장음표시 사용
331쪽
ἀietnam , 8c urinam : nec alia sanitas est medIciis nae , & urinae , quam sanitas animalis , quam me dia ina facit, & urina significat. Et hoc modo a bonitate voluntatis derivatur bonitas actus exterioris , R e converso I scilicet secundum ordiuem unius ad
EX articulo habes primo: quomodo per rationem. ostendas , & in recto sensu intelligas , meri oinsinuatum fuisse a scripturis , quod eadem est bonitas actus exterioris , & actus interioris . Ut per hoc , quod dicitur Matth. Io. Quicunque mmm d derit uni ex minimis uiis ealicem aquae fragidae eam tum, in nomine Discipuli : Amen dies vobis , non perdes mercedem suam. In nomine c inquit puli, hoc est , in nomine meo , quia Christi estis; sunt enim relativa Discipulus, Magister e praeter quod Μανα nons sic , quasi per expositionem , hahetur . Vide ergo bonitatem actus interioris voluntatis in ly in nomine Discipuli ; Vide bonitatem actus exteriolis in ly dederit Catieem aquae frigida
tantum . Clarum est , quod dare ad bibendum C Iicem aquae frigidae tantum non dicit secundum se actum meritorium , immo est secundum speciem suam actus indisserens, qui scilicet potest bono, Smalo animo fieri , q. I 8. ar. 8. bonitatem igitur suam , praesertimque meritoriam , actus iste exterior habet ex hoc solum, quod ordinatur ad aliud,
idest ad hunc finem , scilicet faciendi rem gratam Christo huius Discipuli m gistro , S propter hoc,
quod amore Christi datur, mercedem recipit. Unam itaque solum , eandemque bonitatem esse utriusque actus tum exterioris, tum interioris, amrmavit ibi
Dominus , si scholastica lingua praesentis propositi utatur, sed , & quare in utroque sit eadem bonitas, connotavit , quia scilicet unus ipsoruni non est honus, nisi ex ordine ad alterum. Semnia vides, &c. ARἄ
332쪽
' D Quarium sic proceditur. videtur, quod exterior actus non addat in bonitate , vel malitia supra astrum interiorem . Dicit entiri Chrysostomus super Matth. c. hom. 19. parum a princi Voluntas es , qua aut remuneratur pro bonis, aur condemnatiar pro nais . opera autem testimonia sunt voluntatis. Non ergo quaerit Deus opera Propter Ie, ut sciat quom do iudicet; sed propter alios, ut Ouines intelligaiit, quia iustus est Deus. Sed maium , vel bon m magis est aestimandum secundum iudicium Dei , quam secundum iudicium hominum. Ergo actus exterior nihil addit ad honitatem , vel malitiam super actuin
interior maa. Praeterea. Una & eadem est bonitas interioris, R exterioris actus, ut dictum est : cari. Mae. Sed augmentum fit per additionem unius ad alterum. Ergo actus exterior non addit in bonitate, vel in Iitia super actum interiorem. a 3. Praeterea. Tota bonitas creaturae nihil addit supra. nitatem diis inam; quia tota derivatur a Min stilitate divina : Sed bonitas actus exterioris quandoque tota derivatur ex bonitate actus interioris, qua eoque autem e cor verso, ut dictum est . a . praee. Non ereto unum eorum addit in bonitate , vel in litia super alterum . Sed Contra . Omne agens intendit consequi bonum, & vitare malum . Si ergo per actum exteri rem nihil additur de bonitate, vel malitia, frustra qui habet bonam voluntatem , vel malam , facit opus bonum, aut desistit a malo opere . quod est in
Respondeo dicendum , quod is laquamur de boni rate exterioris actus , quam habet ex bonitate finis , , . tunc actus exterior nihil addit ad bonitatem.
Nisi eontingat ipsam Voluntatem secundum se feri meliorem in bonis, υu pejorem in malis. Quod quidem videtur posse contingere reipliciter . Uno modo secundum numerum : puta cum aliquis vult aliquid sacere bono fine , vel malo , & tunc quidem non
facit, post modiun autem vult , S sacit . duplicatur. m. V o actus
333쪽
actus voluntatis ς & sic fit duplex bonum , vel domo malum . Alia modo quantum ad e tensiionem rzuta cum aliquis vult facere aliquid bono nne , relinato , & propter aliquod immimentum desistit; alius autem continuat motum voluntatis , quousque opus perficiat; manifestum est, quod huiusmodi v lantas est diuturnior in bono, vel malo, & secundum hoc est peior , Nel mestor . Tertio secundum intensionem : sunt enim quidam actus exteriores, qui inquantum sunt delectabiles , vel IMenosi , n ti sunt intendere voluntatem, vel remittere. Comitat autem , quod quanto voluntas intensius te dit in ianum, vel malum , tanto est melior , vel autem ἰομι υν do Mnitate actus εκω-is, auam habet seundum materiam, debrias cireum-hantias, sile eomparatur ad voluntatem ut terminus, in Listi : Ea Me modo addit ad bonitatem vel ma Iitiam Coluntatis: quia omnis indinatio, vel motus perfieitur in hoc, quod consequirur sinem, vel attin Mit terminum. Unde non est persecta Voluntas , mii sit talis, uuae opportunitate data operetur : Si vero possibilitas desit, voluntate existente persectis , ut operare. tur, si posset, desectus persectionis , quae est ex Mctu exteriori , est simpliciter involuntarius . Inu
1 vittarium autem sicut non meretur Poenam , vel
Draemium in operando bonum, Rui mal ; ita non tollit aliquid de praemio, veI de poena, ii homo i uoluntarie simpliciter deficiat ad faciendum bonum,' 'Ad'yzum ergo dicendum, quod Chrysostomus
Ioquitur, quando voluntas hominis est consummata, A non cessatur ab actu , nisi propter impotentiam
'Ad' seeundum dicendum , quod ratio illa proeedit' de bonitate actus exterioris, quam habet a bonitate sinis Sed bonitas actus exterioris , quam habet a materia, &cii cum stantiis, est alia a bonitate voIuntatis , qnae est ex fine ; non autem alia a bonitate - voluntatis, quam habet ex ipso actu volito: sed comparatur ad ipsam, ut ratio , & causa eius, sicut sise
Et per hoc etiam patet solutio ad Tertium.
EX articulo habes primo: quomodo per rationem dc ostendas, & in recis sensu intelligas, merita
334쪽
seripturis insinuatum fuisse , quod aetus exterior addit ad bonitatem , rei malitiam actus interioris. Ut Mat. s. Qui irascituν fratH μγ , vetis eris j
res dixerit racha, vetu eris Contilia, qtai dis .is fatuo . retia gehennae ignis . Actus enim hic eisterior , scilicet dicere racna , vel dicere fatue , a dis ad malitiam actua huius interioris, scilicet ix stetidi . Nisi enim adderet in malitia super eam, nox adderet in poena ipsi malitiae debitae ut patet. Addit autem pinam i, quia dicere vacha, fert secum se reum concilio, , dicere fatue, fert secum esse ream gehennae lanis , quorum utrumvis est poena maior , quam esse reum iudicio, quae itagnabat ei, qui irascitur fratri suo . Seeundo igitur habes a quomodo Se per artisuli ipsius rationem , 8e per hanc Evangelii auctoritatem, interimas haeresim Anti--ονum dicemium, operum legem esse reiiciendam, A muri dicentis, omnium nostrorum oserum nutulam habendam esse rationem, Contra huiusmodi h
reses vide Veritates Aureas super totam legem Minterem , Gen. Σ. eones. 6. Ο Num. I eonia. R Item mutia 6. roncl. 8. . c. 28.eones. a. oe 3. Tortio vides: quomodo, M.
Utrum mentus Iemens aliquid addas dabonitate , vel malisia ad
exteriorem octum. IV. g. 73. u. λω m . q. 3. a. 3. M. Isor g. 3. a. IO. ad s.
AD Quintum sic proceditur . Videtur , quod
ventus sequens addat ad bonitatem , vel mesi. tiam amis. Enctus enim virtute praeexistit in cauis e sed eventus tonsequuntur actus , sicut effectus causas. ergo virtute praeexistunt in actibus r Sed numquodque secundum suam virtutem iudicatur borrum, vel malum e nam virtus est, quae bonum s eis habentem, ut dicitur in Σ. Ethie. t 6. eo. I. J Ergo eventus addunt aliquid ad bonitatem, vel malitiam actus. a. Praeterea . Bona , quae faciunt auditores , sunt eis his quidam consequentes ex praedisatione D ctoris r Sed hujusmodi bona redundant ad merutum Praedicatoris, ut valet per id quod dicitur Phi
335쪽
sequens addit aliquid ad bonitatem , vel malitiam' a Praeterea . Poena non additur , nisi crescenteruioa unde dicitur Deuter. 23. mensura pein rati erit plagarum modus . Sed ex eventu χ-quente additur ad poenam . Dicitur enim Exodi G1. quod si bos fuerit eornupeta ab hers , Θ πυ- dius teνtius , oe contesati sunt θmrnum eJus ,
nee recluserit etim, Occideritque virum b. σω mυ- Iieνem . . bos lapidibus obruetur , or dominum σέ- Iius occident : Non autem occideretur si s non occidisset hominem, etiam non reclusus . Ergo eventus sequens addit ad bonitatem , vel malitiam': Plite ea . Si aliquis ingerat causam mor tis . percutiendo , vel sententiam dando , & mors
non se quatur , non contrahitur , Irregularatas e contraheretur autem, in mors sequeretur . ergo eia
ventus sequens addit ad bonitatem , vel malitiam' sed Contra. Eventus sequens non facit actum ma Ium. qui erat bonus, nec bonum, qui erat dilus: muta si aliquis det eleemosynam pauperi, qua ille a titatur ad peccatum , nihil deperit ei, qui eleemosynam facit: &similiter si aliquis patienter serat iniuriam sibi factam, non propter hoc excusatur ille, qui fecit. Ergo eventus sequens non addit ad bonitatem, vel malitiam actus . . Respondeo dicendum , quod eventus sequens aut est praecogitatus, aut non . σν νι praecoguatus , inanis Itim est, quod addis ad bonitatem, veI mal etiam actius. Cum enim aliqui S coxitat , quod ex mvere suo multa mala possunt sequi, nec propter hoc dimittit , ex hoe apparet voluntas e)us esse magis Dorflinata. Si autem eventus sequens non sit praecogitatus,
tune distinguendum est : Quia f per se sequitur ex tali actu , oe ut in pluribus , secundum Boementus sequens addit ad bonitatem , Nel mal riam actus . Manifestum est enim , meliorem actum esse ex suo genere , ex quo possunt plura b N a sequi; & pejorem, ex quo nata sunt Plura main
Si υero ρεν accidens, in ut rn paucioribus , tune eventus sequens non addit ad bonitatem, υρι ad ma titiam aditis . Non enim datur iudicium de re aliis qua secundum illud quod est per accidens, sed solum secundum illud quod est per se. Ad primum ergo dicendum, quod virtus caulae e.
336쪽
xistimatur secundum effectus per se, non autem se cundum effectus per accidens. Ad secundum dicendum , quod bona , quae a ditores faciunt , consequuntur ex praedicatione D ctoris, sicut effectus per se. Unde redundant ad prae mium Praedicatoris, & praecipue quando sunt prae in
Ad tertium dicendum , quod eventus ille , Pro qu illa poeua infligenda mandatur , &per se sequitur extaὶi causa, & iterum ponitur ut praecogitatus: &ideo
Ad quartum dicendum , quod ratio illa procveret si irregularitas sequeretur culpam: Non autem s uis tur culpam , sed factum , propter aliquem delactum
EX art. habes primo r quomodo per rationem o stendas, ct recte intelligas, merito insinuatum fuisse a scripturis , quod eventus sequens addit , renon addit ad bonitatem , vel malitiam arius , quem sequitur Quod addat r ut a. Thestal. 3. veritis eos , laborant inteν υos , συο ρ in Domino , oe manent mos, ut habeat s νιι sabundant tis in ebaνitate propter opus illorum . Ac si aperte diςat : Ex opere ilIorum , qui Vel Iahazrant inter vos , vel praesunt vobis in Domino , monent Vos, sequuntur multa bona , & ideo abu dantiori honore charitativo, tamquam ex hoc eVe
tu meliores illos iudicantes , debetis illos prosequa in Simile sentiendum est de dicto I. Tim. θω ne praesunt , presisteri , duplici honore digni BI, Mantuν maxime qMi laborans in verbo , ω clo .ir 'na . Simile dic ibi a. Tim. a. Nee commenda M Iibus hominibus , qui idonei erunt oe alios do-rere . Ex eventu enim secuturo reputantur meliores
illi presbyteri docentes , quam qui actualiter docent ἰ & commendantes doctrinam auditoribus idoneis futuris ad alios docendos , quam commςctantes ipsam auditoribus non ad hoc idoneis . Ex Praemissis scripturis arg. tu ab oppositis quoque dodocentibus pestifera , quod scilicet de eventu lacuqturo , idest ex natura doctrinae talis sequenti pel res iudieandi sunt ilIi, & consequenter maiori su Plicio , atque ignominia digni ., quam alii similes non docentes r ut de haeresiarchis. respe hi aliorum haereticorum. Apostolus ergo per ilIa , si scholastiscam linguam assumat , dixit ,' Eventus per se in o 3 acta
337쪽
aliquem sequens addit bonitatem , vel mai tiam super ipsum actum . Quod autem non addat in uatur Mech. 33. G ann tineiante re ad impx- , tit a viis suis eonisnatur , non fueris conversss o,
animam tuam Isi eram .. Per hoc enim , quod non conversio auditoris a peccato aetiim praedicatoris de se bonum non reddit malum, monstratur universaliter ,. quod eventus per accidens ad actum aliquem sequenς non addit malitiam , nec bonitatem super se
ctum ipsum . Seeundo vides : quomodo ex iis Minne pensatis , & applicatis , doctrinλ praelanx AtDs elisa vidissim declaretur, M.
ARTICULUS VI. y3α rem Mem actus exterior ptigit esse bonus
AD sextum se proceditur . Uidetur , quod unum
actus possit elle bonus, & malus . Motus enim. est unus, qui est continuus, ut diei rur in I. Physicis c. ter. 3'. or M. D. 2. Sed unus motus continuus potest esse bonus & malus : puta si aliquis contianue ad ecclesiam vadens primo quidem intendat inanem gloriam , postea intendat Deo servire. Ergo. unus amis potes, esse bonus, At malus. a. . Praeterea. Secundum Philosophum in 3. Physic. ct . ain or a I. ro. 2. actio , paspo sunt unus Rus : sed potest esse passio hona, licui Christi Raetio mala , sicut Iudaeorum . ego. unus actuR Potest esse bonus, & malus. 3. Praeterea .. Cum servus sit quasi instrumentum domini , actio servi est actio domini sicut actio Instrumenti est actio artificis r Sed potest conting re , quod actio servi procedat ex bona. voluntate d triani , di se sit bona ς & ex vesuntate mala servi,.& sic sit mala .. Ergo idem aetiis potest esse bonus,
Sed Contra. Contraria non possunt esse in eodem: sed bonum , fi malum sunt contraria. ergo unus eius non test esse bonus, & malus.
Respondeo dicendum , quoi nimii prohibet , al,
id esse unum, secundum quod est in uno genere α esse multiplex, secundum quod refertur adi aliu1
338쪽
omtig : sieut superficies continua est una. , secutis dum quod consideratur in genere quantit/tis : in men est multiplex , secundum quod refertur adnus coloris, si partim sit alba, di partim nigru doseeundum hoc nihil prohibet , aliquem actum esse υ-num, secωndum quod refertur ad genias nature , ρων tamen non es unus, sectindiam quod refertur ad g-ntis moris: βeue oe e converso, ut dictum est. Ca . 3. hu. q. Ambalatio enim continua est unus acius. secundum ganus naturae : potest tamen contingere νquod sint pIures secundum genus moris , si mutetur ambulantis voluntas , quae est principium actuum moralium
' a's ergo aceipitur unus actus , prout es 3n genero moris, impo sebile es , quod si bonus, oe malos o nitate, oe moria morali: se tamen si tinus unitato natura, ω non unitate moris, potest eos bonus, in
Ad primum ergo dicendum, quod ille motus eoi tinuus, qui procedit ex diversa intentione, lacet ianudus imitare natura , non est tamen unus iamrat meis. Ad secundum dieendum, quod actio, & pamo per tinet ad gentis moris , inquatitum habent rationem voluntarii. Et idest, secundum qu d diversa volun tale dicuntur voluntaria , secundum hoc sunt dira moraliter; & potest ex una parte luesse bonum , m
Ad te renim dicendum, quod anua servi, lium Procedit ex voluntate servi , non est actus d mini , sed silum inquantum pmcedit ex mandato domini . unde sic non facit ipsum malum mala v Iantas servi
Ex articulo habes mimo: quomodo per rationem ostendas , & in sensu recto intelligas , merito insinuatum fuisse a scripturis, quo funus actus T vst , & non potest esse bonus , simul e malus. Quod possit, insinuatur per hoc , quod dicitur Iob.
I. Dixit meo minores ad Satan is squae habet , rn muω tua sunt . Egref qtie est S ran a facie Domini . Item c. a. Ecee m mania ruses. Egressus lotur Satan o Domina. Non Mnim eadem intentione, scilicet bona , qua Dominustentandi licentiam dedit, executus est Satan illam sed intentione mala, id, quod notanter significatur
Wr ix egressur a facie Domini, & consequenter Peu
339쪽
hoc ostenditur, quod idem actus tentationis sule binonus ex parte Domini , Est malus ex , parte diaboli simile . profecto ei , quod in minoia argumenti em- xii dicebatur . Quod vero possit , insinuatur Per. hoc , quod dicitur Mat. 7. Non potes aνbor boni malas 1 mctus facere , neque arbor mala bonos fructus facere: unde enim arbor, idest voluntas bona dum manet bona , non potest a tam malum producere , neque mala, dum manet mala, honum : co flat, quod idem inus non potest esse Bonus, & malus . ham bonus nonnisi ab arbore bona , & malus nonnisi a mala producitur, & consequenter actus de necessitate est plures numero morali , si debeat esse bonus, & malus. Alioquin arbor bona non Prindueeret solummodo fruciam bonum , neque maI. solummodo malum , quoniam fructus ille moralites unus, qui ponitur esse bonus, N. malus, ab arbore una, sive bona, sive mala , produceretur . Unde, si esset bona , aliquid mali , si autem esset mala,nliquid lisni faceret , id , quod est contra sanctum Evangelium . Per sententiam ergo illam Mat. 7. Scriptura, tamquam scholastice loquens, dicit, quo fructus , id est actus unus , cursi ab aliqua dua-νum arborum procedat , non potest simul esse b nus , & malus. Secundo vides: quomodo. Sc.
De his , quae eonsequuntur actus humanos ratione bonitatis , vel malitiae , inquatuor artieulor diυisa . DEinde considerandum est de his quae conse
quuntur actus humanos ratione bonitatis , vel malitiae. Est et ea hoe queruntur quatuor. Primo . Utrum actus humanus, inquantum est bonus , vel malus , habeat ratio m rectitudinis, vel peccati. Secundo Utrum habeat rationem laudabilis , veIculpabilis. Tertio. Utrum habeat rationem meriti, vel d meriti. Quarto. Utrum habeat rationem, meriti, vel des
340쪽
Utrum actus humanus, iisquantu- es bonus, Oel malus, habeat rationem rectitudinis, vel peceati.
AD Primum sic proceditnr . Videtur , quod
ctus humanus , inquantum est bonus , Vc malus , non habeat rationem rectit adinis , vel peccati . Peccata cuina sunt molistra in natura , ud dicitur in a. Physic. c tex. 8a. ta. a. b Monstra. autem non sunt actus , sed sunt quaedam rus generatae praeter ordinem naturae z Ea autem , quaa sunt secundum artem , & rationem imitantur ea quae sunt secundum naturam, ut ibidem dicitur. Ergo actus ex hoc quod est inordinatus , & malus, non habet rationem peccati. 2. Praeterea . Peccatum , ut dicitur in a. Phys. cloe. est. accidit in natura, & arte, cum non Pe venitur ad finem intentum a natura, vel arte: Sed bonitas, vel malitia actus humani maxime consistit in intentione finis, S eius prosecutione . Ergo videtur, quod malitia actus non inducat rationem peccati. 3. Praeterea . si malitia actus induceret rationem Peccati, sequeretur , quod ubicunque esset malum, ibi esset peccatum: hoc autem est falsum : nam poena , licet habeat rationem mali, non tamen habenrationem peccati . Non ergo ex hoc quod aliquis actus est malus, habet rationem peccati. Sed Contra . Bonitas actus humani , ut supra
ostensum est , b principaliter dependet a lege aeterna ; N per consequens mali tia eius in hoc consistit , quod discordat a lege aeterna : sed hoc facit rationem peccati . dicit enim August. 22. coni. Faust. c e. 27. in princ. t
6. quod peccatum est dictum , vel factum , vaconcupitum. contra legem aeternam . Ergo actus hum nus ex hoc quod est malus , habet rationem peccati .
Respondeo dicendum , quod malum in plus est, quam peccatum ς sicut & bonum in plus est ,
Suam reditam . quaelibet enim privatio boni in qu cunque constituit rationem mali. sed peccatum Pro-Prie consistit in actu , qui agitur propter finem alia O s quom,