장음표시 사용
61쪽
omnia appetunt, videtur esse bonum optimum: sed delectationem omnia appetunt,& sapientes, & insipientes, & etiam ratione carentia. Ergo delectatio est optimum . Consistin ergo in voluptate beatitudo, quae est summum bonum.
Sed Contra est, quod Boeth. dicit in 3. de con- c. p,ofa 7. Tri es exitus esse voluptatum.,
quisquis reminisi libidinum suarum volet , intellia get : quae se beatos incere postsent , nihil eausa effet,.quin pecudes quoque beatae esse dicantur. Respondeo dicendum, quod quia delectationes cor-Porales pluribus notae sunt , assumpserunt sibi nomen voluptatum , ut dicitur 7. Ethicor. c cap. II. ad Am to. s. In quibus tamen beatitudo principa liter non consistit: quia in unaquaque re aliud est, quod pertinet ad essentiam eius, aliud est proprium accidens ipsius: Sicut in homine aliud est, quod est ima rationale mortale aliud, quod est risibile. Est igitur considerandum , quod omnis delectatio est quoddam proprium accidens , quod consequitur bea titudinem , vel aliquam beatitudinis partem . Ex hoc enim aliquis delectatur , quia habet bonum a-Ii quod sibi conveniens, vel in re , vel in spe , vel
saltem in memoria . Bonum autem conveniens , si
quidem sit perfectum , est ipsa hominis beatitudo ;u autem sit imperfectum, est beatitudo quaedam pamticipata, vel propinqua, vel remota, vel saltem ain Parens . Unde imanifestum est, quod nee ipsa deIectatio, quae sequitur bonum perseEtum , es tua essentia beatitudinis , sed quoddam consequens ad ipsam, scut per se accidens.
Voluptas autem corporalis non potest etiam mmdo praedicto sequi bonum persectum : nam sequitur bonum , quod apprehendit sensus , qui est virtus
animae corpore utens. Bonum autem , quod pertinet ad corpus , quod apprehenditur secundum senissum , non potest esse perfectum hominis bonum.
Cum cnim anima rationalis excedat proportionem materiae corporalis, pars animae, quae est ab organo corporeo absoluta, quandam habet infinitatem respectu ipsius corporis , & partium animae corpori conis creatarum : Sicut invisibilia sunt quodammodo infinita respectu materialium , eo quod sorma per materiam quodammodo contrahitur, & finitur. Unde forma a materia absoluta est quodammodo infinita. Et ideo sensus, qui est vis corporalis, cognoscit si nutare, quod est determinatum per materiam : intellectus vero , qui est vis a materia absoluta , C
gnoscit uiiiversale , quod est abstractum a materig,
62쪽
A eontinet sub se infinita singillaria . Unde patet, quod bonum conveniens corpori , quod per apprehensionem sensus deiectationem corporalem causat, non est tersectum bonum hominis , sed est minimum quiddam in comparatione ad bonum animae . Unde Sapient. I. dicitur, quod omne aurum in companatione sapiantiae arena est exigua. Sic igitur neque voluptas eo alis es ipsa beatitudo , nee sper se accidens beatitudinis. Ad primum ergo dicendiis , quod ejusdem rationis est , quod appetatur bonum , & quod appetatur delectatio, quae nihil est aliud , quam quietatio a petitus in bono I sicut ex eadem virtute naturae est, quod grave seratur deorsum , & quod ibi quiescat . Unde sicut bonum propter seipsum appetitur; ita & delectatio propter se , & non propter aliud
api)etitur, si ly propter dicat causaria finalem: Si vero dicat cata iam formalem, vel potius causam motiis
vam , sic aelectatio est appetibilis propter aliud , idest propter bonum , quod est delectatiotiis obiectum ; & per consequens est principium eius, & dat Mormam. Ex hoc enim delectatio habet quod appetatur, quia est quies in bono desiderato. Ad secundum dicendum quod vehemens appetitus delectationis sensibilis contingit ex hoc, quod operationes sensuum , quia sunt principia nostrae cognitio nis, sunt magis perceptibiles ζ Unde etiam a pluribus delectationes sensibilas appetuntu Ad tertium dicendum, quia eo modo omnes apis petunt delectationes , sicut & appetunt bonum :& tamem delectationem appetunt ratione boni , ianon e converso, ut dictum est . in cor. ar. J V de non sequitur , quod delectatio sit maximum,ti per se bonum ' sed quod unaquaeque delectatio Onsequatur aliquod bonum , & aliqua delectatioeonsequatur id , quod est per se , & maximum bo
APPENDIX. Ex articulo habes mimo: quomodo per rationem
interiniachveses Cerinthisnorum dicentium , be 4itudinem confinem in earnis delitiis- Et Chilω - - dicentium , Quin venerit Christus de coelo, mi de anni erimi iterum nobis ad vivendum , generaridum , & mandueandum secundum carnales ventris voluptates . Et is omninx, atque Sarracam
63쪽
dictis voluptatibus . Et Philosophorum dicentium cresert Directorium inquisit. par. quaes. q. quod
voluptas corporum est summum bonum . Secundo habes: quomodo per rationem ostendas, has merito damnari a Sap. I. Dixerunt impii cogitantes apud sit non recte, Sc. Nulliam pratum sit, quod non pe transeat luxuria nosm . cibique relinquamus signa istitiae , quoniam haec in pars nosra , haec esssors nos . Item a Salomone ex praedictorum Epicursorum persona, tamquam eos damnans c ut ex Sapien. a. Nune vidimus, qui tales sunt impii, γnon recte cogitantes dicebat Eccles. s. Itie itaque visum es mihi bonum, ut comedat quis, bibat, fruatur laetitia ex labore suo, haec es pars tuitis. Item a Psalm. 37. Lumbi mei impleti fune Eliasio nibus. Per hoc enim, quod Spiritus sanctus ibi camnales, seu lumborum c quandoquidem in lumbis est
Iuxuria voluptates vocat illusiones , aperte mon strat , quod beatitudo nullatenus potest esse in v Iuptate. Item ab Eluc. Additio . articul. num. 307. 333. 338. Item a Veritatibus Aureis super totam Iesem veterem, Gen. II. consus 2. Item luculenter
ab Ecclesiae sanctae fidelissimo Doctore Contra Gen..tiles, libro tertio, capitulo sigesimoseptimo, ω Iib. q. capis. 83. Tertio vides : quomodo ex iis bene pensatis, & applicatis declaretur, atque confirmetur vicissim Angelica haec doctrina.
Uttam bearitudo hominis con sat in aliquo
AD Septimum se proceditur. Videtur, quod beatitudo consistat in aliquo bono animae. Beati ludo enim est quoddam hominis bonum: Hoc autemper tria dividitur ; quae sunt bona exteriora , bona corporis, Sebona animae'. Sed beatitudo non consistit in bonis exterioribus , neque in bonis corporis, mcut supra ostensum est. cart. 6. hv. qu. , Ergo consistit in bonis animae. a. Praeterea . Illud , cui appetimus aliquod bonum, magis amamus, quam lmnum , quod ei ain petimus : sicut magis amamus amicum , cui appetimus pecuniam , quam pecuniam : Sed unusquisique quodcunque bonum sibi appetit : Ergo seipsum amat magis, quam omnia alia bona r Sed beatit do est, quod maxime amatur , quod patet ex hoc, quod propter ipsam omnia amantisi, & desiderar
64쪽
tur. Ergo beatitudo consistit in aliquo bono ipsius hominis: sed non in bonis corporis. ergo in bonis
3. Praeterea. Persectio est aliquid eius, quod peris ficitur: sed beatitudo est quaedam perfectio hominis. ergo beatitudo est aliquid hominis: Sed non est liquid corΥris, ut ostensum est . c a. I. tu . qu. Ergo beatitudo est aliquid animae : Et ita consistitia bonis animae . Sed Contra est quod , sicut Augustin. dicit in lib. I. de Doctrina Christiana, ceap. tonn 3. J Id , in quo eonsiluitur beata vita , Hopter se diligendum es : Sed homo non est propter seipsum diligendus ; sed quicquid est in homine, est diligendum propter Deum. Ergo tu nullo bono animae beatit do consistit. Respondeo dicendum , quod , .sicut supra i dictum praee. ar. 8. Finis dupliciter dicitur stilicet ima rei, quam adipisci desiderantiis , deussitis, seu deptid, vel possessio illius rei. Si ergo D tiamtir de ultimo fine hominis qua tum ad tuam rem , quam appetimus scut uitia
mum fnem , impossbiu es , quod ultimus finis
hominis flt ipsa anima , vel aliquid eius Ipsa enim anima in se considerata est ut iri 'potentia existens : Fit enim de potentia sciente actu sciens,& de potentia virtuosa atiu virtuosa . Cum a tem potentia sit propter actum , sicut propter complementum. impossibile est , quod id, quod est secundum se in potentia existens , habeat rationem ultimi finis . Unde impossibile est , quod ipsa anima sit ultimus finis sutipsius : Similiter etiam n que aliquid eius , sive sit potentia, sive actus, sive habitus . Bonum enim , quod est ultimus finis , est bonum persectum complens boni appetitum : Appetitus autem humanus , qui est voluntas , est boni universalis : Quodlibet autem bonum inhaerens ipsi animae est bonum participatum, & per consequens particulatum. Unde immissibile est, quod aliquod eorum sit ultimus finis hominis.
Sed st loquamur de ultimo fine hominis quom tum as ipsam adeptiovem , mel possessonem , femquemcunque usum ipsius rei , quae appetitur ut finis , se ad ultimum snem periinet aliquid hominis x parte animae: quia homo per animam beatitudi
Res ergo ipsa , quae appetitur ut finli , est id, in quo beatitudo consistit, & quod beatum
65쪽
fidit huius rei adeptio vocatur beatitudo . Unde dicendum est, quod beatitudo ess aliquid misme: SUM, in quo confiit beatitudo, es aliquid extra a=
. . Ad primum ergo dicendum , quod seeundum sub illa diuisione comprehenduntur omnia a , quae homini sunt appetibilia , sic bonum ranimae cruitur non solim potentia , aut habitus, aut actus , sed & obiectum , quod est extrius cum : Et hoc modo nihiI pmninet dicere , id , in quo beatirudo consistit , ene quoddam bonum ani
Αd secundum dicendum, quantum ad propositum pertinet, quod beatitudo maxime amatur, tanquam timum conmotum ; amicus autem amatur , tari, quam id , cui concupiscitur bonum : Et sic etiam homo amat stipium: Unde non est eadem ratio minoris utrobique - Utrum autem amore amiticiae liquid homoe supra se amet , aerit locus considera di, cum de charitate agetur. c. a. q. aa. a. Io. γ
Ad tertium dicendum , quod beatitudo ipsa, cum sit persemo animae, est quoddam animae bonum inhaerens δ' sed id , in quo Matitudo consistit , quoδ 'scilicet beatum facit, est aliquid extra animam, ut dictum est. c io ora an
EX articulo habes primo: quomodo per rationem
scilicet De Aa partis conclusionis , interimas haeresim Negardorem , S Beguinarum dicentium, quod omnis inteli lectualis natura est naturaliterluata in seipsa. Ex quo diaeta patet , quod beatit do , idest , id , in quo consistit beatitudos id est
obiectum beatitudinis , est secundum ilios ipsa antima, & per consequens taliter sumpta beatitudo consistit secundum illos in bonis animae ; contra quod iste articulus directe militat - Sectindo habes a quoes: modo ver eandem rationem ostendas , haeresim tu Iam merito damnari a Papa clemente R. in Cones r iennense , qui, postquam praedictam haeresim quin o loco inter alias eorundem , est earundem recitaa vit , sic inquit r Nos saero sperobante concilio I nam ipsam eum praemissis erro ibus damnamus , reve robotis omnino , inhibentes di rictius , ne otiis ipsos de caerem teneat , approbex , 'vel defendat . Haec in libro Clementinarum , titulo de haereticis, saP. Ad mUmm. Item a Hierem. 9. Non glor tis
66쪽
- . . II. ART. VIII. fuiera su sapientia sua , m non morietur θνtis iis fortitudine fua oe non glorietur dises in diυitiis suis, sed νn hoc glorietur, sise , is nosse me . Per
hoc emna H Ieremias denaonstrat , quod beatitudo non contistit in bonis nostris, sed in aliquo extrinseco, scilicet Deo, & per consequens con monstrat. quod anima nostra rapia est naturaliter beata in teipsis . Ualet haec auctoritas etiam pro artic. I.
D Lurarierῶ Nam sit omnis natura intellectualis est et naturaliter beata in seipsa, illarum nulla posset esse misera, quod tamen est falsum secundum Isaiam nac. Nam Illa, quae insunt a natura, non deficiunt. propter quod & naturalia remanseriint in daemoni 'bus intexa, & splendidissima , ut inquit Dion plius e. q. de Divinar nomino. Item a dicto per Iob a. In An Iis Dis ruerit praυitatem . Ρravitas enim mali Angeli fuit alla, qua appetiit esse Deus secun-
Ero smius Altissimo. Ideo aut dicitur
volui me esse Deias, quia ipse stibi esse beatitudo v luit, vel , quod in idem demum redit , voluit perluam virtutem beatitudinem habere : id , quod est proprium Dei . Vide I. g. 63. 3. eum Elue. Perhoe ergo ostendit Iob cum Isa. quod pravum est, ct calum de coelo secum seri, dicere , quod beatutudo inest naturaliter cuilibet intellectuali naturae.
Uteum beatitudo hominis eon at in aliquo
bono creato. I. q. I a. a. I. cor. ω g. 82. ar. 2. cor. Et a. qu. 87. art. 2.cor. Et q. con. cap. I. g. II. Θ c. 7 . Et v. a. eap. Io8. ω 264. Et πυ. ΣΟ. lib. I.
eap. 8. ω Mai. 32. Λ D Octavum sic proceditur. Videtur, quod M.
. titudo hominis consistat in aliquo bono creaiso . Dicit enim Dion. q. c. de divinis nominibus, 3. Θ 6. quod disina sapientia eo De sit trus primorum 'incipiis sectindorum . Ex quo in test accipi , quod summum inferioris natu sit attinkere infimum naturae superioris e Sed ammum hominis bonum est beatitudo . Cum ergo dgelus naturae ordine sin supra. hominem , ut 'inpΠmo habitum est , c g. 37. an. 7. in I 8, ar. 8 II. ar. I. videtur , quod beatitudo hominis
67쪽
coiisistat in hoc, quod aliquo modo attingit ad an-
a. Praeterea,4 Ultimus finis cuiuslibet rei est iu suo opere persecto : unde pars est propter totum , sicut propter finem: Sed tota universitas creaturaaxum , quae dicitur maior mundus , comparatur,ad hominem, qui in 8. Phys. c tex. Ip. to. a. dicitur minor mundus , sicut persectum ad imperfectum. Ergo beatitudo hominis consistit in tota universit
3. Praeterea. Per hoc homo em citur beatus, per quod eius naturale desiderium quietatur : Sed desiderium hominis non extenditur ad maius bonum, quam ipse capere potest . Cum ergo homo non fit capax ni , quod excedit limites totius creaturae, videtur , quod per aliquod bonum creatum homo beatus fieri possit: Et ita beatitudo hominis in ali quo bono creato consistit. Sed Contra est , quod August. dicit Iy. de civit. Dei z. . cap. 26. in princ. to. S. Ut vita carnis an via es ψ' ita beata vita hominis Deus es. : de quo dicitur Psal. 1 3. Neatus putilus , cujus Dominus Deus ejus es.
Respondeo dicendum , quod impossibile es , beatitudinem hominis esse in aliquo bono creato . Beati tua' enim est bonum perfectum , quod totaliter quietat appetitum et alioquin non esset ulti nitis finis, si adhuc restaret aliquid appetendum . Obje- QMm autem voluntatis, quae est appetitus humanus, est universale bomun : sicut obiectum intellectus est universale verum. Ex quo patet, quod nihil potest quietare voluntatem hominis, nisi bonum universa-Je : Quod non invenitur in aliquo creato, sed solum in Deo: quia,omnis creatura habet bonitatem Pa ticipatam. Unde latus Deus voluntatem hominis implere
potest , secundum quod dicitur in Psalm. Ioa. st uio epise in bonis desederium &c. In solo igitur Duo beatitudo hominis consisti. Ad primum ergo dicendum , quod Iupersus hominis attingit quidem insinum angeluae naturae Perquandana similitudinem ; non tamen ibi sistit sicut in ultimo fine, sed procedit usque ad ipsum universalem fontem boni , qui est universale obiectum beatitudinis omnium beatorum, tanquam infinitum, &persectum honum existens. Ad secundum dicendum ,.quod si totum aliquod non sit ultimus finis , sed ordinetur ad finem ulte-xiorem , ultimus finis partis non est ipsum totum,. sed
68쪽
tat aliquid aliud . Universitas autem creaturarum, ad quam comparatur homo ut pars ad totum, no est ultimus finis ; sed ordinatur in Deum sicut in ultimum finem . Unde bonum universi non est ul-thnus finis hominis, sed ipse Deus. Ad tertium dicentum, quod bonum creatum non est minus , quam bonum , cuius est homo capax, ut rei intrinsecae, & inhaerentis: Est tamen minus, quam bonum, cuius est capax, ut obiecti, quod est infinitum: Bonum autem, quod participatur ab Angelo, & a toto universo, est bonum finitum, &cor
Ex articulo habes primo: quomodo per rationem
interimas haeresim amarici dicentis et beatitudinem hominis consistere in videre Deum in suis creaturis. Beati, inquit, non vident Deum ullo pacto in se , seis in suis creaturis et Patet autem sapienti scholastico, quod hoc idem valet, ac si diceret: Beatitudo hominis consistit in hono creato. Id , quod , M per consequens Almaricum oppugnat , ac expugnat praesens articulus . Sectindo habes et quomodo per rationem ostendas , illam heter fim damnari merito a Papa Innocentis Tertio tu Concilio Generali de Summa Trinita. si fide Catholica , capit. Damnamus , ubi in fine ait : Remo, mus , condemnamus perversessimum dogma impii inmarici , euius mentem se bater mendacii excaecavit, ut eius doctrina non tam haeretica, quam
infana sit censenda. Haec ibi . Nota , quod per lydogma intelligit totam doctrinam Almarici , in cuisius itynum postea idem repetendo subdit ly euius
se ruina : praeterea, quod, si auctor reprobatur, ejus qui ciue scripta reprobata esse cointelliguntur. Id , quod docet universaliter sub persona quorundam Papa Gree. dum inquit : Ctim Caelesinus, atque Pelagius iniEphesina, nodo sint damnati',
i modo poterunt sita capitula recipi , quorum damnantur auctores' Haec ille, extra de haeretic. cap. fraternitatis . Item speciatim in terminis a Divo A ustino , ut in arsumen. contri Item ab Ecclesiast. I. Vanitas vanitatum , ω omnia vanitas.
, postquam suam gloriam , honorem , divitias, tentiani , Ω hujusmodi narraverat in cap. 2. Per Τ magni cavi opera mea, aediscaυi mihi, &c. su dit ly υci in ovinibus vanitatem, inion sinimi, nihil permanere sub sole. Per haec enim m. V. C Pa-
69쪽
Patet Theologis speculativis intentum a dictis. In E- Acidatis . Addition. articulorum num 396. Et al, Elucidatio. I. p. 12. articul. I. Tertio vides,
DEinde considerandum est , quid sit Beatitudo,
& quae requirantur ad iPsam . . . . Cirea mimum quaeruntuν octo. Primo . Utrum beatitudo sit aliquid increatum. Secundo. Si est aliquid creatum , utrum sit operatio .
Tertio. Utrum sit operatio sensitivae Partis , .an intellestivae tantum. Quarto. Si est operatio intellectivae partis, utrui sit operatio intelleinis an voluntati a. Quinto. Si est operatio speculativi intellos, aut practici. Sexto . Si est operatio intellectus speculativi , utrum consistat in speculatione scientiarum spe
Septimo. Utrum consistat in speculatione substantiarum separatarum , scilicet Angelorum. Octavo . Utrum in sola speculationo Dei, qua me essentiam videtur.
Utrum beatitudo sit aliquid increatum.
AD, Primum sic proceditur. Videtur quod beati
tudo sit aliquid increatum. Dicit enim Boet in I de consol. c. profa Io. eis. med. Esse Doum immuitudinem ne e es eo teri. a. eraeterea. Beatitudo est summum bonum : sea esse summum bonum convenit Deo . cum ergo non sint plura summa bona. , videtur , quod beatitudo sit idem, quod Deus. 3. Praeterea. Beatitudo est ultimus finis, in quem naturaliter humana voluntas tanquam in finem tendit: sed in nullum aliud voluntas tanquam in finem
tendere debet , nisi in Deum , quo solo fruendumos , ut Augusturus dicit. c da doctrina, Chri .
70쪽
o I. di eam. 3. ergo beatitudo est idem, quod
Sed Contra. Nullum Iactum est increatum : Selbeatitudo hominis est aliquid factum ; quia secundum Augustinum I. de Doctrina Christiana, c eam. 3. in princi ro-. y. Illis rebus fruend- es, quaems beatos faeiunt . Ergo beatitudo non est aliquid
Respondeo dicendum , quod , sicut supra dictum est, c quaes. I. ara. 8. ω ς es. praec. an. 7. finis dicitur dupliciter . Uno modo ipsa res, quam cupimus adipisci: sicut avaro eit finis pecunia. AIio m do ipsa adeptio, vel possessio, seu usus, aut fruiti ejus rei , quae desideratur 2 sicut si dicatur , quod possessio pecunis est finis avari, 3c frui re voluptuosa est finis intemperati. Primo ergo mon ultimus hominis finis est bonum increatum , scilicet Deus , qui solus sua infinita bonitate potest voluntatem hominis perfecte implere.
Secundo autem modo ultimus finis hominis est creatum aliquid in ipso existens; quod nihil est aliud, qaam adeptio , vel fruitio finis ultimi. Ultimus autem finis vocatur beatitudo . Ss ergo beatitudo hominis consideretur quantum ad eausam, vel objectum , se es aliqti id increatum . Si autem confideretur quantum ad ipsam essentim beatitudinis, he υλ αIiquid creatiam. Ad primum ergo dicendum , quod Deus est beatitudo. per essentiam suam et Non enim per adepti taem , aut Participationem alicuius alterius beatus est, sed per essentiam suam . Homines autem sunt beati, sicut ibidem dicit Boet. per participationem; sicut & dii per participationem dicuntur : Ipsa autem participatio beatitudinis , secundum quam h mo dicitur beatus, aliquid creatum est. Ad secundum dicendum , quod beatitudo dicitur esse summum hominis bonum , quia est adeptio, vel fruitio summi boni. Ad tertium dicendum, quod beatitudo dicitur ultimus finis, Per modum , quo adeptio finis dicitur
EX articulo habes primor quomodo pet rationem ostendas , merito insinuatum suisse, script ris, & Augustino , quod beatitudo e liquid cre' tum . A Beato Augustino quidem, ut intenditur m C a