장음표시 사용
481쪽
in ipso delectaretur Psalmista, renuit consolationes, idest delectationes huiusmodi , scilicet corporales is Ae si brevibus dixisset : D ectatio terrena impeditusum rationis. Hoc idem & ab exemplo insinuavit, quando narravit tento Regum undecimo, quod Sal mon a delectatione corporali, quam habuit cum mulieribus alienigenis , c conclusione vocantur delectationes extraneae intantum quoad usum rationis impeditus est, ut sequeretur, Si coleret Deos earum , & aedificaret Diis ipsarum sana . His , i quit scriptura , eopulatus es Salomon ardentiis,mo amore. Et averterunt mulieres cor eius, s depraυa--m es eoν ejus per mulieres . Secundo vides : quo modo, M.
Utrum delectatio persciat operationem. tis q. 34. m. 4. ad γ q. 4o. a. 8. cor. oe a d. II
a. a. 3. q. I. ad 3. oe vera g. 25. ar. 1 o. cor. ω ad a.
AD Quartum sic proceditur . Videtur , quod delectatio non perficiat operationem . Omnis enim humana operatio ab usu rationis dependet: Sed delectatio impedit usum rationis , ut dictum est is c M. praee. ergo delectatio non perficit, sed debi-utat operationem humanam. 2. Praeterea. Nihil est perfectivum sutipsius , veIfuae causae : Sed delectatio est operatio , ut dicitur in 7. Eth. c eap. I a. or I 3. & in I O. cap. 4. ω- I. quod oportet ut intelligatur vel etiantialiter , mel causaliter . Ergo delectatio non perficit oper
3. Praeterea . si delectatio perfieit operationem, aut perficit ipsam sicut finis , aut sicut sorma , aut si ut agens : Sed non sicut finis ; quia operationes non quaeruntur propter delectationem , sed. magis e converso, ut supra dictum est : cis praee. Nec iterum per modum efficientis , quia magis operatio est eausa efficiens delectationis : Nee iterum sicunforma ; non enim perficit delectatio operationem, ut habitus quidam , secundum Philosophum in I Ethicorum . p. o. a med. to. I. J Delectatio eringo non perficit operationem .
. Sed Contra est , quod dicitur ibidem , quod des malo operatio m perficit. Respondeo dicendum , quod delectatio dup estin viperationem perstat , Uno modo per modum fi i:s ;
482쪽
non quidem secundum quod sinis dicitur id , pr pter quod aliquid est ; sed secundum quod omne h num completive superveniens potest diei finis . Et secundum hoe dicit mi osoph. in Io. Ethicorum .c Ioe. ntine rem quod delectatio perstat sperati nem , foue quidam superveniens suis ; inquantum scilicet super hoc bonum, quod est operatio , sum venit aliud bonum, quod est delectatio , quae importat quietationem appetuus in bono praesupposito. Semnia modo ex parte causae agentis: non qu
dem chirecte , quin Philo hus dicἱt in io. Ethic ram, c abid. quod prescit operationem desectatis , non sima medieus sonum, sed fleui sanitas r indirecte autem, inquantum scilicet agens , quia delectatur in sua actione, vehementius attendit ad ipsam,& diligeritius eam operatur . Et secundum hoc diacitur in io. Ethicorum , c esp. I. ro. s. quod δε- Iestationes adaugent proprias operationes, , imp
Ad primum ergo dicendum, quod non omnis deIectatio impedit actum rationis, sed delectatio cor Poralis , quae nda consequitur actum rationis , sea actum concupiscibilis , qui per delectationem augetur : delectatis autem , quae consequitur actum rationis , λrtificat rationis usum. - Ad secundum dicendum , quod , simi dicitur in a. Physicorum , c tex. 3o. to. a. contingit , quod duo sibiinvicem sunt causa, ita quoa onum sit ea sa emeiens , & aliud causa finalis alterius : Et per
hunc modum operatio causat delectationem , sicut eausa em ciens : delectatio autem perficit operati Rem per modum finis, ut dictum est. ωνμaν.
Ad tertium patet responsio ex dictis.
Ex art. hises ρνμο : quomodo per rationem mstendas , merito fuisse insinuatum a scripturis, S Philosopho, quod delectatio perficit operationem. A Philosopho quidem, ut in arm eone. A scripturis vero per hoc, quod dicitur Psal. H8. Viam mandausorum μονtim metiris, eum dilatasi eον meum. Dis datatio enim est effectus delectationis , ar. I. Et
cursus ille est operatio, diligentissime eino iis , quia dedi i laetitiam , idest, deleritionem , in eor
do meo , Psalm. 4. Item per hoc, quod de Iacob dieitur , Gen. 29. Septem servitutis anni vrdebantur ei pauet dies prae amoris magnitudine ; & c. 3I. Ja KOb duram strvitutem illam secundum seipsam d scri
483쪽
scribens ait; noctuque aesta urgebar 1 or gelu, fugiebatque somnus ab oeiais meis . Ex his enim si mul collectis , cum amor sit causa delectationis , quaestione trigesima seeunda artic. 7. relinquitur ola Tum, quod Jacob omnia haec durissima Iibentissime operatus , ac passus est propter hoc , quod delecta batur in illis , ex amore concepto erga Rachelem s& consequenter ex eisdem relinquitur scholasticis perspicacibus concludendum firmiter , quod delecta tio valde perficit operationem. Seeundo vides: quo modo ex iis bene pensatis , & applimus , doctrina
De bonitate, oe malitia deustationum , in quatuost artieulas dis a. DEinde considerandum est de bonitate , & malia .
tia delectationum. Et circa hoc quaeruntur quatuor. Primo . Utrum Omnis delectatio sit mala. Secundo . Dato quod non, utrum omnis delecta tio sit bona. Tertio. Utrum aliqua delectatio sit optima. Quarto. Utrum delectatio sit mensura, vel regu la, secundum quam iudicetur bonum , veI m tum in moralibus.
Utrum omnis delectatio sit mala.
AD Primum sic proceditur. Videtur, quod omnis
delectatio sit mala. Illud enim, quod corrum- Pit prudentiam, & impedit rationis usum , videtur esse secundum se malum , quia bonum hominis esseeundum rationem esse, ut Dion. dicit in cap. de div. nomin. .c parre. q. lin. 2 i. Sed dele io eo rumpit prudentiam , & impedit rationis usum ; M tanto magis , quanto delectauones sunt maiores ;unde in )electationibus venereis , quae sunt maximae , impossibile est aliquid inteIIigere , ut dicitur in 7. Eth. cccan. II. tom. I. Et Hieri etiam dicit s per Matth. c tibi nihil Oeeurrit: sed impiis. habet. ep. II. ad Meruch. a med. expres autem Orig. Hom. 6. an,
484쪽
nerationis obsequit---delectatio est sebindum se malum Eris omnis. delectiatio est mala. a. Praeterea. Illud, quod fugit virtuosus, & pr sequitur aliquis deficiens a virtute , videtur esse s cundum se malum, &fugiendum: quia, ut dicitur in Ioia Et hic.. c eap. I. eiser, tom. 3- nrtuosus es quo mensum , regia manyrtim ainutim 2Et Apostolus dicit i. ad Cor. Spiritualis iudieae omnia . Sed pueri, & bestiae, in quibus non est visetus , prosequuntur delectationes fugit autem eas temperatus .. Ergo delectationes. secundum se sunt malae, & fugiendae. 3. Praeterea vi Virtus , & ars. sunt circa di eiu ,:& boniam, ut dieitur in M. Ethicor. c cap. 3. circ. n. rom. 3. Sed nulla ars ordinata esto ad delech tionem. Ergo delectatio non est aliquid: bonum. Sed Contra est, quod in Psalm. 36. dicitur: D- Iectarae in Domino . Cum igitur ad nihil mali a ctoritas divina inducat videtur , quod non Omnis, delectatio sit mala. Respondeo dicendum , quod , sicut dicitur in Ioia Ethic a. γ' 3. pom. I. aliqui posuerunt, Omnes delectationes esse malas . Cuius ratio videtur fuisse , quiω intentionen, suam reserebant ad solas. delectationem sensibiles , & eorporales , quae sunt magis manifestae ia Nam & in caeteris. intelligibilia α sensibilibus antiqui Philosophi non distinguebant, nec intellectum a sensu, ut dicitur in Iib. Eia de Mnima. tem IIo. eom. aia Delectationex autem corporales arbitrabantur dicendaς omnes esse malas
ut sie hominest, qui ad delectationes immoderatas funt proni , ab delectationibus. se retrahentex, ad medium virtutis perveniant. Sed haec existimatis non fuit conveniens M Cum enim nulluς possit vivere, sine aliqua sensibili corporali delectationae, si illi qui docent omnes dein lectationes esse malas, deprehendantur aliquas delectationes sustipem, magis. homines in delectationis erunt proclives exemplo operum ,. verborum. doctriaria praeterm Issa . In operationibum enim ,. & passio-nibus humanis , in α uibus. experientia plurimum
vatet, magis movent exempla ,. quam verba
Dicendum est ergo, essetim delectationes eis bonas, aliquas σὲ malas. Est enim delectatio quiem appetitivae virtutis in aliquo bono amato, & conse mens aliquam operationem . Unde huius ratio duin. Nex
485쪽
ex accipi potest . Una quidem ex parte boni , iit
quo aliquis quiescens delectatur , bonum enim , dimatam in moralibus dicitur , secundum quod con 'venit rationi, vel discordat ab ea , ut supra dictum est: c I9. ar. 3. sicut in rebus naturalibus aliquid dicitur naturale ex eo quod naturae convenit inusitirale vero ex eo quod est a natura discor dans. Sicut igitur in naturalibus est quaedam quies naturalis, quae scilicet est in eo, quod convenit naturae ut cum grave quiescit deorsum : & quaedam innaturalis, quae est in eo, quod repugnat naturae: sicut cum grave quiescit sursum Ita k in moralibus est quet am delectatio bona , secundum quoa
appetitus superior , aut inserior requiescit in eo , quod convenit rationi et & quaedam mala , ex eo quod quiescit in eo, quod a ratione discordat, & a
lege Dei . Alia ratio accipi potest ex parte operationum , quarum quaedam sunt malae , & quaedam bonae . Operationibus autem magis sunt amnes delectationes , quae sunt eis cωniunctae , quam concupiscentiae , quae tempore eas praecedunt . Unde cum concupiscentis bonarum operationum sint bonς, malarum vero malae , multo magis delectationes bona rum operationum sunt bonae, malarum Vero malae.
. Ad primum ergo dicendum , quod , sicux supra
dictum est , c. q. 33.aνt. I. delectationes, quae lanc de actu rationis , non impediunt rationem , nequo corrumpunt prudentiam ; sed delectationes extra 'neae, cuiusmodi sunt delectationes corporales: Quae
quidem rationis usum impediunt, sicut supra dictum est, c ibid. 9 vel per contrarietatem appetitus, qui quiescit in eo , quod repugnat rationi ; Sc ex nochabet delectatio, quod sit moraliter mala : Uel secundum quandam ligationem rationis : sicut iα concubitu coniugali ; quamvis delectatio sit in eo ,
quini convenit rationi , tamen impedit rationis sum propter corporalem transmutationem adiunctam. Sed ex hoe non consequitur malitiam mor Iem: sicut nec semnus, quo tigatur usus rationis ,
moraliter est malus , si sit seeundum rationem receptus . nam & ipsa ratio hoc habet, ut quandoque rationis usus idtercipiatur . Dicimus tamen , quoahuiusmodi ligamentum rationis ex delectatione Iaactu coniugali, etsi non habeat malitiam moralem, quia non est peccatum mortale , nec veniale , Pro onit tamen ex quadam morali malitia , scit. ex Peccato primi parentis . nam hoc in statu innocentiae non erat, ut Pater ex his , quae in primo dicta sunt. c quaest. 98. an a.
486쪽
Ad secundum clicendum , quod temperatuς Nota fugit omnes delectationes, sed immoderatas, & rationi non convenientes. Qiod autem pueri , ω bestiae delectationeς prosequantur , non ostendit eaς universaliter esse malas , quia in eis est naturalis petitus a Deo , qui movetur in id , quod est ei
Ad tertium dicendum, quod non omnis ni est ars , sed exteriorum factibilium , ut infra dicetur .c 37. 3. Circa operationes autem , M pansiones, quae sunt in nobis, magiς est prudentia, &Virtus, quam ars ἔ Et tamen aliqua ars est factivae iselectationis, scilicet pulmentaria, & pigmentaria, ut dicitur in 7. Ethicor: c tom. s. γ
EX art. habes primo : quomodo per rationem o stendas, merito insitauatum fuisse a stripturis . quod aliqua delectatio est bona , ω consequenter ν quod non omnis est mala . Ut Ps. 36. Desectareae. secundum quod cum discursu ponitur in armis men. contri Pro quo Si nota dict. in Isa. 48. Ego Dominus Meens re utilia: & Psal. v. Deus saluta rium noβνori . Nisi ergo esset utile, & salutare nobis, delectari in Domino, & consequenter nisi haec delectatio esset bonae ; ad hanc as quendam nos non induceret Spiritυς Sauctus per Pinmistam . Itatem per De insinuatur idipsum , quod dicitur Isa. s. rine deIectabe, is Ibper obmino Promittitur enim talist delebatio in praemium iusto , in quo scilicet non' invenitur voluntas suae, nee etiam quantum ad proferendum sermonem , ut ibi contextus edocet , id , quod utique praemium non eΩ 'set , nisi esset rae vera bonum . Geundo vides o quomodo, Sta
AP secundum fre proeeditur . Videtur , quod omnis delectatio sit bona. Sicut enim' in primo dictum est, c g. I. ar. 6. I bonum in tria dividi-xur; scilicet Mngum, tirile 8d desectabile r Sed honestum omne est bonum, & similiter omne utile Ergo & omnis delectatio est bona.
487쪽
2. Praeterea. IlIud secundum se est bonum, quodlnon quaeritur Propter aliud, ut dicitur in p. Ethicis eap. 6- ω 7. rem. I. Sed delectatio non quaer tur propter athid ζ ridiculum enim vidi tur ab ali quo quaerere , quare vult delectari. Ergo delectatis est per se bona r Sed quod per se praealcatur de aliquo, universaliter praedicatur de eo. Ergo omnis delectatio est bona. l3. Praeterea . Id , quod ab omnibus desideratur ἀvidetur esse per se bonum : nam bonam es , quos omnis πρemne ut dicitur in I. Ethicor. cria Min rem. I. Sed omnes appetunt aliquam dele ii nem , etiam pueri, R. bestiae ἀ Igitur delectatio est secundum se bonum. omnis ergo delectatio est bona. Sed Contra est, quod dicitur Proverb. a. uui Isin tantur , eum mese fecerint , c MIesut in rebus
Respondeo dicendum , quod sicut aliqui, Stole rum posuerunt , omnes delectationes esse malas alta Epicurei posuerunt , delectationem secundum se esse bonam , & per consequens delectationes.
Qui ex hoc decepti essie videntur , quod nou diastinguebant inter id , quod est bonum simpliciter ὐS inter id , quod est bonum quoad hunc . Simpliaciter quidem bonum est, quod seeundum se bonum est . tantingit autem , quod non est secundum se bonum , esse huic honum , doliciter . Uno modo , quia est ei conveniens secundum dispositionem, in
qua nunc est , quae tamen non est naturalig.sicut leproso bonum est quandoque comedere aliqua venenata , quae non sunt si pliciter coiivenientia comvlexioni humanae . Alio modo , quia id quod nomest conveniens, aestimatur ut conVeniensis
Et quia delectatio est quies petitus in bono, Asit bonum sempliciter silud , in quo quiescit anet res, erit se Iieiter delectatio, ω fmplieiter bona et Se autem nore fi bonum sempliciter ,ses oad hune, etine nee deIectatio, es sempIieiter , ses huia ς nersmplieiter es bona , sed bona seeunsum quid , υeι
Ad primum ergo diuendum , quod honestum , Miaesie dicuntur secundum rationem . Et ideo nihil est honestum, vel utile, quod non sit bonum. D Iectabile autem dicitur secundum appetitum , qui quandoque in illud tendit , quO1 non est conveniens rationi . Et ideo non omne delectabile est. bonum bonitate morali , quae attenditur secundum
488쪽
Ad secundum dicendum, quod ideo delectatio non quaeritur propter aliud , quia est quies in fine : finem autem eontingit esse bonum malum: quamis vis nunquam sit finis , nisi secundum quod est honum quoad hunc: Ita etiam est de delectatione. Ad tertium dicendum , quod hoc modo omnia appetunt delectationem , sicut & bonum . cum d Ieetatio sit quies appetitus in bono . Seu sicut contingit , non omne bonum quod appetitur , esse per, & vere bonum et ita non omnis delectatio et per se, & vere bona.
EX artieulo habes primo et quomodo per rati nem ostendas, merito esse a scripturis insinuatum, quod aliqua delectatio est mala, &eouisqventer, quod non omnis est bona. Ut Prover. a. L. eantur , &c. ut in arg. eonstri Laetitia enim , & multatio ad delectationem , tamquam eius signa , Iertinent, q. 3 r. m. 3. ad 3. Item per hoc , quodicitur Proverta Io. Quasi per νisum sultus operatur ferius. Sive hoc de eo dicatur, quia non curat scelera operari : sive hoc dicatur , quia delectatur in sceleribus committendis . Nam ex magnitudine delectationis huiusmodi procedit, quod scelera operar, non eurat, idest, quasi pro nihilo ducit operari illa, de hoe stilicet nullum scrupulum habens, immo αquandoque operari scelera bonum esse arbitrans , quae eius maxima est miseria. Delectatio igitur u hemons eius per illam auctoritatem denotatur , quamcunque de praedictis expositionem acceperisItem per Iν Ecel. 27. Risus iliorum in desistis . Seeundo vides : quomodo ex iis bene pensatis , α applicatis doctrina praesens, &e.
eum aliqua delectatio se optimum .
AD Tertium sie proceditur . Videtur , quod nulla delectatio sit optimum . Nulla enim gene-iratio est optimum : nam generatio non potest esse ultimus finis: Sed delectatio consequitur generati nem : nam ex eo quod aliquid constituitur in suam
naturam, delectatur, ut supra dictum est. ca. I. b
489쪽
as. r. Ergo nulla delectatio potest esse optimum a. Praeterea . Illud quod est optimum , nullo ad. dito potest fieri melius: Sed delectatio , aliquo a dito , fit melior : est enim melior delectatio cum virtute quam sine virtute: Ergo delectatio non, est optimum 3. Praeterea. Id quod est optimum, est universaliter bonum , sicut per se bonum existens : nam
quod est per se , est prius , & potius eo , quod est
per accidens Sed delectatio non est universaliter bonum. ut dictum est . c praci. b. Ergo dei ctatio non est optimum. Sed tantis. Beatitudo est optimum , cum sit mnis humanae vitae Sed beatitudo non est sine d Iectatione . dicitur enim in P L. II. adimplabis me Letitia eum υulm ttio ,. delectamnes in dextera tua
que in finem. IRespondeo dicendum, quod Plato non posuit, mnes delectationes esse malas , sicut Stoici ; neque omnes esse bonas, sicut Epicurei; sed luasdam esse bonas, &quasdam esse malas; ita tamen quod nubia sit summum: bonum, vel Optimum .. Sed, quantum ex ejus rationibus. datur intelligi Min duobus deficit . In tino quidem , quia cum. Videret , delectationes sensibiles .. & corporales in qu dam motu ,. Se generatione consistere si sicut patet in repletione ciborum, & huiusmodi aestimavit omnem delectationes consequi generationem , & m tum. unde cum geueratio& motus sint actus imperfecti , sequeretur. , quod deicitatio, non haberet rationem ultimae persectionis . Sed hoc manifeste apparet falsum. in delectationibus intellectualibus is Aliquis enim, non solum delectatur ita generatione scientiae, puta cum, addiscit, aut miratur , sicut s
pra dictum, est, c-32. 8. sed e
tiam in contemplando secundum scientiam. iam acquisitam .. alio, vero, modo , quia dicebat optimumς
illud , quoa est. simpliciter summum bonum , quod scilieet est iplam bonum quasi abstractum , & non
participatum sicut ipse Deus est summum bonum iaNos autem loquimur dae optimo in rebuia humanis optimum autem in unaquaque re est ultimus Enis. Finis autem, ut supra. dictum est ,. qu. I. art. 8.
duplieitere dicitur : stilice: ipsa res, & Gur rei: Sicut finis avari est vel pecunia , vel possessila pecuniae . Et secundum hoc ultimus finis hominis dici potest vel ipse Deus, qui est summum bonum sim-hiciter , vel fruitio ipsius , quae importat delectationem quandam in ultimo fiue
490쪽
Et per hune modum aliqua delectatio hominis psis es diei optimum inter bona humana. Ad primum ergo dicendum , quod non omnis delectatio consequitur generationem : sed aliquae deIectationes consequuntur operationeS perfectas, ut
dictum est . c-eom. Et ideo nihil prohibet ,
aliquam delectationem esse optimum , etsi non omnis sit talis. Ad secundum dicendum, quod ratio illa procedit de optimo simpliciter, per cuius participationem omnia sunt bona; unde ex nullius additione fit m Iius : Sed in aliis honis universaliter verum est , quod quodlibet bonum ex additione alterius fit meis
inamvis posset dici , quod delectatio non es aliquid extraneum ab operatione virtutis , sed conc mirans ipsam, ut in I. Ethic. dicitur. c/8. a med. D. 5 Ad tertium dicendum , quod delectatio non habet, quod sit optimum ex hoc quod est delectatio, sed ex hoe quod est persecta quies in Optimo. -- de non oportet , quod omnis delectatio sit optima, aut etiam bona : sicut aliqua scientia est optima ,
EX articulo habes primor quomodo per rationem ostendas, merito insinuatum fuisse a scripturis, quod aliqua delectatio est optimum. Ut PL 13. dimplebis, &e. secundum quod ponitur, & applic
tur in argum. eonti Pro cu1us captu meliori vide φ3. a. I. in g. q. a. I. Item per hoc , quod dicitur.
Joan. decimoquarto: O ende nobis patrem , ω DF est nobis , & caei. His enim verbis significatur , ruod delectatio ista , qua videtur Deus , est suia ciens pro quietatione totali de fideriorum nostr Tum , & consequenter , quod talis delectatio est quid optimum in genere delectationis. Item per lypetite , aeeipietis , at gaudium me um fle H num , Ioannis r6. Ubi D. Augustinus tu Homit. diacit . Ηoe, quod dicit gaudium plenum, profecto nora' earnais, sed Dirisurie gaudium es , oe quando tan-rum reis , ut aliquid etiam non sit addend- , etiI dubio itine eνit plenum . sttiis quid autem Hi petitur , nihil petitur , non quia nulla omnino reses , sed quia in tanta rei comparatione , Quicquid aliud eoneViscipur , nihil ei . Haec ille . Gaudium