장음표시 사용
61쪽
tius huc omnia invenIemus, & non desunt qui potentiam ima- iginandi cum memoria ipsa confundunt', ut non deficiunt qui
totam materialem credunt . Si consideiantur imagines animae praetentatae quatenus a vi materiali immediate excitentur , ut
modo dicemus, hi recte materialem hanc vim appellant; si postea perpenditur actus animae in percipiendo , non absque ratio- ne quoque illi asserunt cum memoria debere consundi . Quid aliuύ anima esscit in imaginando , quam percipere quae sibi parantur Quid in commemorando , quam percipere labiecta ante
Percepta , cum conscientia liabitae pi rceptioni Quod unum e go ab altero actu differt , ut censeo , conscientia est pr teritae Perceptionis : at conseientia haec eruitur non ab anima , sed asinis quodam modo modificatis , ut vidimus ἔ per cons queris non mi discat actum perceptionis . Revera quid tibi lar considerare , quod modiscationes conscientiae animae non praesentantur, c qie magis , quia nullum occurrit ei Objectum extrinsecum ,
quod possit cum senis intrinsecis comparare , & eis attendendo Conscientiam liabitae perceptionis cruere, potissimum si nihil sua interest λ Hinc videtis , quod sicuti duobus modis nobis possumus Perceptiones excitare, i. obiectis, fgnis extra ros positis . a. Cogitatione , & melius voluntate, qua cupimus hoc illud venobis repraes tare; ita in imaginatione accidit. Si mihi occuserit Homeri versus, vel aliquid aliud quod sbi ani in te attenti nem attrahendo , possit mihi . voluntatem excitare imaginandi , Vel repraesetitandi θssem actu. quo cupit ad caltra ducere AEUAD vi , & hine furorem litius contra Attidem propter Briseidem Achilli ipsi ab Attide creptam , possum sola voluntate omnes furoris notas mihi excitare . ut & omnes rationes, quibus ad eum spectar praeda, qua quisque est armis potitus, & Achilli, cujusi inago mihi menti adest, tribuere . Quid tum csscio Imperio v luntati: spiritus, qui animales dicuntur, vi qua possum inoveo,& ibidem quo furoris signum est eostum , nimirum effectuum, quas ab homine irato produci, obtervavi s ξξ. tam t. nec noli TR tionum series nactae pol citatis. vel dominii in alios , per refc iores in cerebro iniculptas iacci , i inpello , atque incognito Quas modo dirigo . Hi in cerebrum ruentes iplas sbrillas .
tendunz, quae quali enodate , characteres tam furoris, qaam p retiaris unius in alterum animae repraesentant . Hic ani na cernit otii ae labolis notas, periculi bello tolerati, ac inertiae cha- Iacteres: priemia illius . ac istius poenas vel amissionem, quae dic utitur tributa. & omnia per Ionae Achillis addendo , vi Uuin e una ς c mitra , & meo ratiocinio , Rique furore praeditum et singo .
Hi ne cit, quod llum mihi repraesento his veri s ajentem : in En d cta quae simplici et tibi reddo , Ut es ; fruitia i eae sant pre- β , i .nicitia cinii tua , quibus me ad castia ducere Pertentas ,
62쪽
non est inter vos . qui ad pugnam me imrestere possit , neciplia Mamemnon . Pro ingrata gente effundere sudores irritum est. Honores, merita, praemia, & cui otio languescit . & cui patitur multo , impertiuntur aequaliter . Strenuus ac Uigilans unusmul eum vili confunditur : aeque jacet criini notus ac bonus Quid mea, si labores, casus, pericula ego primus duravi in gentes tuere praedae . nec inhono alae exuviae , quas Iliacis armis abstuli, & omnia ad castra , me uultum l portavi; Aιrides, qui non dum a navibus duxerat pedem , potitus est omnibus , sibi meliora retinuit , Regibus . ac ducibus reliqua divisit , ea Gmnes quot quot sunt in integrum pace possident, cgo ego solus , cui proprium ereptum, mecum inca ipsa non invenio: mulier, qLam amore adamavi. apud se est , & mea gaudet captiva. Quid ergo p sit ei, & vivat. I antum exposco , cur cum Teucris gens dis micat Graeca Non est sociasse Holena tot armorum origo λ Air de tantum itaque proprias uxores adamant λ omnium aeque interest sponsa; ego etsi captivam , permagne Briseidem reputavi.
Sin placuit illi inihi eripere eam , & fraude viliori uti , non amplius me stimul ut . ille, ille pugnet, qui inter Achiva arma
dum me mistum rcspiciebat Achillem, a Laos reccdere nesci bat , nec fuit pedcm ducere auius Ultra fagum semel, semel pertentavit me ibidem spectare, at cum vidii set in se me ru re minantem, fugam arripuit, & se furori meo abscondit, haee dicta Ulysses tu simpliciter expones, nec iram, qua e ardesco,
di istinulare debes. Scio, equidem scio, etsi cane p jus sit impudens ille, quod nunquam audebit suum iis me xendere lumen . di frustra me lenire conabitur. Unus sum cit dolus . . . t Id Ex dictis sequitur quod pro seraci Phantas a , spiritus requiruntur mobiles, copiosi. elastici, nec non signa numero in ce-tcbro insculpta , di fibrilia' promptae , ac momento spirituum sensibiles. Hinc videtis, qua ratione bilioso i ac sanguineo terri.
cla Celeberrima est sciolis dι scriptio , quam legimus in Vir. illo. En ca. . . iura ferro ει compagibus arnis
Hle Virgilius sibi repraes nint surorem tanql .am hominem , qu vineulis circumdatus se ita magna dilani. t. & ca omnia, quarius nodi homini convuniunt, furini Nplicat.
63쪽
per amento praediti vividius imaginent qua ratione cibi, potus qui spiritus adaugent, & mobiles reddunt, ad phantasiam contexunt qua ratione idcarum farrago , sensibus vel reflexionibus acquisita eam iusti inet ; qua ratione denique , quidam habitus, di nervorum irritabili ins ad imaginum repraesentationem requis ratur in I.
sm) Habitus supponit non solum promptitudinem in spiriti-hus, verum etiam in tibi illis ipsis. Videtis ergo quod quando motu suo spiritus servent, a voluntate animi concitati plura in cer his reposita pandunt & menti ipsi obversantur . Anima hic nuRttendendo praeter ea quae in se sunt , non arguit an fuere nec ne percepta . & ut nova sumit . Potentia ergo , qua imagin mur, ipsa animae facultas est, qua percipimus; vis ipsus actio; ius ipsa perceptio ; S phantii mala signa rerum sensibilium vel insensibilium in cerebro praepo1ita ; ratio denique huius signorum 1epraesciuationis est animae voluntas nobis exorta e quodam accidente, quae voluntas movet spiritus , S ad punctum ab ea praefixum dir sit . Hic voluntatis actus distinguit poetarum imaginationes ab illis delirantium , dormientiam , quae ab irruent spirituum motu tantum progignuntur ; ab intrinisco enim pri Cipio concitati ad cerebrum ruunt, & nesciente anima, enodant
signa, ct ei rep. aesentant . Sed hac de re fusius ici nostra medi,tatione de 10viviis Diuili od by Cooste
64쪽
CAP. XI. De facultate discernendi , atque aliis
operationibus mentis. l. I. Nulla es Genitio at ve ea. ALtera est facultas mentis , quae s scernis , at3ue
ideas suas a se invicem diu inguit . Haud satis est , ut quaedam generat im es consul e concipiantur et nisi animo inesset distineta diversorum objectorum ,
& horum qualitatum perceptio , haud multarum rerum cognitionem assequeremur, etiam si ea, quae na. assiciunt , corpora , non minus , quam nunc sunt . actuosa serent, & animus semper cogitationi operam daret . Ab hac secultate unam rem ab altera disii guendi , multarum propositionum generalium , quae in veritatum ingenitarum numero habitae sunt , evia dentia & eertitudo dependent ; quoniam humi nes haud veram causam cernentes, cur propositiones istae omnium assensionibus comprobentur , illud col genitis impressionibus uniformibus tribuendum purant ἔcum revera illiud pendeat a clara hac discernens Acu rure animi, Per quam duas ideas easdem aut diversas
esse percipit. De hoc vero susiua mox. Tom. ΙΙ. Σ s. II.
65쪽
discernendi dependeat ab ineptitudine , aut viatio organorum sensus , aut desectu acuminis , exercitii vel attentionis in intellectu ; aut praecipiti isto praeproperoque ingenio, quod quibusdam hoc vel
illo praeditis temperamento naturale est , haud hic examinabo et notare sufficit , hanc unam esse ex operationibus istis , quas animus intus in se animadvertere Potest . Ceterum eous momenti est ad alias cogniti es acquirendas, ut, in quantum facultas haee in se hebes est , aut ea non redis utimur ad res a se invicem distitatuendas, in tantum notiones nostrae confuste snt, ac perturbentur ratio & judicium , a que in errorem abripiantur . Si celeritas ingenii meo consistat , quod taeas in memoria promptas sem
per paratasque habeamus Q5 ; in eo , quod non
eonfusae sint, quodque alterum eorum, in quibus vel minimum est discrimen , ab altem dijudicare possimus, maxima ex parte consistit aecuratum illud j dictum , & lumen rationis, quod in uno multo Pra fantius , quam in alio , esse cernitur . Atque hinc fortasse ejus rei , quae vulgo observatur , ratio aliqua reddi potest , cur nimirum hom/nes , in quibus magna vis ingenii est , di memoria Mompta , haud auculento adeo judicio . aut ratione alta praediti sint 28. Cum enim minus fit iventi ut plurimum ideas
cO tas Vox ingenii late patet ; saepius nonnulli universum fa-entiatum viriumque mentis complexum intelligunt; at it ictiori si ii tu nihil aliud signi ficat quam facultatem di promptitudinem mentis, qua res facile comparare, & rerum similitudines intrinspuere possumus.
Pendet sane ab habitu hoc, illove modo acquinto .
66쪽
cap. XI. amqve aliis operasionibus mentis.
congerere , eatque inter se celeriter , magnaque varietate conneelere, in quibus similitudo aut congruentia quaedam repetatur, ut picturae amoenissimae de ve-
nullusimae imagines eo pacto in phantasia depingantur; contra judiι ii munus est, ideas illas, in quibus
vel minima reperitur discrepantia , diligenter a l. invicem lejungere, ne forte illarum sinu litudine, aut athnitate decepti , rem alium pro alia sumamus . Haec methodus longe ab ea diversa est, qua in in taphoris , similitudinibus utimur, in quibus venu lias magna, ta suavitas ingenii est, ad senius permulce dos : quapropter omnium voluntates ideo allicit , quod veneres ejus primo intuitu appareant , nec
cogitationis contentione aliqua opus eli, ad illius veritatem aut rationem discutiendam. Animus haud ulterius prospiciens, pieturae jucunditate de venustate imaginis semet obieetat; atque indignum ti iniquum videretur, si quis ad veritatis aut rationis reme nominam illud severius exegerit; unde manifestum est in aliquo consistere , quod non penitus iis consorma
et in Non est sane laudandus, qui utitur similitudinibus ea usi
novas explicandi ideas . uuamquAm saciliori modo possimus lien tras enodare cogitationes , attamen non est id , quo reelas ideas eis Olmare debemus . Omnes similitudines in quadam parte deficiunt , nec perveniunt ad perfectam relationem , quae debet adelle inter id as de res . Qui imaginationem sermonibus f riunt . S rapiditate , qua verba pronuntiant se retro trahunt, sunt celeberrimi loquut aces , qui multoties habiliores exilii mantur , plaususque extorquent . At d; ueri sane , cogitare recte aescite propria excogitata aliis venditare, sint ea necne vera, iustaque . Conueuit comparationes adhibere , metaphoras , vivaseque imagines , invenire . qaodam certoque ordine eas dispo nere; hinc est,quod has ab obluctis inimiliaribus, ac notis in animum audactas , animus rapide concipit , 3e postquam arguit pro
cipitariter convenientiam suae relationis . credit concipere res
ipias, quae pro iuuitratione inietviunt Hinc ut , quod imagi
67쪽
Vbi ideae sunt clarae tantummori, non sunt confusae. AD accuratam inarum nostrarum distinctionem
imprimis conducit, ut charae sint & determinatae: quando ita se habent, nulla circa eas confusio aut error orietur, etiam fi sensus prout nonnunquam faciunt beas diversimode pro occasionum diversitate ab eodem subjecto haurirent , atque ita errare viderentur 'ὶ .
natio pro vera scientia sumitur , & pro veritate tenetur quod Iepide iucundeque fuit enunciatum . En maxima virorum fastgo ; en causa, qua doctrinae hoc modo expositae complures adinveniunt sectatotes ; en denique e quo iustemata phantastica oriuntur . Quid aliud hypothesim Platoni suggessit, quod animae nebulam eorpoream eas offuscantem pro ideis recuperandis continuo depellant, praeter Crystidium , quod suum nitorem acqEi rit', s abitergatur λ Nonne lapis , qui characteres insculptos recipit, servatque, ansam suppeditavit, ut crederet Cartesus ideas, indele-hiliaque principia ei Ie animae a natura insculpta Speculum, si reete video , in quo ad unguem objectorum imagines Videmus, dedit, quo explicaret Malebianchius animam omnia in Deo videre, nec secus ac Mibnitius idem monadum Univei sum reptinsentantium . Sonus hordarum harmoniacarum secit, quod Nohinet fibras sei,sbiles inte)lectuales, & volitivas tentas in cerebro, dc inter se tertiae quintaeque respondentcs supponat Dizorum i sinchronorum hororogiorum conventio Wolfio Leibnitioque indigitavit harmoniam praestabilitam inter motiones corporis , in animae cogitata . Recte igitur sapientes homines e ratiocinio, ab se tractioribus praesertim ideis translata, vivasque imagines, S gene- Tatim omnes imaginationis conatus eliminarunt . Quam ob rem diligentia animadversioque requiritur pro librorum lectione,qui magno ingenio, caloreque exarati fuere , ut Helvetii , Vultetis, Rousseaux , aliquorumque complurium, ne a superficiali nitote d cepti quae nihil aliud quam somnia sunt, vena divinaque credamus. Non intelligo hinc imagines , translataque omnino C sermone Proscribere , tantum aio . in philosophicis scientiis Iociam eas obtinere non posse, si recte ratiocinari vclimus.
I Cosse se vertit . Bien distinguer nos idεes , E est ce
68쪽
cap. XI. argve aliis operationsitis mentis. OEtiamsi enim vir sebii laborans, a saccharo, quod alio tempore dulce est, saporem amarum traheret ;amari tamen idea in viri istius animo aeque clara so-ret atque ab idea dulcis distincta , ac si fel tantummodo gustasset . Neque duae ideae dulcis de amari eo magis confunduntur , quod ejusdem generis corpus alio tempore unam , alio alteram i iam per gustum Producit quam consu sonem parit in id is duabus albi & dulcis , aut albi & rotundi, quod eadem portio sacchati ea smul in mente producat. Atque idea
coloris citrei, & caerulei, quae in mente producuntur
per eandem portionem infusionis ligni Nephritici , haud minus distinctae sunt Meae , quam eae ejusdem locis, quae a duobus corporibus producuntur 2S .E a f. IV.
qui contribue te plus a Dir qu' elles solent elatres O isterminLes a di s elles oni une seis ces qualitεs nous ne risquero 'mini de les consondre, ni de tomber dans aucune erreur a te occasion, quoique nos sens noux les reprε sentent de la part dumeme obiet si diversement en differentes rencontres, i comine ii arrive quelque lais ) qu'ainsi iis semblent Et re dans i' erreur. Per consequens is bene nostras distinguere 'ideas , eli quod is permagne confert, ad illas claras Rc determinatas reddendas ais si has habent qualitates, nos haud eas confundere debemus .m n earum occasione in errores ruere licet nostri lenius ex. ,, eodem obiecho nobis tam diverse in diversis occursibus eas imis praesentent ut multoties accidit in quod se videntur in erroru
18ὶ Complures vocabulo decepti , elatas & distinctas ideas pro synonymis habent. Cartesus , Lei iti usque non sine fuimciente ratione claram ideam in distinetam , Ne confusam disti xerunt . Cum rem quampiam nobis repraesentamus Ata . ut possimus ab omniba aliis rebus dignoscere, tum nos idea clara gaindere i dicimus. Si postea rem ira repraesentamus, ut nequeamus eam ab aliis rebus suiscienter discernere, tum obscuram ideam de re ipsa habemus . Exemplum allatum a celeberrimo bila gero dicta confirmat; propriis verbis afferam. ,. Statue te in m dio centum oratorum in ambitu circuli aequalibus . tervallia
69쪽
I Larum inter se comparario , cum respectu ad ex
tensionem, gradus, tempus, & locum, aut alias quas da in circumstantias . altera est operatio mentis circa ideas suas, atque ab ea pendet ingens iste id a-rvm numerus , quae sub relatione comprehenduntur ;
quarum de numerosa iamilia tractandi ansa post d
Percipies omnium voces, nulla enim ratio est, cur alteram m
sis quam alteram percipias , N nihil tamen intelliges . Fac ut unus eorum utatur tubo stentorio, & reliqui pergant, ut antea, vel impone reliquis silentium , aut jube , ut submisse admodum loquantur, centulimus Vero per ut alta, ut prius , voce ἔ percipies clare , quae diccntur U. hyisi. Amoebaeis δε harm. yrat ab. 3.6. 'Primo casu nobis voccm Obscure rc praetentamus , in secundo clare . Ex idea cima oritur idca diis iacta , vel confusa , etsi Lockius ipse contrarium consderct . En incum nostrae te flexi, nis, ait Auctor. quod idea si cst clara, non si confusa ; errattine . Al; quid aliud requiritur pro idea distincta, quae contusae' opponitur . si quampiam rem nobis repraesentamus clare ; tum pollumus ipsius notas , charaetcresque Pcrcipere , Vel e contra. In primo casu ideam distinetam hηb mus, confusam in secundo. Exempla ab auctore allata non ostindunt praeter ideam confinsam , quidquid assciat , vcl asscrere curet . id a cc ris , Iap ris , quaecunque sit, confusa est , ut & coniuste habentur omnes sensuales reprie sentationes. Ponamus , dulce Vel fui te gustare . odorum rosae vel hyacigini te sentire. nec non colorem rubrum, vel emruleum videre &c. Est ne tibi idea distineia dulcedinis, amatoris, odoris rosae. vel hyacinthi, ut & coloris rubri, caem. Di Nequaquam porro. Dic, si fallor, characteres. quihu ima ab alia sensatio sciungi ior . lnvenire ncqui' Hinc est, quod ph losophi a firment. ,, repraesentationes fen uales . quMensa ta ι sunt , ese consa fas . Et ratio est : id, quod sensbus p rcipimus
est omni node determinatum , nec ea, quibus corpora sunt involutu. possumus nos enodare . Vides ergo, quod Alinor male asserit,
postru elatirate idearum , ipsarum distinitionem adesse , si possumus rem clam penipere , sed inna distinet. , in hactea dixi a Diuitigoo by Gorale
70쪽
eap. XI. argve aliis operationibus mentis. 7 h.
Bruta res inter se comparant, Ferum imperfecte. ι
antum bruta animantia hujus facultatis in se ha-
. beant, indagare difficile est; eredo, nonnisi debis lena istius gradum illis inesse. Etiamsi enim pr habiliter varias ideas habent satis inter se distinctas;
haec mihi tamen videtur intellectus humani praerog-tiva esse , quod , quando idos aliquas satis inter sedistinxit, adeo ut percipiat eas plane diversas esse, taconsequenter duas, possit secum considerare & contemplari , in quibus circuinstantiis comparationis sint c Paces quapropter censeo, brugi haud id as suas inter
se comparare 0, nisi secundum sensibiles tantum
l in Aux Dinaeus is Rome , se in Plutarchi fide ait Mont
me. s U. IV. I. ch. XII. lom. tr. p. aro. EHι. de la Hal 3727 ὶ ii se vomit ordinairemem des Hephans δε ἐs a se νnouum Θ danser ati fou de fa Mix, des dan ι a ρι eura evirelaseurs ago'eurs O diverses eadenees tres dissibiles is arere re . Foditata dicetur , animalia haec non comparare ideas , quas sibi Ipsis ex tot eiusmodi motionibus formant, quam habita ration. ad quasda in circumitantias sensibiles , ut ad sonuin vocis , qu omnes suos passus dirigit , determinatque Sit . Sed quid dic tur de his Elephantibus, qui eodem tempore, ut addit Montagi seri leare priv/ r/mAmroiret Dur Deon , 9 s' exerFient par solas Par έ,uis Four rare tand/s oe bat s de leur malues 8 R. petebant illi lectionem ob sensibiles circumstantias ei idem obis elis adhaerentes λ Nequaquam : ex eo quia eorum sensus nequi hant assici a quodam obiecto, ut Plinius i U. His . nat. L.VIII. e. 3.ὶ , qui idem factum refert. non secus ac Plutarchus, nos certos reddit, renum est, inquit ille, unum t elephantem Horis inrenii in aeripiendis, qua tradebantur, DPi s eastiearum vomber ibias, eadem ilia meditantem noctu rePerιum . Hic Elephas spicleis minus vivaci praeditus, tuam repetebat ledionem, nocte duraniste , per consequens erat longe nimio in comparando ideas h..