Io. Nicolai Madvigii, professoris hauniensis, opuscola academia ab ipso collecta, emendata aucta

131쪽

o Livius XL, 10 perisse me eapetunt. Haec deo

ab aoristo differunt, quocum comparantur, ut, si quid similo Graeco fingero velis, persecto necessario utendum

sit ad exemplum Herodoto illius II, 1 3 ἐθέλοι κατεσπουδάσθαι aut huius olybiani loci III, 2 6 ἐφ υ

Haec igitur Latina, in quibus per socii notio manet. Illa vore Graeca figura, ut appellat Servius ad Eneid. VI, di et ab Augustes demum miniis poetis frequeniata, in qua plane non solum post ea orba, quae videntur aliquam significationem finitae actionis continere, ut pudet, iuvat Tibull. , , si iuvat audire et delinuisse , sed post omnia verba, quae infinitivum nil sciscunt, perseelum pro praesente ponitur, nullo prorsus discrimino. Nam id, quod in Graeco gormons erat inter oristum et praesens infinitivi, senu et ipsum evanescebat necessario in Latino, in quo notio orisii nullum habebat sundamentum Apud vetustiores popias adeo hoc rarum

Eadem est ratio participioriri praeteriti temporis verbis uoto, νοιο, upio, subiectorum, quae eum locutionibus prorsus alius generis habes ex loratum Ke. eonfundit Ramsbornius p. 665. Verbi opor e paululum disert ratio ; nam tantum praeterito partieipium subiicitur aut perlaetum infinitivi significans rem, quae debuerit sacta esse. CD. Time decuit esse, Liv. XXX, 44 τι Virg. En X. 94 .' AcceIeratae actionis signiscationem in perseeto infinitivi inesse putat Setimidiius ad IIoratii Epist. I, II. , quam e GraeeRgrammatica transtulit, non ex Latinis exemplis esseeit Exemplorum omnia plena sunt, potique possunt a Vechnero et Heusingero . e. De verbo osse, quoniam Heusingeri exempl. sere subtraham, haec substituam Virg. En VI, 7s, Ovid. Fast. II, 322, Λ. m. II, 583.

132쪽

ost, ut unum Plauti locum huius generis notarim, Aulu I. V I, 9 non potes probasse nugas. Apparet, id semel incuria vortentis o Graeco mansisse, non genus ipsum receptum, quod postea factum est. Lucretius item, si recto attondi, spino sic dixit, ΙΙΙ, 69 dum se es regisse volunt longeque remos8e. Sed quum osset postea hoc genus a poetis adscitum, e quibus poetae elegiaci saepe metri causa in versu pentametro persectum ponunt, inhoxametro praesens, ut Tibulluso, et D I S, IIo 12, I, 10, 6 et M), in prosam orationem rarissimo irropsit et apud eos demum scriptores, qui iam valde a vetere loquendi castitate desciscunt, ut apud GelI III, 3: salis potest Diei fecisse, et Iustin V, 4 posuisae cupiunt, o Palladium , t exisse convenit ). Nam Quintilianum VlII, 6, 30 , quem iamplius citat, non ita locutum

esse, optimorum codicum vestigia satis ostendunt, ex quibus tamen veri in scripturum non .essicio. Apud scriptorem nuto in dialogi do oratoribus c. 24, quum supra c. 16 Messala se cogitationes suas aperiurum esse promisisset, interiectaque deinde esset Apri in contrariam partem vehemens et elegans ratio. Maternus, quasi

verens, no interea Messala consilium mulaverit, uum tamen, inquit, Messala, propositum immutasse non debes.

Legit inium os igitur pol secium Plinius otiam, etsi minim poeticae orationis colorem resormidat, tamen H. . XXXV, 2 sic dixisse potest pace Messalinae dixisse liceat, ut maxime persectae rei dicti eventu insignificaret. Superest Sonec rhetor, ex cuius rassatione libr. Controvers. Heusingerus hunc Iocum protulit: Alioquin in illo atriolo, in quo duo grande praetextatos ait pecum declamare, audisse eum potui et illud ingenium,

Colloeta haec sunt ab Icusingero ad Vecliner. l. e.

133쪽

quod solum populus Romanus par imperi habuit, cognoscere. Sunt quaedam codicum discrepnntiae a Grutero notatae, quae tamen sero tantum ad potui a nonnullis pravo in potuissem mutatum, quasi id ad condicionalem sontentiam aptius osset, pertinent et nil eum, quod omnes codd. omittere videntur Nimis igitur nudacter secuit, qui id offecit, quod in editione Bi pontini reperio Alioquin in illo atriolo, in quo duo grande declamare solitos, potui illud ingenium, cognoscere. 'equo roeto addidit solitos niti narrabat Cicero in pistolis, illos eo ipso tempore secum declamaro vid. Suet de rhetor. 1). Et

tamen mendum peroro, ne illud commemorona, do quo nunc controversia est, patet quum ex desectu pronominis in codicibus tum ex coniunctione audisse et cognoscere, quae poetis haec versus modulo accommodantibus concedi

potest, huic scriptori nullo modo. Logendum est lenissima mutatione Alioquin in illo atriolo ad ea se potui et cognoscere. Apud ipsum quoque Ciceronem persectum infinitivi sic positum ess do Divinat. I 3,suerunt, qui putarent ob insolentiam liquam orationis iuncturae: Tum igitur erret auspicium, si modo esset ei liberum, se optendisse. Sed Cicero se ostendisse non ad Liberum spe rettulit, sed ad auspicium esset tanquam subiniectum: Avem se ostendisso das de Voge sich goeteigili litte), auspicium esset.VAt multo plura exempla huius oristi habent illi, quos coinmemoravi, grammatici et interprotes. Videamus

Quod eo lex Palat. 3 post aliaquί habet postiissem eum nu- divisse, id, quum idem recto Oeo habeat nudisse potiat tantum abest, ut ipsa haec verba suspecta faciat, ut confirmet etiam. Nam librarii, nec iustum ordinem serentes nee rectum verbi modum, ex vera hactenus scriptura suam illam interpolationem effecerunt.

134쪽

igitur, qualia sint. Primum ovaingerus ex Cornelii Nepotis in Eumeno c. 9, 2 steri quod diebus quinque hostis transisse posset, cuius est simile apud Livium XXXVII, 19 quod bellum possumus, ante hiemem, diis volentibus, perfecisae. Utroque loco persectum proprii signification positum est ad indicandam rei absolutionem, eodem modo, quo apud Sallustium Iugurth. c. 10si milites coenulos esse iubet, o apud Osidium ri

si. IV, 2, 2 Lum Victa istes ex procubuisse genu hoc

est iam potest victori ubsolui esse , et coniunctivo modo apud Livium XXVIII, 14, T Tesseram dedit, ut ante lucem pransi arent f. equo aliter dixit Varro L. L. IX p. Iaa Bi p. quia enι potest non una hoc corruptum animadvertisse, tu omni oratione ceti. IVer annes uni, omork golasse habe l)Praeter haec unum exemplum Ieusingerus, alterum Ranishornius ex alio genero protulit, quod si totum eo-

Corneliui enim hunc esse mihi non eripitur, in quo ne ullum vestigium inferioris aetatis rerum aut cogitandi rationis deprehendo ne ulliam notam sermonis temporum Theodosianorum, in quorum cognitionem paulo diligentius vellem se insinuassent, qui nuperrime etiam de Probo tantopere adseverarunt; tum autem Cornelii simplicitatem et minus expoliatum dicendi genus et quodammodo quotidiano propius non eum ieeronis exculta elegautia comparassent, sed cum iis notis amiliaris et quotidiani generis sermonis, quae exstant apud Caesarem, quamquam PS multo elegantior est et apud Varronem in rerum rusticarum libris, quatenus antiquarium

non agit.

' Citari etiam Sallustii video verba ex Iugurth. 3I: neque esto,

Quirites, hortor, ut malitis cives vestros errerum quam rete

Deisse να valde perversa sententia non agitur de eo, quod cives Deiant, sed de quaestione, quid fecerint. Optare debet populus ut ceto Deisse in iudiei comperiantur non quaestionem remittere.

135쪽

gnitu in erit, facile intelligotiar, ab illa a origi Graeci poetica imitatione longissimo diiunctum esso. Ut enim haec recens est, ita illa, de quibus dicam, ad vetustissimum

sermonem pertinent et procedente temporo x usu subluia

sunt Antiqui enim Latini verbo, quod est volo, saepissimo in votando, in publica legum voco sero constanter, per eium infinitivi subiici obant, cuius usus inferioris quoque elatis scriptores exempla utedam habent, tracta ex initation voloris loquendi generis. Primum in senatusconsulto do Bacchantilibus plus doctos scriptum est: ne qui coisse, ne quis habuisse velit et id genus lin, simili torquo in antiqui logo do magistris quartim in Nauboldii monum legalibus p. neve retulentum exegisse vela, tum in vetere formula dicti consularisnpud Gellium XIII, 5 ne quis nugistratu minor de

caelo servasse velit. inque Livius in exponendo argumento senatusconsuli de Bacchii natibus paulo ante id, quod nunc exstat, lacti vetorsem ortitionis colorem geri atrii, XXXIX,

14 ne quis eoisse aut convenisse caursu acrorum velit, et in odicio consul uiuabd. IT: ne quia quid πω caussa vendidippe nere emisse vellet sorvavit oliam XXXVIII, 11 in pacis cum 2Etolis facite condicionibus X ponendis: ne quem eorum Eloli recepisse velint. Ill ius senatusconsulti tempori par Cato do re rust 5 sci ipsit ne quid villicus emisse velit, insciente domino, ne quid celarisse velit. Catonem sequantur comici, pud quos duo innium

exempla repperi, Plauti in Poenulo IV, 2, 50: Nolito edepol devellisse, orentii in Hecyra V, 1, 48: Interdico, ne extra redis puerum extulisse velis. II is proximus est C. Gracchus apud Golt. X, a) edia erunt, ne quis in balneis larisse vellet Oxcipio eum M. Varro singin. lib. XX ormn au in apud Non. v. spurcua p. 394Merc. ne quis lictorem, purcum hominem, liberum pre-

136쪽

hendere iussisae vela, quae verba Sumpsisse potest, x vetere formula. x senatusconsulto certe transtulit Vale. rius Maximus ΙΙ, , , sed inscite variavit ne quia in urbe subsellia νο auia se ae nave ludo ape et a me vellet. Contra Suetonius Iul. M prorsus ad vulgarem normam ne quia senatori novo curiam monstrare velit. In ipso libello Caesariani temporis utrum antiquiore forma monstrasse nn recentiore monstrare suerit, coniecturam lacero nolo. Sed antiquiorem formam secuti interdum poetae, ut Horatius Sat. II, 3 IM: Ne quis humasse velit Aiacem, Atrida, vetas cur et Ovidius m. I, 4, S: Oscula praecipue nulla dedisse velis. Iunc perfeci usum translatum reperio ad sententia non vetantes, sed negantes apud Liviii in XXIV, 16, 11 Priusquam omne jure libertalis

Gyua8sem, neminem nota strenui aut ignavi mili is notasse volui, add. XXII, 9, 10 , apud Horatium Sat. I, 2 2S: Sunt, qui nolint tetigisse nisi Ulas, postremo apud Plinium II ist. Xat. X, 30ox tr. qui locus a compluribus ci-iutus est quum illam ciconiam nemo velit attigisse ). Livius deniquo in piando in negatione dixit XXX,

14 Hanc te quoque ad ceteras tua eximia virtutes, Masinissa, adiecisse velim, et litor XLII, 1l plurimiunnale et quibus credidisse nulla, utroquo loco persociam et absolutam ctionern significans, ultero, quemadmodum dicitur gratum mihi erit, si adieceris, non adii- sies, altero, quemadmodum dicitur: non pigebit credidisse' .

Catonis voiba apud Gell. VII, 3. quae quis ad hoc genus resorro Ossit, seribenda hoe niodo sunt i Atque es quidem arbitror Rhodienses noluisse nos it cleptι9nure, uti depvsnn- tum erat, neque essem Perseu 3inci se nou vulgo i Persen vicisse, non inhoclienses id modo voluere, sed multos,vvlos rnationes idem voluisse arbitror.

137쪽

Oliginem autem totius huius generis quaerenti nihil probabilius occurrit, quam omne profluxisse Ox illa vetandio paeno minandi significatione, cuius antiquissima lintoxeinpia ea spectabat ad rei absolutionem, quae vetabatur, non voluntas ipsa per se. Simile est igitur hoc quodammodo eius, no supra de infinitivo passivo post idem verbum vellexet post expetere posito nil notatum est. Iam patet, quam incuriose Walchius in emendutionibus Livianis p. si usus sit eo, quod barbaro scriptu in exstat in Liui oditionibus XXIV, 18 qui post Cannensem pugnam rempublicam deseruisse Italiaque exceppisse velle dicebantur; in quo praeterea non attendit ad soloecisinum prae- sontis velle pro praeterito voluisse. Sed verba haec Pugnam excessisse in nullo codico fido digno operta sunt pessinii Iacunam partim hoc modo explevorunt, partim aliter o grammaticae convenientius: M consilium habuisse dicebantur aut agitasse de Italia deserenda die aut: Italiam deserere voluisse dic. Usus est autem hoc locos simul alio, in quo est expetunt perisse do quo ante dixi , tum vidit, in quo est poetica noristi imitatio quamquam tum alchius ne hunc qui dein, qui est, uo- risium vocari volebat , ad defendendum locum corruptum in iusdom Livii lib. II c. 24 nec posse, quum hostes prope ad portas essent, bello praevertis3 quidquam, nec, si sit laxamenti aliquid, aut plebi honestum esse, nisi

mercede accepta, arma Pro patria non e lare, neque να-

volunt, commutere vos, cur pereatis, non ratiuntur, manifestum

inendum habet. Nam si parcere Romani volebant, non peritur Achaei orant. Ioe dicit Aristaritus, Romanos ea ipsa de causa quia, si quid desictum uerit graviter vindieaturi nee veniam daturi sint, ideo ante delictum monere, ne Achaei delinauarit. Itaque scribendiu est ut iusnitivi tempus postulati Qui peperiisse nolunt e. Disjtjge by

138쪽

tribus satia decorum etc. Frustra Walchius hic confugit ad rei absolutae significationem, quae in hunc locum nullo modo cadit, ubi non quemadmodiim in ornolii unioneo Liv. v. 10 , quando quis perfectum esse possit,

agitur, si quid nunc primum faciendum sit aut fuerit. Deindo aliud est orationis vitium; nam et constans Livii mos in reddendo longiore tenor aliente orationis ita ut sententia non proximo pendent a verbo finito et huius loci forma curae esse Patribus ostendia, ut consulatur et mox nec, si sit laxamenti aliquid postulabat, ut scriberetur aut nec posse nunc, quum hortes prope ad portas int, aut de consilio capto, quum motus illo aliori deliberationi intervenissol) nec potuisse, quum essent. Itaque et mendum esse puto et eius sedem non in praevertisse, quod nemo pro Pro verti suppositurus erat, fodin posse teneri. o sublato estici haec forma poterat: melum Pro univerδα ν interveni83e nec, quum hostes prope ad portas essent, bello pro vertisse quidquam, nec, si sit etc. Sed nec subiectum patres facile superioribus petitur nec mendi origo apparet. Itaque multo haec praesint emendatio nec coag., quum - yyent, . p. g. nec etc.

Primum Servilius, quid ipso et collega, publici consilii in oderatores, necessario fecerint, dicit deinde, si iam si exiguum a belli cura laxamenti sit, neque plebi ne quo patribus honestum esse, nunc alia agi ).

Video dubitari, an subiectum sit qui uram. Sed res Praevertit rei Latinum non est. Ex duobus lauti Ioeis, quos Schollerus citat, in altero Λmphitr. V I, 16ὶ ubi dativus non est. procvertit significat poenalet, incit eis. Selicti 2 e et Cie. - III DIG), alterum chellerus ipso molius expedivit.' In transcursu velim in Livii loco attendi ad anacoluthon: nam quum dicendum esset: neque re ut plebi honestum esse

139쪽

Unum etiam, quoniam persecti infinitivi mentio incidit, addam. Dictum est enim nuper a Walchio ad acit. Agricol p. 41 repetitumque a Boetiichero in Lex.

Tacit. p. 45S , eam larinam interdum pro infinitivo condicionali poni, velut apud Tae Agricol. 4 hausisse pro hausurum fuisse et Ania. IV, 2S: non enim ae eaedem

principia e res novas uno ocis cogitasse, pud Ciceronem quoque Philip p. II non tam iucundum mihi fideri debuit, non interfectum me a te, quam miserum, se id impune jacere potuisse. . Sed ut in hoc Ciceronis

loco recta oratione necessario esset ex moro Ciceronis

non me caterfecisti, sed tamen id myune iacere potuisti faciendi potestatem habuisti), sic in altero aetii loco in

Agricola infinitivus respondet indicativo in notissi in apud Taetium sententiarum coniunctione studium μι sophiae acrius augerat, ni prudentia matri animum coercuisset, qua obscurat condicionis significatione, indicatur, iam aliquatenus hausisse. In annalium loco ne ea quidem proprietas est orationis, sed retis, crimen depellens, ut accusator conscios nominet, ita postulat , ut ioc dicat: .Νon enim id salieni concedendiim est , si quod criminaris, caedo in principis et res novas cogitavi, solus id cogitavi'. Perversum esset cogitassem Puto igitur, in hoc

loco nihil esse singulare in altero apparere, quod, etsi nusquam adnotatum est, multos puto inieli exisse, quodqus multis exemplis ostendi poterat, ubi in recta oration otolli condicionalis rationis signissentio possit, ibi ei inmin infinitivo i olli aliter quidem nunqiin m. Ciceronis loco addi potest alter plane eiusdem oneris ex oratione pro

- aut patribus satis deeorum, pro altero ut obversante animo altera particula nec scripsit neque pratribus, ut aut particulam respondentem non habeat.

140쪽

Planet g S: Vinci autem improbos a bonis, fateor fuisse praeclarum, si finem eum vincendi viderem. Dicitur nim recte Vinci improbos a bonis Mesarum erat, si etc. Quod autoni in his Livii verbis in lib. X XV, 15 Id enim iam specimen sui dederat, ut a via longior contigisset, magni justique regia in eo indolem fuisserenareret, video fuisse pro futurum fuisse positum putari, erratur, ut saepe in nomino indolis, quasi ea pro ingenio dicatur. Fuit iam in adolesconio indoles magni rogis, quam si longior vita ali et maturari sivisset, reaps rex magnus fuisse criturus fuit .

Λtque hoe nunc, maxime ex commontariis scholarum, quas superior aestate de quibusdam partibus grammaticae Latinae habuimus, deprompta disputasse susticiat; ullum et altorum locii in alio fortasse tempore nit ingemus. Disiligo b Cooste