장음표시 사용
382쪽
ipsemet Bessarion e Gaeca Latinam secit, quam nos postea repertam
Sanctaeque Sedis Apostolicae gratia, Sacrosanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis, Patriarcha Constantinopolitanus. Dilectis in Christo fratribus, & filiis Arcniepiscopis, Episcopis, Presbyteris, Monachis, caeteris'; Ecclesiasticis, &secularibus viris prouincias Sanctae Sedi Constantinopolitanae subditas habitantibus, gratiam, pacem, & benedic tionem a Deo omnipotente. Volentibus dumtaxat , eamq; obtinere desiderantibus, & quae ad illam obtinendam ducunt omni conatu agentibus. OLVIssEMVS profecto dilecti fratres& siij, ipsi vobiscum loquentes dare, atque accipere rationem eorum, quae ad vestram salutem necessaria sunt: quaeq; vos Sc I oqui, de agere fratereo Se paterno aflectu desideramus. Sed quoniam & conditio praesentium terum, & tanta vastitas peIagi, ac interiacens longitudo te rarum id prohibent, quod reliquum est, litteris ossicium nostrum exequi conabimur, 3e hac epistola particulam aliquam rotum, quae coram loqueremur exprimemus. Obsecao autem Domino , ut ea vos charitate audiatis , quae dicturus tum , cum qua ipse vos alloquor. Testis est enim mihi ipse Deus, quem nullae vostrae cogitationes latere possunt , quod primo quidem Zelus eius, deinde arctissimum charitatis vinculum, quo nationi noluae astringimur me ut haec scribam mouent.
383쪽
meque ea patiuntur reticere, quae vobis cognitu necessaria sunt. Ante omnia igitur mementote, statres & si iij, qualis
olim , quamque excellens fuerit natio nostra , tum doctrina . tum omni sapientiae genere, cum caeteris virtutibus, quae praeterea vires, quae potentia, qui Principatus nostrorum suraxint. Quis enim dubitet Graecorum gentem omnium liberalium artium, ac totius sapientiae non modo inuentricem,
verum etiam persectricem extitisse λ Illic semper & virtus, S religio, & sanctimonia floruere ; illic enituit totius Orbis Imperium, nunc vero heu infelicem, & miseram patriaenomae conditionem non modo Principatum, atque Impoxium Orbis amisimus, verum etiam seruitutem patimur, di hanc quidem crudelem, atq; turpissimami dominantur enim Mobis homines truces, barbari, atque Infideles; neque so-ἔum hoc passi sumus, sed ne simulacrum quidem disciplinae,
aut vIIum sapientiae vestigium apud nostros relictum est. Solent enim disciplinae, & bonae artes, paratis primo, quae ad victum necessaria sunt, quaeri, arque inuestigari, quae cum nobis in praesentia ob seruitutem & inopiam desint, nulla amplius sapientiae ratio est, nulla disciplinarum cura, nullum optimarum artium studium . Virtus sola, quae ad mores pertinet, quaeque studiosos sui bonos essicit, ea vero manet, maneatque semper apud nostros. Sed quae causa esse potuit, H moralibus virtutibus praediti, &sapientiam, de Principarum , Se ipsam omnium rerum dulcissimam libertatem amis
vini λ Non enim fortuna, vel casus, aut temerarius rerum euentus, ac fluxus instabilis tantam nostris calamitatem intulere , nisi quis putet res humanas diuina prouidentia mini
me gubemari, quod etiam cogitare implum est, atque no arium . Sed nec delictorum nostrorum multitudinem eius rei causam suisse dicendum est, ut quidam Deo se humilianiates dicere consueuerunt. Neque enim nos magis quam criterae Christianorum nationes, quas nunc mundana ista tali iacitate frui videmus, peccatis nostris Deum irritavimus. Si quidem & dictum est, & vere dictum est, ut arbitror, nostros in ijs quae ad mores, & vitae honestatem pertinent, nullis esse inferiores. Verendum igitur nepotius tot tantorumque
malorum semes, & materia fuerit, quod Graeci veris dogmatibua per socordiam omissis ab intemerata fidei veri
384쪽
tate secesserunt, & inconsutilem Domini tunicam scindenates a catholica EccIesia sunt diuisi. Cuius rei causa sui e temeritas quorumdam nostrorum , ne alteri Principatus sui rationem reddere cogerentur. Hos deinde posteriores quoque non tam sua prauitate moti, quam illorum allecti peruersitate suέ secuti. Sed deponere aliquando, ac prorsus abigere hanc perniciem decens, ac saluti serum est. Quamobrem vos hortor & meo, fratres & flij in Spiritu sancto desideratissimi, omni studio, ac conatu, antiquam nobilitatem resumite, vendicate nobis pristinam gloriam . Veteres illos ac sanctissimos Patres, & Doctores nostros sequimini, quorum eadem consessio fidei, eadem semper fuit doctrina pie
tatis, cum ea quam nunc Romana Ecclesia tenet, ac proiatetur. Recentrores istos tam pestiferae diuisionis auctores
condemnate, persequimini, exterminate. Oecumenicam
Synodum Florentiae habitam deuota mente suscipiter & quae ibi sancto cooperante Spiritu decreta sunt, sincero cord credite, & profitemini . Multae, essicacesque eo in loco rationes adductae sunt de processione sancti Spiritus. Multa utrinque a partibus in utriusque sententiae confirmationem dicta. Vicit tandem apud omnes haec sententia, Patrem is N Filium unum esse Spiritus sancti principium, eumque eNutroque tanquam ex uno spirante procedere. Multa sanctorum Doctorum, non modo occidentalium, verum etiam Orientalium , atque nostrorum ad id probandum testim nia adducta sunt, multis id rationibus demonstratum, neque id nostrorum incuria euenit, non enim segniter, neque negligenter eam rem inuestiga re conati sumus , ὀ statres: multas noctes insomnes egimus, magnam vigilantiam, solers studium, summam curam adhibuimus, cedere oportuit veritati di victi suimus Doctorum sententi js. Absit enim a bona anima & fideli, ut ostensae veritati claudat oculos, eamque victoriae ambitione despiciat. Referrem nunc vobis partic iam aliquam rationum illarum, nisi lex epistolae probiberet. simul quod vobis licet longe plura alibi videre, &Iegere aquam nos reserre in praesertia possemus . plerique enim eKhis , qui nos antecessisse doctissimi & sanctissimi viri multata atque praecIara de hoc dogmate litteris mandauerunt. Nos quoque non pauca scripsimus, Partim ut amicorum id o
385쪽
nixe efflagitantium morem pereremus voluntati, partim ut vernos cogitata , vel alijs flustra contendentibus respousa in communem utilitatem traderemus . Quae omnia cum apud vos sine, siquis vestrum sine contentione vel leget, vel audiet. Ie et is autem vel audietis omnes si licebit non pa uam , ,
quod ad Dei gloriam dictum sit, utilitatem conpquetur . V
rum tamen unam dumtaxat, δἰ eam perbreuem, si libet, rotionem adducamus.
De Spiritus sancti processione.
Spiritus sanctus Spiritus Fili j dicitur, teste ipso Filio, qui
Spiritum illum vocat Spiritum velitatis . Veritas vero
ille ipse est. & Paulus, Nisi, inquit, Deus Spiritum Filij sui in corda nostrai & rursu m , Si quis Spiritum Christi non habet, ipse non est eius. Quod aliis quoque in locis idem Apostolus creberrimc replicat. Hoc verbum statres, satis superque ad id probandum de quo agimus . Neque enim e cedere decet modum epistolae . Est itaque Spiritus sanctu; Christi Spuitus naturaliter Reserti aliter, non accidentali ter. Id vero cuius aliquid hoc modo est, auctoritate aliqua& excellentia id excellat necesse est, quod suum esse dicitur. Haec vero auctoritas profecto non talis dicenda est, qualis est Domini ad seruum. Quis enim auderet creatorem in creaturam vertere , quod etiam cogitare sacrilegum est Superest igitur auctoritatem, atque excellentiam originis esse eius qua spirat, ad spiritum qui spiratur. Et certe aliud asserere nefarium est. Nam quod nostrorum aliqui a veritate declinantes ideo dici I iiij spiritum contendunt, quod eiusdem sit cum eo essentiae, vel quod ex eo mittatur, aranearum potius telae sunt, quam rationes, ve saepe demonstrauimus . Si enim propter consubstantialitatem dicatur spiritus, Filii Spiritus, propter eandem causam & Filius dicetur Spiritus sancti Filius , quod nunquam in sacris litteris auditum est. Si vero quia ex pilio mittitur , ita dicitur, ea certe ratio mastis roborat sententiam nostram. Quod enim mittere istud , &scaturire, & profluere, caeteraque similia
spirationem , ac substantialem quandam processionem piae.
386쪽
supponant; quodque impossibile sit Filium mittere Diritum sanctum, nisi etiam illum spiret, plerisque in locis ostendimus
multis idoneisque rationibus . Alia quoque multa e nostris ad velandam veritatem dici solent, nullius sane momenti a plura vero melioraque dicuntur ab his , qui veritatem sequuntur. Quae & si nos optime tenemus , cum 1aepe numero contradicentibus aduersati simus , breuitatis tamen gratia mi
timus ad monitos. siqui erunt inuestigandae veritatis cupidi, ut ea legant, quae olim de hac re conscripsimus . Hoc tamen vobis dicimus, & intrepidi asserimus, si res tulisset, ut praesentes dare, atque accipere rationem huius rei potuissemus et iudicaturos vos suisse. hoc unum, quod diximus, satis superque esse ad veritatem ostendendam , nihilque dubitationis reli qui , quin Spiritus ita ex Filio quemadmodum ex Pa. tre, tanquam ex uno principio & Cno spirante procedat. Multa quoque alia sacrarum testimonia sunt litterarum, veputa Paraclitus, quem ego mittam vobis a Patre; Sc rursus , De meo accipiet, & annunciabit vobis. Et iterum, quaecumaque audiet loquetur, de alia ijs similia. Ex quibus omniabus luce clarius ea fidei veritas ostenditur, quam & sancta Romana Ecclesia ut semper antea, ita nunc tenet, D praedicat, & olim omnis Ecclesia fatebatur. Sed dicet sertasse aliquis; cur ipse Dominus cum de Spiritu loqueretur , Spiritus, ait, quia Patre procedit, neque addidit etiam a se i so procedere Z Quae tandem , aut qualis e st haec ratio, fratres pEtsi enim dixerat a Patre Procedere Spiritum, non tamen negauit eum a se quoque procedere. Nam si id dixisset, aliquid fortasse videretur ingerere difficultatis . Quanquam neque hoc ad tutandam vestram opinionem sussiceret. Siquidem ipse Saluator de die illa & hora inquit, nemo nouit, reque Ang Ii, neque Filius hominis, nisi solus Pater. Et tu sua ; mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me Patris. Et iterum, nemo nouit Filium nisi Pater. Quorum omnium iam procul dubio contrarium de sentimus, de profitemur. Ac Filium Dei, perinde diem illum, & horam cognoscere, ut Patrem existimamus. Eundemque ita se nosse, ut Pater eum nouit, docti inamque illius suam praecipue doctrinam esse. Si igitur eorum, quae aperte negauit Christus, nos quidem recte ediverso credimus, cur non etiam hoc, quod
387쪽
tron negauit, pie credimus λ Fnimvero illud la ptimis attenti m me considerandum est fratres, 3e fili j in Christo desideratissimi; Promist olim Christus super cor sessione Petri aedificare Ecclesiam suam, & quod portae inseri, hoc est,
Haereticorum blasphemiae nunquam piae ualerent aduersus eam. Quaerendum est, fratres , ouaenam ista sit Ecclesia. nam veram certamque suisse promissionem nullus ausit negari
Christianus. Aut igitur Latina, aut Graeca Ecclesia est. tertia enim dari non potest. Siquidem aliae omnes haeres bus sunt plenae; quas sancti Patres, & tenerales Synodi coimdemnarunt. Si ergo hanc Ecclesiam Graecorum Ecclesiam dicis , in angustum nimis arctam Ecclesiam, imo illam ad nihilum redigis . Qualis enim, miseri nos, aut quanta est E cIesia nostra ρ Labitur, heu, labitur, peritque quotidie, ne dicam eam penitus iam irierijsser subditi sunt infidelibus Graeci omnes, ita omnia pessumdedere barbarae gentes, ut non post muItum interiectum tempus ipsum quoque linguae
Graecae splendorem, libros omnes, uniuersa opera sanctorum Doctorum, sacrarum etiam litterarum codices, & λuanhelium ipsum nostram inselicem patriam desertura non ,
dubitem, nisi pietas & misericordia Saluatoris nostri taneam a vertice nostro calamitatem propulset. An ignoratis fratres, ut Orientales omnes, si qui inter fideles supersus vine, qui in Oilente Ecc Iesiam sequerentur Graecorum , Constantinopolitanis, &circumiacentium Insularum cultoribus dumtaxat exceptis, alios ante centum, alios enim quinquaginta & amplius annos , ne nominare quidem nou rane scripturam sacram, nec eius volumina numerare. Nutilum fidese dogma sciebant, nullam quaestionem, nullam de spe suturae vitae rationem ; in summa nihil eorum, quae in Evangelio leguntur, intellia bant. Presbyteri, quanquam illud assidue legentes, non minus quam caeteri rudes erant; nec integrum quidem habebant Euangelium , sed quaedam eius fragmenta, quae legi in EccIesi S solent semiesa circumferebant. Et quemadmodum psittaci, aliaque eiusmodi antimalia conari aliquando, atque effiagere sine intellectu nostra verba consueuerunt, ita hi vocem quidem emittebant pratςam, lectitabantque ea solum, quae scripta erant, neu
sine barbariet eorum vero quae legebant nihil prorsus perci.
388쪽
bant'. Reco no cite, recognoscite aliquando fratres Caput Ecclesiarum, cathedram Petri. Recognoscite matrem vestram, atque magistram , amplectimini fidem Apostolico ore lauda tam ; inde animae vestrae postulate cibum , inde quaerite contasilium. Si Doctorum nostrorum libros euolueritis , si scripta eorum diligenter consideraueritis, inuenietis Romanam Ee clesiam supra caeteras omnem potestatem habere, &ita uni uersae pneesse Ecclesiae, ut absq; eius auctoritate nulla prorsus ecclesiastica quaestio solui, nullum dogma concludi, aut pota sit, aut debeat. Haec est illa petra, supra quam Christus suam aedificavit Ecclesiam: haec est, quae fidem Petri tenet, & praedicat. Haec sola est, aduersus quam portae inseri non praeia luerunt. Hic sempri seruata est incorrupta patrum auctoritas . Hic sol iustitiae orituri hic lux mundi, hic sal teriae: hic sunt se aurea, de argentea. Quicunciue huic sanctae communioni consociantur, unam cum ea Ecclesiam saciunt; qui ab ea sunt separati, salutem habere non possiunt; qui hic non colligunt, si argunt . Quicunque extra hanc agnum comedunt, prophani sunt. Si qui in Noe arca non fuerint, peribunt regnante diluuio. Extra ouile Christi salvi esse non possunt ό in lupos rapaces , in fures, latrones'; incident . Quandoquidem necesse est , qui voces pastorum con audiunt, quod ne cui Christianorum accidat, illa praedicanda, illa tenenda est fides, quam Petri
cathedra profitetur . Hanc vos quaeso fratres cum reuerentia ,
de humilitate suscipite, huic inhaerete, huic insistite. Non
cesso pro vobis orare Dominum, ut sapientiam induentes , id, quod vos hortor, agatis. Vellem enim ita vos omnes esse ut ego, nec Paruum vobis , aut contemnendum videor optare bonum o fratres; si quod mihi ipsi, hoc etiam vobis
bonum desidero . Maiorem enim charitatem nemo exhibere
renetur proximo suo , quam eadem illi, quae sibi bona velle . Diliges enim, ait, proximum tuum sicut te ipsum, plus hoc non requirit a nobis Deus, quasi hoc summum sit signum charitatis. Neque me ex ignorantia, vel imperitia a veritate, ut arbitror, dicetis aberrasse, cum me sciatis a teneris annis Omne vitae meae tempus in litterarum studiis consumpsist , summaq; opera, ac diligentia huic, de quo loquimur, logmati incubuisse, de quantum fieri potuit inuestigasse veritatem.
Quid enim aliud eligete sibi potuit homo, qui ab ineunt
389쪽
aetate propria abdicatus voluntate in humilitate , atque obedientia vixerit, &qui sine iactantia dictum sit multa de vanitate mundi, de emendatione morum, de praemijs, vel poenis aeternis legerit , audierit, scripseris, quam rectis, v iisque sententi fuere animum, &inuentam fidei veritatem amplecti δ quam certe eo pluris quam antea in praesentia sa-cimus , quo magis ingrauescente iam aetate multiplicati corporis morbi mortem mihi quotidie minantur, & vitam tarudio esse faciunt. Scio certe fratres, & patres, de scio flij in Christo dilecti, non multum esse quod nobis superest vitae,
dc iam tempus nostrae resolutionis instat, quo, vet sapientes aiunt, aduenit hominibus timor earum rerum, quas antea formidare non solebant. Vident enim appropinquare diem, quo omnis anteactae vitae reddenda sit ratio. Me quidem quo magis vicina est mors, eo magis consolatur integritas nilei. Spero enim id, quod ex operibus ad salutem animae meae d
erit, sdei veritate posse suppleri. Ob hanc causam. ipretis ita contemptis honoribus, s quos apud vos habui nabu
autem nec paruos, nec paucos) totus hanc fidei veritatem sum sequutus . Equidem dico scientibus, &ijs, quia scientibus audierunt, audientque, si volent in rosterum; adole- scentulum me, M prima adhuc lanugine carentem, plurimi faciebatis, etiam qui nunquam me vidistis, notum erat nomen meum omnibus straecam intelligentibus linguam , Condum quatuor & viginti annos natus a Principibus nata is nostrae, a vobis omnibus, ab ipsa denique Imperatoribus,& ho ore, & dignitate supra aetatem extollebar . Prael A bant enim me, non modo aequalibus meis , sed etiam lenioribus, Nauctoritate, gratiaque pollentibus, non me virture, sed sua bonitate. Quamuis enim magna hoc tempore in Christi Ecclesia dignitate praesul eam, magnoique .c longe supra merita mea adeptus sim honores, tamen haec omnia postea sunt secuta , & ut Deus omnium rerum conicius optime nouit, neque expostata a me, neque sperata. Aeenim fortasse dici non immerito possem maiora illa , quae
apud vos habui. Quandoquidem illic facile inter primos
annumerabar, hic vero, cum multi sint, imo pene innum
rabilem, qui me sapientia, doctrina, caetriisque virtutibus antecellunt, vix inter postremos habeo locum. Notum est
390쪽
aut m illud Romani Principis dictum , ciui cum esset honoris nudios minus malle se dicebat in oppido, quamuis humili,
atque oscuro primu habete locum , quam in gloriosissuma, atque excellentissima vi be Roma secundum esse . Habet enim principatus quandam etsi in minimis, maximam tamen, ac dulcissimεm voluptatem. Atros, & quae apud vos habebamus troia magni secimus, &qus nunc habemus testem inuocamus Deum, a due parui secissemus, quin potius spretis, contemptisque omnibus , etiam si muIto plura haberemus, ad vos quam celerrime defecissemus, nisi nobis essemus conscij elegisse meliora, nisi exploratum haber reus hanc sanctam, & Catholicam EccIesiam illa credereo , illa tradere, & docere, quae ad vitam aeternam iter faciunt. Si igitur ad ea vos hortor, quae saluti vestrae profutura non dubito, cum humilitate, dc reuerentia audire debetis, aecum gaudio, & nactitate animi monita nostra susciper
At magnum apud vos scandal iam genuisse dicitis additiorem Latinorum in Symbolo . Cur ita fratres ' Certe si recte considera re volueritis, non additio illa fuit, sed expositio , sed explanatio, sed declaratio. Additio namque etiam iuxta Doctorum nostrorum sentertiam illa est, quae contraria dogmata introduciti quae vero eadem, similiaque proiiatetur, declaratio, non additio est. Quippe si verum no esset, quod dicitur , fugienda utique haec additio soret. Quod si verum est,& s dei Sanctorum consonans, ibi timemus timorem, ubi icon est timor, &superstitioni magis, quam pietati indulgemus. Nolia Nicaeno Symbolo secui da Synodus addidit de diuinitate Spiritus sancti, de unitate Ecclesiae , de baptismate, de remissione peccatorum, de xesurrecti ne mortuorum, de vita aeterna . De quibus primum Concilitam nullam omnino expedite mentionem secerat. Multa Pipeterea alij quoque Doctores, qui illis successerunt Latini, audin illi secerant, tradidere ; quae tamen non additiones , sed declarationes fuerunt. Cur igitur &Catholicae Ecclesiae non licuerit hoc idem sacere, simili haereticorum necessit te urgente λ N. ni quod respondere soletis, tunc quidem ilicuisse, nunc vero postquam tertia Synodus omnem additionem prohibuit, ne ipsam quidem veritatem addere Iic