Opuscula aurea theologica quorundam clariss. virorum posteriorum Graecorum, qui extinguendae Graeciae, instar postremi splendoris, impetu quodam diuino, cum pietatis tum doctrinae fulserunt, circa processionem Spiritus Sancti. Videlicet, Ioannis Vecc

641쪽

ci 'opera io, non tantum ad extra progrediens, sed Rad intra in ipsis permanens, & per consequens unus est Spiritus famctus , ut hac una operatione procedens. Porro huius operationis etiam Spiritus sanctus particeps esset, si non aduers retur eius rationi, ut simul& esset ipse producens & productus. Nunc vero ob id non potest eandem operationem participare . At vero Filius admodum potest, quoniam non opponitur eius rationi. Omnium enim, quae non opponuntur xationi proprietatis ipsorum, unaquaeque Diuina pers na particeps est, δc omnia habet utraque persona, quae habet Pater, exceptis, quae ipsi opponurtur, ut dictum est. Quoniam igitur Pater habet producere Spiritum sanctum , hoc vero rationi Elij non aduersatur, dum generat eum , dat ipsi ut ex ipso proficiscatur Spiritus sanctus, de ex ambobus tamquam ab uno Deo , dc uno lante dc principio

Procedat.

Responsio Petri Archidij.

Possemus etiam cum Augusino fervet. II . De verbis

Os Cnitatis Ecclesiae Dei, extra quam non fit ipsa remigis peccatorum, tauquam proprium est opus Spiritus 1 Dicii, Patre sane ct Filio cooperantibus ; quia societas otquodammodo Patris O Fiiij ipse Spiritus sancitis . Nam Pater nou communiter habetur Pater is Filio ct Spiritu sancto, quia nou es Pater amborum. Et Filius nou communiter habetur Filius a Patre ct Spiritu sancto, quia non est Filius amborum. Spiritus autem sancti scommuniter habetur a Patre ct Filio, quia Spiritus es ivnus amborum.

643쪽

MAX. DE AEOCEIS. SPIR. S. CON. LAT. cai Maximi Ollogismus fecundus.

ΡRaeterea, Unitas quidem causa est identitatis, Dualitas vero diuersitatis. Quare Filius de Spiritus sanctus ab uno

Patre existentes , identitatem natu De ad iuicem & cum Patre habent. Vt vero rursus duo sunt, diueris sunt ad inuicem Sccum Patre secundum hypostas es, non secundum naturam.

si igitur ex viro scilicet solo Patre Spiritus proficiscitur, unus erit& idem ipse sibi. sit ex duobus, Patre scilicet & Filio, alius erit ipse sibi; tanquam qui alius quidem sit ex Patre , , alius vero si ex F lio . Quoniam enim alius est Pater, alius pilius, neces Iario& Spiritus Filij alius & alius sit. id vero absurdum est . Quod si dixerit aliquis, quomodo qui ex Patre ,& matre Filius, non alius & alius est, sed unus. Respondemus, quod non simpliciter est unus, sed compositus ex si mine Patris, & sanguinibus matris.

DIctum est, quod quatenus Unitas, & Deus unus est, Pater de Filius producunt Spiritum sanctum. & propterea non potest Spiritus sanctus, R idem sibi, de alius esse, sed magis necesse est, ut idem sit sibi, eo quod ab ipsis tanquam eπmonade procedit . existimare enim Spiritum sanctum alium a se Se compositum, eo quod . alius oporteat esse, eX Patre , alius ex Filio, est hominum , qui cogitant res calde corpor Ies, & admodum materiales & carnales , quique circa Iesccelestes desipiunt, & vitio Iaborant. Non enim Patris op xatio ita dividitur ab operatione Filij, quemadmodum a tua mea. neque ita sunt alius & alius, ut ego & tu . tunc enim isoliam locum haberet compositio in effectibus . Quamuis enim aliua dc aliua sint personis, sed nihilominus inus Nidem

645쪽

idem sunt Deitate , 3c unus numero, adeo ut etiam eorum operatio una sit numero . Quorum autem operatio una est, quomodo quod ex ipsa eslicitur , non sit unum, & sin pleX , de omnino compositionis expers , necessarioque sibi idem p

ΡRaeterea , Dum redarguuntur , Non oportere sateri praeterea, quae in sacra Scriptura extant; Respondent, Qua igitur ratione Patres vocem consubstantialis , qnae in scriptura ron reperiebatur, in Symbolo posuerunt λ Diciamus, quod ibi quidem, nisi hoc diceretur periculum erat, ne Filius Pane minor existimaretur. Quanquam Sc si hKavox in Scriptura ron existat, illud tamen, Ego 3c pater unum sumus, huic aequi ualens est. Hic vero quae necessitas est adicere etiam ex Filio Spiti tum sanctum procedere, cum non reperiatur in sacra Scriptura λ Quid autem periclitatur ratione huius tradita nobis Theologia λ omnino nihil. i mo vero ex huiusmodi additamento multa oriuntur absur da : veluti duplex principium, & quod spiritus videatur psi compositus, & innumera alia.

T On haec est Latinorum Apologia, ad illud sancti Diony-L sj . Voluerse igitur neque audendum est dicere, neque

etiam cogitare, & caetera . sic ad hanc rationem respondent: Quod Sanctus vetat nos dicere praeter ea, quae nobis diuinitus e sacris eloquijs patefacta sunt , seu sensu, seu verbis. Magis autem secundum sensum concordat cum illo in Patre Pr cedere 3 atque ita nihil contra canonem facimus. Quod si Mquam ipse adhibes, dant responsionem; etiam haec bona est.

647쪽

Quippe hic etiam aliquid periculi erati Latini aiunt, alioquin non fuisset additum . Si enim iron fuisset orta necessitas, nulla huius ratio habita esset. Quod si dicis, ex huiusmodi additione multa sequi ab surda, contra aliquis inseret, etiam ex voce consubstantialis maiora absurda his oriri, qui male intelli auut, commixtio Personarum, & Sabellianismus . Attamen de peruersa mente improborum non est curandum, sed sanum sensum ijs inutas antibus tempore necessitatis a fide explicanda, & declaranda reiectis haeresibus, non est recedendum. Quamuis iterum nonnulli nefarij ex eo fluctuent.

Syllogismus quartus.

Vod etiam in omnibus entibus Trinitas consideratur.

Etenim omne quodcumque eorum, quae sub aspectum cadunt, etiam si alia eximas praedicamenta, substat itiam tamen, quantitatem, & qualitatem habet. Quantitatem vero , ipsam molem , quam habet, & qualitatem colorem . Quemadmodum ititur haec in substantia existentiam habent, ita etiam Filius & Spiritus a Patre existentiam habent. & sicut substantia quidem auri v. g. & qualitas, hoc

est, color, quamdiu est aurum, immutabilia manent, fgura vero ex quantitate , ex altera in alteram commutatur, seruata eadem mole, ita etiam Pater quidem & Spisitus sanctus nihil participant ab extra , Filius vero naturam humanam astumpsit, rursus in eadem substantia manens. Hinc etiam Latini redarguuntur, De Processione Spiritus sancti non secu- xc dogmati Zantes.

Vt enim color non ex substantia est simul & ex sgura, sed eae sola substantias ura autem & color in substantia sunt; ita & Spiritus sanctus non ex Patre & Filio, sed ex solo Patre procedere dicitur. Est igitur color quidem solius aspectus , solus enim visus eum discernit, figura vero spectat ad visum & tactum. Quippe ex ambobus comprehenditur, sub stantia vero solius tactus esset obiectum.

649쪽

NAX. DE PROCESs. Spin. s. N. LAT. ca Responsis quarta .

QV m conuenientia exempIa in Ecclesiam introducis,

vir optime ac sapientissime . Et se aptis assimilas Gmilitudinibus res diuinas, materiae, & quantitati , qualitatique illam immaterialem, omnisque quantitλtis exin Pertem , & figura carentem, intactilemque naturam subij- ciens, & cum his conserens . Quid igitur cuncta ne ista, quae in his similitudinibus, etiam in exemplaribus quaerenda sunt Igitur iam credendum est stat vero nobis propitij dc Filium, & Spiritum in alio existere, non per se subsister . .

Praeterea esse ex ijs, quae partes habent, & dimensionem, Scomnia, quae circa corporalia & materialia, ad illa transserenda sunt. Caeterum quemadmodum hoe absurdum est, ita etiam ex eo aliquid opinari necessarium concludere, vanum 3csultum est.

Quamquam &similitudo tua haec, Latinis potius, quam tibi conserat . qualitas enim cui tibi placuit assimilar

Spiritum utique non esset, non seruata substantia, neque haberet esse, nisi in substantia, dimensione tamen aliqua constante & quanta . Quoniam neque substantiam sine quantitate possemus ros aspicere, quamuis colorem ipsius videamus . Si igitur non in substantia tantum simpliciter, sed in substantia dimensiore assecta existit qualitas, ergo de quantum ut sit qualitas confert. Atque ita Latiinos potius Patrocinio defensurus, quam ut eos redarguas accessisti, Vir optime atque sapientissime . Non enim prosecto ego contrarium de te sentiam , qui in omni disciplinarum exericitatione versatus es, qui adeo in philosophia & contem-Platione praetervectus, & omnium honarum artium curricula emensus, in cunctis splendorem assequutus es. vltra vero linguam Graecam, etiam Iatinam excellenter adeptus magna facilitate cum multa alia admiratione dignatum magnum opus De Trinitate Magni & admirandi Augustini in nostram linguam transtulisti, in quo praeter alia etiam Spiritus sancti ex Patre Filioque diuina processio optiπe, sapientissime, diuinissimeque theologice demonstratur. cui