장음표시 사용
211쪽
materiae odores isti idem esse dicuntur, re tamen& diuersorum respectu,dis ferunt,odor etenim in melle quatenus nutrit & a re gustabili oritur, per acci dens odor nuncupaturiquatenuS Vero delectat,iuuatque,nullam nutritione respiciens,per se dicitur: S hoc modo tantum homini proprius est: reliqua nanque animantia,Olfactu quidem &ipsa praedita sunt, exquisiteque istius. modi odores percipiunt, non tamen suavitatem illorum diiudicant , iisque quatenus suaves sunt delectantur.
Hoc itaque ogorabile hominis proprium est, qiuc a vero sapores se
quitur aliorum quoque animantiu commu ne,quemadmota antea fuit
expositum Hoc siquidem genus,quia dulcedinem per accidens obtinet, iuxta saporum species diuiditur. Alterum non item , quippe cuius natu rar per se dulcis, aut amara est. Causa verὁ ob quam huiusmodi odo rum species honunis propria sit, cerebri frigiditas est. Cum enimcerebru C sit suapte natura frigidum, Sanguisque in eius Venulis contentus, te nuti ac purus existatiuacileque algeat, ideiaque etiam nutrimenti evapo roitio natura loci refrigerata,fluxiones morbificas efficiat, uiusmodi si ne odorum species,ad sanitatem tuedam producta est. Nullus etenim a lius illius usus est, hoc excepto,qui certe perspicuus est.
prior contextus pars admodum plana est. Secunda item in qua causa ex ponitar cur odores per se vocati, ad hominem propriepertineant. Nota sunt quae prore hac Arist. in secsido de pari. an. cap.9.alibique de natura, usu, strustura quantitateque cerebri hominu tradiderit: suma est,cerebrufrigidissimuelle membrorum omnium nostri corporis,atque a natura animalibus quide diomnib' sanguine habentibus tributum, ad temperanda cordis id est spiritus V corde elati, & conscendentis caliditatem,ut ad motiones sensionesque eLficiendas aptissimus redderetur,Hominem vero multum cerebri ob multum illius sanguinem obtinuisse.Idipsum item quὁd nutriri debeat ut reliquae a nimatis partes venis multis sanguine puriori refertis,exilibus tamen, ob suae substantiae tenuitatem,praeditum esse. Hic itaque sanguis cum ita tenuis sit, facile a frigiditate cerebri alterari, atque in frigidum crudiimque succum,nope flegma conuerti potest:quod ite vapores ab assumptis esculentis S pocu-hentis vi caloris concoquentis ad cerebrum elati pati possunt. Hinc aegritudines illa: qui a Mediis- ρυμ, a defluxionibus descendentibus
ortae,quas Graeci c5 muniter vocant. In hunc ergo usum na tura,quq perpetuitati&conseruationi rerum assidue studet,odores genuit,Vt
aliarum vi cerebrum temperatum, id est ad calidiorem siccioremque crasim
212쪽
ctum, quomodo odores hoc praestare possint superius fuit expositum,& infra quoque parte declarabitur in istarum aegritudinum causa esse desineret. Qui certe odorum usus perspicuus est: etenim ut Averroes in tertio collig. cap. peculiari de olfactu ait,Maior odorabilium pars frigidas aegritudines expellit: omitto nonnullos quos ego noui ita odore florum ac praesertim rosaruin quibusdam suis aegritudinibus iuuari, ut eo selo in sanitatem restituantur. de qua re copiosius infra.
Nam cibus suauis existens tam siccus quam humidus plerunque mor bificus est: odoris autem illius qui per se vqcatur, suauitas,utcunque se
si habentibus utilis ut ita loquaris emper est.
Recte Thomas ait,hic responderi tacitae obiectioni. Dicere naque quis poterat,odores per se nuncupatos, ad sanitatem homini restituendam supera uacaneos esse, quod hoc ipsum a saporibus per accidens, satis praestari queat. Satisfacie Aristoteles,ostendens,odores illos,licet suaves, quia tamen humudiores aut sicciores sunt quam par esset, aut temperamentum animalis desideraret,plerunque obesse. Alios veris, quὁd ex optima humidi digestione Mcrassi odoramentorum pendeant, Vtcunque habeat animal, nunquam non prodesse Particula igitur illa re φη)ita erit explicanda,acsidiceret,Odotes qui cibum,sequuntur,seu cibis analogia respondent. & certe verba quae sequuntur,ita explicandum esse docent. In illis siquidem, his cibis,odor per se nun
73 Quam etiam ob causam, per respirationem efficitur: non tamen in cuctis animalibus, sed hominibus, & nonnullis ex iis quae sanguinem I, bent,ut Quadrupedibus,& quae aereae naturae sunt magis participa D tia. Delatis etenim odoribus vi leuitatis caloris insiti ad cerebrum, salubrior sine locus ille redditur, quandoquidem odoris natura calida est. Ad geminum autem usum Natura respiratione utitur,&potissimum quidem atque ex proposito, ad Thoracis auxilium, obiter deinceps ad odorem . inter spirandum nanque quasi ex transitu per nares motio fit.
Si odor peris,delectabilis sit,& non ratione nutrimenti, merit ὁ sequitur,ut alium receptionis & comprehensionis sui modum quam odor per accidens obtinere debuerit. recipitur ergo per attractionem aliquam Ru respirationem,non tamen ab omnibus animalibus, quia non omnia respirat, Vt pisces:
213쪽
verum ab homine, sc ex iis quae sanguinem habent a quadrupedibus, iisque
etiam quae de natura aeris magis participant, ita ut cum eo inspirato odores pertrahant.Et apta sane istorum odorum olfaciendorum haec via est: quandoquidem cum expositum sit in nullum alium usum ist's odores quam ineerebri temperationem, eiusque resecillationem, fuisse a natura compara
ratos,odores qui per se calidi sunt& leues, attolli atque hac ipsa respirandi
via ad cerebrum deferri commodequeut,quibus deinceps ipsum conuenientiorem & salubriorem habitum traducatur. Sed obiicere quis poterat. Vsu respirationis non hic expositu esse videtur,sedcaloris cordis in thorace positi refocillatione temperationemque,ut animalis vita coseruetur. Respondet Philosophus,illud quidem munus respirationis propriu, atque praecipuu,& necessarium esse hoc enim sublato interiret animal): sed pretier illud,
hoc aliud tanqua utile obiter praestat,nepe ut animali ad odores pertrahedos via sit,quatenus inter respiradum seu anhelandum, attollutur,& moueantur gnares per trasitum aeris,quo cum odores subingrediatur. Thoracis auxiliv. in Humanum corpus in quatuor praecipuas partes distribui s olet. Capui,Thoracem, ventrem inferiorem,M artus.Thoracem vero partem illam quae a collo toti dors innitens, ineque pectoris Graeci Gν π vocant complexus,ante ustque ad retro verdusque ad duodecimum articulum spinae pertingit In eo Cor est, quod ex Gal.in quinto de loc.aff. capite primo,principium vi- , tae& caloris naturalis focus est, imo mori nunquam potest animal nisi cor ipsum aliquomodo laedatur.Sed hoc paucis clarius explicare a re nostra fortasse nequaquam erit alienum . Vita inquit Aristoteles alicubi in est prima participatio Animae in calore natiuo: Si ergo anima sit ipsa vita, dum anima praesens est,animal viuet,cum primum abierit,interibit. Pars itaque illa,quae sedes est de fundamentum caloris, origo vitae dici merito poterit. Cor hanc esse assirmant omnes. est enim calor nativus veluti ignis,nunquam scilicet ide, si veluti nec flamma permanens,sed ex humido quo alitur,continenter & successive fluens.Quemadmodum autem mundus hic inferior, absque motu de lumine superiori orbiu cunsistere aut regi nequit,ita animalis vita absque assiduo cordis motu,spiritibusq; ab eo genitis partes singulas animalis quasi illustrantibus manere non potest.Potest aute calor hic non uno modo corrupi aeque extingui,sed pluribus nam & ὶ contrario,nepe frigido,ut aliis etia qualisetatibus accidit,& quod calori tantum proprium est)a defectu alimenti ac pa
buli quo alitur:prior ille modus violentus Vtique semper est, δίσβε- appeta tur,posterior qui MI , dicitur,dc naturalis 3c violentus esse potest. Naturalis quideminam omnia corpora natura constantia, nulla quoque accedente causa violenta,aliquando ad senectam tandemque ad interitum peruenire,id est D suum vitet periodum absoluere necesse est: Lapides in puluere temporis processu distatuuntur, Plant arescunt, Animalia pereunt: violentus autem vi lios in presentia modos praetermittam cum calor internus auctus atque infensior quam par est redditus, totum alimentum ad sui nutricationem ido neum 3 paratum statim absumit, atque ita pabulo suo destitutus extinguiatur.Huic itaque in eo modo natura,imis Deus naturae Dominus de Magister in animalibus, per respirationem, dc transpirationem consuluit. Est illa Pul monis,septi transuersi,dc musculorum Thoracis motio, haec arteriaru ambae eis respiciunt ut calor insitus animalis sua ventilatione refocilletur, dc conseruetur.Hoc de respiratione sat constat: de insensili illa transpiratione, quam motionem arteriarum esse diximus. Galenus in quinto de locis assect. capite sexto, exemplo sumpto ab animalibus diutius in cauernis sub terram laten-
214쪽
tibus a mulieribus indi i πιο ν patientibus & a foetu in Utero matris existente,
A comprobat. Sed tollendus est unus aut alter scrupulus qui ex propositis ab Aristotele o iri videtur Odores per se ait ipse sunt homini proprii: si hoc verum sit, ovies homines hisce odoribus delectari debebunt: e contra tamen accidit, nempe ut nonnulli grati sint odores, aliquibus hominibus, aliquibus fibri item,imd inglatissimi&noxii habeantur, Praeterea non solus homo odores per se gratos percipere Videtur,imὁ & Bruta ipsa hac ipsa facultate praedita esse apparet: testis est Theophrastus in sexto de causis plantarum capites,ubi pard ljm caeteris animalibus ita suauiter olere ex sententia nonnullorsiafirmat, ut in senecta sua, suauitatis sui odoris gratia bestias alliciendo, venetur.idem tradit Arist. in ' .de his .an.cap.6. ubi ingenium & mores illius prosequitur. necnon I3 .part.probi. . Canibus insuperodor dominorum sitorum gratus est:hoc indicat gaudium,quod & cauda,& ore, & corpore toto prae se- strant,cum eis accurrunt,& blandiuntur, necnon ipses labunt. Vt primus sol B uatur: dicenΘum est,odorem suavem ab eadem ubique temperatione re1Ο-dorabilis semper oriri, quocirca gratos hac ratione cunctis holhinibus esse dstere.Sed hominum aliquorum natura plerumque non bene se habens maleque affecta,efficit,ut non modo nulla voluptas aut recreatio, sed molestia
laesioque perspicua illis inde proueniat. Addo non omnia propria speciei licuius eiusmodi esse, ut singulis indiuiduis illius coueniantiquet tertio&quarto modo se habent,id solummodo sunt assequuta: versim ni fallor) nullusus quam est aut fuit qui odores suaues,scelidos esse iudicarit,licet multi sint qui ratione forsan excessus facultatum,a gratis odoribus laedatur abhorre tque, Alterum scrupulum , quicquid Thomas ,& Ioannes Iand. multique alit ex Latinis pro re hac coplicate admodum dicat ita enod ri oportet, Bruta istos
quidemodores percipere,non tamen eis delectari: voluptas siquidem delectatioque, sequitur perceptionem rei obiectae, quae conuenientiam ti cognationem cum percipiente habeat. at quaenam proportio aut conuenientia brutis cum hisce Ostoribus esse potest,certe non ratione suauitatis, siquidem hoc
respectu vel parum vel nihil ut infra explanabimus) odoribus egent,5 ob nutrimentum, ergo nullum ob usum. Duplex autem voluptatis genus esse norunt omnes unum quod externis sensibus,quos animalia omnia obtinent assignatur,alteru mentis seu intelligentiς proprium:quod puta in recta famili MRei p. administratione, in honore 3 gloria, in liberorum procreatione , tandemque in Dei opt. Maximi contemplatione versatur. Hic de priori genere sermo est, quod ad corpus pertinet, sensusque permulcet, atquctbmnibus animantibus cςmmune habetur. De quo Poeta loques ait,Trahit su/quemque voluptas.&Heraclitus certam M propriam singulis animantibus volui, ptatem assignatam esse dicebat.1d quidem verum est,sehsus in frutis non ita V ta excellentes δί perfectos esse ut in homine,quὁd intelligentia societate destituti sint,idcircoquere quidem Vt vocant id est prima rei perceptione illas frui posse certum est, reflexa tamen,id est quae habe N dumis ultas petcipiens quasi in seipsa reuertent suavitatem se consequutam percipit t& haec
quidem mentis solius propriis est, ut in priori de an . coni Q. liqvςt m homine: tamen ratione mentis etiam sensibus aliquomodo conuenit) nullo modo frui.Sed haec alibi pluribus.Nunc paucis satisfaciamus, authoritatibus Theophrasti & Aristotelis, nobis obiectis. Pardalim bene olere nullus assi mat , imo pessime olςre hordines omnes testantur , quod Aristoteles etiam censet: quare ii animal ia ρ Malim sequiantur odore illi us. b ratio
215쪽
ne aliqua nutrimenti quatenus nempe odor ille,odori alicuius rei nutrienti gsimilis est vel alterius effectus nobis ignoti, allici utur.In cane vero nulla odo- hi, Domini sui delectatio sed cognitionis & aduentus exultatio est, quam omnibus modis suis illis gesticulationibus ostendit.
Caeterum huiusmodi oeoris genus, naturae humanae peculiare habe tur,quod Homo pro magnitudine sua, plurimum ac frigidissimum esrebrum inter caetera animantia obtinuerit. Quae certe causa est, ut solus
prope dixerim)animalium & sentiat,& floribus aliisque huiusmodi o- B
doramentis delectetur, utpote quorum caliditas & motio, in comparatione humiditatis & frigiditatis excedetis in cerebro, sit temperata.
Non frustra quae paulo ante dicta sunt hic repetuntur. nam&alia animantia,homine excepto respirat,cerebrumque frigidum obtinuerunt, quam tamen solam ob causam,odores per se, homini proprios esse dixerat. Causa edigo istius proprietatis in praesentia magis restringitur. Quae affert plana sunt. Tatum admonere oportet, Particulam illam ώς- non ea ratione fuisse appositam quamThomas tradit,cum illa in odoribus latiim foetidis locum habeat,praetere q; a ficetidis & male oletibus,non modo bruta, ut Thomas ponit, verlim etiam homines ipsi corrumpantur.Retinenda igitur est explicatio quam innuit Alexander. Solus ait ipse)homo sentit hos odores, quia solus vere sentit,cum eorum suauitate solus delect etur. Motio),id est actio illorum in sensum: qua particula exploduntur odores foetidi,quorum motio intempe Crata eerebrum laedit,nunqua iuuat. Caliditas . uid ergo de odoramentis frigidis dicendum , quibus non minus atque calidis valetudinis causa utimurrCerte nil aliud, quam quod vel praecipuum usum odorum suauiorum atque acutiorum respectu naturae cerebri Aristoteles respexerit, vel odorum naturam ipsam simpliciter spectarit, quae calida & sicca est, licet ratione halitus quo cum defertur,& frigefacere,& humectare valeat. τοῖς ο αλλοις ista et ta*um iam οἰ ο μῆο Φία dis δὶ δ in η-μὴ δύο HGπέρια inmi'. fἀναατεψὶ , ου ψερ . τως--φοτερων-ωφρανς,--ον -- μό-ὐ -χοισα η7J Caeteris autem quae pulmone praedita simi, per respirationem alte riui generis sensem natura tribuit, ne duo A Estheteria faceret: se scit nanque illis ita spirantibus, quemadmodum hominibus virorumque odorabilium,ita eis alterius solummodo sensum inesse.
Ne ea quae kic Aristoteles doEet vel fisi esse sereri cum aliis cogamur,vel in multas absurditates incidamus , haecia obis verba instinc modum cum furerioribus conisingenda,atque sim pisciter explicaάda videntur. Hominis quidem proprium est, odoris per se genias, Brutorum veris magis ait rum: Verum Bruta non unius generis sunt, etenim quaedam pulmonem habent
216쪽
A bent; quaedam ipso carent.de his infrὸ,nunc de illis Ea certe per eadem spiratationein,euhdbiaque fere modum quo hohaines, non per diuersum instrumε- tum odorem sibi convehientem,percipiunt. Drsiam siquidem duo, id est
diuersa instru menta pro re hac in hominibus & brutis faceret, cum vfiu sustaciat per eandem namque spirationem alterum odorem bruta apprehendunt per quam homines utrumque.H c explanatio praeterqua qu6d vera est aperit quoque nobis viam ad contextum sequentem. Collige praeterea ex Aristo animalium odoratium gradus omnes; quos ut proponeret, atque in no nullis prosequeretur,haec fortaste voluit interponere. Annotes item chm Alex. ΨEstheterii nomen hic latius usurpatum.In Graeco exemplari,verba illa G ἡ- -ina pr cedetibus noti seiunguntur.Thomam in hoc sequuti,veluti telumcta sumus interpretati,& sane commodius quam alii
' Quae vero non spirant,olsectilis etiam sensum habere, constat. Etenim pis es,& omne insectorum genus,exacte & a loginquo senti ut,propter altricem odoris speciem: Cum etiam loge a familiari nutrimento absunt.veluti & apes,quod ad mel efficiunt; & genus quoddam magnarusormicarum quas nonnulli scnipas appellant. Praeterea ex Marinis Pur C purae;& multa alia huiuscemodi animantia propter odorem, acute esca
sentiunt.. Occasone ebru quae superius de piscibus, de ostreaceisq; qui ibucia loquu-
userat, necnon eorum quae proximὰ ad animalium odorantium gradus explicandos attulerat, ad animalia illa tractanda transi quae abstiue spiratione' odorant.Res omnibus modis digna quae hic saltem attingeretur. Perspicua vero sunt omnia quae tradit: probant siquidem omn1apisces,ansima, ostreacea
aliaque huiusmodi quod ad Dodoramenta atque acute etiam sentire. In c-Yempsis κ ἐν Animalia illa intelligit quorun cpxpus incisuris pretcingitur,alitea Parte tantum quae id Ventrem aut utraque, nempe tant quae adve-r, tu quam quae ad do sum attinerinec osseum qui equatia discreth in aut carncu, sed quid inter baec ipsa mediu continent, quippe quaecorpore duro, intus pariter atque λris constent,& fauci, talaen exceptis diuisa diuulsaqueCHuere possiant:si praesertim cum pectore aut caput, aut aluus, quae tres communes partes in illis perspicuς sunt Memaneat.Eius imodi ocam apes,pr/brones,Vespas,deq;iesis Arist.in priori de hist.animaliqδες ae'.qm A. et 'sidem trach. capite priae o,h. yde p. iiderti Mod in hoc contextu repetit . Infesta nempe omnia tam pennas habentia , quam iiςdestituta' sensum olfactas oblimitisse. Veluti Mapes quod astri et Alicsset ita ac di piut1 Apes mouerin5 ad mel,qua-doquidem ipse non nutriantur, sed ad fores ck quibus d epastis mcl pariunt. Sed si haec retineamus inserenda erit vis Aristotelicis Verbas. Praetere in A.de. Eist: animaliu capite otauo diserte assirmaturi res mel ipsumprocul sentire.
217쪽
Quare vetius assiimandum est,apes ad mel ipsum moueri, non quod ipse e uomunt,sed quod ex aere decidit,& maxime siderum cxhortu: unde in pri ma aurora folia plantarum melle roscida inueniuntur. De huius natura variae extiterunt sententiae : Illud constat, mel hoc primum terrae halitu infectum, mox frondibus ab apibus epotum,tandem in luterculo suoru alueariorum repositum, ad liqc,succo florum corruptum, quassisordescens,formam illam mellis quam videmus recipere. Haec Plin. lib. x I.cap. 6, M Ia. Et genus quoddam magnarum formicarum) Vatab.censet esse genus illud culicum quod Mulionu appellatur, apibus infestnm, de quibusPlin. eodem in libro ca pite i8.Sed errat interpres iste,cum hic de genere non culico, sed formicatu non paruarum sed magnarum sermo sit. Galenus libro nono De simpli cibus quoddam animal esse ait,quod in vermiculorum genere ponit,culicibus simile, M vitium oculos erodes: Ob similitudinem paruitatis istorum animalium,gen' hoc formicaru,scnibas appellatas esse nonnulli asserui.Verum in hos idem qnod in interpretem argumentum conuenit: hic siquidem magnarum non paruarum formicarum mentio sit. Vtcunque vero sit, Aristoteles in quarto de historia animalium, capite primo, formicarum quarundam pennas habentium meminit: perspicuae sunt istae omnibus,& non mediocris quantitatis Plinius libro Vndecimo, capite trigesimo primo, Indicarum septentrionalium formicarum volantium mentionem facit. quas odore multum vigere prodit. Alii in Indiae occidetalis prouincia quadam,formicas sic rabeorum magnitudine reperiri tradunt. Purpurae de hac Arist. libro octauo de hist. alii. capite secundo S Plinius libro nono capite trigesimo sexto &pluribus aliis sequentibus,copios .Colligendum: pisces olfacere non tamen quia respirent, sed quia cum aqua simul odores capiant, capiunt autem non quia pertrahant,sed quia aqua usque ad olfactus illoru m organum ducat odo res,ibique pessitens sensionem producat: Ita de aere dico,respectu eoru quae
D Verum qua parte sentiat no aeque perspicuu est, Quapropter dubit bit sane aliquis, quona odores sentiant.Siquide spirantibus uno latummodo odorare accidit,qupd quide in omnibus quae ipuat/, apparet. At qui illoru nnitu spirat,set riunt tamen.Nisi quis alius forsa praeter quin que usus adsit,quod quide, esse nequit.Naque odorabilis sensus, est ipse
olfactus,illa vero hoc 1enti ut,sed fortasse non ςode modo,vetuiti in spi
ratibus,spiritus aufert quod superiinpositu es quasi operculia quodda,
218쪽
Α quarethaec cum non spirant, odorem quoque non sentiunt. In iis vcrὁ quae spiratione carent,ablatum est hoc: Quemadmodum in oculis:quet dam animantia palpebras habent,quibus non diductis cernere nequeut: quae vero duros obtinuerunt oculos palpebris carent: quare nullo eget
diducente, sed cernunt statim, cum primum videndi facultas sibi non impeditur.
emadmodum perspicuum est spisces&insccta odores percipere, ita non satis notum quanam sui parte,aut quo instrumento hoc munere fungantur. Exoritur itaque pro re hac quaestio,quae ex verbis Thomae in hunc moducommode proponi atque intelligi potest. Q ritur olfactune& spiratione ammalia istiusmodi odores percipiant, an potius aliquo alio sensu, ab omnis bus aliis quinq; sensibus discrepante. Videtur sane hoc argumentum cocludere sexto id eos essicere sensu. Animalia istiusmodi,dum odores sentiunt diuerso assiciuntur modo,quam dum quamuis aliam sensionem exercent, ergo atquem alium sensum praeter quinque ad id munus, adhibent. Assumptio nota est,quod ad quatuor.Q d vero adolfactum probatur quia olfactus spiratione essicitur, qua carent animalia ista , ut superius Riit ostensum. Cons quutio probatur, quandoquidem sentire est patit ex quo diuessus sentiendi modus diuersam quoque patiendi rationem constituit, quae ite diuersam patiendi facultatem indicat: Confirmatura simili: diuersus siquidem agendi
modus diuersitatem agentis causis demonstrat, cum a calorς vehementiori, calefactio vehemetor oriatur. Huic tame sententiae repugnat alaum entatio
Arist. quae ita habet. Vbi idem sensile, ibi idem quoq; sensus est, In ista pisciu
atque insectorum sensione, idem sensile adest,nempe odor, ergo. Propositio patet, si facultates ratione diuersitatis obiectorum inuicem seiugi verum sit: Assumptio item perspicuaιVt quaestioliem profliget Aristoteles,tandem alta Eodem quidem sensu cuncta animatia odores capere, ut posterior argumentatio colligebat, non tamen eodem prorsus modo. Quam dsuersitatem inprimis explicat; mox perspicda similitudine coiifirmat. Verum priori argumento satisfaciendum. Dicamus ergo, opefationes quidem specificas atque
essentialiter diuersas facultatem quoque diuersam indicare, huiusmodi sunt pia ta videndi audiendique actio) At illas quς accidente quodam tantumddo differunt, nullam essentialem diuersitatem indicare: quod confirmatione iipsa adducta planum fiet: caliditas siquidem intensior non est aliquid 1rid, sed quid ἀλλὐ-a minus intensa, quod item de calefactionibus intelligendiita sti Spiritus aufert quod superimpositum est).'EYplicatiir diuersitas modi olfactciendi. In respirantibus nanque natura boni consulens, olfactus orgάtium a dopertumposuit,in aliis vero detectum.Hinc fit,vinis per aeris inspirati mota tum operculum illud attollatur, illa nunquam comode aut exquisite odo es perceptura sint:omninis igitur eget respiratiohe. aute si uiuscemodi 'im pedimEto sunt destituta, nullu huiusmodi adiumetitu ad bdo es capiedos librsuppeditari postulant.In oculis animalitiu eade ratio hatur , animaduet siti r Q nanque molliores &humidiores obii fili erunt oculos,palpebralitatiquI pro operimento sunt assequuta, ut quae inciderehi, iis prohibere possenti Hi di illarum est usus.Q circa&honio M animalia uiuipara, genis ium habent,M coniuuere utraque ibi ent:ouipara vero quadrupeda, aues n' nullis exceptis unicam qua connivent, hem peinferiori . . verὁ oculos p duros fata bent ut pisces,insecta,S crustata animantia, palpebris carent ; usu siquiden earum destituuntur.Hinc fit,ut verbi gratia Homo si cernerevelit palpcbras
219쪽
prius amoueat: piscis autem cum primum sua videndi facultas libera nihilo impediente absque eiusmodi detectione, cernit: Sed quaeret aliquis, Aquodnam sit illud quod in naribus hominum natura posuit: Moxobii ciet,Naturam fuisse iniust am, quod Animalia pcrfectiora pluribus auxiliis ad sua munera dbeuda egere voluerit, quam imperfecta: Quinimo quam pauciqindigere, perfectionis est argumentu: pisces ergo hominib' erut persectiores. Hac ratione Diogenes Deum beatissimu vocat, quὁd nullis prorsus indigeat,
de homines illos propius ad Dei maiestatem accedere, qui eam vitam degunt, quae paucioribus ad se tuendam egeat. 1mὁ hac ipsa ratione solemus nos ex sententia Aristotelis asserere. Mentem contempla do beatiorem esse ,& p stantiorem voluptatem haurire, quam virtutis officia, perfectς praesi ado era aequa doque.Tunc si quidem paucis externis rebus eget: At cum ciuilibus negociis est implicata, diuitiae , opes amplae, gloria atque aut horitas.accedant
neceste est. Verum quod magis ad nostrum propositum spectat in Aristoteles 3
ipse syllogismum persectum statuit eum, qui nullo prorsus cxtrinseco adi mento sumpto eget, ut suae consequentiae necessitas eluceat. Quaesito satisfi, ciendum est omissis quae nonnulli ad Galeni mentem pro re hac assersit in vetabi; Aristoteli , in priori de historia anim. cap. 11. ubi monet, Mobiles nares esse, voluisse naturam: constringi nempe, necnon dilatari .Quare, id certe pro operculo in praesentia erit intelligendum quod spirando mouetur: nempe Narium alae,quibus quasi integumentis, nares id est viaelpis,spiritus& odoris occultantur. Depressae vero admodum sunt istiusmodi alae,ut internas partes, hem querum olfactus organum rectius tueri valeat: Quapropter qttractione ipsa eleva Iur, ut aditus commodior spiritui odoribusque pateat. Obiectio Lia inllit str: h on omnem indigentiam, imperfectioncm indicare, sed quae aut Aab aequali aut a minori facultate, csteris tamen semper paribus,proficiscitur: Pluribus instrumentis eget Mens, quam sentiens anima, quocirca humano corpori illa coniungitur, non bruto . Nullus tamen Animam sentientem imtelligenti praestare assirmabit. Hominis temperatio iustissima est, quapropter sensus habet perfectissimos, id est, exactissime species quas percipiunt iu ducantes ac discernentes, AEst laeteriaque admodum temperata, pluribus ergo instrumentis d haec conferentibus egere potu . Quapropter quan uis natuta spirationem, per sedc prim).olsa tui conferre voluisset: non tamcn ex hoc imperfectionem ullam concludere liceret : imis, excellentioris facultatis , M temperatio'is instrumentorum argumentum, esset eliciendum. Quare ad
pio item a talit illud sipientis responsum, Si pau cis egere summa si beatitas, hςatiores certe pisces,&ranas, hominibus este iudicandas. Deum byero ita e fiere omnibus non potuit agnoscere,yt omnia tamen. simul ha seat , nulloque prorsus careat. De seelicitate Mentis quid dicamus in promptu est, Non. enim contempl*tio, 'itae ciuili ob eam maximή causam. pr.
stati sed quoniam fac ipsis simplicibus & puris mentibus , n ps simillimi reddimur. In allis nanque clim nullae doloris, nullae libidini; faces adpique antur, nulli incerti casus existant, nec temperantiae, nec sortitudini, nec prudentiae loc relinquitur i solum seipsas Deumque effectorem suum in tuentes vitam 3squequaque iucundissimam degunt. Praeterea non se uantur in comparatione caetera paria, quandoquidem, Mehs contemplando sechm quasi vivere dicitur : cum vero ex virtute agere vult, a seipsa recedit , atque appetitum sibi comitem, corpiisque adiungit. De Syll gismi item similitudine , quid dicamus non est obscurum, eadem si qui
220쪽
, Eodem quoque modo, nullum ex aliis animantibus,ea auersatur,qhae per se grauedientia odoramenta sunt, nisi sorte quid adsit, quod interi B tum illi possit afferre. Ab huiusmodi nanq; ita interitu recipere queunt, veluti homines a carbonum halitu grauedinem trahunt, dc picemnque etiam abolentur: Sic a vi taphuris & bituminosorum alia animalia 1nterimuntur, atque ob passionem,sugiunt illai de ipsa vero per se odoris foeditate nil curant, quanquam multae ex stirpibus odores scelidos ha
beant nisi qiuid ad gustum escamve illorum intersit.
Ab Litis illis quae sibi declar nd proposuit, do duplici nempe ὀzo is specie t planiora omnia maneat,scrupulum, qui restare videbatur,emedio tollit. Qui fieti nanque potest dice t quis in ut odores per se ab homine taleim recipi dicamus, cum caetera quoq; ammantia tetros odores fugere atque ab licdem abhorrere planum si1tZEt de spirantibus quidem non dubium est:de alsis
C verb ex quarto de hist. anun. cap. 8, satis constat. Aristololes respondens, statuit, Animalia ista, foetidos odores per se non recipere aut declinare, sed quatenus aliquid ii odores habent, quod ii Iorum naturam laed re , aut corrupore queat, idem enim illis aeque atque hominibus accidere, ut nimirum ab odori
bus quibusdam male affici, atque iHterimi quoque possint. Si hac interpret tionem, quae meo quide iudicio verissima dc simplicissima est sequamur, neqι vim verbis Aristot. vllam inferr cum Thom , neq; altius quam par sit,stbpi
huiusce contextus rationem repetore nobiscum Alexandrq cogemur. Insti tutum vero suum probat Aristoteles duplici ratione: na a conuenientia, at
iei, ab essest a sumpta. Omnia singillatissi sunt expendenda. Eodem quoq:ni odo). quem scilicet de odoribus per se suavibus, respema bruibrum propo fuimus. Nisi sorte quid adsit). Vt odores per se suaves, non sub ratione odo ris, sed nidoris a brutis percipiuntur veluti de piscibus in spelahcis latetibus,& Anguilla assi at Aristot.) ita foetidos fugiunt,sub ratione nociturom. In dicio est, quod non omnia graveolentia fugiant, siquidem multa sint quibus bruta delectentur, ut stercus salpae. de qua Aristot. loco citato ,& Plin. lib. 9.ea. 18. Ab huiusmodi nanque).sit haec secunda contextus pars,in qha institutum conuenieptia quadam probatur Nam & homo a fumo carbonum laedi tur, praesertim si is a carbonibus humidioribus necdsi bene exiccatis attolla tur obstruitent lictastitie sua spirit' vias, & caput replet: qtio fit veclullus per spirationi relinquatur locus , SI caput multo e6que acuto halitu calidus siqui dem & siccus estὶmfarctum, vehementi dolore statim assiciatur. Brutis idem accidit. Pro qua re animaduertatur: Non corrumpi animalia illa vi sulphuris