장음표시 사용
151쪽
x RRNATI DE s CARY soppidum Terrerer dictum, quod multa antehac damna, abreptis scit aedibus aut submersis, ex maris vicinia patiebatur, hujusque mali causa erat arenarum quidam pulvinus ita situs illi ex adverso, ut maris impetum in illud deflecteret. Narravit autem 'mihi ante octiduum Dominus 1 Zuilichem totum hunc pulvinum derepente disparuisse, ita ut mare sissem prosundissimam eo, quo eminebat, loco. um Hortensius ante aliquot annos esset in Italia, in horoscopum suum inquirere voluit, dixitque duobus hujus regionis, qui cum illo erant, juvenibus, se moriturum anno I 639; ipsos vero non diu futuros illi superstites; cum autem hae aestate , ut scis, obierit, hi duo juvenes
tanto metu correpti sunt, ut eorum unus jam sit mortuus; alter vero,
filius nempe Heinsit, adeo languidus est inristis, ut videatur dare opinram ne Astrologia mentita sit; egregiam mehercule scientiami quae hominibus interimendis inservit, qui absque illa fortasse ne quidem a*r
Deglandula Conarion diata. De catulorum e glebus, qua conspiciuntur in urina eorum, qui a rabidis canibus morsi sunt. C Cripsissem prior ad te, si scivissem te eo esse animo, quem in tuis ad meliteris describis ; certe enim veritatis investigatio tam necessaria cst, Miam late patet, ut plurium, quam millenorum hominum operam ad hoc
concurrere Oporteret; verumtamen adeo pauci sunt in orbe terrarum, qui id serio aggrediantur, ut eo arctius inter se cohaerescere , mutuamque opem ferre teneantur veritatis studiosi, observationes suas & cogitationes invicem communicando; quod quidem ego tibi ex animo offero. Atque ut incipiam, tuis de usu glandulae Conarion dictae quaestionibus hic rcspo debor mea nimirum sententia est, glandulam hanc esse praecipuam animae sedem , & locum in quo cogitationes nostrae omnes efformentur. Ratio eur id credam haec eu, quod nullam in cerebro partem praeter il- Iam reperiam, quae non sit gemina; cum enim objectum tantum unum
duobus oculis cernamus, imamque tantum vocem duabus auribus a diamus, denique unicam tantum cogitationem uno eodemque tempore
efformemus; necesse est ut specics, quae per ambos oculos, vel per am-; has
152쪽
bas aures adveniunt, in aliquem locum coeant, in quo ab anima consis derentur; impossibile autem est ullum alium in toto capite praeter hanc flandulam reperire; praeterquam quod loco adeo oportuno ac scri potest, in medio omnium concavitatum, in hune usum sta est; sustineturque de cingitur ramulis arteriarum carotidum, per quas spiritus in cerebrum deseruntur. Sed quantum ad species quae in memoria astervantur, illas non aliter concipio, quam ad instar plicarum in charta semel complicata permanentium; &sic credo illas praecipue recipi in tota cerebri substantia, quamvis non negem, quin in ista etiam glandula aliquatenus esse possint, maxime in stolidioribus ingeniis. Praestantiora enim & acriora ingenia quod spectat, illam valde liberam & mobilem habere debent; quemadmodum etiam videmus eam esse in hominibus minorem quam in brutis, in quibus caeterae contra cerebri partes sunt majores. Credo etiam aliquas species, quae memoriae inserviunt, esse posse in variis aliis corporis partibus, quemadmodum fidicinis habitus non sollim eapiti, sed partim etiam manuum musculis inhaeret, &c. Scd quantum ad catulorum effigies, quaς conspicuas esse dicunt in corum urina, quos rabidi canes inorsu appet, verunt, fateor me hactenus id pro fabula habuisse, & nisi mihi asseras te vidisse illas distinetissimas, & optime essermatas, etiamnum vix inducam animum id credere, quanquam, si ita cst ut conspiciantur, ratio illarum aliquo modo reddi possit, haud secus quam signaturarum infantibus ex matrum desiderio impressarum. Vale. EPIs TOLA XXXVII.
Varia. Desobiplumbei complanatione. De ictibus. De d scenμgravium.
De motu progectorum. De motu violento ta naturan, tac.
V X eo quod dixi globulum plumbeum super pulvino melius, quam
super incude complanari, video quam multifariam considerari possit res una eademque, & quam sit difficile sienis experimentis uti. Sed quamvis non inficior illud omne quod in hanc rem a ffers, tamen nullus dubito quin vera sint etiam ea quae ad te scripsi. Cum enim hac de re primum ad te scribcrem , usus sum vocabulis quibus uti solent in experimento hoc. proponendo, ni bit suspicans esse tibi ignotum. Sed eum ab eo tempore animadvertissem tibi novum esse addidi, si bene memini, me per pulvinum intelligere incudem pendulam, aut vero laminam ferream pulvino imposistam ; si enim pulvinum solum & mollem substraveris, facile quis conj iciat T fore
153쪽
14s RΕΗΛ TI D. Est C ARTES sore ut globulus in illum trudatur, potius quam ut complanetur; deinde etiam vice in dis frustum ferreum imponis muro, qui fortasse tantum cedit, quantum satis est ad vim ictus augendam. Itaque sume ex una parte incudem pulvinis suffultam, ita ut aliquantulum cedere possit, vel si placet 'laminam serream super pulvino positam; tum percutiendo duos globi Ios plumbeos eadem vi, atque eodem malleo mediocris magnitudinis, ejus nempe quae globulum incudi firmae superpositum multum complanaiare non possit, certus sum alterum magis complanatum iri. Horumque omnium effectus mutata proportione, mutatur; quemadmodum etiam
nonnulla corpora malleo ligneo facilius penetramus, quam ferreo, alia vero contra; sic fabri lignarii & arcularii ligneo malleo ad scalprum suum percutiendum utuntur, atque illo lignum facilius findunt, quam si serreo uictantur. Quantum gravitatis requiratur ad aequandum impetum ictus mallei, quaestio est de facto, in qua ratiocinatio absque experientia parum conducit. Verum sane est lanae libram aequare pondere libram plumbi. sed magna estin percussione differentia, tum propter duritiem, tum propter aeris resistentiam . Qui chalyb- aere temperant, id non faciunt ut induretur, sed potius ut mollescat, credo enim requiri admodum mollem ad eorum usum qui ducunt sila aurea. Non puto urbanitatis esse ut d nuo scribam ad Cardinalem de B. imo neque ut testificer me scire amissas
sitisse literas quas ad illum dederam. Sed quia exemplum illarum adhuc apud me est, illud tibi mitto, non quidem ut illas ostendas, nisi plane indicaveris in rem esse, sed ut videas quid ad illum seripserim.
Non dubito quin plurimi leves ictus mallei tantundem faciant, quantum ictus unus gravissimus; tantum, inquam, in quantitate, quamvis in modo differre possint; sed apud me omnia flum Mathematice in natura , neque ulla est quantitas, quae non sit in infinitas partes divisibilis, vis autem, motus, percussio,&c. sunt species quantitatis. Non possum desinire qua velocitate unumquodque grave descendere incipiat, quaestio enim est
tantum de facto, quae pendet ex celeritate mat riae subtilis: haec autem celeritas in initio tantundem aufert de proportione celeritatis , qua co pora descendunt, quantum exiguum triangulum
ABC, de triangulo A DE, usupponatur linea
BC, repraesentare primum velocitatis momentum & D E ultimum. Unde facile potes coemi putare rationem percussionis cum gravitate,
154쪽
EPrs T OLARUM PARs II. Epist. XXXVII. r ponendis; verum quia istiusmodi hypotheses a vero longissime abesse possitivit, atque haec 'quaestio tota est de facto , pace tua illa superse-
Transi ad aliam epistolam. Quod dicis celeritatem ictus mallei naturam . praevertere, ita ut desit illi tempus vires suas unandi ad resistendum. cum Iudicio meo omnino pugnat; nullas enim vires unandas habet natura, neque ad id indiget tempore, sed in omnibus Mathematice agiti Mallei aut arietis, &c. figura mutat impetus proportionem, nam quanto plus latitudinis habet qua parte movetur, tanto magis illi ab aere resistitur. Quum duae iudiculares pilae in se mutuo incurrunt, si alterutra r grediatur, ut saepe fit, id fit vi motus ejusdem , quo antea serebatur; etenim vis, motus & pars in quam motus tendit, diversa sunt, ut in Dioptrica mea dixi; sed non tanta velocitate retrocedit, quia sui motus partemin alteram pilam transtulit. Corpus aliquod motum, si in aliud -- motum incurrat, cujus resistentia sit aequalis, sine dubio potius illud franget , quam ab eo frangetur , secus enim globulus plumbeus thoracem ser- reum nunquam perfringeret; nam serritin durius est plumbo. Materia subtilis impellit corpus primo, quo descendit, momento, eique celeritatis gradum unum impertit, secundo momento illud iterum impellit, sed aliquanto minus, ita ut alterum fere celeritatis gradum ei addat, & sic de caeteris; quod quidem facit ratione ere duplienam, in insetio cum corpora descendunt. Verum postquam plures perticas descend runt, proportio illa prorsus perit, neque ulterius, nisi forsan paululum.
In motu projectorum non credo missile tardius in initio, quam in sine fini, initium sumendo a primo momento, quo desinit 1 manu aut machina impelli; sed existimo bombardam pede tantum, aut semisse pedis amum remotam non tantum esse m praevituram , atque si decem aut duodeeim ab illo passibus exploderetur, prouterea quod globulus non tam ficile aerem intermedium impellet, & sic tardius moveri debebit, . quam si murus longius distaret; nihilominus experientiae est definire utrum differentia tae sit sensibilis , nam vehementer dubito de experi mentis omnibus, quae egomet non vidcrim; crede misi me scripssse de nullo tanquam certo quod certo compertum non haberem. Pro certo etiam habeas Hyperbolae quadraturam, quadratura circuli faciliorem non
esse, illumque hallucinatum fuisse, qui illam pollicitus est. bod ad Phineam attinet, nihil in illa scire me existimarem, si explicando qui res possint se habere, demonstrare etiam non possem illas. T a aliter
155쪽
aliter se habere non posse. Cum enim illas ad Mathesias leges reduxerim id possibile est, & quidem in paucis illis, quae scire me opinor, puto me hoc
posse; quanquam certe in speciminibus meis id non praestiterim, propterea quod principia mea in illis tradere non libuit. neque porro animus est illa unquam in luccm edere, neque reliquam Physicam meam, neque aliud quicquam, praeter quinque aut sex solia de Dei existentia; quas quidem ex officii mei conscientia debere me arbitror; nam quod ad reliqua, nullam legem novi, qua tenear impertiri hominibus; id quod non cupere se testantur; aut si qui sint qui id cupiant, scias id ipsum nolle eos omnes, qui docti volunt haberi, nec sunt; quique fastum suum veritati anteponunt; & cum paucos mihi conciliarem approbatores, qui sane mihi nihil prodessent, mille me malevolos concitaturum, qui data nocendi occasione, non essent mihi parsuri. Hoc me docuit tribus abhinc annis e perientia , & quamvis non me poeniteat eorum quae hactenus edidi, tamen tantam hac in parte satietatem cepi, ut ne latine quidem, quandiu potero, quicquam imprimi sim passurus. 'Discrimen nullum admitto inter violentos & naturales motus; quid enim refert utrum lapis ab homine an vero a materia subtili impellatur,& sic concedendo violentos non transire per omnes tarditatis gradus, idem etiam de naturalibus fatendum crit. Sed quemadmodum homo, qui globum super inclinato plano constitutum premit actione hori Eonti parali la, non tanta vi pollet ad illum movendum, etiam dempta gravitate, atque si globus iste esset in plano etiam horizonti parallelo constitutus, sic materia subtilis lapidem deorsum directe impellens, illum movere incipit
multo tardius super inclinato plano, quam in aere libero. Nondum accepi tractatum de Conicis Domini Pasci sis filii, neque e talogum plantarum. Sed gratias ago maximas pro herbae sensitivae seminibus , quae mihi modo reddita fuerunt; mihi curae erit ut sedulo colantur. Si quis posset exacte experiri quantum pondus & quanta percussio idem effectum praestant, facile inde colligi posset qua celeritate pondus incipiat moveri descendendo; sed hoc experimentum moraliter impossi- .
Concertatio de qua scripserat ad te Dominus Rio. nondum dirempta est, sed tantundem est ac si dirempta foret, mora enim homini isti eo tan- , tum concessa est ad apologiam suam edendam, ut ignorantia ejus magis elucescat, quae sane tanta est ut P. & B. cum ipso comparati sint Archim dum instar. Vellem intelligeres Belgicam linguam, mitterem ad te historiam hanc, quae intra aliquot menses excudetur.
156쪽
Partes omnes arietis, mallei, &c. simul agunt, non vero ut milites qui successive & sigillatim explodunt. Ideo autem requiritur tempus ad globulum plumbeum complanandum, uti nempe partes Mus situm mutent, quod quidem in instanti facere nequeunt; & prout corporum, quae percutiuntur, partes plus vel minus temporis ad litum suum mutaudum, dei mii cedendum requirunt, majore cum esse super incude pulvino imposita , aut super firma, & malleo ligneo, vel ferreo, &c. percuti possunt; ita ut hae proportiones innumeris modis varientur. Motus missilium deficit, ut scribis, quia transfertur in partes aeris οὐ
vias , atque etiam in partes materiae subtilis illa deorsum repellentis 1 atque idem est de globo tormenti bellici. Sed non video qui possid inde e gnosci, quanto rarior sit aer isto globo; neque enim potest quisquam experiri quantum motus sui transierat in aeris istius parteia HiHoria de puella in inferiori Aremorica nata, digna erat, quae a D m. N. narrare tur , nam sine dubio fabula est. Quod ad Italum, viso opus esset ad bene judicandum de re, sed prout narras, suspicarer esse illi ex vuInere sub mento foramen, per quod liquores istos transmittit. Quod ad convulsi nes sororis alicujus ex Religiosis vestris, nihil est procul dubio in illi, quod sit praeter naturam,estque Medicorum illam sanare. Non puto generale esse id quod de Chorest Magnete scribis, nempe fartes illius separatas mesto plus ferri attrahere, proportione servata, quam totum; sed suspicor partem istius lapidis a liquam, reliquis multo praestantiorem fuisse. Percutiendo malleo in lancem unam trutinae, certum est tantum in alia incipere elevari, quantum percussioni vis inest, sed Elevationis initium illud insensibile est, aut sere insensibile, &tatim atque incepit ictus vim suam continuo deperdit. Nihil inaudivi de Anglo quem intellexisti magna prae caeteris polliceri, in evacuandis regionis hujus lacubus, sed ubique gentium satis multi r periuntur, qui pollicentur & non praestant. Quantum ad Gratianopolitanum qui lon tudines promittit, novas Solis distantias assignat, oporteret videre ejus rationes ad judicium de iis serendum. Mittes de scriptis meis ad Dominum Candisthe, nobilem Λωgium, de quo scribis, quae tibi libuerit, cum hac tamen,si placet, glossu me numquam ad te nisi admodum sestinanter scribere, non vero ut aquopiam praeter te alio legantur. Vale. .
157쪽
O Uanquam ternas 1 te aecepi ex quo ad te ultim scripsi, tamen haud reperio in illis satis argumenti adsietam hanc implandam ; antiquissimae enim tuae quarto Martii datae nihil continent praeter obsero tionem de declinationibus magnetis. quae in Anglia vac iant, una cum Mathematici istius, cujus nomen retieti , in illas ratiocinatione, ad veram earum causam in futurum deprehendendam optima. -Sed sinterim scire velis quid conjectem, dicam quod, quemadmodum declinationes magne tu non aliunde oriri opinor, quam terrae in inditatibus, ita n*ue harum declinationum variationem ex alia ulla causa prassicisti censia, quam ex alterationibus, quae in mola terrae fiunt , sive mari ex una miteὰiquid cesserit, ex alterii Meesserit, sicut in hac Regione coemitur, sive ex una inu te fodinae ferreae generentur, ex alia effodiantur. imo etiam satis est si qua vel ferri, vel laterum; vel argillae quantris ex una parte Londini in aliam tri in si memini enim eum ruri essem non procul ab aedibus uui Bain, quatiun senestrae ferreis Gincellis munitae erant ivestemque -- explorare in solatio, cujus acus fuerat magneti assis magnam in acu variaisonem me observasse, etiam, cum recessi ncentum ab illa domo passibus, & , parte rius orientali in occidentalem transiissem, ut dissidirentiam melius explorarem. Quod ad rarium, non
est credibile rimam: in statis tum annis mutationem fictam esse, ex qua hae e variano Baaliis potireris a illam enim Astronomi mile de re. hendissent; gratias iterum aso Noherbae sensitivae seminibus, quae in hae epistola reperi, iam enim iupreiore septimana alia acceperam. Acchpietiam tra ritum de Conicis a filio Domini Paschalis compositum, atque antequam dimidium imissem, iudicavi illum a Domino des Argueasuisse einctum. ν quod. -im in re ipse eonstraue mili est in
Secunda tua Io Mart. data aliam includebat a Dom. Meui respon.
sum darem, si putarem has tibi redditum iri Parisiis, sed si ulterius sint deserendae, nolim eas adm onerare; & quidem possum hic paucis fersebere . quae illi, si placet, per te ianunciata velim quum ad illum serips, 'ris; Diuili sed by COO e
158쪽
Eris Tox ARDM PAR a II. Epist. XXXIIII. -rsaris; nempe post meas, pro sua erga me benevolentia, gratias. Quoad*ecies quae memoriae inserviunt, non nego absolute ipse illas esse in andula Gnarisu dicta , praecipue, in brutis & stolidi oribus ingeniis; nam quod alios spectat, non adeo facile, uti mihi videtur, imaginarent ur innumera, quae nunquam viderunt, nisi eorum anima adjuncta esset
ejusmodi cerebri parti, qua δε omnibus novis impressionibus suscipiendis idonea, ct proinde illis altervandis admodum inepta. Porro praeter hanc glandulam nulla est pars, cui possit anima adjungi; quia praetcr il
Iam nulla est in capite quae non sit gemina, at vero reliquam cercbri m Iem, maxime vero partes ejus interiores , imo de sorsan nervos & musculos memoriae potissimum inservire posse opinor ; ita ut ex. ea. fidicen
partem memoriae suae etiam in manibus habeat; facilitas enim fleeten, di digitos, illosque hoc vel illo modo disponendi, quam consuetudine contraxit, juvat memoriam ejus in inveniendis locis illisi, ad quorum pulsationem ita fiunt disponeruli. Hoe ficile edoni attendas illud o equod dicitur memoria localis, i esse extra nos si iis ut perliam aliqu- o, species, quarum ope recordamur ea quae in illo continentur , monsint. in nostro cerebro, sed permultae etiam in ipsi exemplaris, quffusi sumus , pagina ; neque rereri quod hae species non sint similes rebus,' quas in memoriam 'revocant p plerumque enim Ocies. iae in ipse cerobro sunt, ipsis non magis assimilantur. ut is Φ Dioptria meae disrura disserui. Sed praeter hanc memoriam, quae a corpore pendet, aliam prorsus spiritualem agnosco, quae ab anima sola pendet. Nequaquain autem mirarer glandulam hanc in lethargicotam Anatomia corruptam reperiri, nam & in caeter Ionadjbus citissime corrumpitur, & cum illam tribus abhinc annis videre vellem iri stantiἀay, quam Lugduni Batavorum
dissecabant, quamvis seo' Maereremi bysin locum optime scirem,
utpote assuetus illam in an malibus recenter interse uis absque ninotio
ullo invenire, tamen illam neutiquam agnoscere potui; & vetus quidam Prosessor, nomine Ualchenburn qui Anato am iuine faciebat, mihi sus est se nunquam potuisse illam in corpore ullo humanorum re, quod
inde fieri puto, quod vulgo dies aliquot intestir reliquisque. partibus dispiciendis impendant, antequam caput dissecenti QDd ad glandulae
hujus mobilitatem probandam attinet, nullum aliud argumentum volo, quam Mus situm. Cum enim non sustineatur nisi a minutissimis arteriis illam cingentibus, certum est vel inninium quid ad illam minuendam
susscere. Sed tamen non existimo posse illam liue iv lilluc Hinussi de
159쪽
1sa Tr ii M a P r D E s c A R. T E smanium ad ignarurm insentum, non aliunde fit, ut minium induis eas illasesse orietas perfecte similes, nisi quod mirum tibi sit illas usque adeo; ue --; iis assimilari; sed si illas curri. pictorum vel rudissm rum operibuscontuleris, certe longe imperfectiores judicabis. Quantum veto ad rabidorum urinam, quaestio est de iacto, inqua in lossibile nihil video; sicut neque in eo quod de grani frumpti, sanguine vel simi si eo ilia buti, fecunditate scribis. Quod vero spectat id, quod de magnete tibi narravit D. N: suis erat auctorem marinare , ut illi fidem den
- Meedo ad novissimas ro Martii datas, in quibus teribis teremittere plantarum catalogum , quem ad te miseram, quem tamen eum epistola tua non reperio; Ddnequaquam est mihi illo opus , sicut neque plant rum horti resti ci reo, quem etiam a te missum nondum tamen Me pi; audio enim illum qudque itaberi Lugduni Batavorum; inihil planea vi de eo quodex Anglixad sescriptumiui tinti-esse otiat s animvmi me illa'propediem accersreb;.sed inter nos modi regionem illam esse, insquamHlon , quam inpleriquesiti vitam iramicere. Illique illo a confit scio. quae μι, ne remiliis Non possin thesini reperere ad selidum trochoios . ruerentium; sed vigdampos sbile non erecta. In simi Emmitas nati prm forem, ratk ad te res qaeidis ire possim iiiiii bc darda tantum eri ni praestet in minima P qtamvis in et distendistantis se & ratio. quam ea Domindor. scribis, miliam vecti*eciem habetDVale.
Areor diu δει ex quo ad te scripsi , sed domiellii mutatio obstitit tuis Martii datis, quae quidem antibrgissim: him qua accepi ; mon autem mihi redditae sunt senesuae novissimae, quam is illarum uvie sexto Junii, aliae sexto inii dataea sue
160쪽
suerint..Causam ignoro cur illae, in quas conjecta fuerat Comitis Distbi ad te epistola, tam sero missae sint. Verum nequid omittam corum quibus debeo pesponsum, incipiam ab antiquissimis, in quibus scribis te mittere ad ru librum, cui titulus est,Hortus plantarum, per mare; istac via quidem illum non accepi, sed a Dom. a Z. in puncto profectionis ejus ad castra, scribebatque esse sibi multa mihi tuo nomine impertienda, de quibus alias scriberet; sed ab eo tempore nihil abjllo audivi. Gratias ti bi ago maximas pro libro, sed ad usum meum neutiquam comparatus est, nihil enim continet praeter nomina, ego vero praeter rexnihil quae ror Mea parum resert quod D. N. ejusque similes typis committant quicquid ipsis libuerit, neque enim ejusmodi hominum suffragium aucupor. Scribis de Galileo, quasi adhuc in vivis esset, ego vero illum iamdudum mortuum putabam; si sit verum quod habeat tabulas pro Jovialium planetarum aspectibus & eclipsibus exactissimas, certum est illum prae caeteris laudem meruisse in inventione longitudinum; sed miror po tuisse illum pro istis planctis exactas conficere, quum pro luna bactenus
Ratio curos vervecinum super manu, quam super incude melius Dangatur, non mihi videtur esse quod os illud magis excipiat ictum; sit enim AB, sive incus, sive manus hominis; medium ossis C percussum totum ictum excipit,
imo manui impositum magis adjuvatur a manu,
quam ab incude in ictu serendo,quoniam illa magis cedit. Neque enim dubito quin manui imp situm facilius frangatur hac una de causa, quod malleus ei diutius innitatur; sed proportio quae inter vim ictus, & ejus durationem debet interce-dcre ad effectum majorem *raestandum, variat prout corporis percussi partes plus aut minus temporis ad se disjungendum rcquirunt,
Non memini jam quid de celeritate aquae Muentis ad te antehae scripserim, sed, ni fallor, ad experimentum tuum respondebat. Ut intelligatur id quod nomine Domini des Argues proponis, scit. quomodo durities corporum ex sola partium quicte oriri possit, observandum est motum csse diversum a determinatione, quae corpPribus inest . ad motum in hanc. potius quam in illam partem, quemadmodum in Dioptrica mea dixi; & proprie non requiri vim nili ad corpora movenda, non vero ad determinandum quam in partem moveantur; haec G