Johan. Eisenhart Philos. ac J.U.D. huiusque in Acad. Jul. p.p. De usu principiorum moralis philosophiae in jure civili condendo et interpretando commentarius. Cui accessit ejusdem De Jurisconsultorum propria facti scientia oratio

111쪽

Vis ς p*' protuli: In contractu emtionis venditionis utrum contraha tur mane an vesperi, utrum in foro rerum venalium an domi arum em - & in taberna, nihil interest ad juris dispositionem, & emtiovenditio suam hactenus essentiam retinet; at vero fidaga. '' tur, is rei vendita dominium in emtorem transeat, hocpacto mutatur species negotii, X aut locatio hoc est, aut alIvi genus contractin, v. l. Xo. S.I. ff. de contr. emt. Quod si in contractu emtionis ven ditor sibi reservet jus redimendi rem venditam emtorque consentiat, enatio hactenus permanet, sed dominium revoca, vile in enatorem transit; sin vero emtor sibi paciscatur jus re poscendae pecuniae reiq, restituendae, itidem mutatur species negotii, & non contrahitur enatio, sed mutuum cum pigno re. Ordin. Polit. de ann. V r. t. 17. f. p. Mev. discuos levam. i p. deb. c. . sed . ra. v. o. Nec enim quiIus vertis quodque

negotium appelletur, sed quae res agatur inspiciendum esticum verba sint tantummodo nota & externa signa rerum, non vero causerem conmmenres, Barbos lib.υ. c.nax. a . Gothostaenotantia ad i. o. F. de praescr. verb. Quotquot hujusmodi speciscas lapsus factorum circumstantias earumque vim ac potestatem igno-i istiui rant, utut neque eloquentia neque dicendi ratione aut copia destituantur, non possunt non saepenumero imperitas quaestiones&inepta desideria ad ICtos, aut Magistratus,aut judices perserre, quae&in juris civilis monumentis interdum no-

sum & quae Icii pariter ac Divi Imperatores quandoque

responderunt, cum des deria & interroga iones nune impro-ἷitatis , nunc inverecuudiae, nunc superstitionis arguunt, quan doque etiam preces propriae turpitu Fnis adegationem & criminis cossionem continere respondent. La . C. de transact. Laa . ,. i; ;gin--M Meet. ιf. C. qui aδm. adlon. g. D. C. de cenae obtura. caustium. No vissimus quoque judiciorum stilus hunc morem tervat, rejiciendi

112쪽

. t. rejiciendi postulationes & desideria supplicum vel ob narra. tiones facti non cum iis circumstantiis quae implorati juris applicationi congruunt propositas, vel obpetis Mies facto pro 3 posito minus aptas, cumprimis si libellus supplex in uno alteroque substantialium, uti vocant, deficiens, clausula ad sustinen dam libelli alias inepti aptitudinem adhiberi usitata non sit ν,Λ- communitus. Et interdum quidem simpliciter repulsam perite misaccipit is qui juris auxilium implorat, interdum per decre

tum monetur & quandoque una instruitur de forma & in o. ' i', ' .do vel recte narrandi vel rite petendi, si modica adjectione vel narrationis inertia vel petitionis informitas possit emen. dari. Nec non ad propositam facti speciem de jure con De petεda sulti pleniorem &dextram facti informationem interdum requirere solent , id quod & Divi Augusti olim fecerunt; in quam bile. rem extat hujusmodi rescriptum: Ut responsum congruens ae L M. c-dqcipere possis, iussu pacti exemplum. Sic & Quintilianus hortatur causarum pat nos, ut liberam dent ante omnia iis quorum xu.ciis. negotiom erit, nemptas ac locum , eA hortenturque ultro, at omnia quamlitet verisse'aηJe volent reperito tempore exponant: Nou enim, pergit ibidem, tam olest audire super vacua, quam ignorare necessaria. Frequenter autem dia vulnus S remedium m iis ora ror inveniet, qua iuuatori is neutram partem halere momentum ' . .etidelantur. Quod si vero assectata sit ignorantia facti, & consulentes aut litigantes consulto omittant dissimulentque in cti lenocti circumstantias intentioni desiderioque suo adversas, salsisque narratis & allegationibus seu ICti prudentiam seu tu his. ,

dicis religionem circumveniant,&μι- ac sireptilis obtine-Tabot a. ant seu responsum. seu mandatum in praesens acceptum, aut processus, ut vocant, imploratos; minus tamen diuturnum eis i. c 1. hoc est gaudium, posteaquam fraude, sub- ac obreptione ab ty.

113쪽

c. processibus iterum casiatis, qui judici sucum serere poenam insuper incurrunt impetrantes: Usque adeo in judiicis quo que non debet admitti nisi oratio plena veritatis. quaenam Cum i itur duplex sit scientia facti, altera quas vulgaris

ui Q : . rudis S uidui incta; altera iuridica, artificialis & erudita, cumqSai sis cio accurato de circumstantiis facti speciem constituentibus aut um pxo' variantibus h.e. juris aliam atq; aliam applieationem ponenti t ' bus aut removentibus judicio coluncta; haec estJCtorum pro- pria, qua omnia ad causam pertinentia momenta accurate, ponitus atq; ita perspecta sunt, prout factum illud cum suis cir cumstantiis consideratum dispositioni iuris ejusq; applicationi eo- ob suam diversitatem mire varianti subjecturn est:Et hujusmo- .s ἡ II di cognitio factorum dissicultate ac prolixitate superat ipsam sci: m. juris constituti scientiam: Da enim, si universalia ejus pro nunciata intuemur,stultum eRω ese Aebet; facti laterpretatio. diffusa, plerumque etiam prudenti mos facis l. a. T. de Jur. α is, ibi ' sum ignor. Quippe inter ius de facta idem respectus obi, im facta. iaet qui inter universale& sngularia intercedis: Iacta saut maura Eldet aatem lex, sit unumquoque jus unum eII, Aristoti. V. Nicom. VII. u. Ir. Lex enim universalis est oratio, quae ad

h. omnia sngularia in quibus universali illa oratione deter. o. minata sic' i species sese repraesentat , vim ac potestatem suam extendit: Quandoquidem vero in lactis & sngularibus negotiis regnat cumprimis agentium voluntas, quae innumeras actuum formas producere apta nata est, pro diversa nimirum conditione personarum rerum, locorum, temporum, causarum moventium, adjuvantium, impedientium, pro diver-.sitate modi denique & eventus; multiplex haec vel ante actim. nem, vel in & cum actione, vel post eam evenientium ciri cum stantiarum varietas e scit ut paris, imo sere majoris mo memthariis sis, speciem facti recte, accurate, plene de dextre. .nec i

114쪽

Faeo S cIENO A. ror ne scilicet aliquid ex quo juris applicatio aliter atque aliter se habere possit, vel desit, vel supersit, vel aliter ac debebat

positum sit,) concipere ac formare, quam jus ad eam respondere. In universum tamen juris quoque notitia ibi demum sum Ocrequirit artificem, cum id negotiis accommodandum est: gnitio: propterea quod singula negotia suam quodam haleant varietatem, Γ raro generatius formis juris prorseia conveniant. Conr. Iag. cilis. I. c. Meth. p. a. c. I. Hinc in jure ad propotam Iacti speciem inducendo magnum ingenii acumen vulgo versari putant, Guid Pancirol. de clar. leg. interpret. lib. a. c. XI. Etenim pra et Decacbiis

facti propositi circumstantias, lege comprehensas saepenu ιζ'

mero una alteraque occurrit cujus rationem haberi si non lex scripta, sistem aequitas effagitat; quo proinde casu alia juris dispositio omnino est necessaria; quae si inter scripta jura iis termisis, ut aiunt, terminantibus non occurrit, ex legum cum legibus, rationum cum rationibus collatione & aequi boni. que regulis constituenda est, cons supr c.a. g.ro. Unde et iam est ut, licet tam multae in civitate snt leges, ut de nimia earum multitudine passim conquerantur maxime spe eulativi homines & in laxi tritura non multum versati, attae imen subinde emergant casus seu facta adeo nova & hactenus inaudita, imo sapientissimis etiam ac rerum actu exercitatis smis legumlatoribus ne cogitata quidem, ut ex legum quis bus utimur, non dicam verbis, sed ne mente quidem ac ratione ad ea commode quod applicari possit, saepe haud suae petat. In ipsa Republ. nostra usu id venire vel Dd. Pragma cicorum vota ignorare nos non sinunt, quibus novas leges seu decisiones Caesareas non raro expetunt optantque; incidentibus se. novis ejusmodi factis aut lacti quaestionibus, ad quas expediendas veteres jam non lassicere, sed nova lege lata opus esse ipsi serio existimant. vid. Jo. Ferrar. Mont. O a proari ,

115쪽

,- ά ά: n Di I, Haec autem est sacti accurate cognoscendi ra. . Eu ii. 'i. tiosi omnes quae de certo negotii genere loquuntur leges incti cogat numerato sint,&ex iis essentiales cumprimis ac specificaeden'R denique, quod caput est, ad juris esseλm, obligationis nempe &actionis speciem quomodocunque variandam aptae natae lacti circumstantiae notentur; quae si postea in aliquo sit gulari sacto deprehenduntur, ut ut per plurima quandoque volumina illud sit deductum & innumeris verborum veluti

plumis circum vestitum, ex dictis tamen criteriis non alia

negotii figura subesse agnoscitur, quam quae paucis illis ad - propositam facti speciem pertinentibus legibus descripta.

Et omnis haec promtitudo non tam a praeceptis& regulis iccontemplatione , quani, qui optimus magisterest, ast id uouju& exercitatione prosciscitur. Unde etiam a nonnullis promtitudinem illam selicius consequi exoptantibus serio id agi videmus, ut sive in dic steria sive in Ceilegia iuridica admittan tur, non quidem cum auctoritate tutis sive dicendi sive re. spondendi, sed eum saltim in finem ut, dum spectant & audi unt quae ibi geruntur & tractantur, accuratam & juridicam fa,cto tum cognitionem, juri vel dicendo vel respondendo olim profuturam consequantur: Eo tendit prudens consilium illustris D n. s ctrcndoris Tculsur. 8. Ri.in addit. post. 32. πAm. C. tui; diiu. A /as. Vereor ne vestra A. O. O. H. huae anitate & patie n.

dent a m tia abutar, ni vela. meae orationis tandem contraxero ; hoc

id p xxςxi tamen silentio praeterire minime possum, facti cognitionem Fuissu inqua Juri prudentia. versatur, non tantum intelligendam iuris casi esse de meritu negotiis, quae ex vi vocis sectorum appella νμ ν - tione comprehenduntur, sed ad )r lentia pariter & futura se gotia d. e. ea quae contingere possunt, quoq; extendendam esse. a Rhes i. Judicis ossicium in praeteritis ac praesentitus versarii docuit se pientissimus rerum humanatum indagator Aristoteles 3. Ve'

116쪽

FACTI SCIENTIAE I*'ium iuris civilis mysteria perscrutantibus apparet, fμ μ μ j. . . ,

ouoque negotiis & casibus eventuris civili iure pro pectum hidum esse; be ut ab his damnum imminens arceaturi' tempore adhibitis fieri posse; unde apud Cic. inter duas i Cti dotes numeratur quoque cavendi peritia, quae in Pluridus negotiorum civilium tam judicialium quam extra)udicialium speciebus sese exerit; Veluti cum de usu ructu Qtur mi Iotum d factam e t. arbitratur/udex, Ied etiam in f mmm, P dum uti frui debeat,t.13.ga Meus r. In legatis & fideicom mi ω M u. sis sub conditione vel ex die relictis itidem fieri potest ut fiduciarius rebus restitutioni obnoxiis lautius utatur ,& hac ratione testatarii aut fideicommissarii actionem reddat inanem; huic periculo occurrit cautio introdum leb ortim friι- commilorum servandorum causa ; & , ilia non praestita , missio

i, Ibisa haeredis legatario decernitur, ut xq. sψὸi q*ψηβ-m i. .i i , suturas ipse conservet. Tutores quoque & cura ores , ς iii hilum in universum omnes quibus alienatum rerum gub pMi0 π. . Dermissis est, ne in alieno patrimonio versentur more piae

mam jore, constringendi sunt. Cum primis & in negoti ς b. s. ligationibusque contrahendis adhibenda est cautio ne lutura contractae obligationis exactio dissicilis, ac spes inde obii dii. nendi emolumenti minus tuta aut plane inanis evadat. Huc pertinent pignorum vel dationes vel obligationes, fideiussorii nexus, per renunciationes beneficiorum sidejulistibus competentium arctiores redditi, & si quae sunt alia quibus sin .s turae indemnitati prospectum. In testamentis concipient dissor mandisque summa verborum pariter ac Ioleomidium is, io ucuta esse debet, ne suturis haeredibus ampla controversi a. piendi . . rum messis in illis ultimarum voluntatum elogiis praepare O tur. .

117쪽

ira DE ICTORUM PROPRIA FHTI SCI TIA. iis tui,,xur Denique non minor is litibus praeparauda introduceni rispari, disque adhibenda est circumspectio, ne id ponatur quod ipsi di i ponenti praejudicium seu in praesenti seu inposterum sit al- 'μ '' laturum, & ut omnia illa in judicium deducantur, quorum decisionem actor per sententiam judicis obtinere exspectam Omnis illa cavendi ratio, ut jam dixi, ure civili continetur ;cujus proinde exquisita cognitio efficit, ut sutura praesen tium, praesentia praeteritorum collatione t utinando disca.cie. i. e. mus p cipere cogitatione futura,& aliquanto ante constituere QEe. quid accidere post is utramque partem, & quid agendum sit ne, incommodum aliquod eveniat, quidque agendum cum qiud evenerit; nec committere aliquid ut aliquando dicen

. dum sit, NON PUTARAM.

118쪽

In lex Auctorum ex quibus loca memorabilia allegantur.

Alciatus, de iure ord nativo ct decismo papsa. de Nemesi 3o. Ambrosius, de mus perfectis α:

mediis. M.

Jo. And reae de questionibus facti l

dioirentia ister sicietatim besticam ct civilem. 31. JUa multitαδε populi tu civilis

in distributione. iniqua quisnai Um sit. σμῶ Iura inter dominum ct servum.

stit. Ita. .

de rintia iuris O facti. 1 quod ius civile tui civitatis

119쪽

do tio mensurae. Ia. unde cognoscatur obligatis amici erga amicum. b. encomtum ordinis. . G poena emendatoria. de providentia divina. 37. quodprudentia virtuti morali c juncta. I. de regimine cuique congruo. 1 . de maris aegradibus directionsi. 2I.

δε principiis seditionum. 7. quaeuam simpliciter simul. di successori tu regum.

is voce συναΜαγμα. de causis procreantibus conservantibus ct carrumpentibus virtutis moralis. . de virtute natura λ. de vita genere ad virtutem exιrcendam apto. D to. lmoluptas ae dolor dirigunt activisi. li 3 d sinitia voluptatu. a. s. Augustinus, is Visio si rilis imperii. ra.

Barbosa, quod verba tantum sinista

Bartolus, δε jure ordoativa ct de Lserie. Sare soldus , de amisi. ya. Biblia sacra, i merceri operai. non ιhferenda. inde pignore egenis matura res tuendo. . ι δε pramiis divinis temporalibus

aternis. ρα

δε tributorum 2 vectigalium .: - stitia. Bodinus de praemiis.

B innemannus, de amica coatione. in du Diliciis ad torturam. yr.

Camdeniivdebare procedentia, j is praemiis apud exteros acceptis. ἷς de malignitate subditorum adve sim priucipti. Io. Carpetovi' de amica compositione. r. Cicero de adlocatorum industria incognitione facti. Ioa.

120쪽

m iuris recte tractandis Ioο. Codex Justinianeus. errores comsulentium notat. 1o . contractiu vitiosi quomodo a vitia tiberentur b .

de dignitati uti de revocandis donationibus νασμοή ct quomodo iudex factum im ijstuare debeat ror. O. A ctu iasionis enarmissima γλ. . de interesse lucri cessantis p. de Dibm ess clarum publicam' regundis δειῶ pras orabim , fruticiis δε

τι volentium sti.

de testamento metu extorto ra.'s

rum eo.

Curtius, is ixercitu in subsidiis locando ap.

lis aeolitiis pr. δε αυτο - i rq Species ιautionum de beneficia competentia. λη .esse tu circumstaniarum Io eonfusione obligationum stetiebin contractuum credito Osseciebus mutui Q. donatione remuneratoria' εμια difffrentia muueris re duri essentiali requisivo emtionis ditionis ro . G sensi ne privata P. fra delicti H

exactio ι honorarii jure immunitatis OLis his qua ηt indignis adimuntur 76. mintia iuris ido. quastione iuris ct facti ρο. ρ .lasione in rebus contrahendis M. Obligatione Maristratuum ' . munerum acceptione Magistro bim permissa ro. 7t. manu brevi ct larga minus solvitur tempore L minus seisit qui nihil silvis ML L muneribiis es honoribu relevatione Onerum Iublicorum