장음표시 사용
81쪽
dem sensu replicando monstrat aperte, quod ly υς- sta aeterna, ibi omne, quod dedi' accipitur Pro ultima beatitudine post hane vitam. Verumtamen propter nonnullos minus bene principalem ius seu sum intelligentes dicendum , quod , si per, vitam aeternam intelligeretur , iit ipsi erimnunt. fides , adhuc etiam inde sequeretiir intentum, quod scilicet beatitudo finalis consistit in actu intellectus. Ratio sequelae est , quia visio in patria succedit fidei in via, secundum illud I. Corinth. I 3. Videmus nune per Demium in aenigmate , tuno autem facians faciem, & iterum : Nune cognosco ex parte, tune nutem eorioseam , sectit in cognitus sum , item secundum illud I. Joan. 3. Nunc Dei stimus, procul dubio per fidem : eum autem apparuerit, vide himus eum, scuti es. Constat vero, quod fides est in intellectu, a. a. ques. 4. artis. 2. & credere est actus intellectus, ibid. quae' a. artis. I. Relinquitur ergo clarum secundum scripturas etiam nune dictas , quod visio beatifica , utpote succedens fidei , eonsistet in intellectu. Geundo vides: quomodo ex his bene pensitis, Se.
Utrum beatitudo sit operatio ξntellectus Detulet vi , an practici.
AD Quintum sic proceditur. videtur , quod Maatitudo consistat in operatione intellectus praeti, et . Finis enim ultimus cuiuslibet creatuine consistitiis assimilatione ad Deum: Sed homo magis assimi. latur Deo per intellectum practicum, qui est caulare tum intellectarum , quam per intellectum spee lativum , cuius scientia accipitur a rebus . Ergo beatitudo hominis magis consistit in operatione intellectus praetici, quam speculativi. a. Praeterea. Beatitudo est perfectum bonum ii minis : sed intellectus practicus magis ordinatur ad bonum , quam speculativus, inii ordinatur ad verum . unde & secundum perfectionem praelici in. tellectua dicimur boni , non autem secundum persectionem speculativi intellectus; sed seeundum eam dicimur scientes , vel intellinentes. Ergo heatitudo
hominis magis consistit in alta intellectus practici, quam speculativi.
82쪽
3. Praeterea. Beati tritio est quoddam bonum ipsius hominis: Sed speculativus intellectus occupatur magis circa ea , quae sunt extra hominem s. practicus autem intellectus occupatur circa ea , quae sunt
psius hominis , scilicet circa operationes , & passiones eius. Ergo beatitudo hominis magis consistit in operatione intellectus practici , quam intellectus speculativi.
Sed Contra est , quod Augustinc dicit in 1. de Trin. c ωρ. 1 o. prine. xo. 3. quod Contemplatio promittitur nobis actionum omnium finis , atque
eterna perfectis gaudiorum . .
Respondeo dicendum, quod Eeatitudo magis eon Vis in operatione speculativi intellectus , quam pra- Eici. Quod patet ex tribus . Primo quidem ex hoc , quod si beatitudo hominis est operatio, oportet, quod sit optima operatio hominis . Optima autem operatio hominis est, quet est optimae potentiae respectu optimi objecti: O iis ma autem potentia est intellectus , cuius objectum optimum est bonum divinum , quod quidem non est obiectum practici intellectus , sed speculativi .. Unde in tali operatione, scilicet in contemplatione divinorum, maxime consistit beatitudo. Et quia unusquisaue videtur esse id , quod est optimum inseo, ut uicitur iri 9- Et hic. c 8. J & io. c ea.
7, ad fm D. I- ideo talis operatio est maxime propria homini, & maxime delectabilis. Seeundo apparet idem ex hoc, quod contemplatio, maxime quaeritur propter seipsam: Actus autem in tellectus practici non quaeritur propter seipsum, thd propter actionem : Ipsae autem actiones ordinantur ad aliquem finem . Unde manifestum est , quoaultimus finis non potest consistere in vita activa, . quae pertinet ad intellectum practicum. Tertio idem apparet ex hoc quod in vita con templativa homo communicat cum superioribus stilicet cum Deo , & Angelis , quibus per beatitudinem xssimilatur 2 Sed in his , quae pertinent Ravitam activam , etiam alia animalia cum homine liqualiter communicant, licet impersecte. Et ideo ultima, ia perfecta beatitudo, quae expectatur in futura vita, tota principaliter consistit in contemplatione. Beatitudo autem imperfecta , qua
lis hie haberi potest, primo quidem , & principali
ter consistit in contemptati ue ; feetindario vero in operatione practici intellectus ordinantis actiones mst passiones humanas, ut dicitur in I . Ethic. 7.c 8. D. 3
83쪽
Ad primum ergo dicendum, quod similitudo prς- dicta iiitellectus practici ad Deum est secuncium proportionalitatem ; quia scilicet habet se ad suum comitam, sicut Deus ad suum; Sed assimilatio intellectus speculativi ad Deum est secundum uni Nem, vel insormationem, quae est multo maior as.
Et tamen dici potest , quod respectu principalis
cogniti, quod est sua essentia, non habet Deus practicam cognitionem, sed speculativam tantum. Ad secundum dicendum , quod iii tellectus practicus habet boliunt , quod est extra ipsum : Sed i tellectus speculativus habet bonum in seipso , scilicet contempliationem veritatis r Et si illud bonum sit perfectum , ex eo totus homo perficitur , ct fit bonus : Qtiod quidem intellectus practicus non habet, sed ad illud ordinat. - . Ad tertium dicendum , quod ratio rua proced ret , si ipsemet homo esset ultimus finis . Τrirc enim consideratio , & ordinatio actuum , & passionum eius emet beatitudo . Sed quia ultimus hominis finis est aliud bonum extrinsecunt , sc. Deus , ad quem per operationem intellectus speculativi alia tingimus , ideo magis beatitudo hominis in oper tione intellectus speculativi consistit, quam in op ratione intellectus practici.
EX articulo habes primo: quomodo per rationem& ostendas, & recte intelligas, merito insinu tum fuisse a scripturis , quod beatitudo consistit in operatione intellectus speculativi , & consequenter non in operatione practici . Ut per illud -Matth. 23. Intra in gaudiam domini tui . Non enim discit , quod requirebat intellectus practicus , intra in teipsum , scilicet ad ordinandum operationes , &passiones tuas , sed dicit , quod requirit intellectus peculativus : Intra in satiatum domini mi , scilicet ad contemplandum illud. Item per illud Num.14. Misierat moves ad contemplandam terram , &cR. 27. Contemplare inde terram , quam daturus Ium,nc. Patet enim , & quod terra promissionis figur bat beatitudinem in terra viventium habendam , &xod licitum est a figura argumentari ad demo randum simile de figurato , ut instruimur a Comesiis Hispalense a. per factum suum . De quo vide
Veritates aureas super totam legem Veterem, Levinia Cones. a. Per hoc erso, quod terram Promissiouia
84쪽
nis contemplandam scriptura dicit , tamquam scholastice loquendo fatetur , quod beatitudo habenda in patria coelesti consistit in operatione intellectus speculativi , idest in contemplatione . Seeundo vides : quomodo, &c.
Utrum semitudo consi fae in consideratione scientiarum Deculativariam .
AD Sextum sic proceditur. Videtvr , quod beati
tuta hominis consistat in consideratione scientiarum speculativarum . Philosophus enim dicit in lib. io. Eth ic. c eap. 7. in prine. quod F Iicitas es operatio fecundum perfestam υirtutem: Et distini uens virtutes speculativas , non ponit nisi tres , scientiam , sapientiam , & intellectum : quae omnes pertinent ad considerationem scientiarum speculatiuarum. Ergo ultima hominis beatitudo in considerationci scientiarum speculativarum consistit. 2. Praeterea . Illud videtur esse ultima hominis beatitudo, quod naturaliter desideratur ab omnibus propter seipsum : Sed huiusmoli est consideratio speculativarum scientiarum r quia , ut dicitur in I. Metaphysic. c in prine. tom. 3. Omnes homines natura scire desiderant . Et post pauca subditur, c e. a. princi quod Deculatisae sientiae propter seipsas quaeruntur . Ergo in consideratione scienti riun speculativarum consistit beatitudo. 3. Praeterea . Beatitudo est ultima hominis persectio : Unumquodque autem perficitur , secundum quod reducitur de potentia in actum Intellectunautqm humanus reducitur in actum per confider tionem scientiarum speculativarum . Ergo videtur, quod in huiusmodi consideratione ultima hominis beatitudo consistat. Sed Contra est , quod dicitur Hieremiae 9. Non
lorictur sapiens tu sapientia sua : & Ioquitur de
apientia speculativarum scientiarum . Non ergo consistit in harum consideratione ultima hominis. titudo.
Respondeo dicendum , quod , sicut supra dictum, artis. a. huius quaesia ad' 4. duplex est li minis beatitudo: una I ersecta , & alia imperfecta. DPortet autem intelligere persectam beatitudinζm , LRR attingit ad veram beatitudinis rationem b
85쪽
tituditiem autem imperfectam , quae non attingit , sed participat quandam particularem beatitudinis similitudinem : Sicut est perfecta prudentia in homine , apud quem est ratio rerum agibilium ; im- Persecta autem prudentia est in quibusdam animali biis brutis , in quibus sunt quidam particulares in stinctus ad quaedam Opera similia operibus prudentis.. igitur beatitudo in consederatione scientiarum Deeulativarum essentialiter consistere non potes. Ad cuius evidentiam considerandum est , quod
consideratio speculativae scientiae non se extendit ultra virtutem principiorum illius scientiae : quia in principiis stientiae virtualiter tota scientia cortintinetur . Prima autem principia scientiarum spec lativarum sunt per sensum accepta , ut patet Per
de tota consideratio scientiarum speculativarum non Potest ultra extendi, quam sensibilium cognitio dia potest . In cognitione autem sensibilium nori
potest consistere ultima hominis beatitudo, quae est ultima eius persectio . Non enim aliquid perficitur ab aliquo inferiori , nisi secundum quod in inseri τι est aliqua participatio superioris. Manifestum est forma lapidis , vel cujuslibet rei sensibitis est inferior homine . unde per formam lapi dis non perficitur intellectus , inquantum est talis forma, sed inquantum in ea participatur aliquid, simile alicui , quod est supra intellectum humanum . Milicet lumen intelligibile , vel aliquid huiusmodi . Omne autem, quod est per aliud, reducitur ad id, Pod est per se. Unde Oaertet, quod ultima Persectio hominis sit per cognitionem alicuius rei , quae iit supra intellectum humanum . ostensum est autem, I. p. q. 88. a. 2. quod per sensibilia non potest deveniri in cognitionem substantiarum sep r arum , quae sunt supra intellectum humanum . Unde relinquitur , quod hominis ultima beatitudo non possit esse in consideratione, speculativarumi cient rarum
sicut in formis sensibilibus participatur aliqua substantiarum superiorum ; ita consider tro scientiarum speculatiυarum es quaedam particia patio verae, oe perfectae beatitudinis. Ad primum erRo dicendum , quod Philosophus loquitur in lib. Ethicor. de felicitate imperfecta , qualiter in hac vita haberi potest, ut supra dictum H, c a. Σ. hu. q..ad
86쪽
Ad secundum dicendum , quod naturaliter dexatur non sbium perfecta iamitudo , sed etiam MaΙΗemve senilitudo, ves participatio ipsius.
Ad tertium dicendum, qum per c siderationem scietitiarum speculativarum reducitur intendebis no ster aliquo modo in aerum , non autem in viti di completum .
EX arti habes primo : quomodo per rationem Ostendas, & recte intelli ' , merito insinuatum fuisse a seripturis ; quod beatitudo persecta non po
est consistere in eoi sideratione scientiarum speculativarum. Ut per illud Hio. simundum quod exiatviditur in arm eoni. Ad cuius elariorem intellis teritiam , pro quanto Propheta ibi loqui dicitur de . scientia speeulativarum scientiarum, nota, quod Α-Postolus I. Cor. I. au ritatem hane Hieremiae in
sensu adducenst per ly perdam sapientiam sapientum, ipse quasi expcruens , de qua sapientia Hieremias
inquatur , nominat sapientes 'huius 'saeculi , huius mundi, sapientiam a Graecis quaesitam ; quae prosecto tapientia Philosophorum Graecorum est eonfideis ratio speculativarum scientiarum , ut habetur ex
Philosopho hic ad prismon . hem insinuatur idipsum
per illud r. Cor. ID Si novo m omnem scientis ,rharitatem atirem non ba vim t. nihiI sum . Ad ustholastice in proposito dicat zii alitudo- petncta . per quam utique homo aliquid apud Deum est, uon eonsistit in cognitione scientiarum s culati v vim , vel practicarum, vel et ham utrarumque. I
cuneis ex eodem articulo in corp. fine , argumenistis , & argumentorum responsionibus habes et quomodo per rationes destruas phreneticum errorem Lacinia Imperatoris dicentis, i iteras appellandas esse viro , ae pestem . Item nuxntini dicentis, literas esse aseiciendas . Item tb I dicentis , scientias omnes speculativas esse errores. Et, ut ait
sessis , esse damnandas . Et , ut aiunt Bibli te, nullas illarum esse addistendas. Item Iuriani Apysatae Imperatoris vafre dicentis , midia liberali esse iuventuti Christianae interdicenda . Et Ioannis inest dicentis , studia generalia , Universitates et Collegia a Papa , vel Episcopis in Ecclesiam Dira vana gentilitate esse introducta , . nec plus Pro
Ecclesiae, quam Diabolum .. Si enim est, rutta praesentis articuli doctrinam , beatitudo quae naparticipua , quamvix imperiacto , in
87쪽
scientiarum huiusmodi : oportet , omnia praedicta ab istis literarum osoribus eme errores, pro errori-husciue etiam ab instinctu naturae scire desiderantis condemnari. Tertio habes: quomodo per rationem in corp. fine, argumentis, & argumentorum responsionibus positam ostendas , illos errores merito damnari a dictis in a. a. articularum ntimem 8o2. cum Elucidat. Item a prima parte articulorum num. I. 376. cum Elucidat. Item ab Addition. articulorum num. 146. 4I6. cum Elucidationibus . Item a Veritatibus aureis super totam legem Veterem , Peum. quarto , concIUO. septima . uuarto vides quomodo, &c.
ARTICULUS VII. 23 Utrum Beatitudo consis at in eognitione subsanti rum separatarum, sciri et Angelorum .
AD Septimum sic proceditur . Videtur, quod beatitudo hominis consistat in cognition' substanistiarum separatarum, id est Angelorum . Dicit enim Gregorius in quadam homilia: c oui ef, 26. 'io Evang. parum si med. Nihil proderi iuraresse festi hominum , se non contingat intreesse fessis Anget rum: per quod finalem beatitudinem designat. Sed
festis angelorum interesse posimus per eorum con templationem . Ergo videtur , quod in contemplatione angelorum ultima hominis beatitudo consi 1tat.
est, ut conjungatur suo principio.. unde & circulum dicitur esse figura persecta, quia habet idem principium , & finem : Sed principium cognitionis humanae est ab ipsis angelis , per quos homines illuminantur, ut dicit Dionys. q. cap. de coelestis hierarchoc parum a mine. Ergo perfectio humani inteli
cius est in contemplatione, angelorum.
quando coniungitur superiori naturae sicut ultima persectio corporis est, ut coniungatur naturae spirituali: sed supra intellectum humanum ordine nat rae sunt angeli. Ergo ultima persectio humani intellectus est, ut coniungatur per contemplationem ipsim angelis. Sed Contra est , quod dicitur Hierem. 9. In θων
88쪽
glorietur, qui gloriatur, seire , oe nosse me . Ergo ultima hominis gloria , vel beatitudo non consistit:
Respondeo dicendum , quod , sicut dictum est , c art. maeo a persecta hominis beatitudo non consistit in eo, quod est persectio intellectus, secundum alicuius participationem , sed in eo , quod est peressentiam tale.
Manilestum est autem , quod unumquodque in- tantum est persectio alicu3us potentiae , inquantum ad ipsum pertinet ratio proprii obiecti illius potentiae . Proprium autem objectum intellectus est verum . Quicquid ergo habet veritatem participatam , contemplatum non facit intellectum persecti im ultima perfectione. Cum autem eadem sit dispositio rerum in esse, sicut in veritate, ut dicitur in a. Μetaph. rex. rom. 3. quaecunque sunt entia per paris' ticipationem, sunt vera per participationem . Angeli autem habent esse participatum ; quia solius Dei suum esse est sua ementia , ut in primo ostensum est . s. m 4. cy-6 I. a. I. Unde relinquitur,
quod solas Deus fit υeritas per essentiam , oe quod iras contemplatio faciat perfeZte beatum. Aliqualem nutem beatitudinem imperfectam nihil
prohibet attendi in contemHatione angelorum, etiam altiorem , quam in consederatione seientiarum
Ad primum ergo dicendum , quod sest ill angelorum intererimus non solum contemplantes angelos,
sed simul cum ipsis Deum. Ad secundum dicendum , quod secundum illos . qui ponunt animas humanas esse ab angelis creatas, satis cunueniens Videtur , quod beatitudo hominis sit in contempJaikme angelorum , quassi in coniunctione ad suum principium . Sed hoo est erroneum , ut in primo dictum est. q. 9o. s. Unde ultima perseitio intellectus humani est per eonjunctionem ad Deum, qui est principium & creationis animae, 9 illuminationis ejus : Anyelus autem illuminat tanquam minister, ut in primo habitum est. qu. III. a. r. J Unde suo ministerio adiuvat hominem , ut ad beatitudinem perveniat ; non autem est humanae beatitudinis obiectum. Ad tertium dicendum , quod attingi superiorem naturam ab inferiori contingit in Uno modo secundum nradum potentiae participantis: Et ne ultima persectio hominis erit in hoc, quod homo πι- tinget ad contemplandum, sicut angeli contemplin ivr . Alio modo , sicut obiectum attingitur a poten
89쪽
tia: Et hoc. Aso ultima persectio cuiuslibet potentiae est , ut atting t ad id , in quo plene invenitur ratio sui obiecti .
EX articulo babes primo': quomodo per rationem
c tum directam . Haec est in corpore, tum indirecta m . Haec est Iulium a 3umentorum . Ut alias declaravimus . Et sis d--ἐtre intelligitur bique in appendicibus ἐν per intionem destruas e rorem in dicetis dicentis , ut refert Directoriuire Inquisit. a. p. quod ab Angelo ultimo tota n stra perfectio provenit , & in eius e nitione tota nostra beatitudo consistit . Seeundo habes e quom do per rationem ostendas, Meresim illam merito damnari a Brere. 9. ut extenditur in ars. eontri Ubi vigilanter adverte r quod ly ma dieit discretionem hoc in loco. Ut; quando quis , ut seipsum ab aliis quoad aliquam actionem disternat, exprimit , licet aIias ordinarie subintelligatur pronomen primae
personae dic mdo; Ego feci sic, υes fle. In proposito igitur, dam dicit Dominus, ly in Me glorietust, qui gloriatur , Ieire, γ n e me, vult seipsum discernere ab omnibus aliis in hae re ; quod non est gloriandum alicui de hoc, tamquam de perfectabe titudine, quod sciat, & cognoscat quaecunque alia. Ac si patenter dicat : Vera , plenaque gloria , idestheatitudo persecta in cognitione nullius alterim comsistit ; sta solum in cognitione metipsius . Item aD. Aug. in I. consession. Infelix homo , Ut scit omnia tua, stilicet creaturas; te autem nescit. Eeatus autem , qui te seir, etiamsi illa nescit . Qui υ ro te, . alia noυit , non propter alia beatior es ς 'sed propter ta solum beatus . Esc ille. Item ab Apoc. I9- 22. Geid, ad pedes Angesi, ut adorarem eum . Et disie mihi. Vide ; ne jeceris , Conse scrutis sum , ar fratrum tuorum . Deum ado'. Per choc enim , quod seipsum Angelus vocat inservum
Christi fidelium ordinatorum ad beatitudinem , do qua ibi praemiserat , Beati, qia αδ caenam nreprimvum agni vorat, sunt; sed 3e per hoc, quod in casa beatitudinis, idest , quando de beatitudine tractat V ut ibi, ipse non vult se adorari, sed solum Deum ;per haec duo, inquam, etiam separatim sumpta Angelus manifeste sapientibus scholasticis declarat, quod alitudo patriae non consistit in cognitione, di ad ratione sui; sed solum in cognitione, & adoratione Dei. Item a dictis in I. par. q. 8. 3. & q,- -- & q.
90쪽
y3. a. 3--EIueid. Et ab Addition. arrisulam n ne 3ρ6. Ia. Et a Veritatibus aureis super totam legem veterem , Gen. II. conis. 2. Tertio vides: quominis ex iis bene pensatis, & applicatis declaretur, atque confirmetur vicissim Angelica doctrat a praesens.
166.167.168. Ips. 262. cy' 26 AD Octavum sie proceditur . Videtur, quod beatitudo hominis non sit iα visione ipsius divinet essentiae. Dicit enim Dionysi in I. ea mystic. the
log. ad M. J quod per id, quod es βρremum im
pellectus, homo Deo conjungit- , fetio omnino igno-is. Sed id, quod videtur per essentiam, non est uulino ignotum. Eino ultima intellaetiit persectio , seu beatitudo non consistit in hoc , quod Deus peressentiam videtur. 2. Praeterea Altioris naturae persemo altior est et sed haec est persectio divini intellectus propria , uir sitam essentiam videat. Ergo ultima perfinio interulectus hinnani ad hoc non pertimit, sed insta su sistit. Sed Contra est , quod dicitur primast Ioann. 3. . cum apparuerit A semiare ei erimus , ω videbimus
Respondeo dicendum , quod ultima , or perfecta beatitudo non potes ess nise in viseona disinae ese
Ad cuius evidentiam duo consideranda sunt. μ mo quidem , quod homo non est perfecte beatus , quamdiu res at sibi aliquid desiderandum , di qua rendum . Secundum est, quod uniuscuiusque Potentiae persectici autenditur secundum rMionem sui o lecti. Objectum autem intellectus est quod quid est , idest essentia rei, ud dicitur in anima . rex M. eo. a. unde. intantum procedit perfectio intelis s, inquantum cognoscit essentiam alicuius tm - i ergo intellectus aliquis elinoscat essentiam alic ira offectus , per quam posui cognosci esseneia ς