pellendo. cocta ex aqua Cr melle, via ceribus oris,lusi π raucedini auxilium praestit. In meis lancholium agit optimi sanguinis copia. conditur Cr cruda cr elixa. crudam bene latam atque expressum, reticinio ad id apte fcto,cum nepeta,menta, Cr petroselino in patinam indes. Salem Cr olea insta es,inuolutas quoaud oleu imbibat,et remollescat eius aste s. Accio postremo infundes,ac conuim 'tim appones. Elixa conditurtii lactuca. con

209쪽

P. PLATINAE c REMON. Conditum Pantodapum. rFit item conditum pantodupum ex lactuca, bus fio, ement nepeta Gniculo,petros lino,sisImbrio, origam, αcerepholio,cicerbita,quam ter icon,lancedo, quam ara vinopiolsam medici uocant,moressa oeniculi flore,ac plerit inue diis odoriferre herbis bene lotu expre1ius, patinam ei amplum requirunt,sale multo instergi,atq; oleo i nung Edebent, eto deinde superfuso,ubi paululum resederit ea αr sdiluatica duricita,comedenda,ac bene dentibws cona hierenda sunt.Hoc conditis pluscutrum olei Cr minus ace filii requirit.Ηγeme magui quam x'te conuenit,quia plus concoctionιs,quae hγeme ualidant,requnt. Conditura Portulacae. Isit bene tota portulaca, secreta, a praeduro caule in Upatinum repos crum cepa minutatim concis salsioleo, μ ceto condiatur. Sunt qui ad comprimendam stigiditatem p portulacae,piper tritum,ac cinnamomin ιi ergant.por hitulata enim quam poplis licet appellare higida est,cr blbinida, Cr ob hanc rem non multum nutrire exinimo titur. N imios tamen stomachi enumac uesicae ardores exatinguere putatur. Plurimus eius usus oculos hebeta venco irem inhibet,uenerios somnia. Manducata item cura poα cilenta,intestinorm uomitiones sistit,aluum restigeras laborantes podagra cauda sanat.Eius radix fustensu illo, hioestiri ad collum,uuae morbum expellit. Quod accidit' l.

Praetorio uiro scribit Plinius.Recens postremo mastic ritisuporem dentium ex Uu acerborum metuum contro P diminuit ac tollit. hRosmarini conditura. di

Qui lautius ac salubrius esse consueuerunt, e floribos rero marini conditurum Ariant. Huius stuticis duo uni v

210쪽

rint, alterum feralestiuum alterum, cr cui edulis fosae siemen rninaceum inest. Folia odorem thuris prae se fiarunt. Ein radix uiridis adhuc uiancribus imposita, corpora sanat. Succin fruticia et radicis regium morbum petiti oculorum aciem exacvit. Semen ad pellenda pectoris vitia potui datur. Flares eius mane collecti de illoti omismno ne uim amitant, rasale bene trito,olao Cr aceto conditi,ad uoluptatem σ salubritatem sciunt. Nam erstomachium concalefaciunt, rheumat mos tollant, cribamaticis prosint.

De conditura maluae.

N irabuntur firmo e qui naturam maluae ignorant, me hanc herbam inter edulia posui e. Sed desinant mirari, erquantis laudibus extollenda si animaduertit. Muluae duo gener satiua,Cr Blaesru r utraque laudanda, quae Area dicitur,quod alte surgat.amplitudine soli1 discernuntur. Sat. ua miror. Hanc Graeci a molliendo venti e Mauocauer comesolam in quo seritur malus,pingue istic valet haec herba contra omnes aculeatos ictus, precipue uesi scorpion ,vestarum,qu, ris aranei. Quin Cr trita cum oleo cutiq; extensa,homιnem ab iniuria exalism belliolumni de)endit. cruda illim uulneri,aculeos ovi miles extrahit. runt homιnem omnibus morbis carituarum, si qualibet die exsucco maluae aliquid sorbeat. Valet item hic succus quanquam stomacho aliquantulam inuistitu contra bilem atram, σ eam maxime quae iam ad in saniam ducit. Elixatur tenellae maluae edulis,abluta omer in patina more asturagi positus,eusule oleo er acetoeomerituri codiuntur et eode modo fores. Nee in alabre hoc gemos coditiarae habetur,cu et calculosis,et inflationi,

SEARCH

MENU NAVIGATION