장음표시 사용
421쪽
Dei , c. c. 7. γ 9. to. s. quod omnes assectiones
Musantur ex amore . Ergo & odium cum sit qMNdam affectio animae , causatur ex amore.
Respondeo dicendum , quod , sicut dictum est
c ari praeci amor consistit in quadam conveniemtia amantis ad amatum : odium vero consistit in quadam repugnantia, vel dissonantia. Oportet autem in quolibet prius considerare , quid ei conveniat , quam quid ei repugnet is Per hoc .nim aliquid est repugnans alteri , quia est corru-Φtivum , vel impeditivum eius , quod est conveniens . Unde neeesse aes , quod amor sit prior orim, S quod nihil odio habeatur, nisi per hoc , quod
.contrariatur convenienti, quod amatur.
Et secundum hoc omne odium ex amore causatur. Ad primum ergo dicendum , quod in his , quae ex opposito dividuntur, quaedam inveniuntur , quae sunt naturaliter simul, & secundum rem, & secum dum rationem ; sicut duae species animalis, vel dus species coloris: uuaedam uero sunt simul secundum Tationem , sed unum realiter est prius altero , &causa eius: sicut patet in speciebus numerorum, fi- Furarum, & motuum : Muadam vero non sunt simul nec secundum .rem , nec secundum rationem . sicut suestantia , S accidens . nam substantia reali-.ter est causa accidentis; & ens secundum rationem prius attribuitur substantiae ., quam accidenti e quia accidenti non attribuitur , nisi inquantum est indubstantia. Amor autem, & odium naturaliter quidem sunt simul secundum rationem , sed non reDIiter . Unde nital prohibet , amorem esse causam odii.
Ad secundum dicendum , quod amor , & odium
sunt contraria , quando accipiuntur circa idem: sed quando sunt Me contrariis, non sunt mutraria , scili invicem consequentia . Eiusdem enim rationis est , quod ametur aliquid , ia odiatur eius contra-xium e Et sic amor unius rei est causa , quod eius. Contrarium odiatur.
Ad tertium dicendum , quod in executione prius est recedere ab uno termino, quam accedere ad alterum terminum . Sed in intentione est e comerso : propter hoc enim receditur ab uno testino , ut accedatur ad alterum . Motus autem appetitios magis pertinet ad intentionem, quam ad executionem. Et ideo amor est prior odio, cum utrumquest motus appetitivus. Am
422쪽
QUAEST. XXIX. ART. III. APPENDIX.
EX art. habes prisno : quomodo per rationem mstendas, merito fuisse a scri feturis, & Aug. insinuatum , quod amor est causa odii. A Divo Augustino quidem , ut in argumen. eonin A scripturis vero per hoc, quod dicitur Rom. 13. Plenitudo legis es dilectis . Quomodo autem id ex tali dicto
moveatur , Vide q. 27. artie. q. aven. Item perhoe, quod dicitur Ps. II 8. Dilexi mandata tua super aurum , in topaetion : Propterea omnem viam nutiam odio habui. Ecce , quod odium & nascitur ex amore ς di quomodo , scilicet ex amore unius rei , puta mandatorum divinorum, nascitur Odium tontrarii, puta omnis viae iniquae . Seeundo vides,
. Unum odium fit fortius, quam amor. AD Tertium se proceditur. Videtur, quod odium sit fortius amore . Dicit enim August. in lib. 83.-c q. 36. paulo a minc. to. Nemo es , qui non magis dolaνem sigiat , quam appetat voluptatem : Sed fugere dolorem pertinet ad odium. appetitus autem voluptatis pertinet ad amorem . Ergo odium est fortius amore. a. Praeterea. Debilius vincitur a λrtiori : sed amor vincitur ab odio, quando scilicet amor conve titur in odium. ergo odium est sortius amore.. 3. Praeterea . Affectio animae per effectum mania
se statur e Sed fortius insistit homo ad repellendum odiosum , quam ad prosequendiim amatum ; sicut etiam bestiae abstinent a delectabilibus propter vem hera , ut August. introducit in lib. 83. m. cnune eis. J Ergo odium est sortius amore. Sed Contra. Bonum est sortius , quam malum ἔnia malum non amis , nise in viirtute boni , ut ion. dicit cap. l. Se div. nom. Ied . I 6. oe sq. Sed odium , & amor dis erunt secundum dinere etiam boni, & mrii. Ergo amor est sortior odio. Respondeo dicendum , quod impossibile est, effectum sua causa esse sortiorem. Omne autem odium procedit ex aliquo amore, sicut ex causa, ut supra
dictum est. art. praee. Unde impossibile es, quod aditim si foretus amore simpliciter. Sed oportes interius, quod amor semplieiter Io-
423쪽
quendo set odio fortior . Fortius enim movetur aliis quid in finem , quam in ea quae sunt ad finem . Recessus autem a malo ordinatur ad consecuti nem boni , sicut ad finem . Unde simpliciter I quendo sortior est motus animae in bonum , quam
Sed tamen aliquando videtur odium fortitis amore , propter duo . Primo quidem , quia odium est magis selisibile, quam amor. Cum enim sensus perceptio sit in quadam immutatione , ex quo aliquid iam immutatum est, non ita sentitur , sicut quam do est in ipso immutari . Unde calor febris hecticae , quamvis sit major , non tamen ita sentitur , sicut calor tertianare quia calor hectieae iam versus est quasi in habitum , & naturam. Et propter hoc etiam amor magis sentitur in absentia amati , sicut August. dicit in Io. de.Trin. Ia. a med. to. 3. quod amor non ita fentitur , eum non prodit cum indigentia . Et propter hoc elicue repugnantia eius, quod oditur , sensibilius percipi L quam convenientia ejus , quod amatur . Seeun , quia non comparatur odium ad amorem sibi correspondentem. Secundum enim diversitatem bonorum est diversicas amorum tu magnitudine , & parvitate, quibus proportionantur op sita odia. Unde odium, quod correspondet maiori amori , magis movet ,
Et per hoc patet responsio ad Primum. Nam amor voluptatis est minor, quam amor conservationis sutipsius , cui responset fuga doloris . & ideo magis fugitur dolor, quam ametur voluptas. Ad secundum dicendum , quod odium nunquam vinceret amorem, nisi Propter maiorem amorem , cui odium correspondet: sic homo magis diligit se, quam amicum : de propter hoc quod diligit se, habet odio etiam amicum, si sibi contrarietur. Ad tertium dicendum , quod ideo intensius alia quid operatur ad repellendum odiosa , quia odium
EX articulo habes mimo: quomodo per rationem& ostendas, & in recto sensu intelligas , merito a scripturis, & Dion. insinuatum fuisse, quod amor est sortior , quam odium. A Dion. quidem, ut deducitur in argum. conri A scripturis vero per hoc ; quod dicitur Matth. s. Diligite inimicos v
fros . Item per ly si esurieris inimicus tuus , eos tuum
424쪽
QUAEST. XXIX. ART. IV. 3o tuum , se frit , potum da illi , Rom. II. Ac si uia
trobique clarius dicatur: Facite , quod amor vester erga inimicos sit fortior , quam odium inimicorum contra Vos. Cum ergo Deus , ut qui sit naturae ininstitutor, praeceptis suis naturam rerum non destruat,
sed ostendat , relinquitur , quod per dictum Praece. dens subindicet , quod amor secundum naturam suam c hoc intendebat conclusio in ly smpliciter est sortior , quam sit odium . Secundo vides: quomodo ex his bene pensatis, &c.
a. a. qu. 23. a. 7. ω a. d. a. qu. a. a. a. q. a. ad a. or
Psio. oe Ephes. I. Iest. 6. AD quartum sic proceditur . Videtur , quod aliis quis possit seipsum odio habere . Dicitur enim in Psalm. Io. utii diligit iniquitatem , odit animam suam: Sed multi diligunt iniquitatem . Ergo
multi odiunt seipsos. a. Praeterea . Illum odimus , cui volumus , & O- Peramur malum : Sed quandoque aliquis vult , t operatur sibi ipsi malum ; puta qui interimunt sei- Psos. Ergo aliqui seipsos habent odio. 3. Praeterea . Boetius dicit in a. de cons. c pre-
fa s. partim a princi quod aυaritia facit homines odiosos : ex quo potest accipi , quod omnis homo Odit avarum : Sed aliqui sunt avari . Ergo illi odiunt seipsos. Sed Contra est , quod Apostolus dicit ad Ephes. s. quod nemo unqtiam carnem suam odio habuit.
Respondeo dicendum , quod impossbiis es , quos aliquis per se loquendo odiat seipsum . Naturaliter
enim unumquodque appetit bonum ; nec potest a. liquid stibi malum appetere , nisi sub ratione boni. Nam malum est praeter voluntatem, ut Dion. dicit q. cap. de divin. nom. Iect. 22.3 Amare autem aliquem est velle ei bonum , ut supra dictum est. c q. 26. a. q. J Unde necesse est, quod aliquis amet seipsum ; de impossibile est, quod aliquis odiat seipsum, per se loquendo. Per accidens tamen eontingit , quod aliquis se psum odio habeat: Et hoc dupliciter . Uno modo ex parte boni , quod sibi aliquis vult . accidit enim quandoque , illud quod appetitur ut secundum quid
bonum , esse simpliciter malum et Et secundum hoc
425쪽
inliquis per accidens vult sibi malum , quod est odisis . Alio modo ex parte sui ipsius , cui vult bonum. unumquodque enim maxime est id , quod est principalius in ipso. unde civitas dicitur tacere id, quod Rex facit , quasi Rex sit tota civitas . Manifestum est ergo , quod homo maxime est mens hominis, contingit autem , quod aliqui aestimant se maxime esse illud , quod sunt secundum naturam corpora- Iem , & sensitivam : unde amant se secundum id,
quod aestimant se esse ἰ sed odiunt id , quod vere
sint , dum volunt contraria rationi . Et utroque
modo ille qui diaigit iniquitatem , udis non solum
animam suam, sed etiam seipsum. Et per hoc patet responsio ad Prurium. Ad secundum dicendum , quod nullus sibi vult, Est facit malum , nisi inquantum apprehendit illud sub ratione boni . Nam est illi , qui interimunt seipsos , hoc ipsum quod est mori , apprehendunt sub
xatione boni , inquantum est terminativum alicurus miseriae, vel doloris. Ad tertium dicendum , quod avarus odit aliquod accidens suum c non tamen propter hoc odit se, Psum .' sicut fger odit suam fgritudinem ex hoc ipso quod se amat.
Uel dicendum, quod maritia odio Θs Deit aliis ,
non autem sibi ipsi et Quinimmo causatur ex inord, nato sui amore , secundum quem de bonis tempo Talibus plus sibi aliquis vult, quam debeat.
EX artio habes primo : quomodo per rationem& ostendas, & recte intelligas, merito fuisse ascripturis insinuatum, quod aliquis odit, & non indit seipsum . Quod odiat , ut Joan. Io. qui odit animam suam in hoc mundo , m vitam aeternam fodit eam. Hoc est, secundum Beatum Syrillum in homil. stui non redit et , me obsequitur ei noxia concupiscenti , ar divinis ρraeceptis contraria . Odit
ergo se opposito modo ad illum, de quo Psalm. l quitur , ut in argum. I. Nam , sicut ille odibat se, inquantum non aestimabat , principalem partem sui esse rationalem, ac propterea ipsam utilia suadentem respuebat , sensitivae , quam principalem putabat , adhaerendo et ita ista odit se , inquantum non aestimat , principalem partem sui esse sensitivam , sed τationalem , ac ideo sensitivam noxia suggerentem Cum iudignatione repellit , rationali consentiendo.
Quod autem aliquis non odiat seipsum , insinuatur
426쪽
QUAEST. XXlX. ART. V. 399Ephe. I. Nemo unquam mem suam odio habuis Vide ibi super Apostolum sanctum hune doctorem. Seeundo vides : quomodo ex iis bene pensatis , α& applicatiS, &c.
Utrum aliquis pust odio habere veritatem.
AD Quintum sic proceditur . Videtur , quod aliis
quis non possit habere odio veritatem. Esnα- enim, & ens, δι verum, convertuntur: Sed aliquis non potest habere odio bonitatem . Ergo nec veri
a. Praeterea. Omnes homines naturaliter scire de sdorant , ut dicitur in. principio Met. Sed scientia non est iii si verorum . ergo veritas naturaliter de sideratur , & amatur : Sed quod naturaliter inest , semper inest. Nullus ergo potest habere odio veri
3. Praeterea. Philosophus dicit in a. Rhet. e. . a med. tom. 6. quod homines amant non Iictos :sed non nisi propter veritatem . ergo homo naturaliter amat veritatem. non ervo eam odio habet. Sed Contra est , quod Apos Ius dicit ad Gal. 4. Factus fum vobis inimicus, verum dicens vobis . Respondeo dicendum , quod bonum , & verum , & eus sunt idem secundum rem , sed differunt ratione . Bonum enim habet rationem appetibilis ;non autem ens, vel verum: quia bonum est, quod omnia appetunt. Et ideo bonum secundum rationem boni non potest odio haberi , nec in universali , nec in particulari.
Ens autem, oe verum in universali quidem odio haberi non possiant; quia dissionantia est causa odii,& convenientia causa amoris . ens autem, ia verum sunt communia omnibus.
Sed in particulari nihil prohiber , quoddam ens, ω quoddam υorum odio haberi , inquantum habet rationem contrarii, & repugnantis . contrarietas nim , & repugnantia non adversatur rationi entis , &veri, sicut id vereatur rationi boni. Contingit autem, verum aliquod particulare rei uiro reisignare, vel contrariari bono amato. Uno modo , secundum quod veritas est causaliter , & originaliter in
ipsis rebus: Et sc homo quandoque odis ait axis
427쪽
meritatem , dum vellet non esse verum , quod est verum . AEM modo , secundum quod veritas est incognitione ipsius, quae impedit i pium a proincuti
ne amati : sicut si aliqui vellent non cognoscere veritatem fidei , ut libere peccarent . ex quorum persona dicitur Job a a. Scientiam viarum itiarum nolumus . Tertio modo habetur odio veritas particularis , tanquam repugnans , prout est in intellectu alterius: puta cum aliquis vult iacere in peccato, odit quod aliquis veritatem circa peccatum suum cognoscat: Et secundum hoc dicit Aug. in Io. Co
veritatem Iticentem , oderunt eam redarguentem.
Et per hoc patet responsio ad Primum. Ad secundum dicendum, quod cognoscere veritatem secundum se est amabile : propter quod dicit August. c cit. J quod amant eam tticentem. Sed per accidens cognitio veritatis potest esse odibilis , inquantum impedit ab aliquo desiderato. . Ad tertium dicendum , quod ex hoc procedit quod non ficti amantur , quod homo amat secum
dum se cognoscere veritatem , quam homines non
EX articulo habes primo: quomodo per rationem& ostendas , & recte intelligas , merito a scripturis fuisse insinuatum , quod verstatem aliquis in
dio habere potest. Ut Joa. 7. uuid me quaeritis interscere , hominem ζ qui vera loeutus sum sebis 'Ecce r quod veritatem intantum odibant , ut &Christum ideo interficere quaererent, sicut & postea
interfecerunt: quia eis vera, scilicet errores eorum increpando , &c. dicebat . Vide corollarium secundum ante argumenta . Item I. Reg. 2o. Iratus e ld aut contra Jonatham excusautem pro veritate Davidem . Item 3. Reg. 22. Ego odi eum ἰ quia nun-
am prophetat mihi bonum, sed malum. Hoc est: quia Micheas propheta Domini prophetabat veritutem ipsi regi Achab. Hiem passim Ieguntur prophetae a malis hominibus infestati pro eo , quod veritatem annuncia hant . Item Joan. 9. Maledixerunt Pharisaei caeco nato , eumque extra synagogam ejecerunt : quia veritatem & de miraculo , S de illis, R de Chi isto constantissime confitebatur . Item per hoc, quod multos, & magnos habuit adversiarios Apostolus pro verbis veritatis , quae hominibus pro salute ipsorum loquebatur . Secundo vides : quomin
428쪽
QUAE . XXIX. ART. VI. Ido ex his bene pensatis , & applicatis doctrina pra
.stus Angelica vicissuri declaretur, atque confirmetur.
Uitam aliquid possi haberi odis in uniserisIi.
AD Sextum sic proceditur. Videtur, quod odium
non possit esse alicujus in universali . Odium enim est passio appetitus sensitivi , qui movetur ex sensibili apprehensione r Sed sensus non potest ap-δ Prehendere universale . Ergo odium non potest esse alicujus in universali. a. Praeterea . odium causatur ex aliqua ditanantia , quae communitati repu*nat : Sed communitas est de ratione universalis . Ergo odium non potest esse alicujus in universali. 3. Praeterea . obiectum odii est malum e malum autem est in rebus, & non in mente , ut dicitur in 6. Metaph. te. 8. m. 3. 3 cum ergo universale sit solum in mente , quae abstrahit universale a particulari, videtur, quod odium non possit esse alicujus universalis. Sed Contra est, quod Philosophus dicit in a. Rhetor. eap. q. prope f. to. 6. quod ira semper se inter sngularia, oditim autem etiam ad genera. F- rem enim odis, Θ ealiamniatorem unusquisque. Respondeo dicendum , quod de universali duri eitis contingit loqus . tino modo , secundum quod subest intentioni universalitatis . Alio autem modo dicitur de natura , cui talis intentio attribuitur . ain Ita est enim consideratio hominis universalis , & alia hominis in eo quod est homo. Si igitur unise Me accipiatur primo modo , fentilia potentia sensiuisae partis , neque apprehensus , neque anetisi , ferri potes in universale e quia universale fit per abstractionem a materia individuali, in qua radicatur omnis virtus sensitiva. Potest tamen aliqua potentia sensitiva , & apprehensiva , & appetitiva ferri in aliquid liniversaliter : sicut dicimus , quod obiectum visus est color secundum genus; non quia visus cognoscat colorem uni versalem ; sed quia quod color sit cognoscibilis avisu , non convenit colori , inquantum est hic cOlor, sed inquantum est color simpliciter. Sie ergo odium etiam finitivae partis potes ναρ cere aliquid in universali : quia ex natura commu-- Tom. V. . . S ni
429쪽
ni aliquid adversatur animali , & non selum ex eo quod est particularis ; scut lupus ovi r unde civis odit lupum generaliter. Sed ira semper causatur ex aliquo particulari, quia ex aliquo actu laedentis: Actus autem particularium sunt: Et propter hoc Philosoph. dicit, c- pmp. 6 to. 6. J quod Da f pre es ad aliquid particulare ἰ odium vero potes esse ad aliquid in senere. .
Sed odium, secundum quod es in parte antellare va, eum consequatvr apprehensionem tinime salem inmeellectus , potes utroque modo esse respectia ianiυe s Ad primum ergo dicendum, quod sensus non apinprehendit univeriale prout est universale : appreis hendit tamen aliquid , cui per abstractionem accis
Ad secundum dicendum, quod id quod commune est omnibus , non potest esse ratio odii . sed nihil prohibet , aliquid esse commune multis , quod i men dissonat ab aliis; & sic est eis odiosum. Ad tertium dicendum , quod illa obiectio procedit de universali , secundum quod substat intenti ni universalitatis. sic enim non cadit sub apprehemtione, vel appetitu sensitivo.
EX art. habes primo : quomodo per rationem Iostendas , & sensu vero intelligas , merito ascripturis , & Philosopho insinuatum fuisse r quod odium est alicuius in universali, idest quod odiri
potest aliquod commune, sive aliqua comm itas, secundum quod exponitur in ad secundum . A Phia Iosopho quidem, ut in arsum. coni. a scripturis auistem : ut Psal. 23. odivi Ecesinam malignantium . Et Psalm. I 8. Iniquos odio habui . Ecclesia enim secundum nomen est communitas quaedam , seu
quoddam commune, seu quod in idem redit est aliquod in universali : similiter dic de ly iniquos. Ae si ergo diximet: odivi communitatem, sive cae- tum malignantium , & iniquos generaliter omnes, quod, scholastice loquendo, est odium cadere super . aliquid in universali, ut diximus. Secundo vides :
430쪽
De coneviseentia , in quatuor articulos divisa . DUnde considerandum est de Concupiscentia 2
Et circa hoe quaeruntur quatuor. Primo . Utrum concupiscentia sit in appetitu sensitivo tantum. Secundo . Utrum concupiscentia sit passio specialis. Tertio . Utrum sint aliquae concupiscentiae natu rates, & aliquae non naturaIes. Quarto. Utrum concupiscentia sit infinita.
Utrum concupiscentia fit tantum in appetisti sensimo Inf. q. 32. a. 3. ad 3. oe 3. d. 26. qu. I.
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod eo
cupiscentia non solum sit in appetitu sensitivo,cEst enim quaedam concupiscentia sapientiae , ut diacitur Sap. 6. Coneupiscentia sapientis dedueit ad V gnum perpetuum : Sed appetitus sensitivus non potest ferri in sapientiam . Ergo concupi alia nouest in solo appetitu sensitivo . a. Praeterea.. Desiderium mandatorum Dei non est in appetitu sensitivo . immo Apost. dicit Rom. 7. Non habitat in me , hoe es in earne mea b nam - Sed desiderium mandatorum Dei sub concupiscentia cadit , secundum illud Psalm. II 8. Conm-piise anima mea desederare susificationes tuas . E go concupiscentia non est solum in appetitu sensi-
3. Praeterea . Cuilibet volentiae est concupiscibile proprium bonum. ergo concupiscentia est in quali- t potentia animae , & non solum in appetitu se
Sed 'Contra est , quod Damascen. dicit, c th. fidei , ωρ. Ia. quini irrationaIe obediens , in persuasebile rationi disiditur in eoncupiscentiam,
. iram . Haec autem est irrationalis animae pars passiva , & appetitiva . Ergo concupiscentia est in appetitu sensitivo