장음표시 사용
111쪽
xo RE NATI DE SCAR. TEs tiam aeris hon impedire; haecque posterior causa efficere potest, ut cor pora descendemia, postquam ad certum celeritatis gradum pervenerunt, illum non amplius augeant; & quidem illa, quae ex materia admodum levi constanvad hunc gradum multo citius perveniunt quam reliqua. Si ccho sonum retardet dimidia tantum parte, res plana est; sonus enim requirit tantundem temporis ut ad reflexionis locum progrediatur, quam. tum ut regrediatur; sed si magis retardet, miror & causam ignoro. Quantum admotum qui generat sonum, assimilari potest circulorum in aqua fluminis ex lapide injecto generatorum motui, prout facit Aristoteles; ventorum vero motus eidem flumini decurrenti in quo res ociis .lis subjicitur. φ. . Miror valde, uti modo dixeram, id quod de soni ab echo retardatione scribis; nec causam ullam excogitare possiim, nisi si sonus reflexus non sit idem cum directo, sed alius aeris agitatione a sono directo facta, in I counde venit echo formatus, atque ita ad illum efficiendum aliquid tem
poris requiratur. . . v NQuantum ad experimentum tuum instandi vescam implendo illam vis poribus ex liquore aliquo omissis, facile quidem effici potest; illam i tam in loco aliquo calido ponendo, ne vaporciaemel ingressi mutentur in liquorem, sicuti tibi accidisse renuntias; sed haud credo posse hoc
quicquam prodesse ad explorandam divertitatem ponderis acris cum isto liquore comparati : etenim calor detrahit vaporibus gravitatem , quae 'aquae, ex qua emissi sunt, inerat. , Quod sagittarum descensus aeque citus sit atque ascensus, quanquam tuis non sit aequalis, ratio sine dubio est, quod in initio asconsus multo celerius serantur, quam in fine descensus; contra vero multo tardius in sule ascensus quam in initio desecnsus. i. Quantum ad materiam subtilem, verum est me non probare illam a priori; cum enim non esset mihi animus totam Philosophiam in ejusmodi libro tractare, necesse habui alicunde ordiri; atque ideo scripsi me illam supponere: verum contendo in Diopt. & Meteor. plusquam quin- gentis rationes csse quae illam probent aposteriori; hoc est, me explicare
plusquam quingentas difficultates, quae explicari sine illa nequeunt; ita
ut perlectis omnibus sperem te mecum idem existimaturum.
Rcm perfecte sciri argumento est, cum ejus explicatio valde brcos; & generalis & distincta potest exhiberi: ut e contra, si addantur plura supervacanea, & particularia & implicita, ignorantiae indicium cst.
Res quas scribo isti innodi plerumque sunt ut lectores sibi animum inducant
112쪽
EpisTOLARUM PAR s II. Epist. XXIII. ros gueant me illas tantum casu invenisse, seque potuisse illas codem modo re perire; quinimo homines interdum vidi, qui nonnulla a se eodem modo . . reperta jactarent, propterea quod in cogitationcs quasdam non absimiles incidissent, quamquam illas nunquam bene concoxerant, imo neque se illas scire existimarint, antecium a me moniti fuissent; qua in re videbantur mihi idem facere, ac u puer aliquis,nihil praeter literas A lphabeti edoctus, jactaret se scire quicquid in libris exstat, quippe quia praeter illas literas nihil in illis continetur. Quid de scriptis meis sit lentiendum e gnoscam ex privatorum judicio, quod si erit ad laudem, videbo quantum apud Magnates valiturum sit, & an bonum publicum curent; sed, iudicam quod sentio, nondum mihi satis constat, an satius sit suturum ambiri,
an negligi. - . 3 Solent Magnates a Machinariis novum aliquod inventum proponentibus peterc ut experimentum exhibeant; sed ab eo, qui id quaerere ax gredietur, quod nemo hactenus invenit, hiculentius specimen spectari noquit, quain si ostendat se istiusmodi multa jam invenissera estque hoc argumentum longe certissimum, quandoquidem omnium minime adest rationem patitur demonstratio, de qua nempe ratio immediate iudicat; cum e contra Circulatorum specimina persepc decipiunt;&,si licet dicere, ipsa miracula a Diabolo adulterantur. NNondum ausim asserere ea, quae prosero, vera esse naturae principia,
sed saltem dicam, me illa pro principiis assumendo mihi in . plerisque omnibus, quae ab illis pendent, satistacere solere; & video mihi nihil moram facere , quin in veritatis cognitione semper nonnihil progre
Mihi non dolet me multorum opera in ea quam scis occasione eguisse; ingrati animi est nemini debere velle. Quod ad me attinet, cum existimem summam voluptatem esse prodesse amico, . vellem pene ab amicis
mihi gratiae apponi, si quando bene merendi de me occasionem ipsis
Quantum ad Philosephiam; haud scio illam adverserios ullos mihi uspiam concitasse; equidem seri potest ut nonnullos habeam, qui se
nondum meruerint; ted haud metuo ut mihi multum negotii facetiant. . Nam apua.me sane constitutum habeo ineptos contemnere, iisque pal- .mam cedcre, qui ratione potiores crunt. Caeterum non miror quod pri- ma fronte opiniones meae difficulter recipiantur , miror magis quod
non difficilius , neque hac in parte laboro sed id quod tibi P. H. de
fratribus suis dixit, ostendit eum esse amicum meum; neque mirum - O est
113쪽
tos Ris L TI D Esc Λ arv n t est illos dixersis opinionibus imbutos a mess prima fronte abhorrere. Liber N. nullius est momenti, neque dignus qui a te legatur, voluit nempe meis circa Metaphysicam opinionibus ambitiose contradicere, omnes circa Physicam caece amplectens, neque his neque illis bene inte
. De proportione in euvando, De corae. De nervorum seno. . a. Varia ad P0sicam spectantia. Vir Clarissime, Umis ratio facillime demonstrari potest ex meo principio: Sit enim ΑΒ centum, BD item centum, & BC unum, erit quoquc arcus Λ G, vel D E, centuplam arcus C F: eadem itaque vis unius librae in Λ ,
quae dum destendit ab A ad G, potest elevare unam libram , aut in tillo minus a D ad E , potest etiam elevare centum Issitas a C ad F; quia nempe non major vis requiritur ad clevandas centum libras ad unam partem spatii ut C F, quam ad elevandam unam libram uis centum partes , quales sunt in arcu DE. Neque hic celeritatis consuderatio ullum habet Iocum , ut jam ante monueram a & si ΑΒ lo
114쪽
EpisTOLARUM PARs II. Epist. XXIV. ro ga est digitos rentum , B C itum modo unum , non requiruntur duae libra in A ad attollendas emtum libras in C , -d una tantum &paulo plus, si respiciamus ad ceseritatem, vitia motu iσΑ celerior est quam in K , qiud tamen subtilioris est eo deratis, sq*am ut opus sit
An ranae vivant, vel non vivant corde exsecto, est tantum quaestio denomine, quia de re constat, . nempe in illis tunc non esse amplius nec principium a quo eator vitalis ortus est, nec illud a quo possit conservari, utrumque enim a corde pendet, eoque nomine erimum vivens & ultimum moriens aptissime mihi videtur. Quantum ad nervos ejusdem crassitiei, quibus aequalia pondera arpensa sunt, non possunt non edere sonos qui se habeant Inter se ut eorum longitudines, ita scilicet ut duplo Iongior raciat Sin triplo . I χ quadru-Plo Is r quintuplo I7- m rem, & se de caeteris. God si tibi non
s.ccessit, fuit ina clualitas in crassitie nervorum, aut in quapiam alia in. Sed ut duo nervi ejusdem longitudinis 3c erassiti ei faciant inaram, debent uni appendi quatuor librae, & alteri una; & ut faciant Ia debent uni appendi novem alteri unab se de caeteris. Cum vero nervus unus est altero duplo classio , detrix ei appendi auplum pondus ut factat unis '
-: De H seripsi quod tio nempe celeritatem non esse causam a mentationis virium, etsi semper illam concomitetur. In trochlea autem ineptum niihi videtur vectem quaerere, quod, si bene memini, Gui-
donis Ubaldi si mentum est. Credere non possim me id cripsisse de veru quod objicis . neque enim id unquam sensi; sed tantum, si pondus in F, verbi gratia, quod esset centum librarum e linea B G, sit centupla ipsius B F attolleret unam libram in G, si celeritas non impediret, non tamen attolleret propter ipsam ; quia nempe quo Merius aliquod corpus movetur , tanto magis. aer illi resistit, id ue magis resistit ponderi in o , quam
Quantum ad id o Idebilance scribis, indorum sum sententia, qui dicunt pondera seis aquilibrio, quando pint in ratione reciproca linea perependisularium, quae cuntur a centro luem in eas rectas quae extremitatates Machiorum centro terra minectunt. Et praeterquam quod ratio est manifesta, probari etiam polin, iaciendo ni senes, quibus pondera appenduntur, transeant per annulum . qui hoe pacto erit loco centri terrae,
M linearum inelinationem admodum sensibilemi effetet. Ex. gr. si b
115쪽
1M R E N Arae x D E s M a E s. sit bilancis centrum, Α b, dc b C, . , duo. ejus brachia, Α FH, & CFG, funes quibus pondera appensa sunt.. & F annulus per quem fines illi transeunt; si ducantur be, b D, ad' angulos rectos ad C F, & Α F, dico
quod si pondus H fiat d pondus G,
ut linea b o adb D , in aequilibrio crunt illa p*ndera , etiamsi brachia - Α b, Ze b C inaequalia sint, & pondera G & Hsint in eine ariter li-Mea, quae terrae & bilancis centra conis
. Nescio utrum fando acceperim,' an vero divinarim, D. N. scholae naingas non multum curare, hocque in i Mumini &perspicuitati adscribo; quam inter animi virtutes euhiam locum tenere minimo, ac Principes inter homines. Ausim vero. animum inducere ut credam eandem
hine ingenii vim . quae vulgaris Philosephiae opis rum conici tinnapud illum parit, forte commendaturam meas, siquidem de iis ad G set; meas enim cumsensu communi , qui cum recto iudicio idem est, eo ciliare conor; contra vero Regentes, ut doctiores videantur, multa dicere assectant cum sensu illa communi pugnantia: . Quantum ad definitionem motus, liquet eam rem, quae dicime esse in potentia, intelligi non esse in actu; adeo ut cum quis dicit, mutumesse actum entis inpotentia, quate M in potentia, . intelligatur motum esse actumentis, quod non est in actu , quatenus non est in am; quod aut apparen intem contradictionem, aut sutem multum obscuritatis includit. Parum quidem progredior, sed progredior tamen, sim jam in descrDbenia mpivitate mundi, in qua spero me comprehensurum m ximam Physicae partem. Dicam autem me relinendo primum caput Genes non sine miraculo deprehendio coguationes meas to
tum explicari multo melius uti Mi videtur, quam omnibus m dis quibus illud Jnterpretes quod antehac nunquam spinraveram: nunc vero, post Philosophiae explicationςm, mihi propositum est clareostendere illam cum omnibus fidei veritatibus muse
m melius consentire, Mam Aristotelicam. . l.
Quantum ad illud, quo laboras, sanguinis per nares profluvium, pec
116쪽
Epis YOLARUM PARs II. Epist. XXIV. ros riculosum est, & praecavendum; prater acetum, s napi, sal, & arom
ta, debes etiam abstinere vino , & maxime croco, atque omnibus violentis commotionibus tum animi tum corporis, nec non fugere rhcumatisma, quae omnia si non sufficitat, nec possint communia remedia ma- Ium sistere, suadeo ut venae in pede sinistro sectionem tentes, siquidem sanguis per narem sinistram, aut etiam per ambas pariter effluat; in dextro autem pede, si potissimum per dextram; prima autem vice unum tantum aut alterum cochleare ranguinis mittas, deinde post aliquod intervallum tantundem iterum, atque ita deinceps usque adtiuas aut tres uncias , unius aut alterius horae spatio, tutissimum hoc est quod sciam rein illidium; sed nolim dicas a me prosectum esse, nequis putet me velle Medicinam tractare. Nullus dubito quin sonus tanto plus strepitus faciat, quo major est agitatio tremoris aeris; sed nota me loqui de tremoribus, non autem de aliis motibus aeris; nam certe oris flatu forte agitari potest aer fortius, quam flando in fistula, nec tamen tantus strepitus audiri, quia scit. tremor aeris ibi minor est. Atque ita objectiones tuae contra id quod dicunt, senum nihil aliud esse quam quendam aeris motum, facile solvi possunt, ex eo quod quantitas aeris moti ad efficiendum sonum nihil conducit, sed solum motus ejus celeritas, ejus nemoe Mogressus& regressias, sive tremores hanc celeritatem consequentes; uc ex. gr. in cantu sive loquela, cogitandum est quod aeriaringem seriens ad cantum cssciendum movetur multo celerius quam venti, qui non tantum strepitus efficiunt, quamvis moveant quautitatem aeris incomparabiliter majorem ; atque ita de
. An non nosti Londini celebrem quendam medicum nomineHervarum,
qui librum de motu cordis & circulatione sanguinis conscripsit; quis homo est Equidem de mora cordis nihil dicit, quod in aliis iam non exta ret; neque illi per omnia assentior: sed quamum ad circulationem si Minis, Triumphat, ipsique honor debetur quod fuerit primus inventor, an quo Medicina ei multum debet; is pro imebat alios quosdam tractatus, sed nescio an quippiam postea eviderit; salia enim opuscula magis
digna sunt quae lucem aspiciant, quam magnus numerus crassorum v Iuminum, quibus charta inutilitet commaculatur. in
Caveto tibi a duobus praejudiciis, sed. de possibilitatevaeui, &deviqua lapis descendit, quam gravitatem ejus vocamus, quod ea aequalis semper permaneat in Isside; haec enim talia sunt, quae vulgo aestimantur esse
117쪽
Plaria ad PusP-ypectantia, imprimis de motu &gravisat te. TEmpus quod curvis tuis lineis considerandis impendi, optime collocatum duco ; non solam quia ex iis mulia didici, verum maxime quia id tibi gratam esse testaris. Αgo tibi gratias pro exacta tua restini num mensione; tantilla erat prioris ab hac disse entia, ut praeter te illius vitium deprehendere nemo potuisset. Quod aiu scriptum D. N. illadianti feci, ut jactare possit se unum esse cui non dederim responsum. Nam revera indecorum putarem allatrantem mihi catulum, mordendo imparem , insenui. Si morbus tuus alius esset ab arthritide, metuerem ne te ab opera perspicillis navanda abducerct, sed morbum istum ratione nulla melius quam exercitio superari posse opinor. Optarem fine ut penes me esset votis tuis in Mechanicis respondere; sed quanquam tota mea Physica nihil aliud sit quam inchanica, tamen nunquam accurate examinavi quaestioncs quae pendent ex vel diatis mensuris. Methodus tu istinguendi varias in motibus dimensuvies, atque illas per lineas exprimendi, est sine dubio omnium, quae ex gitari possint, optina ; & quidem unicuique rei fot dimensiones tribui possunt, quot variae quantitates in ea mensurandae occurrunt. Distinctio tua trium linearum directionis, quae sint parallelae, aut qirae ad idem centrum vel ad plura tendunt, est admodum methodica & utilis. Curvarum tuarum. Enearum inventio est pulcherrima , & ratio quam assos quadruplae tensionis chordae, facientis octavam, est ingenio illima& v risiana. Restat tantum ut dicam de velocitate, quae tibi negotium seces sit, &simul quid de natura gravitatis sentiam, deque eo quod naturalem inertiam appellas. ' .
Primo statuo esse in tota materia creata certam quantitatem motus, quae neque augeatur, neque minuatur unquam; atque ita cum corpus
unum riseret aliud , tantundem motus sui ipsi dec uere , quantum in aliud transfert. Ex. gr. si lapis cadens ex alto non reflectatur, sed quicscat, concipio id inde fieri, quod terram commoveat, &sc in illam transse rat motum suum. Sed si pars illa terrae, quae movetur, millies plus mare ariae contineat, quam ipse lapis, tunc motum suum totum transferendo; millesimam tantum suae velocitatis partem illi imperii.. Quia vero si
118쪽
duo corpora inaequalia aequalem motum accipiant, haec odem quantistas motus non tantam velocitatem infert majori, quantam minori; hoe . sensu dici potest corpus quodpiam eo plius inertia tm tu parite ipare, quo plus materia continet; cui addi potest magnum corpus ese melius compararum ad motum suum in alia corpora transferendum, minusque . . idoneum a caeteris moveri, quam exiguum; ita ut unum genus inertia intelligatur, quod a materiae quantitate pendet, aliud quod ab extensi ne superficiemin. tum ad gravitatem, non aliud concipio nisi quod tota materia subtilis inter nos & lunam interjecta, citissime circa terram acta, propellat versus terram corpora omnia minus velocia; illa autem majore vi impellit cum nondum coeperunt descendere, quam cum jam descendunt; tandem enim si fiat ut pari celeritate descendant, qua ipsa movetur, tum non omnino amplius impellet destendentia, & si vel ius descendant, descendentibus obsistet. Unde colligere licet attendenda esse multa antequam de velocitate motus quicquam statuatur, & ea propter a quaestione hac semper abstinuit sed horum Principiorum ope reddi potest ratio multatarum rerum, quae hac us latuerunt. Caeterum non tam aperte scriberem ad te hisce de rebus, quas alibi consulto reticui, quia earum probatio dγndet a mundo meo, nisi sperarem te illa benigneinterpretaturum, in niu vehementer cuperemtestari quod sum,&c. - EPIsTOLA XXVI.
De eritione Ebri μνusdam. O U mmum in me imperium habes, pud que admodum me non facere id quod optare te testaris; sed, si placet, excusatam habeas oportet inobedientiam meam, quandoquidem proficiscitur σει eo ipso, quo te prosequor, honoro. Quamvis autem validissimae sunt rationes, quibus suades ut eogitata mea publici juris faciam, quatenus nempe id eo pertianere potest ut ipsa ista cogitata mea facilius recipiantur & melius intelligantur, tamen illas non expendam; etenim mihi sciscit auistitas tua ut credam esse validissimas. Hoc unum diam, quod manentibus rationis bus, quae me antehac deterruerunt ab eo, ad quod nune impellis, conselium mutare nequeam citra notam inconstantiae, quae certe non debet e Diuili od by Corale
119쪽
Yia 'RRNATI DE s C ARTE f idere in Phila phita; interim tamen neque juravi mundum meum non visurum Iurem dum ero in vivis;neque etiamcuraturum me ut post mortem meam divulgetur; sed decrevi cum in hoc, tum in caeteris pro re nata agere, & quantum licebit, tutiora & tranquilliora consilia amplecti. antum vero ad mortem, cujus me admones, quanquam scio posse me ab illa quolibet momento intercipi, tamen per Dei gratiam tam firma valetudine seuor, ut non putem esse mihi intra triginta annosquicquam ab illa metuendum, nisi porro me inopinantem opprimat; quemadmodum autem fructus relinquuntur in arboribus, quamdiu ibi possunt eva' dem meliores, etiamsi nemo ignoret posse illos quolibet momento cor rumpi vento, grandine, aliisque permultis casibus; sic mundum meum ex illis fructibus esse censeo, qui relinquendi sunt in arbore ut matu restant, nee sero nimis carpi possunt. Caeterum nullus dubito quin me ad mundum meum edendum invites, potius ut mihi gratum facias, quam alia ulla causa permotus. Certe enim satis intellexeris me illi conscribe do nequaquam navaturum fuisse operam, nisi ut tandem aliquando I cem videret, atque adeo me id sedulo facturum, modo ut mihi constent rationes meae, possitque id sine tranquillitatis, qua impraesentiarum fruor, dispendio fieri. Itaque quamvis non tam cito prodeat, interim tamen, si
placet, tu ne desinas credere, Sc.
Ad Dominum κεδνην. . Guadam ad Mathesin spectantia.
SInceritas quam in te sitam csse intellexi, & tua de me bene merita me invitant ad scribendum hic libere, quid conjectem de tractatu de conb- eis sectionibus, cujus R. P. M. misit ad me iclinographiam. Potes ad duos scopos .collineare, quorum uterque est optimus & laudatissimus, sed qui non eundem procedendi modum requirunt unus est ut scribas doctis, eosque doceas novas aliquas harum sectionum, illisque nondum eognitas proprietates; alter est ut scribas curiosis, qui docti non sunt, &essicias ut haec materia, quae hactenus a paucissimis intelligi potuit; quaeque nihilominus ad perspectivaen, picturam, architecturam, &c. admodum utilis est, fiat ope libri tui studiosis omnibus plana & facilis. Si primum respicis, non opus videtur novos terminos cudere; nam cum do Disiligod by Corale
120쪽
Epis et o LARUM PAR s II. Epist. XXVIII. in; Apollonii terminis jam assueverint, vix illos aliis, quanquam melimribus, commutarint; at ue ita nihil afferrene tui nisi difficultatem in demonstrationibus, & fauidium lectori. Si secundum, dubium non est quin tui termini, quippe Gallici, & in quorum inventione elucet ingenium & elegantia, multo potius recipientur ab hominibus minime praeoccupatis, quam illi veterum; imo& forsan multos ad scripta tua legenda allicient, non secus quam multi etiam legunt auctores qui de gentilitiis insignibus, de venatione, de Archiloura agunt, quamvis nequaquam sit illis animus esse aut venatoribus aut Architectis, sed tantum ut de ejusmodi rebus possint appositis verbis sermocinari. Sed si hoc si tibi propositum, debes magnum volumen destinare, atque omnia tam fuse, clare, &distincte pertractare, ut delicatis istis, qui oscitantes tantum madent, neque in propositione Geometrica intelligenda im ginationem torquere, nec ad inspiciendas figui alicujus literas vertere paginam sustinent, nihil occurrat conceptu dissicilius, quam incantati in fabula palatii descriptio. Atque in hunc finem, ut demonstrationes tuae magis familiares reddantur, mihi videtur haud abs re futurum si terminos & calculum Arithmeticum adhibeas prout ego feci in Geometria mea; nam multo plures sunt qui sciant quid sit multiplicatio, quam quid
Optimus est modus tuus lineas parallelas considerandi, quasi ad punctum aliquodanfinite distans concurrentcs, ut eas sub eodem genere cum aliis, quae ad idem punctum tendunt, comprehendas, modo ut eo tantum utaris quomodo persuade' te facere ad illustrandum id quod in una jecie obscurum est, per aliam, in uasit clarius, & non contra. Nihil addo de centro gravitatis sphaerae, de quo scribis, nam hac de re sententiam meam. satis aperui per Epistolas ad R. P. M. & sub finem emendationum tuarum verbum addis quod arguit te rem intelligere. Sed ignosce quod tui studio abreptus mentem meam tam libere scripserim,&