장음표시 사용
81쪽
DE ANALEM MATE. 3 aequinoctialis, aliorum si menstruorum parallelorum, una cum circunscriptis ipsorum seinicirculis.tropicorum tamen diame
trum, & menstrui illius, qui est post aequi
noctialem , ordinabimus, ut acl eundem polum: eam uero, quae est mestrui post tropicos, ut ad polum oppositum: nam si prope tropicOS lOCaretur , seini circuloru circa ipsiss circunscriptorum notas facile confunderet. uapropter ad descriptiones utemur plano, quod tympani formam habeat; ideo ue conuerso tympano, parallelorum menstruorum diametri, quas diximus cum suis semicirculis & ad possitiones eorti, quae opponuntur aptari possint. At uero ex iis quae in unoquoque climate uariantur , rursus contenti erimus duabus tantum diametris; ea scilicet, quae communis sectio est meridiani, & horizontis, & ea, quae est secundum gnomonem: utemurq; lata quadam,&ualde subtili norma, non habente ea, quae circa rectum angulum sunt, latera minora, quam quae ex Centro meri
diani : ut & alia puncta, & perpen diculares
82쪽
lineae facile sumantur ; altero quidem eoru, quae circa rectum angulum, aptato lineae,
ad quam sunt perpendiculares ; altero adducto ad punctum, per quod ipsae perpendiculares transeunt. &generatim Cas, qua
in meridiano peripherias per solum circi-nu,& per latam illam normam accipiemus, nusqua describetes altera recta praedietarii, sed nudam descriptionem seruantes, ut facile accipiantur, quae post: prima illa, quem, ad modii diximus, consequuntur. Sit enim demostrationis causa, planum tympani sernia circa diametrum ab , & centrum g: atque ipsius ag tertia parte ad a sumpta, ut Had; ex centro quidem g, interuallo autem g d describatur, ut In analemmate, circulus meridianus de, ita ut d ge in- C telligatur aequinoctialis diameter : dein- sumpta, Ut in Z, excenti OZ , & interuallogd describatur circuli aequalis meridiano' quarta pars h t Κ, bifariam secta a linea agi in t , dc in partes nonaginta aequaleS ac- , curate diuidatur . nihil autem attinet de in aliis
83쪽
DE ANA LEMMATE. 3 Saliis diametri partibus idem facere, ne tympanum confundatur. Similiter & ex centro Diro g, & interuallo eo, quod est a g ad punctum, quod bifariam secat ipsam at, circulum describemus, ut eu, qui per quartas i m n x: quarum unam itidem in 'o partes diuidemus: excipientesm in ipsa distan
84쪽
PTOLEMAEUStias partium altitudinis poli, quae sunt in unoquoque climate, adscribemus aequales &in reliquis tribus quartis, incipientes quidem a punctis inanx , educentes V ut ad dextram semicirculorum ad Orientem, qui semper ad nos descripti esse intelliguntur. E Itaque continet altitudo poli, ubi maxima dies, & nox est 13 horarum ; partes proxime sexdecim, tertiam, & decimam. Vbi horarum 13 & dimidiae ; partes 23, dis 1 midiam, & tertiam. Vbi horarum M partes triginta, tertiam,1 1 & trigessimam.
ι6 Vbi horarum i & dimidiae; partes 36. Vbi horarum is; partes O,dimidiam, ter 1 6 tiam, & decimam. 1 Vbi horarum is & dimidiae; partes s. Vbi horarum i6; partes 8, dimidiam, Ma r trigesimam. p Ducemus praeterea & diametros eorum parallelorum, sumentes proprias cuiusque
distantias ab aequinoctiali,in ipsa meridianio periphoria. distat enim tropici quidem diameter o p ab aeqinoctiali partes proxime
85쪽
DE ANALEM MATE. 36L3, dimidiam, & tertiam : diameter uero eius, qui prope tropicum , r s distat partesio, & dimidiam: & eius quae dinceps sequitur, diameter c y, partes proxime ii, dimidiam, & sex tam . Deinde & in unaquaque earum describemus semicirculos : atque hos quidem cum propriis diametris indiuisos relinquemus. semicirculorum uero meridiani, qui circa aequinoctialem diametrii, utrunque diuidetes inaequales horarias distantias duodecim ; diuisionum puncta notabimus: &similiter ea, quae in diametro
d g e fiunt a perpendicularibus ad ipsam
ductis ex unaquaque diuisionum horaria ruin: quoniam haec cade manent in omni
bus caeli inclinationibus. COMMENTARIVS. H AC TENVS de modo accipiendi quantitateS angulorum, circunferentiarum ue per lineares, ut ipse appellat, demostrationes .nunc descendit ad modum, quo quis eas de eX analema te, tanquam ex instrumento, facile accipiat : simulq; ostendit quo pacto analemma ipsum con struatur . est aute analemma,ut in principio diXi
86쪽
mus communis sectio meridiani , & aliorum ci culorum . quorum alii quidem in omnibus caeli inclination 1bus iidem manent, alii uero in unaquaque uariantur . nam meridianus, aequinoctialis, &tropici circuli, una cum reliquis quattuor parallelis eodem semper modo se habent: at horizon , &uerticalis alio, atque alio modo, pro uariis caeli inclinationibus. &quanquam, ut supra diximus, sex paralleli sint praeter aequinoctialem : Ptolema VS tam e tres tatum diametros, quae aliorum instar essent, in analemmate disposuit; duas quidem, ut ad eundem polum ; tertiam uero paralleli eius, qui prope tropicum constituitur, ut ad polum oppositum ; ne notae semicirculorum, qui circa eas diametros in meridiani plano describuntur, ipis sese confundant.
Vte muri lata quadam, & ualde subtili
Ptolemaes ad acceptiones duobus utitur instrumenti S, nempe norma, & eo, quod graeci καρκίνον dicunt, nOS circinum uertimuS, quoniam circinus hoc loco eadem, quae καρκινος, optime praestare potest.
Deinde & ipsius g d rursum tertia parte adg sumpta.
Describit seorsum quartam parte circuli aequalis meridiano , uidelicet l, t k, quam & in nonaginta partes aequaliter diuidit, ad mensurandas,
87쪽
exponendasq; circuli meridiani circunferentias, quae ex ipso analem male accipiuntur.
Similiter & ex centro P & eo interuallo, Dquod est agad punctu, quod bifariam secat ipsam a t, circulum describemus.
Rursus circulum Imno extra meridianum designat, ut in eo partes altitudinis poli, quae sunt in diuersis climatibuS, notentur .
Itaque continet altitudo poli, ubi maxima dies & nox est 13 horarum.
Quae sequuntur, cum in translatione corrupta essent, nos ex magna Ptolemaei compositione in hunc modum restituimus:
Ducemus praeterea & diametros eoru p rallelorum . Haec ad analemmatis descriptionem pertinent.
Distat enim tropici quidem diameter op ab aequinoctiali partes proxime Σ3, limu
diam, & tertiam. Nam distat apud Ptolemaeum in magna compositione,partibus 23,minuta SI,secunda ao: nostris uero temporibus ex obseruatione constat distare partibuS 23,min.3O.
Di ameter uero eius, qui prope tropicu rs distat partes zo,&dimidiam.
Distat enim apud Ptolemaeum partibus 2O, m. K 3O, sec.
88쪽
3o, sec. 9 ; sed hoc tempore partibuS 2O, m. 12.
Et eius, qui deinceps sequitur, diameter e y partes proxime Π, dimidiam, & sextam.
Haec ita emendauimus, quod in tran Statione legebatur ; partes I 3,& tertiam .distat nanque Ptolemaeo partibus II, lal.39, sec. J9. nunc uero parti
Deinde & in unaquaque earum describemus semicirculOS.
Circa diametros, quae sunt communes sectiones meridiani ,& parallelorum , semicirculi de scribentur ad horarum distinctiones. circa aequinoctialis uero diametrum ipsa meridiani circunferentia descripta propriae eius circunferentiae instar erit.
Tympano igitur a reo, uel lapideo exis telare minime opus erit characteres delere: nam quae in unoquoque climate uarian tur, duae uidelicet diametri, & horarum diuisitones in superlinitionibus erunt. Quod si ligneum tympanum sit superliniendum impressas notas, nigro quidem colore alias
omnCS, rubro autem meridianum, & dia metrum aequino Chialem cum signis: & super totum tympanum cera , quemadmΟ- dum
89쪽
dum in sphaeris, ut non simul cum uariandis superliniantur quae debent remanere. His ita determinatis, facile in promptu nObis erit acceptionum unaquaeque, si prius quidem apte, congruenterq; ad datam poli altitudinem diametros ducemus; horigontis scilicet, & gnomonis: deinde & tropici semicirculi sectione distinguentem, quod
est supra terra ab eo, quod sub terra: utranque barum portionum in sex partes aequales diuidentes. postremo ad ipsam diametrum perpediculares lineas a factis diuisionibus perducemus . his enim solis contenti primum circuli hechemorii peripherias in ungulis horis accipiemus has quide ex portione paralleli supra terram, quae sunt pro prii signi ; has uero ex ea, quae sub terra, signi oppositi: deinde eas, quae horarii omniuborarum & quae descensiui. Rursus accipiemus eas, quae meridiani: post eas, quae uerticalis, & quae horizontis. denique si uoluerimus, eas etiam, quae sunt in aequino,
ctialis plano. quibus quidem peractis, no tas ipsas abolebimus. Eodem modo facis K ii
90쪽
mus cic in reliquis duobus parallelis utraque ex parte: & in ipso aequinoctiali: priorest diametros delentes, eas, quae sunt subsequentis climatis ducomus. & ita quaecunque ad ipsorum climatum positas differentias pertinent, transIgemuS.
Si tympanum ex aere, uel lapide constabit, quae communia sunt omnibus caesi inclinationibus,in ipso incidentur: quae uero cuiusque propria, utpote diameter horiZontis, uerticalisq; , ac horarum diuisiones in semicirculis, aliquo colore infucientur, ita ut cum opuS fuerit, aqua, aut allio liquore aspersa facile aboleri possint. Quod si ex ligno constet, eorum, qua sunt communia, notae impresse uariis distinguentur coloribus: deindecet a tympano in ducta , quae propria sunt, insuper adiicientUr. Et super totum tympanum cera. Quo pacto coloribus cera indueretur, docet Vitruvius libro septimo Cap. 9. his uerbis. Itaque primo locauti inducendos alios colores . at siquis subtilior sitierit, & uoluerit expolitionem miniaceam suum colorem retinerer cum paries eXpolitus , & aridus fuerit, tunc ceram punicam igni liquefactam paulo oleo temperatam feta inducat: