Opuscula aurea theologica quorundam clariss. virorum posteriorum Graecorum, qui extinguendae Graeciae, instar postremi splendoris, impetu quodam diuino, cum pietatis tum doctrinae fulserunt, circa processionem Spiritus Sancti. Videlicet, Ioannis Vecc

531쪽

Deus, hoc verbum reijcimus, ne cogamur sane vel Filium a se dicere, cum sit D us, vel a S cto Spiritu, sed cum sciamus duos esse processus in Deo naturales , ac substantiales , alterum quidem secundum generationem, alterum autem secundum processionem, & Filium iuxta processum secundum generationem existentiam habere, & cum audimus Filium, statim & patiem intestiρimus, ad eum quippe refertur, Myropterea illud ex Deo Filium, pro ex Patre accipimus, i deque&dictioni adhaeremus, &a recta intelligentia conaberramus. sic etiam conueniens est, de ijs serie iudicium; ut Scprincipia fidei, & uniuersales rationes seruemus, &conclusiones principijs consentire contingat.

Neque vero substantiam ex substantia esse omnino negandum est: modo apponatur determinatio conueniens , quae

intelligatur, vel dicatur. Non enim in nominibus, sed in pnimi sensibus consistit nobis religio iuxta Diuinum Gregorium . Nam & illud pie dici potest , dummodo nos intellit mus per substantiam quidem, videlicet, Filium , ex substantia vero Patrem. eo quod uterque illorum subsistens sit, &persecta substantia, totumque, ut dictum est . Nam&Deum verum de Deo vero constemur; Non tamen propterea duas substantias lateri cogimur, ut neque duos Deos iuxta positi nem fidei. Quod autem piorsus non sit neses ita Ioqui, M igni is thanasius tradit in disputatione, quam edidit Orthodoxi ac Dissimilis, sic dicens , Natura Dei est causa Sc Filij & Spiritus Sancti, ac totius creaturae. Quod sane rursus cuni determ iratione oportet intelligere . Filij quidem & sancti Spiritus substantialiter, ac naturaliter, &consubstantialiter ante omnia saecula, ut dictum est, & ipse paulo infra eX ponit; creaturae vero ratione creationis atque in tempore . Deinde in consequentibus insert; Non est autem ingenitum Dei, causa geniti. Non enim non generari Deum substantiarum est causa, sed substantia, causa est substantiarum . tantum igitur

abest, ut sit blasphemum illud, dicere, Filium ex substantia

533쪽

DEMETR. DE PROCESS. Spin. s. sit

Patris esse, ut etiam quod simpliciter absurdum esse videtur, recte se habere inuentumst, modo ut decet intellectum a. Quod si hoc ab illius intelligentia denudatum, pie se habet, quomodo non magis etiam illud , ut pium recipiendum esse oportet y Dicere enim substantiam ex substantia. non aliter recte se habuerit, nisi subaudiamus substantiam Fili j ex substantia esse patris. quod enim subsistens est, subsistenti ii in cause est, ac perinde est , atque si diceretur; hypostasis Filii ex hypostasi Patris generatur, sive Filius ex Patre est.

uod contradicere ijs , qui dicunt Spiritum sanctum

ex Patre Filioque procedere, coegit eos nou

consteri ex subsantia Patris esse Filium. p. IX.

QVae igitur ipsis una cum deceptione crearunt errois rem haec sunt, atque in hanc nouam , R inopinatam instantiam eos induxit, ut non confiteantur ex iub-sipntia Patiis esse Filium, quod valde oppugnarent eos , qui Spiritum sanctum ex Patre Filioque procedere amrmant. Hi enim manifeste cum ex muItis alijs adducti, ut tirmissime

credant, Spiritum sanctum ex ambobus procedere, tum

etiam ex hoc, quod idem &vnus Sanctus Spiritus ex substλntia Patris & Fili j a Theologis dictus sit. Indeque argumentan-tζS, Fie conc Iudent, ex Patre Filioque ex ictentiam habere ; idem secundum rem substantiam & hypostasim credentes, Se nomen Patris substantiam subsistentem & personam spnificare, atque aequale aibitrantes esse, si quis di- Nerit, ex substantia perso' ae, & ex hypost si . Quemadmodum N Filius eκ hypostasi Patris, &ex eius substantia generari si dicatur , nihil differre existimamus. illi conclusionem aegre

535쪽

serentes, quam nollent, ne quemadmodum Filium esse ex hypostas Patris , dc ex substantia eius inter se differre non arbitramur, ita etiam cogZntur indisserens esse dicere Spiri-ium sanctum ex hypostasi Fili j, & ex substantia eius este , indeque una cum Patre Filium unam esse causam concedant &fateantur . negant Filium ex substantia esse Patris . sed tantum ex hypostasi , absurdum absurdo curantes, dum Iubstantiam secundum rem aliud esse ab hypostasi ponunt. multis autem absurdis sunt implicati . Quoniam pi paret considerantibus, quod multa ex hoc colligantur absurda, multa vero quae sunt in consesso tollantur. 3c quonam modo aliud sit substantia , aliud vero ii ypostasis dictum est. Quod etiam substantia , &hypostasis, atque proprietas, idem est secundum rem .&quod illud ex substant:a Patris, aequipolleat ei, quod est ex hypostasi ipsius , ne in absurd as coetitationes deuolua mur. Curum est & illud , ex substantia si Iij, idem esse, quod ex eius hypostasi, ac nullum absurdum sequitur eos, qui ex Patre Filioque diuinum Spiritum existentiam habere faten tur . Quippe eos, qui hoc inficiantur praedicta absurda sequuntur. Non autem id contingeret, nisi quod supponitur absumdum & DIsum es Iet. Vt enim uniuersalis tradit regula , illud ,

qdo posito sequitur absurdum aliquod Sc falsum , & ipsum eiusmodi est. Si istitur qui ex substantia Patris esse Filium , Muna cum hoe ex substantia Patris A si iij esse Spiritum sanctum negat, simul etiam negat ex Patre Filioque Sanctum Spiritum existentiam habere, utique extra terminos fertur, Perinde atque illae serae bestiae, quae Percussae gladio se magis obijciune. Haberent autem quandam excusationem , si illidam tamen, atque periculosam ob irrationalem conis suetudinem .

At vero si quis ex Patre Filioque Spiritum sanctum pro

cedere confiteatur, ex substantia patris ac Filij eum esse, vel Filium ex substantia Patris generari neget, alterutrum, iste talis vel Arianorum morbo temere laborat, ut ostensum est,

537쪽

eenditi vel omnino stultus est, quomodocunque vero res s habuerit , salsitatis euadit magister.

vas tandem, qua Sidentur obiectiones e se praeci pra , ijs inferant, qui ex Patre Filioque procedere aiunt, ct primum ex consubtantialitat , atque solutiones huiusmodi rationum

Cap. X.

CAeterum hoc loco quis horum elegantum hominum obiectiones serat λ Opponunt enim, quod si propterea Spiritus sanctus est ex substantia Patris & siiij, quod Pater& Filius non si substantia , prosecto secundum eandem rationem, quoniam una est substantia Patris ac Spiritus, merito sequeretur, etiam Filium ex substantia Patris & Spiritus esse . Qui igitur haec obijciunt, videntur ignorare principia

fidei; quos oportebat ad minus ea didicisse, deinde Theolopum Uere. Vt enim dixit quispiam e sacris Doctoribus is Greportus est9 optimus ordo primum discere, postea doce- Ie . Ouamuis cum Sancti ex substantia Patris & Fili j Spiritum esse disserunt, nihil ad nos spectare obiectionem dicemus anihilominus dicendum est. Necessarium esse una cum fidei principijs, ut hoc etiam confiteamur, Monadem in Triade, ac Tiladem in Monade venerari ; Atque opus esse dum disputamus neque Unitatem propter Trinitatem distinguere, neque Trinitatem pro . ter Unitatem confundere. Sed hoc Ioco clarissime confusio sequetur. Si Filium ex substantiae

Patris & Spiritus esse aliquis dixeiit, esset enim Spiritus Parer, quippe Filius ad patrem dicitur. itaque duo patres etisent in Trinitate, & Pater non esset proprie Pater. Quae a fide aliena sunt. QMi quam non desunt alia nomina, eXquubtis suspicat i quispiam minime posset, Spiritum esse Patrem Filij, veluti Filium esse Verbum Spiritus, potentiam, vivam AKk a sub-

539쪽

substantialem operationem , sanctificationem, naturalem via tam , rosam, suavem odorem, imaginem, & huiusmodi , quae

spiritum esse Filij a Doctoribus dicuntur. Neque secundum haec nomina Filius dici Spiritus sancti unquam repertus est .

Hoc autem non aliunde contingere potest, quam ex ipso omdine , dc praeterea necessarium est , eum , qui illa opposuerit, non tantum in haec incurrere , sed etiam ordinem in Trinitate inter se diuinarum personarum contingit inuertere. Filius

enim pat is esse dicitur, Spiritus vero Filij, &hic quidem , solus ex solo unigenitus dicitur , atque hucusque est ipsi proprietas , quod est esse ex Patre immediate, & quod appellatio Fiiij, esse immediate ex causa significat , secundum Diuum

Anastasium in sua dogmatica oratione, ut procedentibus constabit , Spiritum vero sanctum ordine testium esse a patre communi consensu a Sanctis receptum est , non tamen natura tertium. & eum, qui ordinem vel tantulum quidem commutat, inficiatorem ene fidei, ac Spiritus existentiae destructo rem, Magnus Basilius in epistola ad Canonic ps assirmat. item quem ordinem habet Filius ad Patrem, eundem habet vitiatus ad Filium . & Filius quidem Patiis operatio viva est, ac substantialis, &subsistens. I iiij autem haec omnia Spirituuest; & pater quidem per Filium operatur , Filius autem per spiritum. Sc Filius quidem ex Patre accipit; Spiritus autem

ex Filior Demeo enim, inquit, accipiet, iuXta Magnum Athanasium. δc pleraque missa facio, ne singula enumerars moreri quippe ad peritos haec dicuntur. Quapropter etiamaternam existentiam Filij, & Di itus in consuta torijs libris Nysienus tradens, Etenim umquidem, inquit, immediato ex primo, nimirum Filius; alterum vero per Id , quod imm diate est ex primo, tanquam si diceret, pilius quidem existentiam habet continenter ere Patre, atque immmediator Spiri eus autem per Filium existentiam habet, qui genitus est ex Patre continenter atque immediate. Deque aeterna ipsorum existes tia est illi sermo. Vnde sane consequenter Spiritum sanctum ex