장음표시 사용
341쪽
alter alia spiratione spiret Spiritum, ut ij, qui corpὸ rales
in omnibus sunt, putanti sed simul, dc absque tempore una eademque rum ero spiratione persecte ambo, &suprata omnem persectionem eum spirent. Necesse enim est , eadem totiens ad eos dici, qui totiens audientes non intelligunt , aue quid isΗ dicent, si quis eos e contra interroget, si perfectam credulae mundi ex Patre creationem, an non 8 Si enim perlectam , quare Filium quoq; δc Spiritum creatores nominant.
Si vero imperfectam , & ideo Filium , & Spiritum Patri associant , considerent quid dicant. At persem quidem ex Pa
tre mundi creatio, una vero eademque numero Filii, Se Spiriatus operatio ad eius creationem est, & non alia Patris, alia horum; tunc enim haberent Iocum haec puerilia dubia . Ita
igitur Sc in proposito perfecta quidem, &super omnem Pe smionem est Spiritus ex Patre procello, eadem vero & una numero ex Filio quoque eiusdem Spiritus syiratio est, non alia, & alia, nec aliter, Sc aliter, nec prior, Sc posterior, sed simul eadem , 3 similiter cum una, Se eadem numero spirandi potentia Spiritum ambo spirant. Et nullus rursus blasphetamiae hinc rationem accuset, audiens nos ex creatura arguentes. Et ideo putet Latinos Spilitum sanctum inter creatura Aponere; suerunt etenim, &sunt, qui in hanc etiam prote uiam, R infamam deuenerunt, ut hod quoque Latinis imp
tare auderent. Haec enim aut stultorum, aut iocari volentium sunt; aut illorum , qui ignorant sanctos Patres, &Docto ire saepius a creatura , de sensibilibus excplis manuduccresnos ad cred ndum res intellectuales, Ze inuisibiles, atque diuinas ab eis, quae& exile vestigium diuinae similitudinis habent, illa probantes pro possie. Trinitatem etenim personarum Orientales quidem, intellectu, verbo, & Spiritu; item
oculo, fonte, de fluuio i rursus sole, radio, Sc Iuce; Occiden- tales vero alijs similibus ostendere conantur . Quamuis Gnumquodque corum exemplorum Sc si ratione tria sint, inae , tamen hypostasis, siue substantia realiter est. Patres tamen non putarunt propterea propositam veritatem offendero, sed quantum intentioni eorum conueniebat ex ijs exemis piis accipientes, reliquum, tanquam alienum a veritat . repellebant. Et nemo eos nec accusauit, nec accusabit,
donec mentis compos est; quod talibus usi fuerint exema
342쪽
plis. Quomodo igitur Laticos recte quis accusabit,
ostendendam unam eandemque numero esse spirativam in Patre & Filio potentiam, viantur exemplo ab omnibus concesso , una eademque numeIo a Trinitate entium creatione Z aut quomodo propterea calumniari eos aliquis audebit, quod Spiritum sanctum cum creaturis connumerent Praesertim cum nullus eorum, qui nunc vivunt Latini, nee
qui post diuisionem & infaustum, in selixque illud schisma fuerunt, hoc primo dixerit ; sed illi prisci Sancti, illi antiqui Doctores, illa luminaria magna , quorum sonus in omnem terram exivit, & verba in fines orbis terrae, quique a nobis, &nostris, ut praecipui Doctores, &Sancti merito celebrantur, haec exempIa & inuenerint, & dixei int. Λugustinus etenim, qui profunditate scientiae omnes antecellit , sanctitate, & seruore charitatis in Deum nulli cedite Augustinus est, inquam, qui haec eisdem verbis dicit, Patrem & Filium scilicet principium esse Spiritus sancti. Quemadmodum Patrem, & Filium, & Spiritum sanctum unum principium creaturae credendum est . Accusent ij, qui facile cuncta audent, & Beatum Athanasium, qui in Dialogo O thodoxi cum Ariano dissimilem Filium Patri, & Spiritum Filio, & patri ponente , ita diciti Dei Datura cum Fili j, MSpiritus sancti causa est , tum omnis creaturae 3 &simili audacia aut Filium, & Spiritum cum creatura ponant: aut cre turam cum Filio & Spiritu sancto ut Deum colant, cum eandem numero causam esse Dei videlicet & creaturae, sanctus Doctor docuerit . Sed haec impudentium, & ignorantium hominum sunt. Etenim cum inconuenientia, quae quidam contra veram nostram conclusionem suis rationibus inferro solent, haec potissimum sint; &ad haec si qua alia sunt, reserantur : patet, quod illis, Deo fauente, sufficienter solutis,
caetera etiam simul corruunt, di quae ad haec dicta sunt. Nad omnia etiam illa sussiciunt.
343쪽
Expositio auctoritarum Doctorum quorundam , quae Latinis contrariae esse
CEterum restat considerare quae a quibusdam auctori tatibus Doctorum oppositis, ut arbitrantur, Latinis di huius dogmatis veritati arguunt, putantes contradictionem ex eis concluderer quarum una quidem est illa, quam in Theolosticis suis Beatus Ioannes Damascenus ait, Spiriatum Fili j dicimus, ex Filio vero non dicimus. Altera vero
Sanctissimi Dionysj Areopagitae in lib. de diuinis nominibus
dicentis, solus fons diuinitatis, qui supra omnem substantiam est, Pater est . Nam & s aliquae aliae reperiantur , eiusdem tamen sententiae sunt; & ad haec tanquam potissima dc quae videntur expresse Latinis esse contraria, reseruntur. De iis ergo duabus duntaxat consilerandum est. Ad illud ergo, quod Ioannes Damascenus ait, audi quam simpliciter , quam iuste, quamque susscienter ad persuadendum pro Latinis, N eorum opinione confirmanda respondebimus. Nullum dicimus nomen ita sussiciens esse, ut unum solum possit praecise significare, quod in diuinis exprimere volumus, quo si, ut multis, & diuerss altero Unam , altero aliam rem nee tunc complete significemus. Cum enim haec nomina & verba a nobis inuenta sint, & qui natura regimur, di qui naturalibus rebus ea significandis imponimus, nec inuentoris . nec eorum, quibus imponuntur, naturam excedere pomant, ideoque diuinas res complete significare minime possunt . Quare imperfectionem nominum non s- attribuendam este rebus diuinis , omnis, qui recte sapit , affirmat. Sed cum aliis nominibus diuinas res eurimere non possimus, utendum quidem his consuetis nominibus est. Utendum tamen inquantum rebus significatis conueniunt, impersectionem eorum, & si quid inconuenientiae secum portant. Teyllendo, 3c per aliud nomen desectum
alterius supplendo . In quaestione itaque proposita, videlicet in processione Spiritus ex Patre, di Filio, duo haec iam
344쪽
Cessario exiguntur: unum, quod Pater, & Filius aequaliter, atque simpliciter Spiritum sanctum spirent, non unus persecte, alter imperfecte ; hoc enim contrarium est fidei veritat . Alterum, quod Filius ut in alijs, ita etiam in spirando relationem , & ordinem habeae ad patrem . Utrumque erim horum insunt Patri, & Filio . Summa et enim est in eis & potentiae aequalitas, imo identitas,&summus ordo . Quaecunque enim Filius, habet, ipsum etiam spirare Spiritum, habet a Patre. Si igitur unum nomen esset lassiciens, &summam potentiae eorum identitatem , &summum ad inuicem ordinem
simus significare, illo proiecto omnibus alijs postpositis
tendum esset. Nunc vero Mon solum impossibile est unum
lese reperire nomeni R ideo neces Lirio Uno nomine alterum horum, altero vero alterum exprimendum est. Verum aetiam haec diuersa nomina ad hoc quod utrunque per se unum Vntum saniscatum praedicto ruin significant, etiam impe secte illud unum significant . Quare nos recte quidem, & μὰ quid rei fgnificandae conueniat recipientes; reliquum, Mquod impersectionis est , repellimus. Tales sunt eae p
positiones, ex , videlicet, &, per . Praepositio nanque , eX, 2 qualitatem quidem , cum de aliquibus duobus , vel pluribus accipitur, significat, ordinem vero unius ad alterum
minime. Si quid enim ex duobus fieri dicimus , puta si quod pondus ex duobus trahitur, similiter quidem, Ma qualiter eorum era vimque trahi, quoad vim praepositionis significamus. Ordo vero unius ad alterum non inde ap-pδret. At praepositio, per, e conuerso ordinem quidem a
significat, aequalitatem vero minime. Si quid enim eX altiquo per aliquem esse, aut fieri dicatur, manifest E appar bit illum, de quo dicitur, per, ordinem quendam ad illum, de quo praepositio, ex , praedicatur , habere ; L hunc ab eo Rccepisse id,quod per eum fit. Acqualitas vero horum ad inuticem minime significatur . Minoris nanque potentiae semper, muctolitatis est ille, de quo praepositio, per, praedicatur. Vnde saincti Patres, & Doctores cum Orientales, tum Occia dentalis, cum ad potentiae aequalitatem, imo identitatem
Patris, & Fiiij, respiciunt i ex Patre , & Filio dicunt Spiritum
345쪽
sanctum procedere, & esse. Cum vero ordinem eorum ad inuicem ostendere volunt, ex Patre per Filium eum procede-xe, R ex Parie per Filium, siue ex Deo per Filium, eum eia se docent. Sum tamen nonnulli sanctorum, quorum aliqui maioris secerunt ordinem, ut maior pars orientalium , aliis qui aequalitatem, siue identitatem, ut plurimi occidentalium . Et quemadmodum Occidentales pluris lacientes aequalitatem saepius utuntur, ex i ita Orientales, qui ordinem maioris exstimaut, cum quibus & Beati s Ioannes Damascenus
connumeratur, per , ut plurimum utuntur, raro admitten-
res praepositionem, eX. Non sibi inuicem contradicentes, Ied diuersa significata diuersis nominibus exprimentes . Quar ede mundi creatione, &si absque ulla ambiguitate ex Filio etiam omnia producta sint prout eX patre, rarissime tamen reperies apud Doctores praesertim Olientales, quod mundus 'sit productus ex Filio, sed semper per Filium, ob illud Ioan- Di. 3 omnia Per ipsum facta sunt. Ita magis ordini adhaeserunt Patres OrientaIesi& ideo utuntur, per; qua sola ordinems nificat. Praeterea lingua Graeca per hanc praepositionem,ex, principalem significat causami qualem Filium esse, vel Spiritus , vel mundi, nullus omnino concedet: Quare sugiunt Doctores de Filio ipsa, ex , uti, nequis eum principalem causam putaret de non solum ipsa, ex , verum etiam nomen causae fugiunt de Filio dicere respectu ad creaturam , ,
quanquam & Filius, & Spiritus passim ab omnibus fideli-Lus causa mundi esse credantur, &una cum Patre causa ,
limentes ne quis propterea principalem causam eum esse putet; a quo ut salso sibi cauent. Vnam enim principalem Se Deitatis, & creaturae causam sciunt Patrem videlicet so- sum . si igitur Latini cum sanctis Occidentalibus ex Patre , di Filio Spiritum sanctum dicentes , non principalem causam Filium ponunt, sed eorum potentiae identitatem, Faequalitatem per hoc Prostentur: Damascenus vero principalem Causam negans, quae per, ex , significari solet, habuit respectum ad ordinem,& ideo utitur, per , ex Patre per Filium procedere Spiritum asserens, per quem Filij ad Patrem ordo manifestatur, aequalitatem, siue identitatem eorum potentiae,
346쪽
nec ipse negans, quomodo magis inuicem consona dicantur δIpse enim est, qui de Patre, ipse quidem est intellectus Verbi abyssus . Verbi genitor , & per verbum spirator decIarativi Spiritus. Et rursus, Spiritus vero sanctus declarativa abscontae diuinitatis potentia Patris, ex Patre per Filium est oro. cedens. Quod autem per hanc praepositionem, per, tun per hunc, tum per alios Doctores, Filim quoque cum Patre causa substantiae Spiritus ostenditur, satis in orationeis de mone a nobis probatum est, praesertim cum addatur hoc verbum procedere. Quod etiam secundum nostros nihil ipsum 'personale Spiritus sancti significae. Et ad auctoritarem qu1dem Damasceni haec sussciant. ed vero sancti Dionysj, solum sontem diuinita M ip Gicentis , ut clarius appareat auctoritatem itilam non habere illum inteIlectum , quem nostri putant aa id d- est primo His Doctores , ut reiam
dicunt sontem Spiritus sancti, non dico gratiarum Spiriatus non subsistentium; hac enim abutuntur ad omnia hu.
uicemodi responsionei sed ipsus personae Spiritus sancti h2 ἡ 'ς Athan/sius in sua contra Arianos oratione .
, idoniam apud te est sens vitae, exponens, i ' ς' li 'vita Pater videlicet apud se habens pia Isum sontem Spiritus sancti. Patet igitur quod ipsa si 'rsonam Spiritus hic dicit non gratiam non subsistentem rLabemus enim a sancto Basilio traditam regulam, quod cum Ru mus Spiritum cum additione sanctum, nil aliud, quam Personam Spiritus intellietere debemus . Cum tetitur hic Diars fons Spiritus cum additione sancti dictus sie, patet, quod personae eius fons dictus est . Deinde quoque ipso W3gnus Basllius, qui hanc nobis tradidit regulam, sentem pultus sancti Filium nominat, dicens, sors vitre Filius, it enim David ad Patrem, quoniam apud te est song virer I uisus alius Propheta dicit de Iudaeis, me dereliquerunt Ontem aduae viventis. Aqua vero vivens dicitur Spiritus
lancius. Et notandum quod Spiritum sanctum dicit seni-b tua personam; persona vero Spiritus sa actis est, Filius igitur cum sit sens Spiritus sancti, fons Xa est
347쪽
duilaliatis manitestissime. Quare cum sancti Dionysii 1lIa
auctolitas , solum sontem diuinitatis Patrem inquientis piae-ia ἰδεἰς unctorum auctoritatibus non c ontradicat; nefas est GDim etiam cogitare quod sEncti Doctores inuicem contradi cant aliud quam vulgus putat, intelligit; nec Ideo dicit haec ille Doctor, quasi negara Filium esse sontem Spiritus sancti , sed ipse quoque una cum praedictis Doctoribus eum sontem etiis Spiritus sancti dicit, hoc e st, eius personae His igitur de ilaratis respondemus, quod non omnimodam diu marum peria onarum distinctionern ab inuicem hic, ut nostri falso arbitrantur , sanctus Doctor tradere proposuit; & patet, quia nullam Filij distinctionem ,& Spiritus sancti tradidit. Non initur omnium trium personarum ab inuicem distinctionem, sed Patris dontaxat ad reliquas tradit. Patrem igitur in parte cid Filium comparans, & eorum ab inuicem distinctionem tra- eis, solum sontem Patrem Rit,aesi diceret Patrem quidem set tem Filii esse , Filium vero sontem patris minime esse . Fecuod de Patre, & Filio dumtaxat hic speculetur, a sequenti-Lus manifestatur. Ea etenim, inquit, quae sunt generationis diis
arinae nux super omnem substantiam est, non conuertuntur did inuicem. Hoc enim nomen generationis diui Lae Patrem, ScFilium dumtaxat respicit, cum ille generet, hic genetetur. Hoc autem manifestius apparet, cum subiungit , cum Iater
Hon sit Filius, nec Filius Pater: Patet igitur quod generare &iosam paternitatem sos Patri tribuens, solum sontem eum ait ivinitatis, ac si diceret, solus Pater, solus generans est, nec ibis generatus, nec Filius generans, cum ea, quae surt gener tionis diuinae non conuertantur ad inuicem . Et haec quidem vera eius auctoritatis expositio simul& solutio est . Quo ssicuis etiam diceret Patrem solum sontem generationas diuinae , uae supra omnem substantiam est quam qui solus Filii simul ac Spisitus principium sit, & iolus sons Pon eX sonte iis his vero se quidem fons, Doctoribus ita docentibus, sed tons sente, huius aurem sectentiae &-Αustu stinus in qua I de Trinitate eit ; ait etenim, quod dicit Dominus, quemcto mittam vobis a Patie, pr bat Spiritum salictum N Yaliis esse, A Fili j. Etenim cum dixisset, quem mittet Mater,
348쪽
addidit in nomine meor non tamen dixit, quem mittet Pater a me, quemadmodum dixit, quem eoo mittam vobis a Patre . ostendens videlicet quod rotius diuinitatis , vel ut melius dicatur, Deitatis Pater est principium. Hoc Beatissimo Doctore, quem digniorem quaeremus mentis Dionysi j expositorem
quis hoc melius intellexit λ in quove illo Spiritus sanctus Io-Cutus est quod enim ille dixit solum sentem Diuinitatis,huae super omnem substantiam est, hic totius Deitatis principium inquie, cum Pater scilicet a nullo principio sit, sed ipse sit Filij, de Spiritus sancti principium, Filius vero principium habens patrem, ipse etiam principium se Spiritus semcti. Sed ne te ossendat rursus nomen totius Deitatis, nec Orponas toti partem, eanquam si Filius partis esset principium , Deitas enim non est partibilis . Hic vero desectum imbecilliataeis nominum est, quem qui ad res Mnificatas transsere, non recte, nec pie agit. ad exponendam igitur auctoritatem praedictam, Sc oppositionem inde summotam soluendam Sc si multi alij modi essent; tamen quae dicta sunt, ita manifesta, Scel/rissima sunt, ut sola susticiant. Probato enim quod Filius se etiam sons Deitatis, siquidem sons Spiritus sancti est semctorum Patrum sententia, Spiritus vero sanctus Deus est: qu iabus Beatum Dionysum contradicere nullus fidelium diceti re natur hoc, quod dicit Dionysius, solum sontem Deitatis Patrem esse, secundum praedictos modos, aut alterum illorum , di non aliter dixerit.
Breuis Epilogus omnium, quae dicta sunt in hoc opere .
Em quidem tua gratia, clementissime vir, quod petijsti pro
posse complent. Quae enim acta in Concilio suerunt ex Parte narrauit utriusque quaestionis rationes breuiter reddidi. Quae inseruntur in conuenientia contra veritatem conclusionis siue ex rationibus aduersariorum, siue ex auctoritatibus Doctorum solui. Et quidem ut puto sufficienter. Ex quibus, ni fallor, fidei nostrae veritas clarissimi probata est. Tuum vero erit, δc aliorum, quorum in manus hoc opus legendum pem uenerit, attente absque passione saepius eadem Iegere, &rese-
349쪽
pere 3 & bene quae in eo dicta sunt contemplari ; sertassis et cim non inurilis, neque labori nostro inconueniens vos fru -ctus sequetur; sed qualis maximi existimandus e st . Siquidem veri nec inquirendi fructuosor labor est, nec inuenti pietiosior fructus . Sed ante omnia sanctorum patrum, &Doctorum occidentalium auctoritates, quas cum his simul ad te mitto, egentes, attente ex liis colligetis problematis huius clarissimam veritatem. Si qui vero non veritatis, sed contentionis zmici, aut meis rationibus , aut dogmati Latinorum instantias inseranti eos deridentes, & per patrum auctoritates facilia Iime a uentes r omnis etenim ratio his contradicens repro Landa est, tanquam veritati Contraria, squidem Patres veritatem Iocuti sunt. Tu vero una cum occidentalium Patrum testimoni js etiam aliquas orientalium auctoritates a nobis accipe , ut etiam istos eadem illis dicentes, intelligas ;&non , solum sententia , velum etiam ipsis verbis eos plerunque esse
350쪽
ad obedientiam Sacrosanctae Romanae Ecclesiae, & susceptionem Synodi Florentinae, & de electione sua